Viết đề cương và trình bày bài báo khoa học

Bài giảng nghiên cứu khoa học

VIẾT ĐỀ CƢƠNG VÀ TRÌNH BÀY
BÀI BÁO KHOA HỌC
WRITING PROPOSALS AND PRESENTING
SCIENTIFIC ARTICLES

ThS. LÊ NỮ THANH UYÊN
1


MỤC TIÊU HỌC TẬP
Trình bày và mô tả cụ thể các bước
tiến hành một đề cương NCKH
Mô tả cụ thể quy trình để trình bày
một bài báo khoa học
Các yêu cầu cơ bản của một đề
cương và bài báo khoa học
2


Nhắc lại

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

 Hoạt động: tìm kiếm, xem xét, khảo sát hoặc thử

nghiệm

 Dựa trên: TLTK, số liệu, kiến thức, sự sáng tạo
 Nhằm: khám phá, phát hiện cái mới

 Cái mới: tốt, hiện đại, sáng tạo, giá trị hơn cái cũ

(*): ĐK tiên quyết: kiến thức nhất định về lĩnh vực
nghiên cứu (cần ý tưởng, đam mê, sự kiến nhẫn và
sự may mắn)

3


Nhắc lại

CÁC BƢỚC THỰC HIỆN NCKH

 Bước 1. Viết đề cương NCKH
 Bước 2. Tham khảo tài liệu, y văn
 Bước 3. Thu thập số liệu (đạo đức)

 Bước 4. Nhập, phân tích dữ liệu và viết báo cáo
 Bước 5. Viết bài báo khoa học

4


ĐỀ CƢƠNG NGHIÊN CỨU
Tên đề tài
Vấn đề NC

Câu hỏi, mục tiêu, giả thuyết, dàn ý NC
Hồi cứu và phân tích tài liệu
Quy trình thực hiện (đối tượng

và phương pháp…, kế hoạch
TH, VĐ Y Đức)
5


TẠI SAO VIẾT ĐỀ CƢƠNG NC ?
Nếu chúng ta viết được

một đề cương NCKH
hoàn chỉnh thì chúng

ta đã đi được 1/3
chặng đường của quá
trình thực hiện đề tài.
6


MỤC ĐÍCH VIẾT ĐỀ CƢƠNG NC
1. Trình bày ý tưởng, tư duy, kiến thức mới

một cách logic có khoa học, dễ thuyết
phục
2. Phê duyệt thông qua tính khả thi, tính

phù hợp, tính mới, tính ứng dụng và tính

y đức của đề tài
7

MỤC ĐÍCH VIẾT ĐỀ CƢƠNG NC
3. Xin được các nguồn tài trợ kinh phí
4. Tham khảo và xin ý kiến đóng góp của đồng

nghiệp, các chuyên gia liên quan đến lĩnh vực
5. Chọn đề tài, loại TKNC, cỡ mẫu, PPNC thích

hợp
6. Dự trù được nguồn lực cần thiết, lường trước

các tình huống, ước lượng trước các sai lệch
7. Nghiên cứu dễ dàng triển khai do có KH,

khung thời gian và sự phân bổ các nguồn lực
8


CẤU TRÚC MỘT ĐỀ CƢƠNG NC
Cấu trúc của một đề cương NC thường đi
theo quy trình giống nhau, tuy nhiên một
số đề cương có sự khác nhau là phụ thuộc
vào cơ quan yêu cầu và tùy vào loại hình
nghiên cứu

9


CẤU TRÚC ĐỀ CƢƠNG NGHIÊN CỨU

Lựa

chọn
chủ đề
NC

10

Hình
thành
CH,
MT, GT
nghiên
cứu

Tham
khảo –
phân
tích TL

Đối
tƣợng
và PP
NC

Kế
hoạch
xử lý
và
phân
tích DL

KN
khái
quát
hóa &
t.ứng
dụng

Kế
hoạch
THNC


CẤU PHẦN ĐỀ CƢƠNG NGHIÊN CỨU
 Tên đề tài
 Đặt vấn đề
 Câu hỏi, mục tiêu, dàn ý nghiên cứu
 Chương 1. Tổng quan y văn
 Chương 2. Đối tượng và phương pháp NC (TKNC,

ĐTNC: dân số MT, chọn mẫu, cỡ mẫu, kỹ thuật, tiêu
chí, kiểm soát sai lệch CM), thu thập dữ liệu (ĐN biến
số, PP, công cụ và kiểm soát sai lệch TT), NC thử, kế
hoạch xử lý và phân tích DL, vấn đề y đức, KN khái
quát, tính mới và tính ứng dụng)

11


CẤU PHẦN ĐỀ CƢƠNG NGHIÊN CỨU
 Chương 3. Kết quả dự kiến (bảng câm)

 KH tiến hành thực hiện (Sơ đồ Gantt)
 Dự trù kinh phí
 TLTK (có thể chưa đầy đủ)
 Phụ lục (nếu có)

12


BÁO CÁO NCKH
KQBC viết thành văn bản báo cáo (khác nhau tùy
mục đích, yêu cầu: để nghiệm thu, báo cáo, bảo vệ
tốt nghiệp hay đăng báo)

Kết quả NC: báo cáo nghiệm thu và công bố

13


BÁO CÁO NCKH
Báo cáo tốt nghiệp: khóa luận, luận văn, luận án:
dạng đầy đủ, qui chuẩn chi tiết, khắt khe nhất)
Đăng báo: bái báo: toàn văn & ngắn gọn (qui chuẩn
tùy tờ báo, tạp chí)
Báo cáo trong HNKH có tiêu chuẩn riêng tùy loại HN
BC nghiệm thu công trình là BC nghiệm thu
BBKH có giá trị: nghiệm thu bởi HĐKH & đăng trên
tạp chí uy tín để phổ biến rộng rãi

14

BÀI BÁO KHOA HỌC (BBKH)
 Mang tính chất học thuật, trình bày ý tưởng, suy nghĩ

logic, phản ánh đầy đủ kiến thức khách quan thu thập
được → dựa trên thông tin, bằng chứng khoa học

 BBKH thường được tóm tắt từ một luận văn hay luận

án NC

 Thường thì 1 NC chỉ thực sự hoàn thành khi đã có một

bài báo được công bố

15


BÀI BÁO KHOA HỌC (BBKH)
 1 bài báo là “bài báo khoa học” khi đã qua cơ chế

bình duyệt (biên tập, phản biện)

 Người BD là chuyên gia, giáo sư cùng chuyên môn
 Bài báo được công bố trên tạp chí → BBKH

16


BÀI BÁO KHOA HỌC (BBKH)

 Giá trị khoa học phụ thuộc nội dung BB và việc đăng

trên tạp chí công bố (hệ thống bình duyệt nghiêm túc)

VD: đăng trên tạp chí uy tín quốc tế (0 – 1), tạp chí
trong nước ( 0 – 0,5)
 BBKH KHÔNG là bài viết chủ quan, cảm tính, thiếu số

liệu, bằng chứng KH, chấp vá thông tin, sao chép

 Thực tế, do nhu cầu cần thiết đăng để tính điểm khoa

học

17


YÊU CẦU CƠ BẢN CỦA MỘT BBKH
 Về hình thức: cấu trúc chặt chẻ (IMRAD)
 Về nội dung: xđ độc giả? Phong phú, mới, phù hợp,

tránh “đạo văn”, trích dẫn rõ ràng.
 Tên bài báo: ngắn gọn, rõ ràng, đủ thông tin, chính

xác, cụ thể (thông tin tối đa với số lượng từ tối thiểu)
 Tên bài báo phải hấp dẫn, thu hút → độc giả quyết

định đọc?
18

YÊU CẦU CƠ BẢN CỦA MỘT BBKH
 Về phần tóm tắt (abstract hay summary): phần được

đọc nhiều nhất: cung cấp càng nhiều thông tin càng tốt
trong một không gian hạn chế (tức là độc giả đọc hiểu
lãnh vực NC mà không cần đọc toàn văn)  quyết

định đọc bài báo hay không?
 Có cấu trúc hay không tùy vào quy định mỗi tạp chí?

19


YÊU CẦU CƠ BẢN CỦA MỘT BBKH
Phần mở đầu thƣờng viết 3 đoạn văn:
 Đoạn 1: khẳng định các khái niệm, ý nghĩa, điều chưa

rõ và còn tranh luận trong y khoa?
 Đoạn 2: tổng quan y văn để thấy sự mâu thuẩn, giới

hạn của NC trước và trả lời câu hỏi NC?
 Đoạn 3: mục đích, giải thuyết, câu hỏi và mục tiêu NC

20


YÊU CẦU CƠ BẢN CỦA MỘT BBKH
Về phần phƣơng pháp:
Phần quan trọng nhất của bài báo, nếu sai sót trong

phần này thì bài báo có thể bị bác bỏ
(mô tả NC được tiến hành ntn?: TKNC là gì? ĐTNC là ai?
Cần bao nhiêu đối tượng tham gia? Cách chọn đối tượng
ntn? Tiêu chí đưa vào và loại ra? Thu thập số liệu bằng PP
nào? Ước lượng những sai lệch có thể xảy ra? Số liệu phân
tích ra sao (độ chính xác của công cụ đo lường, phân tích
TK có phù hợp)? Chấp nhận về mặt y đức là yêu cầu bắt
buộc.

21


YÊU CẦU CƠ BẢN CỦA MỘT BBKH
Về phần kết quả: cách sắp xếp, trình bày theo thứ tự mục
tiêu và dễ hiểu, đưa kết quả về dạng văn bản, bảng và biểu
đồ, không nên trình bày cùng số liệu theo hai hay nhiều
cách khác nhau. Kiểm tra sự chính xác và hợp lý của số liệu
Về phần bàn luận: kết quả trên có ý nghĩa gì? cô đọng kết
quả, so sánh và kiểm tra tính hằng định với các NC khác, lí
giải hợp lý, điểm mạnh, điểm hạn chế, tính khái quát hóa và
ứng dụng của nghiên cứu. Hướng nghiên cứu tiếp theo.
Về phần kết luận: văn phong rõ ràng, dứt khoát và mang
tình quyết định. Nên tóm tắt kết quả theo mục tiêu NC

22


QUY CÁCH TRÌNH BÀY BÀI BÁO KH
 Quy cách trình bày khóa luận, luận văn, luận án…(1)

(tùy quy định của mỗi trường – thường theo chuẩn Bộ
GDĐT)
Quy cách trình bày bài báo khoa học: thường tóm tắt từ
(1). Bài báo đăng trên tạp chí có giới hạn số trang

23


DÀN BÀI CHI TIẾT MỘT LUẬN VĂN KHOA HỌC Y HỌC
 Bìa 1,2
 Mục lục (chương → tiểu mục) (Cách tạo mục lục tự

động )
 Danh mục bảng (số, tên và trang bảng)
 Danh mục hình (số, tên và trang hình)
 Danh mục chữ viết tắt: chỉ viết tắt cụm từ quá dài mà

lặp lại nhiều lần trong bài (không nên dùng nhiều từ
viết tắt và không lạm dụng)

 Tiếng Việt: gồm 2 cột :từ viết tắt và viết đầy đủ
 Tiếng nước ngoài: gồm 3 côt: từ viết tắt,viết đầy đủ và
24

nghĩa tiếng Việt

Minh họa


ĐẶT VẤN ĐỀ

Giới thiệu vấn đề và luận điểm khoa học (giả thuyết
NC)
 Câu hỏi nghiên cứu
 Mục tiêu nghiên cứu
 Biến số nghiên cứu (có thể để ở phần phương pháp

nếu nhiều biến số)

 Dàn ý nghiên cứu

25