BÀI GIẢNG KINH TẾ VĨ MÔ

HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH1
BỘ MÔN KINH TẾ

Giảng viên: ThS Trần Thị Hoà
Khoa QTKD1 -Học viện công nghệ
BCVT
- Email:
-ĐT : 0914281999 - 0433518402


BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ KINH TẾ VĨ MÔ
Mục tiêu bài giảng
 Học phần này giới thiệu một số khái niệm cơ bản của kinh tế vĩ mô,
bao gồm:

•
•
•

Đo lường tổng sản lượng và mức giá của nền kinh tế;

•

Giới thiệu những tư tưởng về tổng cung, tổng cầu và cân bằng
kinh tế vĩ mô;

•
•

Lạm phát và thất nghiệp trong ngắn hạn;

Mô tả hành vi của nền kinh tế trong dài hạn;
Các nhân tố quy định tăng trưởng kinh tế, thất nghiệp và lạm
phát trong dài hạn;

Các vấn đề của kinh tế vĩ mô của một nền kinh tế mở bao gồm
cán cân thanh toán, tỷ giá hối đoái và chính sách thương mại.


Chương 1:

Một số vấn đề cơ bản về
kinh tế học


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Khái niệm kinh tế học
 Ba khái niệm được các nhà kinh tế thường sử dụng nhiều nhất:

1

2

3

Kinh tế học là
môn học nghiên
cứu xem xã hội
sử dụng như thế
nào nguồn tài

nguyên
khan
hiếm để sản xuất
ra những hàng
hóa cần thiết và
phân phối cho
các thành viên
trong xã hội.

Kinh tế học là
môn khoa học
nghiên cứu hoạt
động của con
người trong sản
xuất và tiêu thụ
hàng hóa.

Kinh tế học là
môn khoa học
nghiên cứu việc
lựa chọn cách sử
dụng hợp lý nhất
các nguồn lực để
sản xuất ra hàng
hóa và dịch vụ
nhằm thoả mãn
cao nhất nhu cầu
cho mọi thành
viên trong xã hội.

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Khái niệm kinh tế học
 Kinh tế vĩ mô nghiên cứu hoạt động của toàn bộ tổng thể rộng lớn
của toàn bộ nền kinh tế như:
Tăng trưởng kinh tế

Sự biến động của giá
cả (lạm phát);

Cán cân thanh toán
và tỷ giá hối đoái,...
Việc làm của cả quốc
gia (thất nghiệp);


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Khái niệm kinh tế học

•Nền kinh tế Việt Namnăm 2004
•Tăng trưởng kinh tế:7,2 %
•Lạm phát:8 %
•Cán cân thương mại cân bằng
Nền kinh tế Việt Nam đang trên
đà phát triển


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Khái niệm kinh tế học
 Kinh tế vi mô nghiên cứu sự hoạt động của các các tế bào kinh tế

trong nền kinh tế là: các doanh nghiệp, hộ gia đình, nghiên cứu
những yếu tố quyết định giá cả, số lượng sản phẩm,...
 Ví dụ:

2005
Hà Nội

Lượng hàng thủy sản được
tiêu thụ mạnh

Giá có thể tăng nhẹ


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Khái niệm kinh tế học
 Kinh tế học thực chứng là việc mô tả và phân tích sự kiện, những
mối quan hệ trong nền kinh tế. Kinh tế học thực chứng là để trả lời
câu hỏi:

Như thế nào?
Là cái gì?
Là bao nhiêu?

•• Hiện
Hiệntại
tạitỷ
tỷlệlệlạm
lạmphát
phátlàlàbao
bao

nhiêu
nhiêu??
•• Nếu
Nếutăng
tăngtrưởng
trưởngkinh
kinhtế
tếlàlà
8%
8%thì
thìtỷ
tỷlệlệlạm
lạmphát
phátsẽ
sẽthay
thay
đổi
đổinhư
nhưthế
thếnào
nào?...
?...


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Khái niệm kinh tế học
 Kinh tế học chuẩn tắc đề cập đến cách thức, đạo lý được giải quyết
bằng sự lựa chọn. Kinh tế học chuẩn tắc là để trả lời câu hỏi:

Nên làm cái gì?

Làm như thế nào?

•• Tỷ
Tỷlệlệlạm
lạmphát
phátđến
đếnmức
mứcnào
nàothì
thìcó
cóthể
thể
chấp
chấpnhận
nhậnđược
được??
•• Có
Cónên
nêntăng
tăngtỷ
tỷlệlệlại
lạisuất
suấtngân
ngânhàng
hàng
không
?
…
không ? …

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Phương pháp luận nghiên cứu kinh tế học
Đúng

4
1 Khi nghiên cứu các
hiện tượng kinh tế các
nhà kinh tế thường dùng
phương pháp quan sát.

Rút ra
các kết luận đối chiếu
với thực tế, phát hiện ra điểm bất
hợp lý, đề ra các giả
thiết kiểm
nghiệm

2 Thu thập các số liệu
phục vụ cho mục tiêu
nghiên cứu.

3 Tiến hành phân tích
với các phương pháp
phân tích thích hợp.


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Ba chức năng của một nên kinh tế

 Tất cả các nền kinh tế quốc dân, trong mọi giai đoạn phát triển đều
phải thực hiện ba chức năng cơ bản sau:

1
2
3

•Sản xuất ra những hàng hoá và dịch vụ nào?
•Với số lượng bao nhiêu?

• Các hàng hoá và dịch vụ được sản xuất
ra như thế nào?

•Hàng hoá và dịch vụ được sản xuất ra cho ai?
•Sản phẩm quốc dân được phân phối thế nào?


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC

.


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Tổ chức kinh tế của một nền kinh tế hỗn hợp

Cho vay
Mua bán trao đổi…
ư
ut
ầ

Đ

Viện trợ

mua
Qu
ản
lý

bán
tác
p
Hợ

Sản xuất

Điều phối

Quản lý


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC

.


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Các yếu tố sản xuất
 Đất đai và tài nguyên thiên nhiên: bao gồm toàn
bộ đất dùng cho canh tác, xây dựng nhà ở,

đường sá,... các loại nhiên liệu, khoảng sản,
cây cối,...
 Lao động: là năng lực của con người được sử
dụng theo một mức độ nhất định trong quá trình
sản xuất. Người ta đo lường lao động bằng thời
gian của lao động được sử dụng trong quá
trình sản xuất.
 Tư bản: là máy móc, đường sá, nhà xưởng,...
được sản xuất ra rồi được sử dụng để sản xuất
ra các hàng hoá khác. Việc tích luỹ các hàng
hóa tư bản trong nền kinh tế có một vai trò rất
quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả của
sản xuất.


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Giới hạn khả năng sản xuất
 Đường giới hạn khả năng sản xuất là một đường biểu diễn tập hợp
tất cả các phương án sản xuất có hiệu quả tương ứng với một
nguồn lực.
 Phương án sản xuất có hiệu quả là phương án mà tại đó muốn
tăng một đơn vị sản phẩm đầu ra nào đó thì buộc phải cắt giảm đi
những đơn vị sản phẩm đầu ra khác.

Khả năng

Lương thực Quần áo
(tấn)
(ngàn bộ)

A

0

7.5

B

1

7

C

2

6

D

3

4.5

E

4

2.5

F

5

0

A

o

oN

B

o

C

o

oD
M

o

E

o

oF

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Chi phí cơ hội
 “Chi phí cơ hội là chi phí lớn nhất của các phương án bị bỏ lỡ”.

100 triệu

Giữ tại nhà

Gửi ngân hàng

Mua trái phiếu

Góp vốn kinh
doanh


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Quy luật thu nhập giảm dần và chi phi tương đối ngày càng tăng
 Quy luật thu nhập giảm dần: số lượng
sản phẩm đầu ra có thêm sẽ ngày
càng giảm nếu liên tiếp bỏ thêm từng
đơn vị yếu tố đầu biến đổi vào nào đó
với các yếu tố đầu vào khác chưa thay
đổi.

 Quy luật chi phí tương đối ngày càng
tăng: để có thêm một số bằng nhau về
một mặt hàng nào đó thì xã hội phải hi

sinh ngày càng nhiều số lượng mặt
hàng khác.


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC

.


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Phân tích cầu
 “Cầu là số lượng hàng hoá và dịch vụ nào đó mà người mua muốn
mua, có khả năng mua, sãn sàng mua ứng với từng mức giá trong
một khoảng thời gian nào đó với các nhân tố khác ảnh hưởng đến
cầu chưa thay đổi”.


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu
 Khi bản thân các nhân tố thay đổi, thì sẽ làm cho lượng cầu thay đổi
theo. Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu được chia là hai nhóm:

•

Nhóm nội sinh: là các nhân tố khi thay đổi làm cho bản thân
đường cầu thay đổi. Các nhân tố này là nhân tố quyết định hình
dạng, xu hướng của đường cầu.
P
50

30

D
10
0

10

20

40

Q


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu

•

Nhóm ngoại sinh: Là nhóm nhân tố khi thay đổi, thì bản thân
đường cầu không thay đổi mà chỉ dịch chuyển sang phải nếu
lượng cầu tăng hoặc sang trái nếu lượng cầu giảm.
P
50

D’’

30
D’

D

10
0

10

20

40

Q


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Hàm số của cầu
 Cầu là một hàm số biểu diễn mối quan hệ giữa lượng cầu và các
nhân tố ảnh hưởng đến cầu:

QD = f ( P,Pliênquan,TN, CS, TL,....)
• QD: lượng cầu
• P: giá cả của bản thân hàng hóa
• Pliên quan: giá cả của hàng hóa liên quan
• TN: thu nhập của dân chúng
• CS: chính sách của chính phủ
• TL: tâm lý thói quen người tiêu dùng
……

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Biểu cầu
 Biểu cầu là một bảng số liệu mô tả mối quan hệ giữa lượng hàng
hoá mà người tiêu dùng mua ứng với từng mức giá.
Sản phẩm
Thị trường
Thời gian
Giá bán (P)
Lượng cầu (Q)

A
Hà Nội
Tháng 12 năm 2005
50
40
30
18
20
24

20
30

10
40


MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KINH TẾ HỌC
Đường cầu và luật cầu
 Đường cầu: là đường biểu diễn

mối quan hệ giữa lượng cầu và
giá cả của một hàng hóa, dịch vụ
nào đó trên một trục toạ độ. Trục
tung phản ánh giá, trục hoành
phản ánh lượng cầu. Nói cách
khác đường cầu mô tả biểu cầu
trên đồ thị.

P
50

B

A

10

 Luật cầu: Luật cầu thể hiện mối
quan hệ tỷ lệ nghịch giữa giá cả
và lượng cầu đối với hàng hóa
thông thường ( P Q; P 
Q)

0

D
10

30

Q