Bài giảng Chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh sau xuất viện

Carol Quayle & Anne Millar


Đại cương
Mẹ
 Chăm sóc thể chất
 Chăm sóc vú
 Vết may
 Sản dịch
 Sự bài tiết
 Chăm sóc tinh thần
 Ngủ, nghỉ ngơi
 Dấu hiệu trầm cảm
 Coping

Bé
 Da
 Màu sắc da
 Tình trạng chung
 Cân nặng
 Bú mẹ
 Sự bài tiết
 Phân
 Nước tiểu
 Hoạt động


Chăm sóc vú
Tình trạng vú
 Mềm hay căng tức
 Tình trạng tuyến vú

 Triệu chứng viêm vú
 Tình trạng núm vú
 Có mặc áo nâng

ngực


Tình trạng vú

Viêm tuyến vú

Việc bú mẹ
 Kiểm tra núm vú

Nứt núm vú

 Nứt đầu vú
 Chảy máu núm vú
 Tình trạng viêm đỏ

vú (viêm tuyến vú)
 Áp – xe vú
 Discharge

Áp – xe vú nhiễm khuẩn


Tình trạng vú khi cho trẻ bú bình
 Kiểm tra vú không có hiện

tượng tắt sữa
 Vú mềm không có hiện
tượng lên sữa
 Không có dấu hiệu viêm
vú


Chăm sóc vết may
Vết may tầng sinh môn
• Giữ khô và sạch
• Không nhiễm khuẩn
• Không rỉ dịch
• Tình trạng vết may
Chăm sóc
• Vệ sinh bộ phận sinh dục
• Nước chín
• Nước muối pha loãng
• Thay băng thường xuyên


Chăm sóc vết mổ
Vết mổ sanh
 Khô, sạch

 Sự tiết dịch
 Các mũi khâu hoặc kẹp
Chăm sóc
 Giữ sạch vết may

 Thay băng vết mổ nếu

có thấm dịch


Sản dịch
 Lượng sản dịch sẽ nhiều

hơn so với lượng máu kinh
bình thường
 Lượng sản dịch thay đổi khi
cho bé bú mẹ
 Máu sản dịch sẽ ra nhiều
hơn khi ngồi dậy

 Sản dịch lúc đầu đỏ tươi,

chuyển sang màu đỏ sậm
hay nâu (máu cũ)
 Màu nhạt dần sau 3 – 6
tuần

Kiểm tra tính chất sản
dịch:
 Không có mùi hôi
 Không có máu cục
 Không có sốt


Đối với mẹ

Dinh dưỡng
 Cần ăn nhiều
 Uống nhiều nước

 Những thức ăn thông

thường
 Thịt
 Các sản phẩm từ
sữa
 Các loại rau, quả
 Ngũ cốc
 Uống ít nhất 8 ly
nước mỗi ngày
(240ml mỗi ly)


Sự bài tiết

Chức năng bàng
quang
 Tiểu hết nước tiểu

mỗi lần đi tiểu
 Đi tiểu nhiều lần
trong ngày
 Không tiểu gắt, buốt
 Nước tiểu không
nặng mùi
 Tiếp tục các bài tập

sàn chậu


Sự bài tiết
Đại tiện
 Đi tiêu mỗi ngày (1 hoặc
2 lần)
 Phân mềm
 Vệ sinh bộ phận sinh dục
sau khi đại tiện
 Ăn nhiều rau, trái cây


Mối quan hệ mẹ - con

Mẹ cần
 Nhìn con
 Bắt đầu sự chăm sóc
bằng việc cho bú mẹ
 Mỉm cười và nói chuyện với bé
 Ôm ấp trẻ, vuốt ve và nựng nịu trẻ


Các dấu hiệu trầm cảm sau sanh
 Dễ thay đổi
 Buồn chán
 Lo lắng
 Dễ bị kích thích
 Suy nghĩ tiêu cực
 Mất ngủ hoặc ngủ suốt

ngày
 Thích gây rối – không
muốn ăn hoặc luôn
thèm ăn

 Cảm giác không

thể làm bất cứ
việc gì
 Sợ ở một mình và luôn nghĩ
rằng mình là một bà mẹ tồi
 Mất tự tin


Vai trò của cha mẹ
 Sự chuẩn bị cho trẻ ăn
 Tắm trẻ
 Thay tã


Chuẩn bị cho trẻ bú bình
 Bình sữa
 Luộc sôi hoặc khử

khuẩn bằng hóa chất
tất cả bình sữa, núm
vú và nắp bình sữa
trong một dụng cụ
bằng nhựa dẻo hoặc

trong nồi
+


Khi có khách đến thăm
 Khách đến thăm, cần

phải
 Giúp cha, mẹ đứa
trẻ những việc vặt
trong nhà
 Mẹ của bé cần quan
tâm đến các cuộc
viếng thăm này


Môi trường
 Nữ hộ sinh đến thăm mẹ

và bé trong vòng 24 giờ
sau xuất viện
 Thông thường chỉ đến
một lần ngoại trừ những
trường hợp gặp khó khăn
thì đến hai hoặc ba lần


Các hoat động của mẹ

Nghỉ ngơi

 Mẹ cần được nghỉ ngơi
sau khi bé ngủ
 Giấc ngủ ban đêm và
những giấc ngủ ngắn
ban ngày giữa các cử bú
rất quan trọng

Các hoạt động thể chất
 Cần thực hiện trở lại các
bài thể dục trước sanh,
như
 Đi bộ
 Làm những công việc

thường ngày khi rảnh rỗi
 Tập thể dục sau sanh


Môi trường chung quanh
 An toàn
 Dây điện – để ngoài tầm
với của trẻ em, sửa lại
chỗ bong tróc
 An toàn trên xe hơi
 Việc chơi với những
đứa trẻ lớn
 Những con
vật nuôi

Sự hỗ trợ
 Sự hỗ trợ của gia đình và cộng đồng
 Nhân viên chăm sóc sức khỏe tại địa

phương cần theo dõi và đánh giá sự
tăng trưởng và phát triển của trẻ
 Kết hợp các dịch vụ và nhu cầu chăm sóc
sức khỏe
 Nhận biết được những nhu cầu chăm sóc
có thể thực hiện được tại địa phương


Khám bé


Nơi bé ngủ

 Quan sát nơi bé nằm ngủ
 Môi trường xung quanh
 Sự sạch sẽ, nệm phải

cứng và đúng kích
thước của nôi và không
dùng gối
 Đặt trẻ nằm ngửa, đặt
bé nằm cuối nôi
 Đặt nôi trong phòng
ngủ của cha, mẹ

 Môi trường luôn đảm bảo

sạch sẽ và thoáng


Da của trẻ

 Hai mắt sạch
 Da hồng hào – không

vàng da hay đã hết vàng
da
 Không nổi mẩn hay nốt
ban đỏ


Hành vi
 Cách cho trẻ ăn
 Lượng thức ăn – số lần cho

ăn, thể tích sữa trong bình
 Ăn quá ít hay quá nhiều
 Sự bài tiết
 Số lần tiêu
 Lượng nước tiểu – trẻ
tiểu ướt tã 7 – 8 lần trong
ngày


Hành vi
Thói quen ngủ

Vừa bú vừa ngủ
Bú sau khi ngủ dậy
Trẻ thoả mãn sau khi
được bú
Hoạt động của trẻ khi
thức dậy