Phương pháp giải bài tập Sinh học có ứng dụng xác suất

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP SINH HỌC
CÓ ỨNG DỤNG XÁC SUẤT
1. Quy trình giải các dạng bài tập di truyền có ứng dụng toán xác suất ở các cấp
độ di truyền
a. Di truyền học phân tử
-Bàitậpditruyềncóứngdụngtoánxácsuấtởcấpđộphântửthườnglàdạngtoán
yêucầu:
+Tínhtỉlệbộbachứahaykhôngchứamộtloạinucleotit.
+Tínhxácsuấtloạibộbachứacácloạinucleotit.
Dạng 1:Tínhtỉlệbộbachứahaykhôngchứamộtloạinucleotit.
-Bước1:Ápdụngcôngthứcđịnhnghĩaxácsuất,tínhtỉlệloạinucleotitcótronghỗnhợp.
-Bước2:Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,côngthứccộngxácsuất,tínhtỉlệbộbachứa
haykhôngchứaloạinucleotittronghỗnhợp.
Ví dụ:Mộthỗnhợpcó4loạinuclêôtit(A,U,G,X)vớitỉlệbằngnhau.
1.TínhtỉlệbộbakhôngchứaA?
2.Tínhtỉlệbộbachứaítnhất1A?
Giải:
1.TínhtỉlệbộbakhôngchứaA:
Cách 1:
-TỉlệloạinucleotitkhôngchứaAtronghỗnhợp:3/4
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tatínhđượctỉlệbộbakhôngchứaAtronghỗnhợplà:
(3/4)3=27/64.
Cách 2:
-SốbộbakhôngchứaAtronghỗnhợp:33=27.
-Sốbộbatronghỗnhợp:43=64
-Ápdụngcôngthứcđịnhnghĩaxácsuất,tatínhđượctỉlệbộbakhôngchứaAtronghỗn
hợplà:27/64.
2.Tínhtỉlệbộbachứaítnhất1A?
Cách 1:

-TỉlệkhôngchứaAtronghỗnhợp:3/4.
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tatínhđượctỉlệbộbakhôngchứaAtronghỗnhợp:
(3/4)3=27/64
-Ápdụngcôngthứccộngxácsuất,tatínhđượctỉlệbộbachứaítnhất1Alà:
1-27/64=37/64.
Cách 2:
-Sốbabatronghỗnhợp:43=64.
-SốbộbakhôngchứaAtronghỗnhợp:33=27.
-SốbộbachứaAtronghỗnhợp:43-33=37.
- Áp dụng công thức định nghĩaxác suất, ta tính được tỉ lệ bộ ba chứa A (ít nhấtlà 1A)
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 1


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

tronghỗnhợp:37/64.
Dạng 2:Tínhxácsuấtloạibộbachứacácloạinucleotit.
-Bước1:Ápdụngcôngthứcđịnhnghĩaxácsuất,tínhtỉlệmỗiloạinucleotitcótronghỗn
hợp.
-Bước2:Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tínhxácsuấtloạibộbachứatỉlệ
mỗiloạinucleotittronghỗnhợp.
Ví dụ:Mộtpolinuclêôtittổnghợpnhântạotừhỗnhợpcótỉlệ4U:1A.
1.Tínhxácsuấtloạibộbachứa3Utrongcácloạibộbatừhỗnhợp?
2.Tínhxácsuấtloạibộbachứa2U,1Atrongcácloạibộbatừhỗnhợp?
3.Tínhxácsuấtloạibộbachứa1U,2Atrongcácloạibộbatừhỗnhợp?
4.Tínhxácsuấtloạibộbachứa3Atrongcácloạibộbatừhỗnhợp?
Giải:
1.Tínhxácsuấtloạibộbachứa3Utrongcácloạibộbatừhỗnhợp?

-TỉlệUtronghỗnhợp:4/5.
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tatínhđượcxácsuấtloạibộbachứa3Utronghỗnhợp
là:(4/5)3=64/125.
2.Tínhxácsuấtloạibộbachứa2U,1Atrongcácloạibộbatừhỗnhợp?
-TỉlệUtronghỗnhợp:4/5.
-TỉlệAtronghỗnhợp:1/5.
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tatínhđượcxácsuấtloạibộbachứa2U,1A
tronghỗnhợplà:(4/5)2x1/5=16/125.
3.Tínhxácsuấtloạibộbachứa1U,2Atrongcácloạibộbatừhỗnhợp?
-TỉlệUtronghỗnhợp:4/5.
-TỉlệAtronghỗnhợp:1/5.
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tatínhđượcxácsuấtloạibộbachứa1U,2Atronghỗn
hợplà:4/5x(1/5)2.
4.Tínhxácsuấtloạibộbachứa3Atrongcácloạibộbatừhỗnhợp?
-TỉlệAtronghỗnhợp:1/5.
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tatínhđượcxácsuấtloạibộbachứa3Utronghỗnhợp:
(1/5)3=1/125.
b. Di truyền học cá thể(Tính quy luật của hiện tượng di truyền)
-Bàitậpditruyềncóứngdụngtoánxácsuấtởcấpđộcáthểcórấtnhiềudạngkhác
nhau,cóthểphảivậndụngnhiềucôngthứctoánhọcđểgiảimộtbàitoánditruyền:
Dạng 1:Tínhsốloạikiểugenvàsốloạikiểuhìnhởđờiconcủamộtphéplaituân
theoquyluậtphânliđộclập.
-Bước1:Tínhsốloạikiểugen,sốloạikiểuhìnhởmỗicặpgen.
-Bước2:Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tínhsốloạikiểugenvàsốloạikiểuhìnhởđời
con.
Ví dụ:Biếtmộtgenquyđịnhmộttínhtrạng,gentrộilàtrộihoàntoàn,cácgenphân
li độc lập và tổ hợp tự do. Theo lí thuyết,phép lai AaBbDdx AaBbDD cho đời con có bao
nhiêukiểugen,kiểuhình?
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 2


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Giải:
-Xétriêngphéplaicủamỗicặpgen:
Cặp gen

Tỉ lệ phân li kiểu
gen

Số loại
kiểu gen

Tỉ lệ phân li
kiểu hình

Số loại
kiểu hình

AaxAa

1AA:2Aa:1aa

3

3Trội:1Lặn

2

BbxBb

1BB:2Bb:1bb

3

3Trội:1Lặn

2

DdxDD

1DD:1Dd

2

100%Trội

1

-Sốloạikiểugen,kiểuhìnhcóthểcó:
+Ápdụngquytắcnhânxácsuất,sốloạikiểugenlà:3x3x2=18kiểugen.
+Ápdụngquytắcnhânxácsuất,sốloạikiểugenlà:2x2x1=4kiểuhình.
Dạng 2:Tínhtỉlệkiểugenvàtỉlệkiểuhìnhởđờiconcủamộtphéplaituântheo
quyluậtphânliđộclập.
-Bước1:Tínhtỉlệkiểugen,tỉlệkiểuhìnhởmỗicặpgen.
-Bước2:Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tínhtỉlệkiểugenvàtỉlệkiểuhìnhởđờicon.
Ví dụ1: Biết một gen quy định một tính trạng, gen trội là trội hoàn toàn, các gen
phânliđộclậpvàtổhợptựdo.Theolíthuyết,phéplaiAaBbDdxAaBbDDchođờiconcótỉ

lệkiểugenaaBbDDlàbaonhiêu,chotỉlệkiểuhìnhA-bbD-làbaonhiêu?
Giải:
-Xétriêngphéplaicủamỗicặpgen:
Cặp gen

Tỉ lệ phân li kiểu gen

AaxAa

1AA:2Aa:1aa

BbxBb

1BB:2Bb:1bb

DdxDD

1DD:1Dd

-TỉlệkiểugenaaBbDDtrongphéplai:
+Ápdụngcôngthứcđịnhnghĩaxácsuất,tỉlệkiểugenaatrongphéplaicủacặpgenAaxAa
là:1/4.
+Ápdụngcôngđịnhnghĩaxácsuất,tỉlệkiểugenBbtrongphéplaicủacặpgenBbxBblà:
1/2.
+Ápdụngcôngthứcđịnhnghĩaxácsuất,tỉlệkiểugenDDtrongphéplaicủacặpgenDdx
DDlà:1/2.
+Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệkiểugenaaBbDDtrongphéplailà:
1/4x1/2x1/2=1/16.
-TỉlệkiểuhìnhA-bbD-trongphéplai:
+Ápdụngcôngthứcđịnhnghĩaxácsuất,tỉlệkiểuhìnhA-trongphéplaicủacặpgenAax

Aalà:3/4.
+Ápdụngcôngđịnhnghĩaxácsuất,tỉlệkiểuhìnhbbtrongphéplaicủacặpgenBbxBblà:
1/4.
+Ápdụngcôngthứcđịnhnghĩaxácsuất,tỉlệkiểuhìnhD-trongphéplaicủacặpgenDdx
DDlà:1.
+Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệkiểuhìnhA-bbD-trongphéplailà:3/4x1/4x1
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 3


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

=3/16.
Ví dụ2:Biếtmộtgenquy địnhmộttính trạng,gentrộilà trộihoàntoàn,cácgen
phânliđộclậpvàtổhợptựdo.Theolíthuyết,phéplai♂AaBbDdx♀Aabbddchođờicon
cótỉlệkiểuhìnhlặnvềcả3cặptínhtrạnglàbaonhiêu?
Giải:
Cách 1:
-Tínhtỉlệtínhtrạnglặnởphéplaicủamỗicặpgen:
Cặp gen

Tỉ lệ phân li
kiểu gen

Tỉ lệ phân li
kiểu hình

Tỉ lệ kiểu
hình trội

Tỉ lệ kiểu
hình lặn

AaxAa

1AA:2Aa:1aa

3Trội:1Lặn

3/4

1/4

Bbxbb

1Bb:1bb

1Trội:1Lặn

1/2

1/2

Ddxdd

1Dd:1dd

1Trội:1Lặn

1/2

1/2

-Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệkiểuhìnhlặnvề3cặptínhtrạnglà:
1/4x1/2x1/2=1/16.
Cách 2:Ápdụngkhibàitoányêucầuxácđịnhđờiconcótỉlệkiểuhìnhtrội(hoặc
lặn)vềcảncặptínhtrạng.
-Đờiconmangkiểuhìnhlặnvềcả3cặptínhtrạngcókiểugenaabbdd.
-Tỉlệgiaotửabdởcơthể♂là1/23=1/8.
-Tỉlệgiaotửabdởcơthể♀là1/21=1/2.
-Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệkiểuhìnhtrộivề3cặptínhtrạnglà:
1/8x1/2=1/16.
Chú ý:Khibàitoányêucầutínhtỉlệkiểuhìnhvừatrội,vừalặn(atínhtrạngtrội:
btínhtrạnglặn)thìtaphảiápdụngthêmcôngthứctổhợpđểgiải.
Ví dụ 3: Cho haicơ thểbố mẹcókiểu gen AaBbDdEeFf giao phấn với nhau. Cho
biếttínhtrạngtrộilàtrộihoàntoànvàmỗigenquyđịnhmộttínhtrạng.Tínhtỉlệcáthểở
đờiconcóhiểuhình3trội:2lặn?
Giải:
-Tínhtỉlệtínhtrạngtrội,lặnởphéplaicủamỗicặpgen:
Cặp gen

Tỉ lệ phân li kiểu
gen

Tỉ lệ phân li
kiểu hình

Tỉ lệ kiểu
hình trội

Tỉ lệ kiểu
hình lặn

AaxAa

1AA:2Aa:1aa

3Trội:1Lặn

3/4

1/4

BbxBb

1BB:2Bb:1bb

3Trội:1Lặn

3/4

1/4

DdxDd

1DD:2Dd:1Dd

3Trội:1Lặn

3/4

1/4

EexEe

1EE:2Ee:1ee

3Trội:1Lặn

3/4

1/4

FfxFf

1FF:2Ff:1ff

3Trội:1Lặn

3/4

1/4

-Tínhtỉlệcáthểởđờiconcóhiểuhình3trội:2lặn:
+Ápdụngcôngthứctổhợp,tatínhđượcxácsuấtcóđược3trộitrongtổngsố5trộilà:C35
=10.
+Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệ3trộilà:3/4.3/4.3/4.
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 4


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

+Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệ2lặnlà:1/4.1/4.
+Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệcáthểởđờiconcóhiểuhình3trội:2lặnlà:10x
(3/4)3x(1/4)2=270/1024=135/512.
Chú ý:Khibàitoányêucầutínhtỉlệkiểugenđồnghợptrộihoặctỉlệkiểugenđồng
hợplặncủaphéplaicóncặpgendịhợp,thìcóthểtínhtheocáchkhác:
-Bước1:Tínhtỉlệgiaotửchứatoàngentrội(hoặclặn).
-Bước2:Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tínhtỉlệkiểugenđồnghợptrội(hoặclặn).
Ví dụ4: Biết một gen quy định một tính trạng, gen trội là trội hoàn toàn, các gen
phânliđộclậpvàtổhợptựdo.Theolíthuyết,phéplaiAaBbDdxAaBbDdchođờiconcótỉ
lệkiểugenaabbddlàbaonhiêu?
Giải:
-Sốgiaotửcủacơthểbố,mẹlà:2n(ápdụngcôngthứctổngquátchophéplaicóncặpgen
dịhợp).
-Tỉlệgiaotửabdởmỗicơthểbố,mẹlà:1/2n=1/23=1/8.
-Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệkiểugenaabbddlà:1/8x1/8=1/64.
(Nếuápdụngtheocáchbanđầu,tacótỉlệkiểugenaabbddlà:1/4x1/4x1/4=1/64).
Dạng 3: Nếucón cặpgendịhợp,PLĐL,tựthụthìtầnsốxuấthiệntổhợpgencóa
alentrội (hoặclặn)là:Ca2n/4n.
Ví dụ:Chiềucaocâydo3cặpgenPLĐL,tácđộngcộnggộpquyđịnh.Sựcómặtmỗi
alen trội trong tổ hợp gen làm tăng chiềucao cây lên 5cm. Cây thấp nhất có chiều cao =
150cm.Chocâycó3cặpgendịhợptựthụ.Xácđịnh:
1.Tầnsốxuấthiệntổhợpgencó1alentrội?
2.Tầnsốxuấthiệntổhợpgencó4alentrội?
3.Khảnăngcóđượcmộtcâycóchiềucao165cm?
Giải:

1.Tầnsốxuấthiệntổhợpgencó1alentrội:C12.3/43=6/64.
2.Tầnsốxuấthiệntổhợpgencó4alentrội:C42.3/43=15/64.
3. Khảnăngcóđượcmộtcâycóchiềucao165cm:
-Câycóchiềucao165cmhơncâythấpnhấtlà:165cm–150cm=15cm.
→Câycóchiềucao165cmcó3alentrội(15:5=3).
-Khảnăngcóđượcmộtcâycóchiềucao165cmlà:C32.3/43=20/64.
Dạng 4: Xácđịnhtỉlệkiểuhình(giớitính,tậtbệnh)ởđờicontrongditruyềnhọc
người.
-Bước1:Xácđịnhsựxuấthiệnkiểugen,kiểuhìnhởđờicon.
-Bước2:Ápdụngcôngthứctổhợp,côngthứccộngxácsuất,côngthứcđịnhnghĩaxácsuất
đểtínhxácsuấtlàcontraihaycongáitheoyêucầucủađềbài.
-Bước3:Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,côngthứcnhịthứcNiu-tơnđểxácđịnhtỉlệkiểu
hình(giớitính,tậtbệnh)ởđờicon.
Ví dụ1: Ở người, bệnh phênin kêtô niệu do đột biến gen gen lặn nằm trên NST
thường.Bốvàmẹbìnhthườngsinhđứacongáiđầulòngbịbệnhphêninkêtôniệu.Xácsuất
đểhọsinhđứacontiếptheolàtraikhôngbịbệnhlàbaonhiêu?
Giải:
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 5


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

-Kiểugen,kiểuhìnhcủađờicon:
+Bốmẹbìnhthườngsinhconđầulòngbịbệnhphêninkêtôniệucónghĩalàbốmẹmạng
genbệnhởtrạngtháidịhợp.
+Quiước:A:bìnhthường;a:bệnhphêninkêtôniệu.
+Kiểugencủabốmẹlà:AaxAa.
Tacó:P:♂Aax♀Aa

GP:A,aA,a
F1:
KG:1AA:2Aa:1aa.
KH:3bìnhthường:1bịbệnh.
3
4

- Ápdụngcôngthứcđịnhnghĩaxácsuất,xácsuấtsinhconbìnhthườnglà:
1
2

- Ápdụngcôngthứcđịnhnghĩaxácsuất,tacóxácsuấtsinhcontrailà:
(Vìsinhcontraihaycongáixácsuấtlà:50%contrai:50%congái).
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,xácsuấtđểcặpvợchồngsinhcontraikhôngbịbệnhlà:
3 1
3
. = .
4 2
8

Ví dụ2:BệnhbạchtạngởngườidođộtbiếngenlặntrênNSTthường.Vợvàchồng
đềubìnhthườngnhưngcontraiđầulòngcủahọbịbệnhbạchtạng.
1.Xácsuấtđểhọsinh2ngườicon,cócảtraivàgáiđềukhôngbịbệnh?
2.Xácsuấtđểhọsinh2ngườiconcócảtraivàgáitrongđócómộtngườibệnh,
mộtkhôngbệnh?
3.Sinh2ngườiconcùnggiớitínhvàmộtngườibìnhthường,mộtngườibịbệnhbạchtạng?
4.Xácsuấtđểhọsinh3ngườiconcócảtrai,gáivàítnhấtcómộtngườikhông
bệnh?
Giải:

-Kiểugen,kiểuhìnhcủađờicon:
+Bốmẹbìnhthườngsinhconđầulòngbịbệnhbạchtạngcónghĩalàbốmẹmạnggenbệnh
ởtrạngtháidịhợp.
+Quiước:A:bìnhthường;a:bệnhbạchtạng.
+Kiểugencủabốmẹlà:AaxAa.
Tacó:P:♂Aax♀Aa

GP:A,aA,a
F1:
KG:1AA:2Aa:1aa.
KH:3bìnhthường:1bịbệnh.
- Ápdụngcôngthứcđịnhnghĩaxácsuất,tacó:
3
4

+Xácsuấtsinhconbìnhthườnglà: .

W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 6


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

1
4

+ Xácsuấtsinhconbịbệnhlà: .
1.Xácsuấtđểhọsinh2ngườicon,cócảtraivàgáiđềukhôngbịbệnh:
1

2

- Xácsuấtsinhcontraihaycongáilà: .
- Ápdụngcôngthứctổhợp,côngthứcđịnhnghĩaxácsuất,tacóxácsuấtsinh2ngườicon
1
2

1
2

1
2

cócảtraivàgáilà: C21 x x = (hoặc C21 /22=1/2).
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,xácsuấtđểcặpvợchồngsinh2ngườicon,cócảtraivà
gáiđềukhôngbịbệnhlà:1/2x3/4x3/4=9/32.
2.Xácsuấtđểhọsinh2ngườiconcócảtraivàgáitrongđócómộtngườibệnh,mộtkhông
bệnh:
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,xácsuấtđểcặpvợchồngsinh2ngườicon,
cómộtngườibệnh,mộtngườikhôngbệnh: C21 x3/4x1/4=6/16.
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,xácsuấtđểcặpvợchồngsinh2ngườicon,cócảtraivà
gáitrongđócómộtngườibệnh,mộtkhôngbệnh:1/2x6/16=6/32.
3.Sinh2ngườiconcùnggiớitínhvàmộtngườibìnhthường,mộtngườibịbệnh
bạchtạng:
- Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,côngthứccộngxácsuất,tacóxácsuấtsinh2ngườicon
1 1
2 2

1
2

1
2

1
2

đềucontraihoặcđềucongáilà:( x + x )= .
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,xácsuấtđểcặpvợchồngsinh2ngườiconcùngmộtgiới
vàvàmộtngườibìnhthường,mộtngườibịbệnhbạchtạnglà:1/2x3/4x1/4=3/32.
4.Xácsuấtđểhọsinh3ngườiconcócảtrai,gáivàítnhấtcómộtngườikhôngbệnh:
- Ápdụngcôngthứctổhợp,côngthứcnhânxácsuất,côngthứccộngxácsuất,tacóxácsuất
sinh3ngườiconcócảtraivàgáilà:
1 1 1
1 1 1
3
C32 x x x + C32 x x x = .
2 2 2
2 2 2
4

Vìcóthểhaingườicontrai, mộtngườicongáihoặchaingườicongáimộtngườicontrai
cũng đúng.Còn C32 làxácsuất2trong3ngườiconlàcontraihoặclàcongái.(Hoặctính
bằngcách:C13/23+C23/23=2(C13/23)=3/4).
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,côngthứcnhịthứcNiu-tơn, xácsuấtđểcặpvợchồng
sinh3ngườiconcócảtrai,gáivàítnhấtcómộtngườikhôngbệnhlà:
3
3
3
1

3
1
189
x[( )3+3.( )2x +3x x( )2]=
.
4
4
4
4
4
4
256

Ví dụ3:MộtcặpvợchồngcónhómmáuAvàđềucókiểugendịhợpvềnhómmáu.
NếuhọsinhhaiđứaconthìxácsuấtđểmộtđứacónhómmáuAvàmộtđứacónhómmáuO
làbaonhiêu?
Giải:
-Kiểugen,kiểuhìnhcủađờicon:
+ Kiểugencủabốmẹlà:IAIoxIAIa.
P:IAIoxIAIa
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 7


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

GP:IA;IoIA;Io
F:
KG:1IAIA:2IAIo:1IoIo.

KH:3nhómmáuA:1nhómmáuO.
3
4
1
+XácsuấtsinhconcónhómmáuOlà: .
4
1
+ Xácsuấtsinhcontrailà: (Vìsinhcontraihaycongáixácsuấtlà:50%contrai:50%
2

+XácsuấtsinhconcónhómmáuAlà: .

congái).
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,xácđịnhđểcặpvợchồngsinhcontraikhôngbịbệnhlà:
3 1
3
. = .
4 2
8

Dạng 5: Xác định nguồn gốc NST từbố hoặc mẹ, từông (bà) nộivà từ ông (bà)
ngoại.
1.XácđịnhnguồngốcNSTtừbốhoặcmẹ
-SốgiaotửmangaNSTcủabố (hoặcmẹ):Can
-Sốloạigiaotử:2n
-XácsuấtmộtgiaotửmangaNSTtừbố(hoặcmẹ):Can/2n.
2.XácđịnhnguồngốcNSTtừông(bà)nộivàông(bà)ngoại
-SốtổhợpgencóaNSTtừông(bà)nội(giao tử mang a NST của bố) vàbNSTtừông(bà)
ngoại(giao tử mang b NST của mẹ):CanxCbn
-XácsuấtcủamộttổhợpgencómangaNSTtừông(bà)nộivàbNSTtừông(bà)ngoại:Can

xCbn/4n.
Ví dụ:BộNSTlưỡngbộicủangười2n=46.
1.Cóbaonhiêutrườnghợpgiaotửcómang5NSTtừbố?
2.Xácsuấtmộtgiaotửmang5NSTtừmẹlàbaonhiêu?
3.Khảnăngmộtngườimang1NSTcủaôngnộivà21NSTtừbàngoạilàbaonhiêu?
Giải:
1.Sốtrườnghợpgiaotửcómang5NSTtừbố:C523
2.Xácsuấtmộtgiaotửmang5NSTtừmẹ:C523/223
3.Khảnăngmộtngườimang1NSTcủaôngnộivà21NSTtừbàngoại:
C123xC2123/423.
c. Di truyền học quần thể
Bàitậpditruyềncóứngdụngtoánxácsuấtởcấpđộquầnthểthườnggắnliềnvớicấu
trúcditruyềncủaquầnthểởtrạngtháicânbằng(Tínhtầnsốalen,tầnsốkiểugen,tỉlệkiểu
hình).
Ví dụ:KhảnăngcuộnlưỡiởngườidogentrộitrênNSTthườngquiđịnh,alenlặn
quiđịnhngườibìnhthường.Mộtngườiđànông cókhảnăngcuộnlưỡilấyngườiphụnữ
khôngcókhảnăngnày,biếtxácsuấtgặpngườicuộnlưỡitrongquầnthểngườicânbằnglà
64%.Xácsuấtsinhđứacontraibịcuộnlưỡilàbaonhiêu?
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 8


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Giải:
-Gọi:genAquyđịnhkhảnăngcuộnlưỡi,genaquyđịnhkhảnăngkhôngcuộnlưỡi.
-Quầnthểngườiởtrạngtháicânbằngvềtậtbệnhcuộnlưỡicócấutrúcditruyền:p2AA+
2pqAa+q2aa.
-Tỉlệngườikhôngbịbệnhtrongquầnthểlà:100%-64%=36%=0,36↔q2aa=0,36→q

=0,6;p=0,4.
-Quầnthểngườiởtrạngtháicânbằngvềtậtbệnhcuộnlưỡicócấutrúcditruyền:0,16AA+
0,48Aa+0,36aa=1.
-Ngườivợkhôngcuộnlưỡicókiểugenaa,tầnsốa=1.
-Ngườichồngbịcuộnlưỡicó1trong2kiểugen:AA,Aa.
Tầnsố:A=(0,16+0,24)/0,64=0,4/0,64=0,625;a=0,24/0,64=0,375.
-Khảnăngsinhconbịcuộnlưỡi:0,625x1=0,625.
-Xácsuấtđểsinhcontrailà:1/2.
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất,tacóxácsuấtsinhcontraibịcuộnlưỡilà:
1/2x0,625=0,3125.

2. Thực hành phương pháp giải các bài tập di truyền có ứng dụng toán xác suất
trong chương trình Sách giáo khoa sinh học 12 - Ban cơ bản.

Bài tâp 1:(Bài 2, Trang 53 - SGK Sinh học 12 cơ bản)
Ởngười,bệnhmùmàuđỏ-xanhlụcdogenlặnnằmtrênnhiễmsắcthểgiớitínhXquiđịnh.
Mộtphụnữbìnhthườngcóemtraibịbệnhmùmàulấymộtngườichồngbìnhthường.Nếu
cặpvợchồngnàysinhđượcmộtngườicontraithìxácsuấtđểngườicontraiđóbịmùmàu
làbaonhiêu?Biếtrằngbốmẹcủacặpvợchồngnàyđềukhôngbịbệnh.
Giải:
Cách 1:
-Gọi:Alàgenkhônggâybệnhmùmàu;alàgengâybệnhmùmàu.
-Ngườiphụnữbìnhthườngcóemtraibịbệnhmùmàu,dovậymẹcủacôtachắcchắndị
hợp về gen này (XAXa). Người chồng không bị bệnh (XAY)nên không mang gengây bệnh.
Vậy họ sinh được một người con trai bị bệnh (XaY) thì gen gây bệnh đó là do người vợ
truyềnchovàngườivợcókiểugendịhợp(XAXa).
-Xácsuấtsinhcontrailà0,5vàxácsuấtconmanggengâybệnhcủamẹlà0,5.
-Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacóxácsuấtđểđứaconđầulòngcủacặpvợchồngnàylà
contraibịbệnhmùmàulà:0,5x0,5=0,25.
Cách 2:

-Sơđồlai:
P:♂XAYx♀XAXa
G:0,5XA,0,5Y0,5XA,0,5Xa
-Xácsuấtđểngườicontraiđóbịmùmàucủacặpvợchồngnàylà:0,5x0,5=0,25.
Bài tâp 2:(Bài 1, Trang 66 - SGK Sinh học 12 cơ bản)
BệnhPhêninkêtôniệuởngườilàdomộtgenlặnnằmtrênnhiễmsắcthểthườngquy
địnhvàditruyềntheoquyluậtMenđen.Mộtngườiđànôngcócôemgáibịbệnh,lấymột
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 9


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

ngườivợcóngườianhtraibịbệnh.Cặpvợchồngnàylosợconmìnhsinhrasẽbịbệnh.Hãy
tínhxácsuấtđểcặpvợchồngnàysinhđứaconđầulòngbịbệnh?Biếtrằng,ngoàingườianh
chồngvàemvợbịbệnhra,cảbênvợvàbênchồngkhôngcònaikhácbịbệnh.
Giải:
-Gọi:AlàgenkhônggâybệnhPhêninkêtôniệu;alàgengâybệnhPhêninkêtôniệu.
-DobệnhnàytuântheođịnhluậtMenđenvàdochỉcóemchồngvàanhvợbịbệnhnênbố,
mẹngườichồngvàbố,mẹngườivợđềucókiểugenAa.
-Ngườichồngbìnhthườngvàngườivợbìnhthườngcóconbịbệnh(aa)nênkiểugencủa
cặpvợchồngnàylàAa.
-Xácsuấtđểngườichồng,ngườivợcókiểugendịhợp(Aa)từbốmẹcủahọlà2/3.
-Xácsuấtđểsinhconbịbệnhlà1/4.
-Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacóxácsuấtđểcặpvợchồngnàysinhđứaconđầulòngbị
bệnhlà:2/3x2/3x1/4=1/9.
Bài tâp 3:(Bài 2, Trang 66 - SGK Sinh học 12 cơ bản)
Trongphéplaigiữahaicáthểcókiểugensauđây:♂AaBbCcDdEex♀aaBbccDdee.
CáccặpgenquyđịnhcáctínhtrạngkhácnhaunằmtrêncáccặpNSTtươngđồngkhácnhau.

Hãychobiết:
a.Tỉlệđờiconcókiểuhìnhtrộivềtấtcả5tínhtrạnglàbaonhiêu?
b.Tỉlệđờiconcókiểuhìnhgiốngmẹlàbaonhiêu?
c.Tỉlệđờiconcókiểugengiốngbốlàbaonhiêu?
Giải:
Cách 1:
a.Tỉlệđờiconcókiểuhìnhtrộivềtấtcả5tínhtrạng:
-Tínhtỉlệtínhtrạngtrội(lặn)ởphéplaicủamỗicặpgen:
Cặp gen

Tỉ lệ phân li
kiểu gen

Tỉ lệ phân li
kiểu hình

Tỉ lệ KH
trội

Tỉ lệ KH
lặn

Tỉ lệ KH
giống mẹ

Aaxaa

1Aa:1aa

1Trội:1Lặn

1/2

1/2

1/2

BbxBb

1BB:2Bb:1bb

3Trội:1Lặn

3/4

1/4

3/4

Ccxcc

1Cc:1cc

1Trội:1Lặn

1/2

1/2

1/2

DdxDd

1DD:2Dd:1dd

3Trội:1Lặn

3/4

1/4

3/4

Eexee

1Ee:1ee

1Trội:1Lặn

1/2

1/2

1/2

-Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệkiểuhìnhtrộivề5cặptínhtrạnglà:
1/2x3/4x1/2x3/4x1/2=9/128.
Cách 2:(Ápdụngkhibàitoányêucầuxácđịnhđờiconcótỉlệkiểuhìnhtrộihaylặn
vềcảncặptínhtrạng).
-Đờiconmangkiểuhìnhlặnvềcả5cặptínhtrạngcókiểugenAABBCCDDEE.

-TỉlệgiaotửABCDEởcơthểbốlà1/25=1/32.
-TỉlệgiaotửABCDEởcơthểmẹlà1/22=1/4.
-Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệkiểuhìnhtrộivề5cặptínhtrạnglà:
1/32x1/4=128.
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 10


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

b.Tỉlệđờiconcókiểuhìnhgiốngmẹ:
-Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệđờiconcókiểuhìnhgiốngmẹlà:
1/2x3/4x1/2x3/4x1/2=9/128.
c.Tỉlệđờiconcókiểugengiốngbố:
-Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacótỉlệđờiconcókiểugengiốngbốlà:
1/2x2/4x1/2x2/4x1/2=1/32.
Bài tâp 4:(Bài 3, Trang 66 - SGK Sinh học 12 cơ bản)
BệnhmùmàuđỏvàxanhlụcởngườidomộtgenlặnliênkếtvớiNSTX.Mộtphụnữbình
thườngcóbốbịmùmàulấymộtngườichồngbìnhthường.
a. Xác suất để đứa con đầu lòng của cặpvợ chồng này là con trai bị bệnh mù màu là bao
nhiêu?
b. Xác suất đểđứa con đầu lòng củacặp vợ chồng này là con gái bị bệnh mù màu là bao
nhiêu?
Giải:
Cách 1:
a.Xácsuấtđểđứaconđầulòngcủacặpvợchồngnàylàcontraibịbệnhmùmàu:
-Gọi:Alàgenkhônggâybệnhmùmàu;alàgengâybệnhmùmàu
-NgườiphụnữbìnhthườngcóbốbịmùmàunêncókiểugenXAXa.
-NgườichồngbìnhthườngXAY.

-Xácsuấtsinhcontrailà1/2vàxácsuấtconmanggengâybệnhcủamẹlà1/2.
-Ápdụngquytắcnhânxácsuất,tacóxácsuấtđểđứaconđầulòngcủacặpvợ
chồngnàylàcontraibịbệnhmùmàulà:1/2x1/2=1/4.
Cách 2:
-Sơđồlai:
P:♂XAYx♀XAXa
G:1/2XA,1/2Y1/2XA,1/2Xa
-Xácsuấtđểngườicontraiđầulòngcủacặpvợchồngnàybịmùmàulà:
1/2x1/2=1/4.
b.Xácsuấtđểđứaconđầulòngcủacặpvợchồngnàylàcongáibịbệnhmùmàu:
-Vìbốkhôngbịbệnh(XAY)nêncongáichắcchắnsẽnhậngentrênXkhônggây bệnh,có
nghĩalàxácsuấtgentrênXgâybệnhbằng0.Dođó,xácsuấtđểđứaconđầulòngcủacặpvợ
chồngnàylàcongáibịbệnhmùmàulà:
1/2x0=0.
(Cónghĩalàcặpvợchồngnàykhôngthểcócongáibịbệnhmùmàu).
Bài tâp 5:(Câu lệnh, Trang 73 - SGK Sinh học 12 cơ bản)
Mộtquầnthểngườibịbạchtạnglà1/10000.Giảsửquầnthểnàycânbằngditruyền.
1.Hãytínhtầnsốalenvàthànhphầncáckiểugencủaquầnthể?Biếtrằng,bệnhbạchtạng
làdomộtgenlặnnằmtrênNSTthườngquyđịnh.
2.Tínhxácsuấtđểhaingườibìnhthườngtrongquầnthểnàylấynhausinhrangườicon
đầulòngbịbệnhbạchtạng?
Giải:
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 11


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

1.Hãytínhtầnsốalenvàthànhphầncáckiểugencủaquầnthể:

-Gọi:genAquyđịnhdabìnhthường;genaquyđịnhdabịbệnhbạchtạng
-Gọip,qlầnlượtlàlầnlượtlàtầnsốtươngđốicủacácalenA,a
-Vìquầnthểởtrạngtháicânbằngditruyềnnêntừngườibịbạchtạngcókiểugenaa,tần
sốkiểugenq2=1/10000→q=0,01,p=1-q=0,99
2.Tínhxácsuấtđểhaingườibìnhthườngtrongquầnthểnàylấynhausinhrangườicon
đầulòngbịbệnhbạchtạng:
-Cấutrúcditruyềncủaquầnthểngườinàylà:p2AA+2pqAa+q2aa=1
-Kiểugencủahaingườibìnhthườngphảilà:Aa.
-Sơđồlai:P:♂Aax♀Aa

GP:1/2A,1/2a1/2A,1/2a
F1:
KG:1/4AA:2/4Aa:1/4aa.
KH:3bìnhthường:1bịbệnh.
-Xácsuấtconbịbệnhlà:1/4.
-XácsuấtbắtgặpđượcmộtngườiphụnữcókiểugenAatrongquầnthểlà:
2pq/(p2+2pq).
-XácsuấtbắtgặpđượcmộtngườiđànôngcókiểugenAatrongquầnthểlà:
2pq/(p2+2pq).
-Xácsuấtđể2ngườinàylấynhautrongquầnthểlà:
[2pq/(p2+2pq)]x[2pq/(p2+2pq)].
-Xácsuấtđểhọsinhraconđầulòngbịbệnhbạchtạngtrongquầnthểlà:
1/4x(2pq/p2+2pq)x(2pq/p2+2pq)=1/4x[0,0198/(0,980+0,0198)]2=0,00495.
Lưu ý:
-Ngườiphụnữ(hayđànông)nàylàngườicókiểuhìnhbìnhthườngthìxácsuấtchọnsẽ
rơivàosốngườichiếmtỉlệp2+2pq(ngườibìnhthường)chứkhôngphảitoànbộquầnthể
p2+2pq+q2(ngườibìnhthườngvàngườibịbệnh).
Bài tâp 6:(Bài 4, Trang 102 - SGK Sinh học 12 cơ bản)
ChomộtcâyđậuHàLancókiểugendịhợptửvớikiểuhìnhhoađỏtự
thụphấn.Ởđờisau,ngườitalấyngẫunhiên5hạtđemgieo.

a.Xácsuấtđểcả5hạtchoracả5câyđềucóhoatrắnglàbaonhiêu?
b.Xácsuấtđểtrongsố5câyconcócóítnhất1câyhoađỏlàbaonhiêu?
Giải:
-Phéplai:
P:HoaĐỏ(Aa)xHoaĐỏ(Aa)
F1:1AA:2Aa:1aa
Kiểuhình:3hoađỏ:1hoatrắng
a.Xácsuấtđểcả5hạtchora5câyđềucóhoatrắng:
-Nếulấy ngẫunhiênmỗicây1hạtthìxácsuấtmỗihạtlấyra:3/4là hoađỏ,1/4làhoa
trắng.Đâylàtrườnghợpcáckhảnăngcóxácsuấtkhôngnhưnhau.
-Gọialàxácsuấthạtđượclấylàhoađỏ:a=3/4=0,75.
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 12


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

-Gọiblàxácsuấthạtđượclấylàhoatrắng:b=1/4=0,25.
-Xácsuất5hạtlấyralàkếtquảcủa:
(a+b)5=a5+5a4b1+10a3b2+10a2b3+5a1b4+b5
→Có 6khảnăngxảyra,trongđóxácsuấtđểcả5hạtchora5câyđềucóhoatrắnglà:b5=
(0,25)5.
b.Xácsuấtđểtrongsố5câyconcócóítnhất1câyhoađỏ:
-Xácsuấtđểtrongsố5câyconcóítnhất1câyhoađỏlàmộttrongsố5khảnăngsau:
TH1:5câyhoađỏvà0câyhoatrắngTH2:4câyhoađỏvà1câyhoatrắng
TH3:3câyhoađỏvà2câyhoatrắngTH4:2câyhoađỏvà3câyhoatrắng
TH5:1câyhoađỏvà4câyhoatrắngTH6:0câyhoađỏvà5câyhoatrắng
-MặtkhácxácsuấtbắtgặpTH1+TH2+TH3+TH4+TH5+TH6=1
→Xácsuấtđểtrongsố5câyconcócóítnhất1câyhoađỏlà:

TH1+TH2+TH3+TH4+TH5=1–TH6=1-(0,25)5.

3. Thực hành phương pháp giải các bài tập di truyền có ứng dụng toán xác suất trong
các đề thi học sinh giỏi tỉnh

Bài tập 1: (Đề thi HSG tỉnh năm 2008 - 2009)
Ởngười:alenIAquiđịnhnhómmáuA,IBquiđịnhnhómmáuB,IAvàIBđồngtrộinênngười
cókiểugenIAIBcónhómmáuAB;IAvàIBtrộihoàntoànsovới
IO.Gọip,qvàrlầnlượtlàtầnsốtươngđốicủacácalenIA,IBvàIO.
Hãyxácđịnh:
1.TầnsốngườicónhómmáuBlàbaonhiêu?
2.MộtcặpvợchồngcónhómmáuB,sinh2ngườiconcótênlàHuyvàLan.
-XácsuấtLancónhómmáuOlàbaonhiêu?
-XácsuấtcảHuyvàLancónhómmáuOlàbaonhiêu?
Giải:
1.TầnsốngườicónhómmáuB:
-Gọi:plàtầnsốtươngđốicủaalenIA,qlàtầnsốtươngđốicủaalenIB,rlàtầnsốtươngđối
củaalenIO.
-Cấutrúcditruyềncủaquầnthể:
p2(IAIA)+2pr(IAIO)+q2(IBIB)+2qr(I BIO)+2pq(IAIB)+r2(IOIO)=1
-TầnsốngườicónhómmáuBlà:q2+2qr
2.MộtcặpvợchồngcónhómmáuB,sinh2ngườiconcótênlàHuyvàLan.
-CặpvợchồngcónhómmáuB,sinhconcónhómmáuOnêncặpvợchồngnàyđềucókiểu
genIBIO
-Sơđồlai:P:♂IBIO(NhómmáuB)x♀IBIO(NhómmáuB)

GP:1/2IB,1/2IO1/2IB,1/2IO
F1:
KG:1/4IBIB:2/4IBIO:1/4IOIO.
KH:3nhómmáuB:1nhómmáuO.

W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 13


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

-XácsuấtconcónhómmáuOlà:1/4
-XácsuấtđểchồngcókiểugenIBIOlà:2qr/(q2+2qr)
-XácsuấtđểvợcókiểugenIBIOlà:2qr/(q2+2qr)
2

 2qr  1
 x
-XácsuấtLancónhómmáuOlà:  2
 q  2qr  4
2

 2qr  2 1 
 x 
-XácsuấtcảHuyvàLancónhómmáuOlà:  2
 q  2qr  4 

Bài tập 2: (Đề thi HSG tỉnh năm 2008 - 2009)
Trongmộtquầnthể,90%alenởlôcutRhlàR.Alencònlạilàr.Bốnmươitrẻ
emcủamộtquầnthểnàyđiđếnmộttrườnghọcnhấtđịnh.Xácsuấtđểtấtcảcácemđềulà
Rhdươngtínhsẽlàbaonhiêu?
Giải:
-TầnsốalenRlà0,9suyratầnsốalenrlà0,1.
-TầnsốnhữngngườiRhdươngtínhsẽlà:p2+2pq=0,92+2.0,9.0,1=0,99.

-Vậyxácsuấtđểtấtcả40emđềulàRhdươngtínhlà:(0,99)40
Bài tập 3: (Đề thi HSG tỉnh giải toán trên máy tính cầm tay năm 2009 - 2010)
Mộtsốngườicókhảnăngtiếtrachấtmathanetiolgâymùikhóchịu,khảnăngtiếtchấtnàylà
dogenlặnmgâynên.Trongmộtquầnthểởtrạngtháicânbằngditruyền,cótầnsốalenmlà
0,6;có4cặpvợchồngđềubìnhthường(khôngtiếtrachấtmathanetiol)chuẩnbịsinhcon.
a.Xácsuấtđểcả4cặpvợchồngtrênđềucókiểugendịhợpMmlàbaonhiêu%?
b.Nếucả4cặpvợchồngtrênđềucókiểugendịhợpMm,thìxácsuấtđể4đứaconsinhra
cóđúng2đứacókhảnăngtiếtrachấtmathanetiollàbaonhiêu?
Giải:
a.Xácsuấtđểcả4cặpvợchồngtrênđềucókiểugendịhợpMm:
-GọiplàtầnsốalenM,qlàtầnsốalenm.Tacóq=0,6→p=0,4.
-TầnsốngườidịhợpMmtrongquầnthểlà2pq=2x0,4x0,6=0,48.
-Xácsuấtđể1ngườibìnhthườngmangkiểugendịhợplà:


2 pq
0,48
= 2
=0,75.
0,4  0,48
p  2 pq
2

-Xácsuấtđểcả4cặpvợchồngđềudịhợplà(0,75)8
b.Nếucả4cặpvợchồng chắc chắnlà dịhợptửMmthìxácsuấtđể4đứaconsinh racó
đúng2đứabịbệnh:
-Sơđồlai:P:♂Mmx♀Mm

GP:1/2M,1/2m1/2M,1/2m
F1:

KG:1/4MM:2/4Mm:1/4mm.
KH:3bìnhthường:1bịbệnh.
-Xácsuấtconkhôngbệnhcủamộtcặpvợchồng:3/4
-Xácsuấtconbịbệnhcủamộtcặpvợchồng:1/4.
-Xácsuấtđể4đứaconsinhracóđúng2đứabịbệnh:
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 14


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

2

2

2

2

4!
54
3 1
 3  1
x   x   =

 x   =
256
2!(4  2)!  4   4 
 4  4


C24x 


4. Thực hành phương pháp giải các bài tập di truyền có ứng dụng toán xác suất trong
đề thi các kì thi quốc gia
Bài tập 1: (Đề thi tốt nghiệp THPT năm 2009)
Ởngười,bệnhmùmàuđỏvàlụcđượcquyđịnhbởimộtgenlặnnằmtrênnhiễmsắcthểgiới
tính X, không có alen tương ứng trên nhiễm sắc thể Y. Bố bị bệnh mù màu đỏvà lục; mẹ
khôngbiểuhiệnbệnh.Họcócontraiđầulòngbịbệnhmùmàuđỏvàlục.Xácsuấtđểhọsinh
rađứaconthứhailàcongáibịbệnhmùmàuđỏvàlụclà:
A. 50%.B. 25%.C. 12,5%.D. 75%.
-Contraiđầulòngbịbệnhmùmàu→gentrênXmangbệnhlấytừmẹcóxácsuất0,5.
-Xácsuấtcongáibịbệnhmùmàulà:0,5x0,5=0,25=25%(lấygentrênXmangbệnhtừ
bốvàtừmẹđềucóxácsuất0,5)→Đá pá nB.
Bài tập 2: (Đề thi tốt nghiệp THPT năm 2011)
Trongtrườnghợpcácgenphânliđộclậpvàquátrìnhgiảmphândiễnrabìnhthường,tính
theolíthuyết,tỉlệkiểugenAaBbDdthuđượctừphéplaiAaBbDd
×AaBbddlà:
A. 1/4.B. 1/8.C. 1/2.D. 1/16.
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất:2/4x2/4x1/2=1/8→Đá pá nB.
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất:1/2x1/2x1/2x1=1/8=12,5%
→Đá pá nA.
Bài tập 3: (Đề thi tuyển sinh Cao đẳng năm 2012)
Sơđồphảhệsauđâymôtảmộtbệnhditruyềnởngườidomộtalenlặnnằmtrênnhiễm
sắcthểthườngquyđịnh,alentrộitươngứngquyđịnhkhôngbịbệnh.Biếtrằngkhôngcó
các đột biến mới phát sinh ở tất cả các cá thể trong phả hệ. Xác suất sinh con đầu lòng
khôngbịbệnhcủacặpvợchồngIII.12–III.13trongphảhệnàylà:
Quyước:

Nambịbệnh,
Nữbịbệnh,

Namkhôngbịbệnh,
Nữkhôngbịbệnh


A.8/9B.3/4C.7/8D.5/6
(7)bịbệnhnênkiểugencủa(12)phảidịhợpAa,(14)bịbệnhnên(8),(9)phảicókiểugen
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 15


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

dịhợpAa,dođó(13)cókiểugenAAhoặcaa.
-Xácsuấtconbịbệnh:1/2x1/2x2/3=1/6→Xá csuấtconkhôngbịbệnh:5/6
→Đá pá nD.
Bài tập 4: (Đề thi tuyển sinh Cao đẳng năm 2012)
Ởmộtloàithựcvật,alenAquyđịnhhoađỏtrộihoàntoànsovớialenquyđịnhhoatrắng.
Mộtquầnthểcủaloàinàyđangởtrạngtháicânbằngditruyềncó64%sốcâyhoađỏ.Chọn
ngẫunhiênhaicâyhoađỏ,xácsuấtđểcảhaicâyđược
chọncókiểugendịhợptửlà:
A.14,06%B.56,25%C.75,0%D.25%
-Cấutrúcditruyềncủaquầnthể:0,16AA+0,48Aa+0,36aa=1
-Xácsuấtđểcảhaicâyđượcchọncókiểugendịhợptửlà:(0,48/0,64)2=0,5625=56,25%
→Đá pá nB.

-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất:2/4x2/4x2/4=1/8=12,5%→Đá pá nC.
Bài tập 5: (Đề thi tuyển sinh Đại học - Cao đẳng năm 2008)
Trongtrườnghợpcácgenphânliđộclập,tácđộngriêngrẽvàcácgentrộilàtrộihoàntoàn,
phéplai:AaBbCcDd×AaBbCcDdchotỉlệkiểuhìnhA-bbC-D-
ởđờiconlà:
A. 3/256.B. 1/16.C. 81/256.D. 27/256.
Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất:3/4x1/4x3/4x3/4=27/256→Đá pá nD.
Bài tập 6: (Đề thi tuyển sinh Đại học - Cao đẳng năm 2009)
Ởngười,genlặngâybệnhbạchtạngnằmtrênnhiễmsắcthểthường,alentrội
tương ứngquyđịnhdabìnhthường.Giảsửtrongquầnthểngười,cứtrong100 ngườida
bìnhthườngthìcómộtngườimanggenbạchtạng.Mộtcặpvợchồng códabìnhthường,
xácsuấtsinhconbịbạchtạngcủahọlà:
A. 0,0125%.B. 0,25%.C. 0,025%.D. 0,0025%.
-Xácsuấtconbịbạchtạng:1/4
-Xácsuấtsinhconbịbạchtạngtrongquầnthể:
(1/100)2x1/4x100%=0,0025%→Đá pá nD.
Bài tập 7: (Đề thi tuyển sinh Đại học - Cao đẳng năm 2009)
Trongtrườnghợpgiảmphânvàthụtinhbìnhthường,mộtgenquyđịnhmộttínhtrạngvà
gentrộilàtrộihoàntoàn.Tínhtheolíthuyết,phéplaiAaBbDdHh×AaBbDdHhsẽchokiểu
hìnhmang3tínhtrạngtrộivà1tínhtrạnglặnởđờiconchiếmtỉlệ:
A. 27/256.B. 81/256.C. 9/64.D. 27/64.
-Ápdụngcôngthứctổhợp,côngthứcnhânxácsuất:
C34x(3/4)3x(1/4)1=27/64→Đá pá nD.
Bài tập 8: (Đề thi tuyển sinh Đại học - Cao đẳng năm 2009)
Chosơđồphảhệsau:

W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 16

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai


Quyước:
NammắcbệnhQ

Nambìnhthường,

NammắcbệnhP

NữmắcbệnhP,
Nữbìnhthường
BệnhPđượcquyđịnhbởigentrộinằmtrênNSTthường;bệnhQđượcquyđịnhbởigen
lặnnằmtrênnhiễmsắcthểgiớitínhX,khôngcóalentươngứngtrênY.Biếtrằngkhôngcó
độtbiếnmớixảyra.Xácsuấtđểcặpvợchồngởthế
hệthứIIItrongsơđồphảhệtrênsinhconđầulònglàcontraivàmắccảhai
bệnhP,Qlà:
A. 6,25%.B. 50%.C. 12,5%.D. 25%.
-Ápdụngcôngthứcnhânxácsuất:(1/2x1/4)x1/2=1/16=6,25%
→Đá pá nA.
Bài tập 10: (Đề thi tuyển sinh Đại học - Cao đẳng năm 2010)
Giaophấngiữahaicây(P)đềucóhoamàutrắngthuầnchủng,thuđượcF1gồm100%câycó
hoamàuđỏ.ChoF1tựthụphấn,thuđượcF2cókiểuhìnhphânlitheotỉlệ9câyhoamàuđỏ
:7câyhoamàutrắng.ChọnngẫunhiênhaicâycóhoamàuđỏởF2chogiaophấnvớinhau.
Cho biếtkhông có đột biến xảy ra, tính theo lí thuyết,xác suất để xuất hiện cây hoamàu
trắngcókiểugenđồnghợplặnởF3là:
A. 1/81.B. 16/81.C. 81/256.D. 1/16.
-Ápdụngquytắcnhânxácsuất:[(4x1/4)/9]2=1/81→Đá pá nA.
Bài tập 11: (Đề thi tuyển sinh Đại học - Cao đẳng năm 2010)

Chobiếtmỗigenquyđịnhmộttínhtrạng,cácgenphânliđộclập,gentrộilàtrộihoàntoàn
vàkhôngcóđộtbiếnxảyra.Tínhtheolíthuyết,phép laiAaBbDdEe×AaBbDdEechođời
concókiểuhìnhmang2tínhtrạngtrộivà2tínhtrạnglặnchiếmtỉlệ:
A. 9/256.B. 27/128.C. 9/64.D. 9/128.
-Ápdụngcôngthứctổhợp,côngthứcnhânxácsuất:
C24x(3/4)2x(1/4)2=27/128→Đá pá nB.
Bài tập 12: (Đề thi tuyển sinh Đại học - Cao đẳng năm 2012)
Ởngười,xétmộtgennằmtrênnhiễmsắcthểthườngcóhaialen:alenAkhônggâybệnhtrội
hoàntoànsovớialenagâybệnh.Mộtngườiphụnữbìnhthườngnhưngcóemtraibịbệnh
kếthônvớimộtngườiđànôngbìnhthườngnhưngcóemgáibịbệnh.Xácsuấtđểconđầu
lòngcủacặpvợchồngnàykhôngbịbệnhlàbaonhiêu?Biếtrằngnhữngngườikháctrongcả
haigiađìnhtrênđềukhôngbịbệnh.
W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 17


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

A. 1/2.B. 8/9.C. 5/9.D. 3/4.
ĐápánB.

W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 18


Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai

Vữngvàngnềntảng,Khaisángtươnglai

Website Hoc247.vn cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thông
minh, nộidungbàigiảngđượcbiênsoạncôngphuvàgiảngdạybởinhữnggiáo viên nhiều năm
kinh nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạmđếntừcáctrườngĐạihọcvà
cáctrườngchuyêndanhtiếng.

I.

Luyện Thi Online
Họcmọilúc,mọinơi,mọithiếtbi–Tiếtkiệm90%
-

LuyênthiĐH,THPTQGvớiđộingũGV Giỏi, Kinh nghiệmtừcácTrườngĐHvàTHPTdanhtiếng.

-

H2khóanền tảng kiến thứcluyênthi6môn:Toán,NgữVăn,TiếngAnh,VậtLý,HóaHọcvàSinhHọc.

-

H99khóakỹ năng làm bài và luyện đềthithử:Toán,TiếngAnh,TưNhiên,NgữVăn+XãHội.

II.

Lớp Học Ảo VCLASS
HọcOnlinenhưHọcởlớpOffline
-

Manglớphọcđến tận nhà,phụhuynhkhôngphảiđưa đón convàcóthểhọccùngcon.

-

Lớphọcquamạng,tương tác trực tiếpvớigiáoviên,huấnluyệnviên.

-

Họcphítiết kiệm,lịchhọc linh hoạt,thoảimáilựachọn.

-

Mỗilớp chỉ từ 5 đến 10HSgiúptươngtácdễdàng,đượchỗtrợkịpthờivàđảmbảochấtlượnghọctập.

Các chương trình VCLASS:
-

Bồi dưỡng HSG Toán:Bồidưỡng5phânmônĐại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học vàTổ Hợpdànhcho
họcsinhcáckhốilớp10,11,12.ĐộingũGiảngViêngiàukinhnghiệm:TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần
Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùngđôiHLVđạt
thànhtíchcaoHSGQuốcGia.

-

Luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán: Ôn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các
trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên
kháccùngTS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

-

Hoc Toán Nâng Cao/Toán Chuyên/Toán Tiếng Anh: Cung cấp chương trình VClass Toán Nâng Cao,
ToánChuyênvàToánTiếngAnhdanhchocácemHSTHCSlớp6,7,8,9.

III.

Uber Toán Học



HọcToánGiaSư1Kèm1Online

-

GiasưToángiỏiđếntừĐHSP,KHTN,BK,NgoạiThương,DuhocSinh,GiáoviênToánvàGiảngviênĐH.
DaykèmToánmọicâpđộtừTiểuhọcđếnĐHhaycácchươngtrìnhToánTiếngAnh,TútàiquốctếIB,…

-

HọcsinhcóthểlựachọnbấtkỳGVnàomìnhyêuthích,cóthànhtích,chuyênmôngiỏivàphùhợpnhất.

-

NguồnhọcliệucókiểmduyệtgiúpHSvàPHcóthểđánhgiánănglựckháchquanquacácbàikiểmtra
độclập.

-

Tiếtkiệmchiphívàthờigianhoclinhđộnghơngiảiphápmờigiasưđếnnhà.

W:www.hoc247.netF:www.facebook.com/hoc247.netT:0981821807

Trang | 19