Sự Nhiễm Từ Của Sắt, Thép – Nam Châm Điện

TIẾT 26-BÀI 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA
SẮT, THÉP – NAM CHÂM ĐIỆN

GV: Ngô Thị Thu Hà
Trường: THCS Hoàng Quế


1. Phát biểu quy tắc nắm tay phải. Hãy xác định chiều của
đường sức từ trong ống dây? (theo hình sau).


- Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều
dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều
của đường sức từ trong lòng ống dây


Tiết 26 – Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP –
NAM CHÂM ĐIỆN
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm

a. Bố trí thí nghiệm như hình 25.1.


a) Thí nghiệm 1.

A
n
Pi
B¾c

Ống dây

nam


Tiết 26 – Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP –
NAM CHÂM ĐIỆN
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm

a. Bố trí thí nghiệm như hình 25.1.
- Đóng công tắc K cho dòng điện chạy qua ống dây.
Quan sát góc lệch của kim nam châm so với
phương ban đầu
- Đặt lõi sắt non hoặc lõi thép vào trong lòng ống
dây. Đóng công tắc K. Quan sát và cho nhận xét
về góc lệch của kim nam châm so với trường
hợp ống dây không có lõi sắt ( thép)


a) Thí nghiệm 1.

A

Lõi sắt non

Lõi thép

n
Pi

1
2

3

Ống dây

nam

Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây.

Vậy lõi sắt, thép có tác dụng gì ?

B¾c


Tiết 26 – Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP –
NAM CHÂM ĐIỆN
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm
C1: Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây,
lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép
thì vẫn giữ được từ tính

b. Bố trí thí nghiệm như hình 25.2
Hãy cho biết hiện tượng xảy ra với đinh sắt trong các
trường hợp sau:
-Ống dây có lõi sắt non đang hút đinh. Ngắt công tắc
K.

-Ống dây có lõi thép đang hút đinh. Ngắt công tắc K.


b) Thí nghiệm 2.

Lõi thép

Lõi sắt non

A
n
Pi

C1:Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây, lõi sắt non mất hết từ tính
Em
xét vẫn
gì về
dụng
của ống dây có lõi sắt non và
còncó
lõinhận
thép thì
giữtác
được
từ từ
tính.
ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện qua ống dây?


Tiết 26 – Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP –

NAM CHÂM ĐIỆN
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm
C1: Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây,
lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép
thì vẫn giữ được từ tính

2. Kết luận
a) Lõi sắt, lõi thép làm tăng tác dụng từ
của ống dây có dòng điện. Sở dĩ như vậy
là vì, khi được đặt trong từ trường thì lõi
sắt thép bị nhiễm từ và trở thành nam
châm.
b) Khi ngắt dòng điện đi qua ống dây, lõi
sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn
giữ được từ tính.

? Từ thí nghiệm trên có thể rút ra kết luận gì


Tiết 26 – Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP –
NAM CHÂM ĐIỆN
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm

? Nam châm điện có cấu tạo như thế nào

?C2: Quan sát và chỉ ra các bộ phận của nam
châm điện mô tả trên hình 25.3. cho biết ý
II. Nam châm điện

nghĩa của các con số khác nhau ghi trên ông
Cấu tạo: Gồm một ống dây dẫn trong
dây
có lõi sắt non
2. Kết luận

C2:
-1000, 1500 ghi trên ống dây cho biết ống
dây có thể được sử dụng với những số vòng
dây khác nhau, tùy theo cách chọn để nối
hai đầu ống dây với nguồn điện.
- 1A – 22 Ω cho biết ống dây được dùng với
dòng điện có cường độ 1A, điện trở của ống
dây là 22 Ω


Tiết 26 – Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP –
NAM CHÂM ĐIỆN
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
II. Nam châm điện
Cấu tạo: Gồm một ống dây
dẫn trong có lõi sắt non
C2:
C3:- Nam châm b mạnh hơn a
- Nam châm d mạnh hơn c
- Nam châm e mạnh hơn b và d

?C3:So sánh các nam châm điện được mô tả trên hình 25.4.

Trong các nam châm điện a và b; c và d; b, d va e thì nam
châm nào mạnh hơn?


Tiết 26 – Bài 25: SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP –
NAM CHÂM ĐIỆN
I. Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
II. Nam châm điện
Cấu tạo: Gồm một ống dây
dẫn trong có lõi sắt non
III. Vận dụng
C4:Khi
chạm
đầu
thanh nam
C6:Lợi
thế của
namvào
châm
điện:
châm thì mũi kéo bị nhiễm từ và trở
- Có thể
tạochâm.
nam châm điện cực mạnh
thành
mộtchế
nam
bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường

C5:Muốn nam châm điện mất hết từ
kéo
làm
bằng
độ Mặt
dòngkhác,
điện đi
qua
ống
dây.thép nên sau
tính ta chỉ cần ngắt dòng điện đi qua
khi không còn tiếp xúc với nam châm
dây của
nam
châm.
- ống
Chỉ
dòng
qua
nữa
nó cần
vẫn ngắt
giữ được
từđiện
tínhđilâu
dài.ống dây
là nam châm điện mất hết từ tính.
- Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm
điện bằng cách đổi chiều dòng điện qua
ống dây.

?C4: Khi chạm mũi kéo vào đầu thanh nam
châm thì sau đó mũi kéo hút được các vụn
sắt. Giải thích vì sao?
?C5:Muốn nam châm điện mất hết từ tính
thì làm thế nào?
?C6: Nam châm điện được tạo ra như thế
nào,có gì lợi hơn so với nam châm vĩnh cửu?


Bài tập củng cố

1) Điều nào sau đây là đúng khi nói về sự nhiễm từ của sắt ?
A. Sắt đặt trong ống dây có dòng điện chạy qua, nó sẽ bị nhiễm
từ.
B. Khi lõi sắt trong ống dây đang bị nhiễm từ, nếu cắt dòng
điện thì lõi sắt sẽ mất từ tính.
C. Sự nhiễm từ của sắt được ứng dụng trong việc chế tạo nam
châm điện.

O

D. Các phát biểu A, B, C đều đúng.


Bài tập củng cố

2) Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về sự
nhiễm từ của thép ?
A. Khi đặt một lõi thép trong từ trường, lõi thép bị

O
nhiễm từ.
B. Trong cùng một điều kiện như nhau, thép nhiễm
từ mạnh hơn sắt.
C. Khi đã nhiễm từ, thép duy trì từ tính kém hơn sắt.
D. Các phát biểu A, B, C đều đúng.


3) Nam châm điện có những đặc điểm nào lợi thế hơn nam
châm vĩnh cửu ?
A. Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng
số vòng của ống dây và tăng cường độ dòng điện chạy qua
ống dây.
B. Có thể thay đổi tên cực từ của của nam châm điện bằng
cách đổi chiều dòng điện chạy qua ống dây.
C. Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây là nam châm điện
mất hết từ tính.

O

D. Các phương án A, B, C đều đúng.


4) Hãy điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống để được câu
đúng ý nghĩa vật lý:

1. Sắt, thép, ni ken, cô ban và các vật liệu từ khác đặt trong
nhiễm từ
từ trường, đều bị …………
sắt non

2. Sau khi đã bị nhiễm từ, ………..không
giữ được từ tính
lâu dài.
tăng lực từ
3. Có thể làm ……………..của
nam châm điện tác dụng lên
một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các
vòng dây hoặc tăng số vòng của ống dây.


Ghi nhớ
-Sắt, thép, niken, cooban và các vật liệu từ khác khi đặt trong từ
trường,đều bị nhiễm từ.
-Sau khi bị nhiễm từ, sắt non không giữ được từ tính lâu dài, còn
thép thì giữ được từ tính lâu dài.
-Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật
bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc
tăng số vòng của ống dây.


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Học bài, làm bài 25.1 – 25.4 SBT
- Đọc có thể em chưa biết
-Nghiên cứu trước bài 26: Ứng dụng của nam
châm