Bài giảng Vệ sinh môi trường bệnh viện

Vệ sinh môi trường bệnh viện

TS.BS Trương Anh Thư
Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn – BV Bạch Mai


Nội dung





Tầm quan trọng của vệ sinh bệnh viện
Một số thuật ngữ cơ bản
Quy định, quy trình làm sạch
Phương pháp giám sát, đánh giá chất lượng vệ
sinh môi trường


TẦM QUAN TRỌNG CỦA
VỆ SINH BỆNH VIỆN

B¹n muèn lµm viÖc ë BV nµy kh«ng?


TẦM QUAN TRỌNG VỆ SINH BỆNH VIỆN

B¹n muèn lµm viÖc ë BV nµy kh«ng?


5

VSV gây NKBV có thể tồn tại bao lâu
trên các bề mặt môi trường
Các tác nhân gây nhiễm khuẩn hường gặp nhất có
thể tồn tại, phát triển trong môi trường BV trong
nhiều tháng…

Bề mặt môi trường luôn là nguồn mang VSV gây
NKBV nếu không được làm sạch thường xuyên

6


Nơi cư trú thường gặp của các tác
nhân gây bệnh trong bệnh viện (1)


Nơi cư trú thường gặp của các tác
nhân gây bệnh trong bệnh viện (2)

8



Môi trường ẩm ướt (bồn rửa, vòi hoa sen và chậu
tắm)



Nhà vệ sinh: các thiết bị vệ sinh, tường/vách ngăn
hoặc bô/vịt



Tủ, giá để đồ



Bát ăn, xô, giẻ lau


Một số thuật ngữ cơ bản (1)



Khu vực yêu cầu vô khuẩn cao: sử dụng hóa chất khử khuẩn
 Khu vực chăm sóc, điều trị trực tiếp người bệnh trong tình trạng
nặng có suy giảm miễn dịch (Khu ghép thận, ghép tủy, Buồng
điều trị NB ung thư, NB bỏng, Phòng sơ sinh).



Khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao: sử dụng hóa chất khử khuẩn
 Bề mặt, thiết bị tiếp xúc với lượng lớn máu, dịch cơ thể (buồng
đẻ, buồng phẫu thuật, khu vực thận nhân tạo, phòng thông tim,
Khoa HSTC, Cấp cứu, Chống độc, nhà vệ sinh tại khoa truyền
nhiễm)
 Khu cách ly (cúm, SARS, sởi v.v), các buồng làm thủ thuật trên
NB.

Một số thuật ngữ cơ bản (2)







Khu vực có nguy cơ ô nhiễm trung bình: sử dụng hóa chất tẩy
rửa
Bề mặt, thiết bị tại các buồng bệnh, nhà vệ sinh, nơi lưu giữ đồ bẩn
của các đơn vị (ngoại trừ buồng bệnh, nhà vệ sinh thuộc khu vực có
nguy cơ ô nhiễm cao đã trình bày ở trên).
Khu vực có nguy cơ ô nhiễm thấp : sử dụng hóa chất tẩy rửa
Bề mặt , thiết bị không tiếp xúc với máu/dịch cơ thể


Một số thuật ngữ cơ bản (1)



Bề mặt tiếp xúc thường xuyên: có tần suất động chạm cao với bàn tay, tiếp xúc
trực tiếp với người bệnh. Những bề mặt thuộc loại này cần được làm sạch ít nhất 1
lần/ngày với các khu vực chăm sóc, điều trị thông thường và 2 lần/ngày với bề mặt tại
khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao.



Bề mặt ít tiếp xúc: Bề mặt có tần suất động chạm với bàn tay thấp (ví dụ: tường,
sàn nhà, trần, gương, khuông cửa). Những bề mặt thuộc loại này cần làm sạch định
kỳ), khi có dây bẩn hoặc dịch/chất lỏng tràn ra bề mặt hoặc khi NB ra viện.


Nguyên tắc làm sạch
Loại bỏ trên các bề mặt, chứ không phải phân bổ
lại các chất bẩn.
Làm sạch bất kỳ bề mặt, đồ dùng, thiết bị nào có
bụi, chất bẩn.


QUI ĐỊNH CHUNG


Làm sạch từ nơi ít ô nhiễm tới nơi ô nhiễm nhất, từ bề mặt ít tiếp xúc tới tiếp
xúc thường xuyên, từ cao tới thấp và từ trong ra ngoài.



Loại bỏ chất bẩn nhìn thấy được trước khi làm sạch/khử khuẩn. Không thu
gom chất thải sắc nhọn bằng tay trần, loại bỏ chất thải sắc nhọn vào thùng
kháng thủng, thông báo ngay tới người quản lý khi bị tổn thương do vật sắc
nhọn.



Sử dụng tải/giẻ lau khô, sạch khi bắt đầu thực hiện quá trình lau



Giảm thiểu khuyếch tán bụi trong quá trình lau (không dùng chổi, không bật
quạt trong khi gom chất thải, bụi, bẩn trước khi lau)



Không giũ, lắc tải/giẻ khi lau



Không nhúng lại khăn/giẻ bẩn vào dung dịch làm sạch/khử khuẩn.



Sử dụng giẻ lau riêng cho các bề mặt xung quanh mỗi giường bệnh.


QUI ĐỊNH CHUNG
Sử dụng phương tiện làm vệ sinh riêng cho
khu vực yêu cầu vô khuẩn cao, khu vệ sinh,
khu cách ly.


Thay dung dịch làm sạch/khử khi nhìn thấy
chất bẩn và ngay sau khi làm sạch máu/dịch
cơ thể tràn trên bề mặt.


Sử dụng loại hộp/can chứa hóa chất khử
khuẩn/làm sạch dùng một lần. Không bổ

sung tiếp hóa chất vào can/hộp đã sử dụng
hết hoặc đang sử dụng.


Chất thải được phân loại, thu gom đúng quy
định. Bề mặt thùng thu gom không có bụi,
vết bẩn.




Vệ sinh dụng cụ ngay sau khi sử dụn


Quy trình thực hiện
a. Trước khi làm sạch
a1. Đánh giá khu vực cần làm sạch
•Xác định phương tiện PHCN cần sử dụng
•Xác định những phương tiện cần thay thế/bổ sung: giấy vệ sinh,
giấy ăn, xà phòng, cồn khử khuẩn tay, hộp thu gom vật sắc nhọn.
a2. Chuẩn bị phương tiện
•Phương tiện làm sạch: tải/cây lau, giẻ lau sạch, xô sach/bẩn. Các
thiết bị làm sạch cần được lắp ráp, kết nối trước khi mang phương
tiện PHCN tại khu cách ly.
•Phương tiện thay thế/bổ sung (nếu cần).
•Pha dung dịch hóa chất khử khuẩn/làm sạch theo quy định
•Vệ sinh tay, mang găng và các phương tiện PHCN khác theo yêu
cầu cách ly

Trình tự và tần suất các bề mặt cần làm vệ sinh

Lau 2 lần/ngày và khi dây bẩn (bụi,
vết bẩn, nước/dịch văng bắn) với các
bề mặt tại khu vực yêu cầu vô khuẩn
cao và khu vực có nguy cơ ô nhiễm
cao.
Lau 1 lần/ngày và khi dây bẩn với
bề mặt thuộc các khu vực còn lại
trong BV
Llàm định kỳ và khi dây bẩn: Tường
nhà, trần nhà. Riêng với nhà VS:
tường, vách ngăn và các thiết bị vệ
sinh lau hàng ngày và khi dây bẩn.
Chất thải không lưu giữ quá 24 giờ
tại khu vực buồng/phòng và thay túi
gom chất thải ngaykhi đầy ¾ thùng


Quy trình thực hiện
c. Sau khi làm sạch
•Loại bỏ găng đã sử dụng và các phương tiện PHCN khác vào
thùng thu gom chất thải theo quy định, vệ sinh tay trước khi ra khỏi
buồng/phòng.
•Giặt đầu cây lau, tải lau, khăn lau hàng ngày.
•Làm sạch xe vệ sinh, xô vệ sinh và xe/thùng vận chuyển chất thải
hàng ngày tại nơi quy định.
d. Lưu giữ các thiết bị làm vệ sinh
•Mọi hóa chất làm sạch, khử khuẩn cần được dán nhãn tên,hạn sử
dụng và lưu giữ trong hộp/can kín có ống đo định lượng.

•Bàn chải cọ rửa nhà vệ sinh lưu giữ cố định tại chỗ.
•Cây lau, tải/khăn sạch giữ khô, không để lẫn với các thiết bị ô
nhiễm khác.


Kỹ thuật khử khuẩn bề mặt thiết bị

Khử khuẩn bề mặt thiết bị bằng hóa chất không sử dụng nước
Vệ sinh tay, mang đầy đủ phương tiện phòng hộ cá nhân (mũ, khẩu trang, găng tay).
Dùng khăn sạch loại bỏ bụi, các vết bẩn, chất thải có trên bề mặt.
Phun hóa chất lên bề mặt cần khử khuẩn đảm bảo hóa chất được dàn đều khắp bề mặt.
Sử dụng lại các bề mặt khi đủ thời gian tiếp xúc với hóa chất
Khử khuẩn bề mặt thiết bị bằng hóa chất pha trong nước
Vệ sinh tay, mang đầy đủ phương tiện phòng hộ cá nhân (mũ, khẩu trang, găng tay).
Dùng khăn ẩm thấm nước sạch để loại bỏ bụi, chất bẩn có trên bề mặt.
Lau lại bề mặt bằng khăn thấm hóa chất. Khi bề mặt tiếp xúc với khăn khô, nhúng khăn
vào xô nước sạch trước khi nhúng vào xô hóa chất, không giũ khăn, không làm bắn
nước ra ngoài xô, nước trong xô không đục bẩn, khăn lau được vắt vửa ẩm sau khi giặt.
.


Lưu ý khi lau bề mặt thiết bị
Sử dụng khăn chất liệu cotton dùng 1 lần
Khăn lau đủ độ ẩm (thấm đủ hóa chất) để đạt thời gian tiếp xúc (1 phút) . Ngừng
sử dụng khăn khi bề mặt tiếp xúc có diện tích > 1 mét bị khô, không ngấm HC


Kỹ thuật khử khuẩn bề mặt dây máu dịch
(lượng nhỏ)
Mang găng tay, khẩu trang.

Lau bề mặt bằng hóa chất khử khuẩn (Javel 0,1%, Surfanios 0,25%,
Aniospray) và để thời gian tiếp xúc của hóa chất với bề mặt theo quy định.
Nếu có vật sắc nhọn, lau chỗ dịch/máu tràn trên bề mặt bằng giẻ/khăn thấm
hóa chất khử khuẩn, loại vật sắc nhọn bằng kẹp hoặc xẻng/muôi xúc vào thùng
thu gom CTSN, sau đó lau lại toàn bề mặt bằng hóa chất khử khuẩn.
Loại bỏ khăn vào túi thu gom chất thải lây nhiễm.
Rửa tay sau khi tháo găng.
Làm sạch phương tiện sau sử dụng (khăn, xô đựng nước/ hóa chất, xe vệ
sinh) tại nơi quy định.



Kỹ thuật khử khuẩn bề mặt dây máu dịch
(lượng lớn)
Bề mặt ô nhiễm lượng lớn máu/dịch cơ thể
Tương tự bề mặt ô nhiễm lượng nhỏ máu/dịch và bổ sung thêm các bước:
Phương tiện phòng hộ
Bổ sung phương tiện phòng hộ: tạp dề, ủng
Làm sạch lại bề mặt bằng nước, chất tẩy rửa và lau khô



Không sử dụng chổi/giẻ lau và xô đựng nước/hóa chất ở những khu vực
thông thường để làm sạch bề mặt văng bắn máu/dịch.



Kỹ thuật làm sạch/khử khuẩn sàn nhà
Mang phương tiện PHCN: Mang găng tay, khẩu trang che kín mũi,
miệng. Mang đúng trang phục quy định với khu vực đòi hòi vô khuẩn

cao, khu cách ly.


Loại bỏ bằng cây đẩy khô, không làm phát tán bụi,



Lau từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới, từ nơi sạch tới bẩn, đường
lau sau chồng lên đường lau trước


Giặt tải sau khi lau khoảng 10m2. Nhúng tải lau vào xô nước sạch trước
khi nhúng vào xô hóa chất, không giũ tải lau, không làm bắn nước ra
ngoài xô, nước trong xô không đục bẩn, tải lau được vắt vừa ẩm sau
khi giặt.


Sau khi làm sạch: Loại bỏ găng vào thung gom theo quy định, rửa
tay/khử khuẩn tay bằng cồn trước khi rời khỏi khu vực làm sạch



QUI TRÌNH VỆ SINH KHỬ KHUẨN
PHÒNG MỔ
CUỐI NGÀY

Các trang thiết bị
các bề mặt
(Phun HC lên bề mặt và
lau lại bằng khăn sạch )

Sàn nhà
Lau theo quy trình 2 xô bằng
hóa chất KK

GIƯÃ HAI CUỘC PHẪU THUẬT

Các bề mặt tiếp xúc trực tiếp
(Bàn mổ, bàn dụng cụ…):

Lau KK

Sàn nhà: Gom chất thải

và lau KK các đám máu, dịch (nếu có)

CUỐI TUẦN

Các trang thiết bị
các bề mặt
(Phun HC lên bề mặt và
lau lại bằng khăn sạch )

Sàn nhà

(Lau theo quy trình 2 xô bằng
hóa chất KK)

Phun khử khuẩn
toàn bộ phòng

KẾT LUẬN
Tuân thủ đúng các qui trình
vệ sinh giúp:
 Tạo môi trường an toàn,
thoải mái, dễ chịu cho người
bệnh, NVYT và khách đến
thăm.


Giảm thiểu nguy cơ NKBV
cho BN, NVYT và cộng đồng.