KỸ NĂNG PHÒNG TRÁNH PHONG tục lạc hậu

LỜI NÓI ĐẦU
Những năm gần đây, trong đời sống văn hoá của người dân tại các khu vực
miền núi vùng xâu vùng xa và ngay trong một số địa phương ở vùng đồng bằng,
dẫu đã có nhiều thay đổi theo hướng hiện đại, nhưng vẫn còn có hiện tượng tái
bùng phát những hủ tục hình thành trong những thời kỳ lịch sử còn sơ khai xa xưa
vốn ăn sâu trong đời sống và niềm tin của nhiều cộng đồng dân tộc.
Một số dân tộc ít người hiện vẫn còn duy trì dai dẳng nhiều luật tục lạc hậu
như cách phân xử đúng-sai bằng lặn nước, đổ chì nóng vào lòng bàn tay... Hoặc
vẫn còn tin gần như tuyệt đối vào những lực lượng siêu hình như đấng thần linh và
trong nhiều vụ kiện phức tạp, theo phong tục tập quán của người dân, kết quả phân
xử thắng-bại chủ yếu phụ thuộc vào yếu tố rủi-may mà đồng bào cho rằng đó chính
là ý chí của các đấng siêu hình.
Việc giáo dục học sinh thuộc đối tượng dễ thừa hưởng những phong tục lạc
hậu trên là một vấn đề cấp bách và quan trọng. Học sinh phải được phải có nền
tảng kiến thức những kỹ năng mềm để có cách ứng phó khi gặp phải vấn đề liên
quan đến vấn đề trên nhất là đối với học sinh THCS khi mà nhận thức của đang
bước vào giai đoạn chín, cần phải tác động ngay vấn đề này vào nhận thức của các
em để các em có cái nhìn khách quan nhất.


CHỦ ĐỀ: KỸ NĂNG PHÒNG TRÁNH PHONG TỤC LẠC HẬU
I.

Mục tiêu
1. Mục tiêu về kỹ năng
- Giúp các em có kỹ năng từ chối theo một số phong tục hậu
- Kỹ năng phân biệt đâu là phong tục nên theo và không nên theo.
- Kỹ năng phát triển những phong tục tốt đẹp và bài trừ những

2.

II.

phong tục lạc hậu.
- Và một số kỹ năng quan trọng mang tính tích cực khác.
Mục tiêu về kiến thức
- Trang bị cho các em một số kiến thức về phong tục lạc hậu.
- Cách nhận biết thế nào là phong tốt thế, thế nào là phong tục lạc

hậu.
3. Mục tiêu về thái độ
- Giúp các em nhìn nhận hợp lý về phong tục lạc hậu
Nội dung chủ đề
Hiện nay trên đất nước ta mỗi nơi đều có phong tục, tập quán khác
nhau, nhất là ở các dân tộc thiểu số đặc biệt là dân tộc thiểu số ở các
vùng giáp biên giới vùng sâu vùng xa.
Tồn tại song song với những thuần phong mỹ tục là những phong
tục tập quán lạc hậu gây ảnh hưởng xấu đến tinh thần và vật chất đến
những con người đang theo phong tục này.
Chủ đề của hoạt động này nhằm giới thiệu một số kỹ năng về cách
phòng tránh, nhận biết, trang kiến thức… và những ảnh hưởng của phong

III.

IV.

tục lạc hậu.
Đối tượng giáo dục của chủ đề
Chủ đề trên được thiết kế dành cho đối tượng lứa tuổi học sinh THCS ở
các vùng , vùng xa.
Phương pháp và phương tiện hỗ trợ dạy học

1. Phương pháp.
- Quan sát
- Lắng nghe
- Thực hành
- Ghi nhớ
2. Phương tiện


-

V.

Bảng
Phấn
Máy chiếu
Người lớn tuổi ( có thể mời người lớn tuổi( người bản địa) gần

trường co hiểu biết sâu về phong tục tập quán)
- Sân trường
Hướng dẫn tổ chức hoạt động
1. Hoạt động 1: Kể chọ học sinh nghe về người đàn ông có Yàng có
khả năng chữa tất cả các loại bệnh tật.
a. Mục tiêu
Mục tiêu này muốn nhận mạnh cho học sinh hiểu rằng trên
đời này chẳng có thần Yàng nào cả tất cả do con người tự lừa
b.

dối nhau mà thôi.
Cách tiến hành:
Giáo viên đứng trước lớp kể cho học sinh nghe về trường hợp

một người đàn ông có Yàng nổi tiếng nhất huyện chữa trị cho
một người phụ nữ bị sơ gan. Do gia đình người phụ nữ này quá
tin vào lời đồn thổi của người trog làng về khả năng của một
thầy bói có thần Yàng phù hộ có thể chữa trị bách bệnh, nên
không chịu đi bệnh viện khám. Cứ mỗi ngày ông thầy bói lại
bảo người phụ nữ này đến gặp thầy mỗi lần đến phảo mang cho
thầy đủ thứ theo thầy bói yêu cầu, nào là một bao gạo, một con
gà, một con gà… ông thầy bói thích gì là đòi đó. Câu chuyện bi
thương này diễn ra gần 5 năm đến khi người phụ này càng ngày
càng nặng và việc ông thầy bói chữa trị không mang lại tác
dụng và hiệu quả gì. Thấy vậy gia đình người phụ nữ này
không tin thầy bói nữa họ quyết định mang người phụ này đến
bệnh viện,nhưng mọi chuyện đã quá muộn lúc này bệnh của
người phụ này chuyển sang ung thư giai đoạn cuối rui và chết
ngay sau năm đó.


c.

Kết luận
Qua câu chuyện này giúp các em hiểu rằng thầy bói có thần
Yàng trên đời này hoàn toàn không. Tất cả đều do con người
tạo ra lừa gạt nhau nhằm chiếm được tài săn của người khác
đem lại lợi ích riêng cho bản thân. Đây là một trong những
phong tục lạc hậu mà cha mẹ, cha ông các em bấy lâu nay vẫn

2.

tin là có thật. Các em thấy hậu quả của nó rất khôn lường.
Hoạt động 2: Tổ chức trò chơi sắm vai. Đám cưới cận huyết.

a. Mục tiêu
Cho các em biết hậu quả của việc lấy nhau cận huyết.
b. Cách tiến hành
Cho một bạn nam đóng vai chú rễ (con của em gái bố vợ) và một
bạn nữ đóng vai cô dâu (con của anh trai mẹ chồng) tổ chức đám
cưới linh đình. Một số bạn trong lớp đóng vai bố mẹ chồng và bố
mẹ vợ và một số vai phụ khác. Buổi đám cưới diễn ra vui vẻ náo
nhiệt. Vài năm sau hai đứa có con, đứa trẻ không bình thường như
đầu thì méo, mắt thì một bên to một bên nhỏ, bước đi khệch khạc
đặc biệt trí tuệ không phát triển được. Khi vợ chồng đi khám bác sĩ
và bác sĩ biết được hai vợ chồng trẻ này lây nhau cận huyết. Bác sĩ
c.

cũng bó tay.
Kết luận
Lúc này giáo viên phải nhấn mạnh rằng lấy nhau cận huyết là
không thể được, nó không chỉ ảnh hưởng đến nòi giống sau này mà
còn ảnh văn hóa chung của người Việt Nam. Đây không phải là
phong tục mà là hũ tục các em cần phải bà trừ ngay từ bây giờ. Và

3.

cho những em vừa sắm vai một tràng pháo tay thật to.
Hoạt động 3: Hỏi đáp
a. Mục tiêu
Nhằm cho học sinh phân biệt cái nào là phong tục trong sáng
b.

cái nào là phong tục lạc hậu.
Cách tiến hành

Giáo viên hỏi, các em hãy kể tên một số phong tục truyền thống
mà em biết của người dân em. Giáo viên cho hai ba học sinh kể
và thống kê lại. Chắc chắn sẽ có em kể những hủ tục cùng với
c.

phong tục
Kết luận
Giáo viên sẽ nhắc lại những phong tục mà các em vừa kể, và
phân và chia lại đâu là phong tục tốt đẹp đâu là phong tục lạc
hậu. Vì với các em đa số các phong tục trong đời sống hằng
ngày mà các em được thừa hưởng từ thời xưa các em cũng cho
rằng đều đúng đắn và trong sáng. Và cho những em vừa ý kiến

4.

một tràng pháo tay.
Hoạt động 4: Cho các em xem video một số phong tục lạc hậu mà
các em chưa biết của một số dân tộc ở tỉnh khác trong nước hoặc thế
giới.
a. Mục tiêu:
Nhằm cho các em các khám ra có vô vàn phong tục lạc không chỉ
b.

ở địa bàn mà các em cư trú cần phải loại bỏ và lên án.
Cách tiến hành
Mở cho các em xem video khoảng 20 phút, video tổng hợp về các
phong tục lạc hậu. Sau đó hỏi về suy nghĩ và nhận xét sau khi các

c.

em xem xong video trên.
Kết luận
Sau khi nghe ý kiến chia sẻ của các em giáo viên cho những em
vừa chia sẻ đó một tràng pháo tay rồi tổng hợp lại những chia sẻ
của các em. Đưa ra một số ý kiến cá nhân dựa trên những kinh
nghiệm bản thân đưa ra một nhận xét tổng quát nhất về video mà
các em đã xem.
Tổng kết
Hủ tục lạc hậu tuy chiếm tỉ lệ nhỏ nhưng tiềm ẩn nguy cơ lan
VI.

rộng, tạo thành “rào chắn” cản trở sự phát triển. Bài trừ các tập tục


lạc hậu là việc làm quan trọng, tuy nhiên rất cần được đổi mới.
Một trong những giải pháp hữu hiệu là tác động trực tiếp vào nhận
thức những người đang thừa hưởng vấn đề này. Qua mấy hoạt
động trên ít nhiều cũng làm giảm và thay đổi quan điểm của các
em học sinh ở đây về những phong tục lạc hậu này.