LUẬN văn THẠC sĩ QUẢN lý SINH HOẠT CHUYÊN môn của tổ tại các TRƯỜNG TRUNG học cơ sở QUẬN ĐỐNG đa, THÀNH PHỐ hà nội

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ SINH HOẠT
CHUYÊN MÔN CỦA TỔ TẠI CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1
Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2
Sinh hoạt chuyên môn của tổ tại trường trung học cơ sở
1.3
Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý sinh hoạt chuyên môn
của tổ tại trường trung học cơ sở
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ SINH HOẠT CHUYÊN
MÔN CỦA TỔ TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ QUẬN ĐỐNG ĐA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
2.1
Khái quát về tình hình phát triển giáo dục cấp trung học
cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
2.2
Thực trạng hoạt động sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
2.3
Thực trạng chất lượng sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
2.4
Đánh giá chung về công tác quản lý sinh hoạt chuyên
môn của tổ tại các trường trung học cơ sở quận Đống
Đa, thành phố Hà Nội
Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ SINH HOẠT CHUYÊN

MÔN CỦA TỔ TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ QUẬN ĐỐNG ĐA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
3.1
Nguyên tắc đề xuất biện pháp
3.2
Biện pháp quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
3.3
Mối quan hệ giữa các biện pháp
3.4
Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện
pháp quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường
trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

3

10
10
20
24

29
29
34
48

58

62
62
64
75

76
82
84
87


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành trong bộ máy tổ chức và quản
lý của trường THCS, THPT. Trong trường học, các tổ chuyên môn có quan hệ
hợp tác với nhau; phối hợp với tổ chức Đảng, Đoàn thể và các các bộ phận
nghiệp vụ khác nhằm thực hiện chương trình giáo dục, các hoạt động giáo dục
và chiến lược phát triển của nhà trường. Tổ chuyên môn là đầu mối để hiệu
trưởng quản lý nhiều mặt, trong đó có hoạt động chuyên môn của giáo viên
trong tổ. Hoạt động sinh hoạt chuyên môn là nơi để giáo viên chia sẻ, hợp tác,
tự học, tự bồi dưỡng, rèn đức và tài. Hoạt động sinh hoạt chuyên môn khoa
học và có nề nếp tốt là điều kiện thuận lợi cho giáo viên học tập, rèn luyện
nâng cao trình độ nghiệp vụ sư phạm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
nước nhà.
Theo điều lệ Trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và
trường phổ thông có nhiều cấp học (Ban hành kèm theo Thông tư số
12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)
đã quy định tổ chuyên môn có những nhiệm vụ sau: Xây dựng kế hoạch hoạt
động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ

viên theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình môn học của Bộ Giáo
dục và Đào tạo và kế hoạch năm học của nhà trường; tổ chức bồi dưỡng
chuyên môn và nghiệp vụ;…..
Hoạt động của tổ chuyên môn tốt sẽ góp phần tích cực, quyết định đến
việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng được những yêu cầu
mới trong quá trình đổi mới giáo dục.
Trong thực tế hiện nay, hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn trong các nhà
trường có thực hiện nhưng trong nhiều nhà trường chưa được coi trọng, còn
mang tính chất hình thức, đối phó, chưa đổi mới; chất lượng sinh hoạt không
cao; chất lượng hồ sơ chưa tốt; kế hoạch xây dựng, tổ chức thực hiện các
3


chuyên đề chưa hiệu quả; nội dung ghi chép sổ sinh hoạt chuyên môn sơ sài
chiếu lệ. Thảo luận về đổi mới phương pháp dạy học chưa đi vào chiều sâu
mục tiêu yêu cầu nội dung. Thảo luận đề kiểm tra chưa thực sự hiệu quả nên
có những bài kiểm tra chưa đạt yều cầu về nội dung, cấu trúc. Nhận xét, góp ý
giờ dạy đại khái chung chung, xếp loại tiết dạy giỏi chưa thực chất. Bởi vậy,
sinh hoạt chuyên môn chưa thực sự đạt được mục tiêu là nơi để giáo viên chia
sẻ, hợp tác, tự học, tự bồi dưỡng, sáng tạo, rèn đức và tài.
Hiệu quả sinh hoạt chuyên môn của tổ chưa cao do nhiều nguyên nhân
khác nhau, trong đó đặc biệt là vai trò chỉ đạo, tổ chức thực hiện và kiểm tra
của của tổ trưởng chuyên môn và hiệu trưởng.
Xuất phát tình hình thực tế nền giáo dục hiện nay, từ thực trạng sinh
hoạt chuyên môn của các trường, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đặt ra nhiều giải
pháp quan trọng để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, chất lượng cán bộ
quản lý. Những giải pháp của Bộ giáo dục đặt ra những năm gần đây là: Tập
trung đổi mới sinh hoạt của tổ chuyên môn thông qua hoạt động nghiên cứu
bài học, tăng cường dự giờ thăm lớp, quan tâm bồi dưỡng giáo viên mới; bồi
dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên kiến thức, kỹ năng về đổi mới phương pháp

dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá…..
Hiện nay, ngành giáo dục nước ta đang thực hiện Nghị quyết số 29NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 Hội nghị lần thứ Tám Ban chấp hành
Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp
ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài “quản
lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường trung học cơ sở quận Đống
Đa, thành phố Hà Nội” là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp thiết
trong giai đoạn hiện nay.

4


2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Khoa học quản lý nói chung và quản lý nhà trường nói riêng được hình
thành và phát triển cùng với quá trình hình thành và phát triển của lịch sử xã
hội. Ban đầu, những cơ sở lý luận về quản lý và quản lý nhà trường được thể
hiện dưới dạng ý tưởng của các nhà hiền triết điển hình như ở phương Đông
thì có Khổng Tử (551-479 TCN), Mạnh Tử (372-289TCN), Hàn Phi Tử (280
– 233 TCN)… ; ở phương Tây có những nhà nghiên cứu tiêu biểu như: Robet
Owen (1771-1858), F. Taylo (1856-1915), Chales Babbage (1972 - 1871)…
Trong quá trình vận động và phát triển của lịch sử, lý luận về quản lý giáo
dục, quản lý nhà trường dần dần được hoàn thiện và trở thành một học thuyết
được nhiều nhà khoa học giáo dục trong nước và trên thế giới quan tâm. Ở
nước ta, vấn đề quản lý giáo dục và quản lý nhà trường được quan tâm nhiều
trong các các nghiên cứu của Hà Thế Ngữ, Đặng Quốc Bảo, Phạm Minh Hạc,
Trần Kiểm, Đặng Vũ Hoạt, Phạm Quang Huân …
Sinh hoạt chuyên môn nói chung và sinh hoạt chuyên môn của tổ nói
riêng trong các trường phổ thông là hoạt động bắt buộc, thường xuyên của
nhà trường. Sinh hoạt chuyên môn có vai trò rất quan trọng để rèn kỹ năng sư

phạm cho giáo viên, nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục học sinh. Chính
vì vậy, đã có nhiều bài viết, nhiều công trình nghiên cứu, nhiều luận văn đề
cập về vấn đề này như: tác giả Phạm Quang Huân, Vũ Thị Sơn, Nguyễn Văn
Khôi, Trần Trung Ninh…; dự án Việt-Bỉ, dự án phát triển giáo viên THPT và
THCN…; một số luận văn tiến sỹ của các tác giả như Tạ Minh Đức, Trần Thị
Vương, Nguyễn Minh Ngọc, Hàn Văn Cung…
Các vấn đề chủ yếu được đề cập đến trong các nghiên cứu là:
- Làm rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của sinh hoạt chuyên môn trong việc
phát triển nghề nghiệp của giáo viên và nâng cao chất lượng dạy học và giáo
dục học sinh;

5


- Làm rõ vai trò, chức năng của tổ trưởng chuyên môn, của hiệu trưởng
trong việc quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ;
- Làm rõ thực trạng của sinh hoạt chuyên môn cũng như quản lý sinh
hoạt chuyên môn của tổ trong các nhà trường;
- Đề xuất một số biện pháp quản lý sinh hoạt chuyên môn.
Như vây, có thể nói rằng, vấn đề quản lý sinh hoạt chuyên môn nói
chung và quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ nói riêng là vấn đề được sự
quan tâm từ nhiều góc độ khác nhau. Tuy nhiên, các bài viết như luận văn thì
nhiều nhưng đó chỉ là những bài viết đơn lẻ chưa có những nghiên cứu bài
bản, chuyên sâu nào về vấn đề này. Các công trình nghiên cứu, đề tài luận văn
thạc sỹ quản lý giáo dục cấp THCS về đề tài này hầu như không có.
Cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách cơ bản, hệ thống về
“Quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường trung học cơ sở quận
Đống Đa, thành phố Hà Nội” với tính chất là một công trình khoa học độc lập.
Vì vậy, đề tài luận văn không trùng lặp với các công trình khoa học, luận văn,
luận án đã công bố trong những năm gần đây.

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn
quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường THCS quận Đống Đa, tác
giả đề xuất các biện pháp quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ nhằm nâng cao
chất lượng hoạt động chuyên môn và góp phần bồi dưỡng phát triển năng lực
nghề nghiệp cho giáo viên các trường trung học cơ sở quận Đống Đa, thành
phố Hà Nội.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu làm sáng tỏ cơ sở lý luận quản lý sinh hoạt chuyên môn
của tổ.
Đánh giá đúng thực trạng; xác định nguyên nhân và những vấn đề đặt
ra cần giải quyết trong quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường
trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội hiện nay.
6


Xác định yêu cầu, đề xuất hệ thống biện pháp quản lý sinh hoạt chuyên
môn của tổ tại các trường trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
hiện nay.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động sinh hoạt chuyên môn của
tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở.
* Đối tượng nghiên cứu: Quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội.
* Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ
tại các trường trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. Các tài liệu
số liệu điều tra, khảo nghiệm giới hạn từ năm học 2010 - 2011 đến nay và đề
xuất giải pháp quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường trung học cơ
sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội.
5. Giả thuyết khoa học

Thực tế hoạt động sinh hoạt chuyên môn của tổ tại nhiều trường trung
học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội hiện nay còn bất cập, hạn chế,
chưa thực sự có chất lượng do nhiều nguyên nhân. Nếu các biện pháp đề xuất
quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ mà đúng đắn và phù hợp với đặc điểm và
tình hình của các trường trung học cơ sở thì sẽ quản lý tốt sinh hoạt chuyên
môn của tổ tại các trường trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
và góp phần phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận nghiên cứu
Tìm hiểu, phân tích các Văn kiện, Nghị quyết, văn bản quy định của
Nhà nước, văn bản chỉ đạo của ngành Giáo dục và Đào tạo, các tài liệu lý luận
về quản lý, quản lý giáo dục, các tài liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu.
Tiếp cận hệ thống
Tiếp cận chức năng
7


Tiếp cận biện chứng
Đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học
quản lý giáo dục bao gồm các phương pháp cụ thể sau đây:
Các phương pháp nghiên cứu lý luận
- Nghiên cứu các văn kiện nghị quyết của Đảng, chính sách luật pháp
của Nhà nước về giáo dục đào tạo.
- Nghiên cứu các Nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của Bộ Giáo dục và
Đào tạo về quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường trung học cơ sở.
- Nghiên cứu các công trình của một số nhà khoa học giáo dục trên thế
giới, trong nước trong những năm gần đây liên quan đến quản lý sinh hoạt
chuyên môn của tổ tại các trường trung học cơ sở.
Trên cơ sở đó, tác giả phân tích, xử lý thông tin, khái quát, hệ thống
hoá những kết quả nghiên cứu của các công trình đó rút ra những vấn đề cần

kế thừa, bổ sung phát triển để làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về quản lý
hoạt động quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường trung học cơ sở
quận Đống Đa, thành phố Hà Nội hiện nay.
* Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi (phương pháp Anket): Đối tượng
trưng cầu ý kiến bao gồm cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ giáo viên trường
THCS Huy Văn, THCS Nguyễn Trường Tộ, THCS Lý Thường Kiệt. Nội dung
trưng cầu ý kiến tập trung vào các vấn đề nhận thức vai trò, vị trí của hoạt động
quản lý; đánh giá về hoạt động quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường trung học cơ sở, nguyên nhân, kinh nghiệm và giải pháp quản lý sinh
hoạt chuyên môn của tổ tại các trường trung học cơ sở hiện nay.
Nghiên cứu thực trạng nhằm xác định đúng và đủ ưu điểm và hạn
chế, nguyên nhân dẫn đến thực trạng của hoạt động quản lý sinh hoạt
chuyên môn của tổ tại các trường trung học cơ ở sở quận Đống Đa, thành phố
Hà Nội trong mấy năm qua.
8


- Phương pháp chuyên gia: Tổ chức xin ý kiến một cán bộ, giáo viên,
cán bộ nghiên cứu khoa học giáo dục về một số vấn đề liên quan đến lý luận,
thực tiễn, kinh nghiệm quản lý hoạt động giáo dục.
Ngoài ra còn sử dụng trong đề tài nghiên cứu phương pháp quan sát;
phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.
- Phương pháp thống kê toán học trong giáo dục (xử lý số liệu): Sử
dụng phần mềm Microsoft excel 2003 xử lý các dữ liệu, các thông tin liên
quan trong quá trình nghiên cứu để xác định tỉ lệ %, tính trung bình của kết
quả nghiên cứu một cách khách quan về hoạt động quản lý sinh hoạt chuyên
môn của tổ tại các trường trung học cơ sở ở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
trong mấy năm qua.

7. Ý nghĩa của đề tài
Luận văn góp phần làm rõ quan niệm về quản lý sinh hoạt chuyên môn
của tổ tại các trường trung học cơ ở sở.
Luận văn xác định rõ thực trạng trong công tác quản lý sinh hoạt
chuyên môn của tổ tại các trường trung học cơ sở ở quận Đống Đa, thành phố
Hà Nội từ 2010 đến nay.
Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý sinh hoạt chuyên
môn của tổ tại các ở trường trung học cơ sở ở quận Đống Đa, thành phố Hà
Nội hiện nay.
8. Kết cấu của đề tài
Ngoài mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục;
gồm 3 chương (11 tiết).
Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường trung học cơ sở.
Chương 2: Thực trạng quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội.
Chương 3: Biện pháp quản lý sinh hoạt sinh hoạt chuyên môn của tổ tại
các trường trung học cơ sở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội.
9


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ SINH HOẠT
CHUYÊN MÔN CỦA TỔ TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Quản lý
Quản lý là một thuộc tính khách quan trong hoạt động của con người và
tổ chức xã hội. Có nhiều cách trình bày khác nhau của các nhà khoa học về
khái niệm quản lý.
Trong xã hội, quản lý xã hội nói chung là quá trình tổ chức, điều hành

các hoạt động nhằm đạt được mục tiêu, yêu cầu nhất định, dựa trên những quy
luật khách quan. Mỗi một lĩnh vực hoạt động có đối tượng, chức năng xã hội
khác nhau mà hoạt động quản lý có mục đích, nhiệm vụ, nội dung, phương
pháp khác nhau. Quản lý nhà nước là sự tác động, tổ chức, điều chỉnh mang
tính quyền lực nhà nước, thông qua hoạt động của bộ máy nhà nước, bằng
phương tiện, công cụ, cách thức tác động của nhà nước đối với các lĩnh vực của
đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội và các lĩnh vực khác của đời sống xã
hội theo đường lối, quan điểm của giai cấp cầm quyền. Đặc trưng của quản lý
nhà nước là tổ chức, điều hành các hoạt động kinh tế - xã hội theo pháp luật.
Trong lĩnh vực kinh tế, quản lý được hiểu là quá trình điều khiển hoạt
động các bộ phận của một tổ chức kinh tế, yếu tố của sản xuất làm cho hoạt
động sản xuất, kinh doanh của tổ chức kinh tế ấy được vận hành một cách
thông suốt và đạt được mục đích xác định.
Từ điển Giáo dục học quan niệm quản lý là: Hoạt động hay tác động có
định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong một
tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức.

10


Theo Nguyễn Ngọc Quang thì “Quản lý là tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể người lao động(nói chung là khách thể
quản lý) nhằm thực hiện được những mục tiêu dự kiến” [29, tr.24].
Đặng Quốc Bảo cho rằng: “Quản lý là quá trình tác động gây ảnh hưởng
của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm đạt mục tiêu chung” [4,tr.17].
Các khái niệm về quản lý nêu trên, tuy khác nhau về cách diễn đạt song
lại có chung về nét đặc trưng cơ bản đó là hoạt động quản lý được tiến hành
trong một tổ chức hay một nhóm xã hội. Đó là những tác động có tính định
hướng, phối hợp nỗ lực của các cá nhân nhằm thực hiện mục tiêu của tổ chức.
Từ nghiên cứu những khái niệm về quản lý nêu trên của các tác giả

trong và ngoài nước, ta có thể hiểu: Quản lý một tổ chức là sự tác động có
định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm làm
cho tổ chức vận hành đạt tới mục tiêu đề ra.
Chủ thể quản lý là tổ chức, cá nhân được uỷ quyền, trao quyền để thực
hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý của tổ chức nào đó. Khách thể được hiểu là
đối tượng chịu sự chi phối, điều khiển hành động trong quan hệ với chủ thể
quản lý.
Quản lý là một dạng lao động đặc biệt điều khiển các hoạt động lao
động. Bản chất của quản lý là sự phối hợp các nỗ lực của con người thông qua
các chức năng quản lý.
Chức năng cơ bản của hoạt động quản lý: Kế hoạch; tổ chức; chỉ đạo và
kiểm tra. Các chức năng quản lý có mối quan hệ hữu cơ chặt chẽ, tác động
ảnh hưởng lẫn nhau trong một môi trường quản lý xác định.
Hoạt động quản lý là hoạt động có tổ chức và điều khiển, có tính chủ
động và sáng tạo. Điều này có nghĩa là, hoạt động quản lý bao giờ cũng có
nhiệm vụ, yêu cầu, nội dung, phương thức và phải tuân theo những nguyên
tắc xác định. Là quá trình tổ chức, điều hành của chủ thể đối với một quá trình
xã hội và hành vi hoạt động của con người, vì vậy phải xác định rõ mục đích,
11


nhiệm vụ, phương thức quản lý. Mục đích quy định tính chất và phương thức
quản lý. Mục đích, nhiệm vụ quản lý càng xác định rõ ràng, chính xác, đầy đủ
và hiện thực bao nhiêu thì sẽ tạo tiền đề cho xác định phương thức quản lý
chính xác bấy nhiêu. Phương thức quản lý là cách thức, biện pháp tác động
vào đối tượng quản lý để thực hiện mục mục đích, nhiệm vụ quản lý đã xác
định. Khi bàn về phương thức quản lý người ta thường đề cập đến xây dựng
các kế hoạch, các chế độ, quy chế, quy định, công tác giám sát, kiểm tra, kiểm
soát, sử dụng cơ sở vật chất, các phương tiện kỹ thuật.....
Hoạt động quản lý luôn chịu sự chi phối bởi tính chất, đặc điểm của

ngành, lĩnh vực hoạt động của tổ chức, cá nhân.
Khoa học quản lý giáo dục xác định “vấn đề cốt lõi của phương pháp
quản lý giáo dục chính là cách thức lập kế hoạch và tổ chức điều khiển thực
hiện kế hoạch quản lý một cách khoa học nhằm thực hiện tốt nhất mục tiêu,
nhiệm vụ giáo dục đã xác định”[17,tr.443]. Theo giáo trình giáo dục học, khi
xây dựng kế hoạch quản lý cần tập trung vào các nội dung: xây dựng nội
dung, chương trình giáo dục, dạy học toàn diện với các mục tiêu cụ thể rõ
ràng; Kế hoạch xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị trường học, mua sắm
thêm trang thiết bị phục vụ cho giáo dục, dạy học. Kế hoạch liên kết phối hợp
hoạt động giữa nhà trường với các cơ quan, đơn vị bên ngoài hướng vào việc
xây dựng nhà trường vững mạnh và góp phần tích cực vào việc nâng cao chất
lượng giáo dục trong xã hội. Tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý giáo dục
được xác định là giai đoạn rất quan trọng của quá trình quản lý, nhằm biến
chương trình hành động thành hiện thực. Giai đoạn này bao gồm các công
việc phân công giao nhiệm vụ rõ ràng cho từng cá nhân, tổ chức từ nội dung
công việc đến thời gian hoàn thành và yêu cầu đạt được. Huy động, điều hành
các lực lượng tiến hành công việc theo kế hoạch đã xác định. Điều chỉnh, bổ
sung hợp lý với tình hình thực tế để bảo đảm thực hiện thắng lợi kế hoạch đã
đề ra. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện công việc của các cá nhân, bộ phận.
Kiểm tra được xác định vừa là chức năng, vừa là phương pháp quan trọng của
12


quản lý giáo dục nhằm đánh giá thực trạng việc tổ chức thực hiện kế hoạch
quản lý giáo dục, phát hiện những sai sót, lệch lạc từ đó có sự điều chỉnh, điều
khiển một cách thích hợp.
Quản lý sinh hoạt chuyên môn
Quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường THCS tồn tại với tư
cách là một hệ thống. Nó là một bộ phận của công tác quản lý trường học, có
mục đích, nội dung, phương pháp, phương tiện hoạt động và chúng được thực

hiện bởi các chủ thể nhất định nhằm thực hiện mục đích, nội dung, nhiệm vụ
giáo dục đã xác định. Theo đó có thể quan niệm quản lý sinh hoạt chuyên môn
của tổ tại các trường THCS là hệ thống những biện pháp mà chủ thể sử dụng
để chỉ đạo, điều khiển, điều hành một cách khoa học, hợp quy luật nhằm thực
hiện nhiệm vụ, nội dung, mục đích giáo dục đã xác định. Quan niệm trên đã
chỉ ra mục đích, chủ thể, đối tượng, nội dung, hình thức, biện pháp quản lý
sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường THCS.
Mục đích quản lý hoạt động sinh hoạt chuyên môn của tổ là thông qua
việc chỉ đạo và điều khiển nhằm nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn
và góp phần bồi dưỡng phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên các
trường trung học cơ sở.
Chủ thể quản lý trực tiếp hoạt động sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường THCS là tổ trưởng chuyên môn.
Khách thể quản lý hoạt động sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường
trung học cơ sở bao gồm mọi hoạt động sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường trung học cơ sở với những đặc điểm khác nhau. Vì vậy phải căn cứ đặc
điểm của từng loại khách thể để xác định nội dung, phương pháp quản lý cho
phù hợp.
Nội dung quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường THCS:
Quản lý việc thực hiện nội dung, chương trình giáo dục; quản lý việc sử dụng
cơ sở vật chất, phương tiện, thiết bị phục vụ dạy học; quản lý việc trao đổi, bồi

13


dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ thông qua dự giờ, sinh hoạt
nhóm chuyên môn; quản lý việc trao đổi giải pháp nâng cao chất lượng dạy
học, quản lý việc trao đổi nội dung, giải pháp bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo
học sinh yếu kém; quản lý việc trao đổi viết SKKN và áp dụng SKKN đã đạt
giải cao vào thực tế giảng dạy; … Nội dung, chương trình giáo dục được phê

duyệt theo quy định được thể hiện trong kế hoạch giáo dục. Vì vậy phải quản lý
chặt chẽ nội dung, bảo đảm thực hiện đúng theo quy chế giáo dục và phù hợp
với tình hình đơn vị. Trong việc quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn cần chú ý
việc thành lập các nhóm chuyên môn, chỉ định và bồi dưỡng nhóm trưởng
chuyên môn để hướng dẫn tổ viên hoạt động. Trong việc quản lý sinh hoạt tổ
chuyên môn cần đặc biệt coi trọng chất lượng sinh hoạt chuyên môn đối với
giáo viên; tổ chức kiểm tra hàng tháng; thường xuyên tìm hiểu, phân tích, đánh
giá đúng tình hình, đề ra yêu cầu và biện pháp cụ thể để xây dựng và phát huy
yếu tố tích cực, khắc phục hạn chế.
Hình thức, phương pháp quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường THCS: Quản lý bằng kế hoạch và theo kế hoạch, bằng chế độ, theo
chế độ và các quy định của công tác giáo dục và đào tạo; bằng công tác kiểm
tra, giám sát; kết hợp giữa quản lý của tổ chức với tự quản lý của mỗi cán
bộ, giáo viên; kết các biện pháp công tác tư tưởng với các biện pháp tổ chức
hành chính.
* Vai trò của quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường THCS.
Thông qua việc tổ chức và điều khiển, hướng dẫn các hoạt động sinh
hoạt chuyên môn của tổ trưởng góp phần bồi dưỡng phát triển năng lực nghề
nghiệp cho giáo viên các trường trung học cơ sở một cách nhanh nhất và đạt
hiệu quả cao nhất.
Bằng việc thông qua nhiều hình thức, phương pháp quản lý phong phú,
linh hoạt mà nội dung sinh hoạt chuyên môn của tổ kịp thời định hướng tư
tưởng, hướng dẫn hành động, tạo nên sức mạnh thống nhất của tổ chức, tập
thể và phát huy tính tích cực tự giác của mỗi cán bộ, nhân viên trong tự

14


nghiên cứu, tự học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ... Với ý
nghĩa ấy, quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường THCS trực tiếp

góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại nước nhà.
Thông qua chế độ làm kế hoạch và điều hành thực hiện kế hoạch, chế
độ báo cáo, chế độ nắm tình hình, chế độ kiểm tra, chế độ sơ kết, tổng kết rút
kinh nghiệm, chế độ hiệp đồng công tác mà trình độ, năng lực, phong cách
làm việc của cả chủ thể và khách thể quản lý giáo dục được nâng lên.
Đối với các chủ thể quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường
THCS, thông qua các biện pháp quản lý nêu trên, tránh được sự chồng chéo,
trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn giữa bộ phận này với bộ phận
khác, đặc biệt là trách nhiệm tập thể, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu
cũng như trách nhiệm của từng cán bộ làm nhiệm vụ quản lý. Việc thực hiện
có nề nếp và trình tự khoa học quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các
trường THCS sẽ bảo đảm cho hoạt động của cơ quan thực hiện tốt nhất chức
năng, nhiệm vụ được giao, các bộ phận và từng cá nhân hoạt động nhịp
nhàng, kích thích được sự hăng say làm việc và sức sáng tạo của tổ trưởng
chuyên môn đối với các hoạt động quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại
các trường THCS. Quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ một cách khoa học sẽ
tạo ra môi trường thuận lợi, làm cho hoạt động của thông suốt, tận dụng được
quỹ thời gian và hoàn thành được kế hoạch giáo dục; tránh được lối làm việc
tuỳ tiện.
Đối với các khách thể, quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ không chỉ
góp phần nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ mà còn góp phần rèn
luyện phong cách công tác của cán bộ quản lý. Bằng việc đề cao ý thức, trách
nhiệm tự quản lý trong sinh hoạt chuyên môn của tổ mà góp phần bồi dưỡng,
rèn luyện cho cán bộ, giáo viên phong cách làm việc khoa học, theo kế hoạch,
khắc phục được lối làm việc tự do tuỳ tiện; biết cách làm việc độc lập, biết tập
trung tư tưởng, biết tiết kiệm thời gian; có ý thức và biết tự kiểm tra, tự điều
khiển, tự điều chỉnh, tự đánh giá thái độ, hành vi của mình đối với các hoạt
15

động giáo dục. Trên cơ sở đó họ sẽ tự khẳng định được mình, chủ động, tích
cực đề xuất những biện pháp thiết thực khắc phục những sai lầm, thiếu sót,
những khó khăn để điều khiển và thúc đẩy hoạt động quản lý sinh hoạt
chuyên môn của tổ đạt hiệu lực, hiệu quả cao.
Quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ còn là một con đường, biện pháp
đánh giá giáo viên. Bằng việc dự giờ, trao đổi chuyên môn mà các chủ thể
quản lý giáo dục đánh giá giáo viên một cách chính xác hơn. Do đó quản lý
sinh hoạt chuyên môn của tổ sẽ giúp cho các chủ thể xác định chính xác các
biện pháp phù hợp để giúp đỡ giáo viên hoàn thiện bản thân sẽ góp phần xây
dựng các nhà trường vững mạnh, thực sự là một tập thể giáo dục có hiệu quả
đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nước nhà.
1.1.2. Tổ chuyên môn và sinh hoạt tổ chuyên môn
1.1.2.1. Vị trí của tổ chuyên môn trong cơ cấu trường học.
Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành trong bộ máy tổ chức, quản
lý của trường THCS. Mỗi tổ chuyên môn có tổ trưởng, từ 1 đến 2 tổ phó chịu
sự quản lý chỉ đạo của hiệu trưởng, do hiệu trưởng bổ nhiệm và giao nhiệm
vụ vào đầu năm học.
CHI BỘ NHÀ TRƯỜNG

CÔNG ĐOÀN

BAN
THANH
TRA
NHÂN
DÂN

CÁC
TỔ
CÔNG

ĐOÀN

BAN GIÁM HIỆU

TỔ
VĂN
SỬ
GDCD

TỔ
TOÁN
LÝ

TỔ
NGOẠI
NGỮ

ĐOÀN – ĐỘI

TỔ
SINH
HÓA
ĐỊA

TỔ
VĂN
THỂ
MỸ

CHI

ĐOÀ
N
GIÁO
VIÊN

LIÊN
ĐỘI

CÁC LỚP HỌC

16


Sơ đồ 1.1: Hệ thống tổ chức của nhà trường trung học cơ sở
1.1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn
Điều 16 của Điều lệ Trường trung học cơ sở, trường trung học phổ
thông và trường phổ thông có nhiều cấp học (Ban hành kèm theo Thông tư số
12/2011/TT- BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng bộ Giáo dục và Đào
tạo), quy định tổ chuyên môn có những nhiệm vụ về chuyên môn như sau:
- Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và
quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch giáo dục, phân phối
chương trình môn học của Bộ Giáo dục và Đào tạo và kế hoạch năm học của
nhà trường;
- Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ;
- Tổ chuyên môn sinh hoạt hai tuần một lần và có thể họp đột xuất theo
yêu cầu công việc hay khi hiệu trưởng yêu cầu.
…..
Tổ chuyên môn có chức năng, nhiệm vụ và vai trò rất quan trọng trong
việc triển khai, thực hiện các nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. Hoạt động
của tổ chuyên môn tốt, thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ như Điều lệ trường

trung học đã qui định sẽ góp phần tích cực, quyết định đến việc nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng được những yêu cầu mới trong quá trình
đổi mới giáo dục.
1.1.2.3. Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng hoạt động tổ chuyên môn
Theo Thông tư số 12/2009/TT-BGDĐT ngày 12/5/2009 về việc ban
hành quy định tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục trường THCS và Quy
định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng trường THPT ban hành theo Quyết
định số 80/2008/QĐ-BGD&ĐT ngày 30/12/2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo quy định đối với tổ chuyên môn của nhà trường phải hoàn thành
các nhiệm vụ theo quy định:
17


a) Có kế hoạch công tác và hoàn thành các nhiệm vụ theo quy định tại
Điều lệ trường trung học;
b) Sinh hoạt ít nhất hai tuần một lần về hoạt động chuyên môn, nghiệp
vụ và các hoạt động giáo dục khác;
c) Hàng tháng, rà soát, đánh giá việc thực hiện các nhiệm vụ được
phân công.
1.1.2.4. Chức năng, nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn
a) Chức năng của tổ trưởng chuyên môn
- Tổ trưởng chuyên môn được hiệu trưởng bổ nhiệm và giao nhiệm vụ
đầu năm học và chịu sự quản lý, chỉ đạo của Hiệu trưởng. Tổ trưởng chuyên môn
trực tiếp quản lý giáo viên trong tổ theo nhiệm vụ quy định;
- Tổ trưởng chuyên môn chủ trì các cuộc họp tổ chuyên môn và chịu
trách nhiệm trước hiệu trưởng về toàn bộ các nhiệm vụ được quy định tại điều
16 - chương 2 của điều lệ trường trung học.
- Giúp hiệu trưởng điều hành các hoạt động nghiệp vụ chuyên môn liên
quan đến hoạt động dạy và học;
b) Nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn

Quản lý kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn và kế hoạch cá nhân của
các thành viên trong tổ chuyên môn:
- Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ theo tuần, tháng, học kì và
cả năm học;
- Xây dựng kế hoạch thực hiện dạy chuyên đề, dạy tự chọn, bồi dưỡng
học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém;
- Quản lý việc đăng ký chất lượng giáo dục và đề tài đề tài khoa học,
sáng kiến kinh nghiệm theo hướng dẫn của Sở khoa học công nghệ và Sở
Giáo dục Đào tạo.
- Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trong tổ;

18


- Tổ chức và điều hành hoạt động, các cuộc họp của tổ theo định kì quy
định về hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ;
- Quản lý và kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn của giáo viên
(thực hiện hồ sơ chuyên môn; soạn giảng theo kế hoạch dạy học, theo chuẩn
kiến thức kĩ năng; ra đề kiểm tra, thực hiện việc cho điểm theo quy định của
các thành viên trong tổ…);
- Dự giờ giáo viên trong tổ theo quy định (4 tiết/giáo viên/năm học);
- Tham gia quản lý thanh tra chuyên môn đối với các thành viên trong
tổ theo kế hoạch chung của nhà trường, báo cáo kết quả thanh tra giáo viên
của tổ chuyên môn với Hiệu trưởng vào cuối kỳ học, cuối năm học.
Tổ trưởng chuyên môn là người đứng đầu tổ chuyên môn, có nhiệm vụ
quản lý toàn diện hoạt động chuyên môn của tổ; là người trực tiếp xây dựng
kế hoạch tổ; trực tiếp điều hành, tổ chức hoạt động của tổ theo kế hoạch năm
học của nhà trường và kế hoạch giáo dục chung; tổ chức bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên trong tổ. Do đó, tổ trưởng chuyên môn phải là người có
phẩm chất đạo đức tốt; có năng lực, trình độ, kinh nghiệm chuyên môn; có uy

tín đối với đồng nghiệp, học sinh; là người có khả năng tập hợp giáo viên
trong tổ, biết lắng nghe, tạo sự đoàn kết trong tổ, gương mẫu, công bằng, kiên
trì, khéo léo trong giao tiếp, ứng xử.
1.1.2.5. Mối quan hệ giữa tổ chuyên môn với Ban giám hiệu trường và
các bộ phận khác trong nhà trường.
a) Đối với Ban giám hiệu
- Là cầu nối giữa hiệu trưởng và giáo viên trong tổ về thông tin 2 chiều
nhằm mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng giáo dục. Hiệu trưởng có thông
tin để đánh giá chính xác giáo viên, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của họ từ đó
phân công giáo viên hợp lý, đạt hiệu quả tốt; chuyển tải cho giáo viên trong tổ
các chỉ đạo chuyên môn của hiệu trưởng và cơ quan quản lý cấp trên;

19


- Tổ trưởng tổ chức thực hiện sinh hoạt chuyên môn của tổ đồng thời
chuyển tải tới giáo viên các chỉ đạo về chuyên môn của hiệu trưởng và cơ
quan quản lý cấp trên về các hoạt động dạy học xuống giáo viên trong tổ như:
thực hiện chương trình giảng dạy; dạy học theo chuẩn kiến, thức kĩ năng; đổi
mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra, đánh giá học sinh… qua các
hoạt động cụ thể thể như bồi dưỡng giáo viên, học sinh, dự giờ, thăm lớp…
b/ Đối với công tác chủ nhiệm:
Các thành viên trong tổ chuyên môn cũng thực hiện công tác chủ nhiệm.
Mối quan hệ này sẽ giúp giáo viên trao đổi chuyên môn và trao đổi về công tác
quản lý học sinh, hiểu rõ hơn học sinh, từ đó góp phần vào công tác giáo dục
toàn diện học sinh và như vậy sẽ giúp công tác giảng dạy đạt kết quả tốt hơn.
c/ Đối với Chi bộ Đảng, Công đoàn, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh
- Trong tổ chuyên môn có các thành viên là đảng viên sẽ góp phần
truyền đạt chủ trương, nghị quyết của chi bộ Đảng đến tổ chuyên môn kịp

thời, chính xác hơn. Các tổ viên là đảng viên sẽ gương mẫu, thúc đẩy các
thành viên khác thực hiện nhiệm vụ tốt hơn.
- Tổ chuyên môn cũng hỗ trợ hoạt động của Công đoàn, Đoàn Thanh niên
và Đội Thiếu niên Tiền phong bằng cách truyền đạt các chủ trương của các đoàn
thể này để phối hợp chặt chẽ và từ đó góp phần giáo dục toàn diện học sinh, thực
hiện kế hoạch nhà trường và thực hiện được mục tiêu giáo dục đề ra.
Tổ chuyên môn không thể hoạt động độc lập mà có quan hệ chặt chẽ
với các tổ chuyên môn khác, với Ban Giám hiệu trường, với Công đoàn, Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí
Minh. Các mối quan hệ trên nếu được thực hiện tốt, chặt chẽ, đồng bộ thì
chắc chắn hoạt động của tổ chuyên môn sẽ đạt hiệu quả tốt hơn.
1.2. Sinh hoạt chuyên môn của tổ tại trường trung học cơ sở
1.2.1. Nội dung sinh hoạt chuyên môn của tổ tại trường trung học cơ sở
20


Sinh hoạt chuyên môn là hình thức các thành viên của cùng tổ chuyên
môn họp và trao đổi những nội dung thuộc lĩnh vực chuyên môn nhằm giải
quyết những vấn đề thuộc lĩnh vực giảng dạy và giáo dục học sinh. Sinh hoạt
chuyên môn là hoạt động chuyên môn không thể thiếu; là hoạt động quan trọng
nhất trong các hoạt động của nhà trường. Hoạt động này có vai trò quyết định
chất lượng của nhà trường. Nội dung sinh hoạt chuyên môn của tổ bám sát kế
hoạch chung của nhà trường và của phòng Giáo dục và Đào tạo trong năm học
và thường tập trung thảo luận các vấn đề về chuyên môn như sau:
- Thảo luận kế hoạch giảng dạy bộ môn;
- Thảo luận các biện pháp nâng cao năng lực cho học sinh khá và giỏi;
phù đạo cho học sinh yếu và kém;
- Thảo luận đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá
học sinh để nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường;
- Thảo luận những bài dạy khó, những nội dung khó;

- Thảo luận tiết dạy chuyên đề và tổ chức dạy chuyên đề, dự giờ và rút
kinh nghiệm tiết dạy;
- Thảo luận các chủ đề giáo dục, dự giờ và rút kinh nghiệm tiết dạy
theo chủ đề.
Nội dung sinh hoạt chuyên môn có thể thay đổi tùy thuộc vào sự chỉ
đạo của hiệu trưởng đã lĩnh hội từ phòng Giáo dục và Đào tạo yêu cầu triển
khai trong mỗi tháng cụ thể nào đó. Những năm gần đây, trước yêu cầu đổi
mới trong giáo dục đòi hỏi nhiều nội dung cần triển khai thực hiện. Vì vậy,
việc triển khai những yêu cầu mới trong sinh hoạt chuyên môn tại tổ thường
xuyên và cập nhật hơn.
Quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại các trường THCS là hệ thống
những biện pháp mà chủ thể sử dụng để chỉ đạo, điều khiển, điều hành một
cách khoa học, hợp quy luật nhằm thực hiện nhiệm vụ, nội dung, mục đích
giáo dục đã xác định. Trong thực tế quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại
21


trường trung học cơ sở là quản lý nội dung, chất lượng các buổi sinh hoạt về
lĩnh vực chuyên môn của tổ. Bởi vậy, vai trò quản lý của tổ trưởng trong sinh
hoạt chuyên môn của tổ rất quan trọng để đảm bảo đúng chủ trương, đường
lối trong đổi mới giáo dục và đồng thời đảm bảo chất lượng của hoạt động
giáo dục trong các trường học.
Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn của tổ, hiệu trưởng hoặc phó hiệu
trưởng phải có mặt để cùng dự buổi họp. Sinh hoạt chuyên môn là dịp để giáo
viên trao đổi chuyên môn góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Thông qua
sinh hoạt chuyên môn sẽ xuất hiện nhiều ý tưởng. Do vậy, hiệu trưởng và tổ
trưởng cần tạo điều kiện để giáo viên nói lên ý tưởng, kinh nghiệm của mình.
Nội dung sinh hoạt chuyên môn của tổ cần đa dạng, phong phú và phải có
chuẩn bị trước về nội dung và cách thức tổ chức thực hiện.
1.2.2. Quản lý sinh hoạt chuyên môn của tổ tại trường trung học

cơ sở
1.2.2.1 Vai trò của tổ trưởng chuyên môn trong quản lý sinh hoạt
chuyên môn của tổ tại trường trung học cơ sở
Sinh hoạt chuyên môn là hình thức các thành viên của cùng tổ chuyên
môn họp và trao đổi những nội dung thuộc lĩnh vực chuyên môn nhằm giải
quyết những vấn đề thuộc lĩnh vực giảng dạy và giáo dục học sinh.
Tổ trưởng chuyên môn là người quản lý trực tiếp đội ngũ nhà giáo và
mọi hoạt động của tổ chuyên môn trong đó có hoạt động sinh hoạt chuyên
môn của tổ. Thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn của tổ, tổ trưởng
chuyên môn có thể thực hiện tốt những nội dung quản lý đối với giáo viên và
học sinh nhằm đáp ứng tốt yêu cầu và nhiệm vụ giáo dục:
- Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ theo tuần, tháng, học kì và
cả năm học nhằm thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học và các hoạt động
khác theo kế hoạch giáo dục và kế hoạch năm học của nhà trường;

22


- Xây dựng kế hoạch cụ thể dạy chuyên đề, tự chọn, dạy bồi dưỡng học
sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém;
- Xây dựng kế hoạch cụ thể về sử dụng đồ dùng dạy học, thiết bị dạy
học đúng, đủ theo các tiết trong phân phối chương trình;
- Hướng dẫn xây dựng và quản lý việc thực hiện kế hoạch cá nhân,
soạn giảng của tổ viên (kế hoạch cá nhân dạy chuyên đề, tự chọn, dạy bồi
dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém; sử dụng đồ dùng dạy học,
thiết bị dạy học đúng, đủ theo các tiết theo kế hoạch giáo dục; soạn giáo án
theo kế hoạch giáo dục, đảm bảo chuẩn kiến thức, kĩ năng, thảo luận các bài
soạn khó; viết SKKN về nâng cao chất lượng dạy học, đổi mới phương pháp
dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá, phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ
đạo học sinh yếu kém...);

- Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trong tổ,
giáo viên mới tuyển dụng (đổi mới phương pháp dạy học; đổi mới kiểm tra,
đánh giá; dạy học theo chuẩn kiến thức kĩ năng; sử dụng đồ dùng dạy học,
thiết bị dạy học, ứng dụng CNTT trong dạy học góp phần đổi mới phương
pháp dạy học, phương pháp kiểm tra, đánh giá...).
- Điều hành hoạt động của tổ (tổ chức các cuộc họp tổ theo định kì quy
định về hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ và các hoạt động giáo dục khác;
lưu trữ hồ sơ của tổ; thực hiện báo cáo cho hiệu trưởng theo quy định);
- Quản lý, kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn của giáo viên
(thực hiện hồ sơ chuyên môn; soạn giảng theo kế hoạch dạy học, chuẩn kiến
thức kĩ năng; ra đề kiểm tra, thực hiện việc cho điểm theo quy định; kế hoạch
dự giờ của các thành viên trong tổ...);
- Dự giờ giáo viên trong tổ theo quy định (4 tiết/giáo viên/năm học);
- Nắm được kết quả học tập của học sinh thuộc bộ môn quản lý để có
biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục;

23


- Đề xuất, xây dựng kế hoạch, tổ chức các hoạt động nội, ngoại khóa để
thực hiện mục tiêu giáo dục.
1.2.2.2. Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý sinh hoạt chuyên môn
của tổ tại trường trung học cơ sở
Điều 16 - Luật Giáo dục 2009 quy định vai trò và trách nhiệm của cán
bộ quản lý giáo dục
a) Cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức,
quản lý, điều hành các hoạt động giáo dục;
…..
Hiệu trưởng là người đại diện cho việc quản lý hành chính nhà nước;
hiệu trưởng quản lý đội ngũ các nhà giáo, các tổ trưởng chuyên môn và mọi

hoạt động của tổ chuyên môn.
Đối với tổ chuyên môn, hiệu trưởng quản lý, chỉ đạo gián tiếp thông
qua tổ trưởng chuyên môn. Hiệu trưởng chỉ đạo các tổ trưởng thực hiện tốt
các buổi sinh hoạt chuyên môn của tổ, thống nhất chương trình hành động
trong tổ.
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý sinh hoạt chuyên môn của
tổ tại các trường trung học cơ sở
1.3.1. Phẩm chất, năng lực của tổ trưởng chuyên môn
Tổ trưởng chuyên môn phải là người có khả năng xây dựng kế hoạch;
điều hành hoạt động của tổ theo kế hoạch giáo dục, kế hoạch năm học của nhà
trường; tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trong tổ; đánh giá, xếp
loại và đề xuất khen thưởng, kỉ luật giáo viên thuộc tổ mình quản lý. Do đó, tổ
trưởng chuyên môn phải đảm bảo các tiêu chuẩn sau:
Về phẩm chất: Tổ trưởng chuyên môn có phẩm chất đạo đức tốt; có uy
tín đối với đồng nghiệp và học sinh; vững vàng về tư tưởng chính trị; có ý
thức tổ chức kỉ luật và tinh thần trách nhiệm cao; sống trung thực, lành mạnh,
là tấm gương tốt cho học sinh và đồng nghiệp; đoàn kết và hợp tác với đồng
24


nghiệp; dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; công bằng, trung thực và
có sức khỏe tốt.
Về năng lực: Tổ trưởng chuyên môn cần đạt trình độ chuẩn về chuyên
môn, giảng dạy đạt từ khá trở lên; có năng lực lãnh đạo, quản lý (tập hợp lực
lượng, định hướng dẫn dắt, lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh
giá…); có năng lực, trình độ, kinh nghiệm chuyên môn; có khả năng tập hợp
giáo viên trong tổ, biết lắng nghe, tạo sự đoàn kết trong tổ, gương mẫu, công
bằng, kiên trì, khéo léo trong giao tiếp, ứng xử; có năng lực tổ chức hoạt động
chuyên môn; có năng lực kiểm tra đánh giá chuyên môn; có năng lực tư vấn
chuyên môn cho lãnh đạo trường …

Tổ trưởng chuyên môn vừa làm nhiệm vụ giảng dạy vừa phải làm công
tác quản lý tổ chuyên môn. Vì vậy, tổ trưởng chuyên môn cần có năng lực
chuyên môn và năng lực quản lý. Năng lực chuyên môn của tổ trưởng thể hiện
qua chất lượng giờ dạy; chất lượng hồ sơ, giáo án; khả năng tiếp thu và truyền
tải kiến thức; khả năng sử dụng thiết bị dạy học hiện đại, ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học; …. Năng lực quản lý của tổ trưởng thể hiện qua công
tác xây dựng kế hoạch tổ; cách thức tổ chức điều hành thực hiện hoạt động
chuyên môn; khai thác khả năng của các thành viên trong tổ; khả năng tập
trung, gắn kết các thành viên trong tổ trong các hoạt động; đưa ra những ý
tưởng sáng tạo; khả năng tham mưu cho hiệu trưởng khi xây dựng kế hoạch
quản lý chuyên môn.
Chất lượng và hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn phụ thuộc rất lớn
vào phẩm chất, năng lực và tính năng động của người tổ trưởng chuyên môn.
Nếu tổ trưởng chuyên môn bị hạn chế năng lực chuyên môn, hạn chế về phẩm
chất đạo đức thì uy tín của tổ trưởng chuyên môn sẽ không cao, việc điều hành
các hoạt động của tổ chuyên môn sẽ gặp rất nhiều khó khăn và chất lượng sinh
hoạt chuyên môn sẽ không cao. Do vậy, người tổ trưởng cần phải có nhận thức
sâu sắc, đúng đắn; có tinh thần trách nhiệm cao; có đầy đủ phẩm chất và năng
lực; biết quản lý tổ một cách khoa học.

25


1.3.2. Chất lượng của giáo viên trong tổ
Thực tế quản lý cho thấy, những đồng chí giáo viên có trình độ chuyên
môn nghiệp vụ tốt đã đóng góp vai trò chủ chốt trong các tổ chuyên môn.
Tổ chức sinh hoạt chuyên môn tốt là điều kiện thuận lợi cho giáo viên
bồi dưỡng tay nghề. Những giáo viên có trình độ chuyên môn vững cùng trao
đổi các bài khó, các phần dạy khó; các giải pháp để giúp đỡ giáo viên có tay
nghề còn yếu đã góp phần tích cự nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn

tại các nhà trường.
1.3.3. Điều kiện cơ sở vật chất đảm bảo cho hoạt động chuyên môn
của nhà trường
Cơ sở vật chất và phương tiện kỹ thuật dạy học là một bộ phận cấu
thành không thể thiếu của quá trình dạy học và giáo dục; là một thành tố của
quá trình sư phạm góp phần tạo nên chất lượng giáo dục. Điều kiện cơ sở vật
chất của nhà trường là yếu tố có ảnh hưởng tới chất lượng hoạt động của tổ
chuyên môn. Để đảm bảo cho tổ chuyên môn hoạt động có chất lượng, nhà
trường cần có đủ cơ sở vật chất thiết yếu; có phòng hội họp để sinh hoạt tổ
chuyên môn định kỳ; có thiết bị hiện đại để khai thác thông tin, tìm hiểu các
ứng dụng của công nghệ thông tin trong giảng dạy và để giáo viên tham gia
học tập nâng cao năng lực chuyên môn; có đủ thiết bị đồ dùng phục vụ công
việc giảng dạy.
1.3.4. Sự quan tâm chỉ đạo và trình độ, năng lực quản lý của hiệu
trưởng
Trong một nhà trường, tất cả các chủ thể (học sinh, giáo viên, hiệu
trưởng) đều có chức năng, vai trò của từng chủ thể để tạo nên thành công
chung của nhà trường.
Trong các nhà trường, hiệu trưởng chính là đầu tàu để khởi động cả cỗ
máy cùng vận hành về phía trước.
Hiện nay, để quản lý được nhà trường, hiệu trưởng cần có những yêu
cầu cơ bản về trình độ và năng lực như: là giáo viên giỏi ở một lĩnh vực nào
đó; đã được đào tạo nghiệp vụ quản lý nhà trường. Năng lực quản lý của hiệu
26