Nhận dạng và đánh giá mức độ ảnh hưởng các nhân tố chi phối đến việc tổ chức hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp tại việt nam trong môi trường công nghệ thông tin

9

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TPHCM

LƯU THỊ THANH HUỆ

NHẬN DẠNG VÀ ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ ẢNH HƯỚNG CỦA CÁC
NHÂN TỐ CHI PHỐI ĐẾN VIỆC TỔ CHỨC HỆ THỐNG THÔNG
TIN KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM
TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP.Hồ Chí Minh - Năm 2013


BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TPHCM

LƯU THỊ THANH HUỆ
NHẬN DẠNG VÀ ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ ẢNH HƯỚNG CỦA
CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI ĐẾN VIỆC TỔ CHỨC HỆ
THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH
NGHIỆP TẠI VIỆT NAM TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG
NGHỆ THÔNG TIN
CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN
Mã số : 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Người hướng dẫn khoa học: TS TRẦN VĂN THẢO

TP.Hồ Chí Minh - Năm 2013


I

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài luận văn : “NHẬN DẠNG VÀ ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ
ẢNH HƯỚNG CỦA CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI ĐẾN VIỆC TỔ CHỨC HỆ THỐNG
THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM TRONG
MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN” do riêng tôi thực hiện.
Cơ sở lý luận được tham khảo từ tài liệu được trích dẫn ở phần tài liệu tham
khảo. Số liệu và kết quả được trình bày trong luận văn này là trung thực, không sao
chép của bất kỳ nghiên cứu nào trước đây.

TP.HCM, ngày…….tháng…….năm 2013
Người thực hiện luận văn

LƢU THỊ THANH HUỆ


II

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên tôi xin được cảm ơn đến tất cả các thầy, cô trong khoa Kế ToánKiểm Toán trường Đại Học Kinh Tế TP.HCM, những người đã nhiệt tình giảng dạy và
truyền đạt cho tôi những kiến thức bổ ích trong suốt thời gian học tập. Đặc biệt cho tôi
gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến thầy hướng dẫn TS TRẦN VĂN THẢO, người đã tận
tình hướng dẫn cho tôi hoàn thành luận văn này.
Chân thành cảm ơn các bạn bè, đồng nghiệp trong Công ty Rich Products Việt
Nam, là những người đã hỗ trợ tôi trong quá trình thực hiện luận văn này, các bạn bè,

các cá nhân đã giành thời gian trả lời bảng câu hỏi phỏng vấn.

TP.HCM, ngày…….tháng…….năm 2013
Người thực hiện luận văn

LƢU THỊ THANH HUỆ


III

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CSF: Critical Success Factors: Những nhân tố thành công quan trọng
CNTT: Công nghệ thông tin
DBMS: Data Base Management Systems
EFA: Exploratory Factor Analysis: Phân tích nhân tố khám phá
ERP: Enterprise Resource Planning: là một thuật ngữ được dùng liên quan đến mọi
hoạt động của Doanh nghiệp do phần mềm máy tính hổ trợ và thực hiện các quy trình
xử lý một cách tự động hóa.
H: Hypotheses: giả thuyết
IT: Information Technology
MIS: Management-Information System
MLR: Multiple Linear Regression
KMO: Hệ số Kaiser-Meyer-Olkin
PLS: Partial Least Squares: Phương pháp bình phương nhỏ nhất từng phần
Sig: Observed significane level: mức ý nghĩa quan sát
SPSS: Statistical package for the social sciences: Phần mềm thống kê cho khoa học xã
hội
VIF: Variance Inflation Factor
WTO: World Trade Organization

IV

MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... I
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... II
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ III
MỤC LỤC .................................................................................................................... IV
DANH MỤC BẢNG BIỂU ......................................................................................... XI
DANH MỤC HÌNH ....................................................................................................XII
PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 01
1. Sự cần thiết của đề tài ........................................................................................... ..01
2. Mục tiêu của đề tài và câu hỏi nghiên cứu .......................................................... ..01
2.1 Mục tiêu đề tài ................................................................................................... 01
2.2 Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................... 01
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 02
3.1 Đối tượng nghiên cứu........................................................................................ 02
3.2 Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 02
4. Phƣơng pháp nghiên cứu........................................................................................ 02
5. Ý nghĩa của đề tài .................................................................................................... 03
6. Cấu trúc luận văn .................................................................................................... 03
Phần Mở đầu
Chương I : Tổng quan nghiên cứu
Chương II : Cơ sở lý thuyết về các nhân tố chi phối đến việc tổ chức hệ thống
thông tin kế toán trong môi trường CNTT
Chương III: Phương pháp nghiên cứu
Chương IV: Kết quả nghiên cứu và giải pháp tổ chức hệ thống thông tin kế toán
trong các Doanh nghiệp tạiViệt Nam trong môi trường CNTT

Chương V : Kết luận và kiến nghị


V

CHƢƠNG I: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
1.1 Nghiên cứu của Toni M.Somers& Klara Nelson “The Impact of Critical Success
Factors across the Stages of Enterprise Resource Planning Implementation” ........ 04
1.1.1 Sự hỗ trợ từ nhà quản trị cấp cao .................................................................... 05
1.1.2 Nhà lãnh đạo dự án ......................................................................................... 06
1.1.3 Việc Đào tạo và huấn luyện cho người sử dụng hệ thống .............................. 06
1.1.4 Mong đợi thông tin từ cấp quản trị ................................................................. 06
1.1.5 Quan hệ đối tác giữa nhà cung cấp và khách hàng ......................................... 06
1.1.6 Lợi ích từ công cụ tiên tiến của nhà tư vấn .................................................... 07
1.1.7 Việc lựa chọn cẩn thận gói phần mềm thích hợp ........................................... 07
1.1.8 Quản lý dự án.................................................................................................. 07
1.1.9 Ban chỉ đạo dự án ........................................................................................... 08
1.1.10 Giá trị của nhà tư vấn .................................................................................. 08
1.1.11 Hạn chế sự hiệu chỉnh ................................................................................. 08
1.1.12 Phân tích và chuyển đổi dữ liệu ................................................................... 09
1.1.13 Quy trình tái cấu trúc kinh doanh ................................................................ 09
1.1.14 Xác định cơ sở hạ tầng ................................................................................. 10
1.1.15 Nguồn lực về tài chính, nhân sự ................................................................... 10
1.1.16 Năng lực của nhóm dự án ............................................................................. 10
1.1.17 Quản lý sự thay đổi ....................................................................................... 10
1.1.18 Xác định mục tiêu và chiến lược rõ ràng ...................................................... 11
1.1.19 Đào tạo về quy trình kinh doanh mới ........................................................... 11
1.1.20 Thông tin giữa các phòng ban ...................................................................... 11
1.1.21 Văn hóa trong Doanh nghiệp ........................................................................ 11
1.1.22 Hỗ trợ nhà cung cấp dịch vụ tư vấn triển khai ERP trong tương lai ............ 11

1.2 Nghiên cứu William H.DeLone và Ephraim R.McLean, 2001. Information
Systems Success: The Quest for the Dependent Variable .................................... 14


VI

1.3 Nghiên cứu Hazar Daoud&Mohamed., (Vol.13,2013,pp1-35).Accounting
information systems in a ERP environment and Tunisian Firm performance ......... 21
1.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến quá tình tổ chức hệ thống thông tin kế toán -triển
khai thực hiện ERP (Bản tin và sự kiện của Công ty phần mềm KMC, ngày 05 tháng
08 năm 2011) ................................................................................................................ 30
1.4.1 Nhà tư vấn ...................................................................................................... 31
1.4.2 Yêu cầu quản lý doanh nghiệp ....................................................................... 31
1.4.3 Nguồn nhân lực .............................................................................................. 31
1.4.4 Công nghệ thông tin ....................................................................................... 32
1.4.5 Chi phí thực hiện dự án .................................................................................. 32
CHƢƠNG II: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN
VIỆC TỔ CHỨC HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN
TRONG MÔI TRƢỜNG CNTT
2.1 Khái niệm hệ thống thông tin kế toán ................................................................. 34
2.1.1 Khái niệm hệ thống .............................................................................................. 34
2.1.2 Khái niệm hệ thống thông tin ............................................................................... 34
2.2 Tổ chức hệ thống thông tin kế toán: .................................................................... 36
2.2.1 Khái niệm ...................................................................................................... 36
2.2.2 Nội dung tổ chức hệ thống thông tin kế toán ................................................ 37
2.2.2.1 Xác định yêu cầu thông tin và yêu cầu quản lý ................................. 37
2.2.2.2 Tổ chức dữ liệu đầu vào..................................................................... 37
2.2.2.3 Tổ chức quá trình xử lý ...................................................................... 38
2.2.2.4 Tổ chức lưu trữ dữ liệu ...................................................................... 38
2.2.2.5 Tổ chức hệ thống kiểm soát ............................................................... 38

2.2.2.6 Tổ chức hệ thống báo cáo .................................................................. 38
2.2.3 Mục tiêu của tổ chức hệ thống thông tin kế toán trong môi trường CNTT .. 39


VII

2.2.3.1 Cung cấp được thông tin nhanh và hữu ích ....................................... 39
2.2.3.2 Đáp ứng yêu cầu quản lý của Doanh Nghiệp .................................... 40
2.2.3.3 Phù hợp với tính chất, đặc điểm hoạt động của Doanh Nghiệp ........ 40
2.2.3.4 Ứng dụng tiến bộ công nghệ thông tin trong hệ thống kế toán của
doanh nghiệp .................................................................................................. 41
2.2.4 Yêu cầu tổ chức hệ thống kế toán trong môi trường CNTT.......................... 41
2.2.4.1 Yêu cầu kiểm soát .............................................................................. 41
2.2.4.2 Yêu cầu hiệu quả................................................................................ 41
2.2.4.3 Yêu cầu phù hợp ................................................................................ 42
2.2.4.4 Yêu cầu linh hoạt ............................................................................... 42
2.3 Các nhân tố ảnh hƣởng đến tổ chức hệ thống thông tin kế toán trong môi
trƣờng CNTT. .............................................................................................................. 42
2.3.1 Môi trường kinh doanh .................................................................................. 42
2.3.1.1 Môi trường kinh tế xã hội .................................................................. 42
2.3.1.2 Môi trường pháp lý. .......................................................................... 43
2.3.2 Nhu cầu thông tin kế toán .............................................................................. 43
2.3.3 Yêu cầu quản lý của doanh nghiệp ................................................................ 43
2.3.4 Yêu cầu kiểm soát trong doanh nghiệp ......................................................... 44
2.3.5 Nhận thức về công nghệ và vai trò của công nghệ thông tin trong quản lý .. 44
CHƢƠNG III: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1 Giới thiệu................................................................................................................ 47
3.2 Giả thuyết và mô hình nghiên cứu. ..................................................................... 47
3.2.1 Giả thuyết ...................................................................................................... 47
3.2.2 Mô hình nghiên cứu ....................................................................................... 49

3.3 Thiết kế nghiên cứu............................................................................................ 50
3.3.1 Phương pháp nghiên cứu ................................................................. 50


VIII

3.3.2 Quy trình nghiên cứu ....................................................................... 51
3.4 Xây dựng thang đo ................................................................................................ 52
3.4.1 EXPER-Thang đo kinh nghiệm và năng lực của đội dự án ...................... 52
3.4.2 MANAG-Thang đo sự hỗ trợ từ nhà quản lý cấp cao............................... 53
3.4.3 QUALI-Thang đo chất lượng thông tin .................................................... 53
3.4.4 TRAIN- Thang do sự huấn luyện và trình độ của nhân viên trong Doanh
nghiệp ................................................................................................................. 54
3.4.5 CULTU-Thang đo văn hóa trong Doanh nghiệp ...................................... 54
3.4.6 RELAT-Thang đo năng lực nhà tư vấn .................................................... 54
3.4.7 INFRAS-Thang đo cơ sở hạ tầng, chất lượng thiết bị cho việc tổ chức hệ
thống thông tin .......................................................................................... 55
3.4.8 SYST-Thang đo tổ chức HTTT kế toán trong môi trường CNTT........... 55
3.5 Mẫu nghiên cứu định lƣợng ................................................................................. 55
3.5.1 Phương pháp chọn mẫu ............................................................................. 55
3.5.2 Kích thước mẫu khảo sát........................................................................... 56
3.5.3 Đối tượng khảo sát .................................................................................... 56
3.5.4 Phạm vi khảo sát ....................................................................................... 56
3.5.5 Công cụ thu thập dữ liệu ........................................................................... 56
3.5.6 Phân tích và xử lý dữ liệu ......................................................................... 57
CHƢƠNG IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ GIẢI PHÁP VỀ TỔ CHỨC HỆ
THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP
TẠI VIỆT NAM TRONG MÔI TRƢỜNG CNTT
4.1 Giới thiệu................................................................................................................ 58

4.2 Mẫu nghiên cứu định lƣợng ................................................................................. 58
4.3 Đánh giá thang đo bằng Cronbach Alpha .......................................................... 60
4.4 Phân tích nhân tố khám phá EFA cho các biến độc lập .................................... 63


IX

4.4.1 Nhân tố thứ nhất ........................................................................................ 67
4.4.2 Nhân tố thứ hai .......................................................................................... 68
4.4.3Nhân tố thứ ba ............................................................................................ 68
4.4.4 Nhân tố thứ tư ........................................................................................... 68
4.4.5 Nhân tố thứ năm ........................................................................................ 69
4.4.6 Nhân tố thứ sáu ......................................................................................... 69
4.4.7 Nhân tố thứ bảy ......................................................................................... 69
4.5 Phân tích EFA biến phụ thuộc ............................................................................. 70
4.6 Kiểm định mô hình và giả thuyết nghiên cứu .................................................... 71
4.6.1 Phân tích tương quan ................................................................................ 71
4.6.2 Đánh giá sự phù hợp của mô hình hồi quy tuyến tính bội ........................ 71
4.6.3 Kiểm định các giả thuyết .......................................................................... 72
4.6.4 Kiểm định giả thuyết về hệ số hồi quy ..................................................... 73
4.6.5 Dò tìm các vi phạm giả định cần thiết ...................................................... 74
4.6.5.1 Giả định về phân phối chuẩn của phần dư .................................. 74
4.6.5.2 Giả định không có mối tương quan giữa các biến độc lập ......... 76
4.6.6 Kết luận phân tích hồi quy ........................................................................ 76
4.7 Giải pháp về tổ chức hệ thống thông tin kế toán trong các Doanh nghiệp tại
Việt Nam trong môi trƣờng CNTT...................................................................... 78
CHƢƠNG V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
5.1 Kết luận .................................................................................................................. 81
5.1.1 Kết quả đóng góp về mặt phương pháp nghiên cứu ................................. 82
5.1.2 Kết quả đóng góp về mặt lý thuyết ........................................................... 82

5.2 Kiến nghị ................................................................................................................ 83
5.3 Hạn chế của đề tài ................................................................................................. 84


X

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 86
PHỤ LỤC 1: Dàn bài thảo luận nhóm .......................................................................... A
PHỤ LỤC 2: Bảng câu hỏi khảo sát ............................................................................. C
PHỤ LỤC 3: Kết quả phân tích EFA............................................................................ K


XI

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1: Bảng xếp hạng trung bình theo mức độ quan trọng của các nhân tố tác động
đến việc tổ chức hệ thống ERP.
Bảng 1.2: Kết quả nghiên cứu thực nghiệm về các nhân tố của mô hình hệ thống thông
tin thành công.
Bảng 1.3: Bảng phân tích các thành phần nhân tố
Bảng 1.4: Giá trị phân biệt của thang đo lường trong bước 1
Bảng 1.5: Trọng số nhân tố
Bảng 4.1: Bảng thống kê loại hình doanh nghiệp tham gia khảo sát
Bảng 4.2: Bảng thống kê chức vụ tham gia khảo sát
Bảng 4.3: Bảng thống kê quy mô doanh nghiệp tham gia khảo sát
Bảng 4.4: Kết quả Cronbach Alpha các thang đo.
Bảng 4.5: Ma trận nhân tố sau khi xoay
Bảng 4.6: Kết quả phân tích EFA cho các biến phụ thuộc
Bảng 4.7: Tóm tắt mô hình
Bảng 4.8: Anova

Bảng 4.9: Trọng số hồi qui


XII

DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Phân loại của hệ thống thông tin thành công
Hình 1.2: Mô hình hệ thống thông tin thành công Delone and McLean’smodel (1992)
Hình 1.3: 22 nhân tố trong mô hình hệ thống thông tin thành công của Delone and
McLean’smodel
Hình 1.4: Mô hình các nhân tố trong quá trình tổ chức thực hiện ERP
Hình 1.5: Kết quả kiểm định giả thuyết
Hình 3.1: Mô hình nghiên cứu
Hình 3.2: Quy trình nghiên cứu
Hình 4.1: Biểu đồ tần số của phần dư chuẩn hóa
Hình 4.2: Kết quả kiểm định mô hình nghiên cứu


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1.

Sự cần thiết của đề tài
Công nghệ thông tin giữ vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế, các doanh

nghiệp phải phát triển khả năng của mình và nguồn nhân lực để đạt được lợi thế trong
cạnh tranh toàn cầu với các tổ chức kinh tế nước ngoài. Bên cạnh đó, với sự phát triển
vượt bậc của công nghệ thông tin, ứng dụng rộng rãi của internet đã ảnh hưởng sâu
rộng đến phương thức kinh doanh, phương thức quản lý, tổ chức hệ thống kế toán

trong doanh nghiệp khắp nơi trên thế giới. Các phương thức kinh doanh và quản lý
truyền thống chuyển dần sang phương thức kinh doanh, quản lý ứng dụng công nghệ
thông tin. Lúc này,quá trình tổ chức hệ thống kế toán cũng biến chuyển cho phù hợp,
tức là ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình tổ chức hệ thống kế toán của một
Doanh nghiệp. Do đó, trong môi trường công nghệ thông tin, “ VIỆC NHẬN DẠNG
VÀ ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI ĐẾN
QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG CÁC
DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM” là thiết yếu nhằm giúp các Doanh nghiệp tổ chức
thành công hệ thống thông tin kế toán trong môi trường công nghệ thông tin.
2.

Mục tiêu của đề tài và câu hỏi nghiên cứu
2.1 Mục tiêu đề tài
Khảo sát 270 nhân viên tại các Doanh nghiệp tại Việt Nam để :
 Nhận dạng các nhân tố chi phối đến tổ chức hệ thống thông tin kế toán.
 Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố chi phối đến tổ chức hệ thống
thông tin kế toán của các Doanh nghiệp trong môi trường công nghệ thông tin.
2.2 Câu hỏi nghiên cứu

Tìm hiểu một số Doanh nghiệp tại Việt Nam trong điều kiện ứng dụng công nghệ
thông tin vào quá trình tổ chức hệ thông tin kế toán để giải quyết hai vấn đề sau:
a/ Bao nhiêu nhân tố chi phối đến quá trình tổ chức hệ thống thông tin kế toán?


2

b/ Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố chi phối đến việc tổ chức hệ thống thông
tin kế toán như thế nào?
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.
3.1 Đối tƣợng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu trong bài nghiên cứu này chính là các nhân tố tác động
đến hệ thống thông tin kế toán của các Doanh nghiệp tại Việt Nam và sự tác động của
những nhân tố này đến hệ thống thông tin kế toán của Doanh nghiệp như thế nào.
3.2 Phạm vi nghiên cứu
Để giải quyết được mục tiêu nghiên cứu, đề tài này sẽ nghiên cứu trong phạm vi:
i.

Quá trình tổ chức hệ thống thông tin kế toán.

ii.

Nhận dạng và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố chi phối đến
việc tổ chức hệ thống thông tin kế toán trong các Doanh nghiệp tại Việt
Nam trong môi trường công nghệ thông tin.

4.

Phƣơng pháp nghiên cứu
Nghiên cứu này bao gồm hai bước chính: (1) nghiên cứu sơ bộ(dùng phương

pháp định tính) và (2) nghiên cứu chính thức (dùng phương pháp định lượng).
Nghiên cứu định tính: được thiết kế có tính chất thăm dò tự nhiên, khám phá các
ý tưởng, cố gắng giải thích sự tương quan có ý nghĩa từ các thang đo, từ kết quả này
xây dựng bảng câu hỏi chính thức được hình thành sao cho phù hợp về mặt ý nghĩa các
thang đo và đối tượng lấy mẫu.
Kỹ thuật thực hiện trong nghiên cứu định tính: Thảo luận tay đôi, số lượng
người phỏng vấn 12 người (vì nếu tiếp tục phỏng vấn cũng không tìm hiểu thêm được
thông tin về dữ liệu).
Nghiên cứu định lượng: được thiết kế với dữ liệu thu thập thông qua bảng câu
hỏi nghiên cứu chính thức. Mẫu trong nghiên cứu định lượng là 270 nhân viên trong

3

các Doanh nghiệp tại Việt Nam. Dữ liệu được phân tích thông qua phần mềm SPSS
20.0.
Kỹ thuật thực hiện trong nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu sơ cấp. Hình
thức phỏng vấn qua bảng câu hỏi gửi qua email.
5.

Ý nghĩa của đề tài
Thực tế hiện nay chưa có nhiều nghiên cứu tại Việt Nam áp dụng và điều chỉnh

mô hình tổ chức hệ thống thông tin kế toán. Thông qua nghiên cứu này cho thấy sự phù
hợp giữa mô hình lý thuyết với tình hình thực tế cũng như việc chấp nhận các giả
thuyết đề ra trong nghiên cứu này và đưa ra một số ý nghĩa thiết thực cho các Doanh
nghiệp tại Việt Nam, các nhà quản trị.. trong việc nhận dạng và đánh giá mức độ ảnh
hưởng của các nhân tố chi phối đến quá trình tổ chức hệ thống thông tin kế toán nhằm
thiết lập một hệ thống thông tin thành công và hiệu quả trong Doanh nghiệp.
6.

Cấu trúc luận văn
Mở đầu
Chương I : Tổng Quan Nghiên Cứu
Chương II: Cơ Sở Lý Thuyết Về Các Nhân Tố Chi Phối Đến Việc Tổ Chức
Hệ Thống Thông Tin Kế Toán Môi Trường Công Nghệ Thông Tin.
Chương III: Phương Pháp Nghiên Cứu
Chương IV: Kết Quả Nghiên Cứu Và Giải Pháp Tổ Chức Hệ Thống Thông
Tin Kế Toán Trong Các Doanh Nghiệp Tại Việt Nam Trong Môi Trường
CNTT.

Chương V: Kết Luận và Kiến Nghị


4

CHƢƠNG I:
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Các nghiên cứu đề cập đến các nhân tố đã ảnh hưởng đến quá trình tổ chức hệ thống
thông tin kế toán, thành công hay thất bại khi thực hiện hệ thống hoạch định các nguồn
lực doanh nghiệp ERP qua nghiên cứu Hazar Daoud & Mohamed (Vol.13,2013,pp135). Accounting information systems in an ERP environment and Tunisian Firm
performance. Bên cạnh đó là việc nhận dạng và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các
nhân tố chi phối đến quá trình tổ chức hệ thống thông tin kế toán như nghiên cứu của
Toni M.Somers& Klara Nelson “The Impact of Critical Success Factors across the
Stages of Enterprise Resource Planning Implementation. Nghiên cứu này còn trình bày
các nhân tố trong một hệ thống thông tin kế toán thành công “Information Systems
Success” của tác giả William H. DeLone và Ephraim R. McLean “Nghiên cứu của
Toni M.Somers& Klara Nelson “The Impact of Critical Success Factors across the
Stages of Enterprise Resource Planning Implementation”.
1.1 Nghiên cứu của Toni M.Somers& Klara Nelson “The Impact of Critical
Success Factors across the Stages of Enterprise Resource Planning
Implementation”
Mục đích của bài viết này là (1) đánh giá (CSFs) các nhân tố quan trọng ảnh
hưởng đến quá trình thực hiện ERP, và (2) giải quyết các mối quan hệ chặt chẽ của các
nhân tố chính (CSFs) của Hệ thống ERP qua các giai đoạn thực hiện dựa trên các tổ
chức lớn, các Doanh nghiệp đã thực hiện một hệ thống ERP. Tác giả đã kiểm tra ý
nghĩa của các kết quả nghiên cứu và thực tiễn.
Nghiên cứu thực nghiệm về các nhân tố ảnh hưởng. Ví dụ, một số các "nhân tố
thành công" xác định trong bốn nghiên cứu :
 Trường hợp nghiên cứu của Sumner [60] bao gồm: hỗ trợ của quản lý cấp cao,
thiết kế lại quy trình kinh doanh để "phù hợp" những gì các phần mềm sẽ hỗ trợ,

5

đầu tư vào việc đào tạo người sử dụng, và sử dụng "các nhà phân tích kinh
doanh" với cả kiến thức kinh doanh và công nghệ.
 Bingi, Sharma và Godla [8]xác định các vấn đề quan trọng cho là có ảnh hưởng
đến việc triển khai ERP. Ví dụ, sự cam kết của lãnh đạo, tái cấu trúc của hệ
thống hiện tại, tích hợp các hệ thống ERP với các hệ thống khác thông tin kinh
doanh, phải xem xét đến việc lựa chọn và quản lý việc tư vấn và đào tạo nhân
viên về hệ thống mới để đảm bảo thực hiện thành công. Tóm tắt những gì họ tin
tưởng là những nhân tố cần thiết trong các dự án phần mềm ảnh hưởng đến sự
thành công quản lý là việc nỗ lực phát triển phần mềm, và giữ đúng bất kỳ việc
thiết kế và phương pháp phát triển, ngôn ngữ thực hiện, hoặc miền ứng dụng.
 Holland và Light [31] đã phát triển một khuôn mẫu cho nhóm các nhân tố quan
trọng (CSFs) của quá trình triển khai ERP vào nhân tố chiến lược và chiến thuật.
 Fitzgerald và O'Kane [23] thảo luận về bài học kinh nghiệm của Tập đoàn
Motorola tại Cork, Ireland áp dụng khái niệm các nhân tố quan trọng (CSFs)
đến chương trình cải tiến quy trình xử lý phần mềm.
Các công ty trong nghiên cứu này đã được rút ra ngẫu nhiên từ hai nguồn: (1)
500 công ty lớn và, (2) một mẫu ngẫu nhiên của 200 tổ chức từ những nhà điều hành
máy tính, những người này chỉ ra sự tồn tại của một hệ thống ERP. Dữ liệu được bảo
đảm bằng một bảng câu hỏi qua thư điện tử. Kết quả từ nghiên cứu của “Toni
M.Somers& Klara Nelson,2001 “The Impact of Critical Success Factors across the
Stages of Enterprise Resource Planning Implementation” thừa nhận rằng 22 nhân tố
dưới đây:
1.1.1 Sự hỗ trợ từ nhà quản trị cấp cao.(Top manager support)
Là cam kết của các nhà quản trị cấp cao trong quá trình đổi mới. Đặc biệt trong
những năm đầu tiên của dự án không có nhân tố nào được tiên đoán là có ảnh hưởng

6

quan trọng trong vấn đề tổ chức hệ thống thông tin như là sự hỗ trợ từ nhà quản trị cấp
cao[8] [54]. Vai trò của nhà quản trị cấp cao trong việc triển khai công nghệ thông tin
(IT) bao gồm sự am hiều về khả năng và hạn chế của IT, từ đó thiết lập mục tiêu phù
hợp với hệ thống công nghệ thông tin (CNTT), giới thiệu chiến lược CNTT của Công
ty đến các nhân viên[43].
1.1.2 Nhà lãnh đạo dự án.(Project champion)
Sự thành công của một công cuộc đổi mới hệ thống công nghệ thông tin thường
có liên quan đến sự hiện diện của nhà lãnh đạo, chính là người thực hiện việc chuyển
đổi và tuyên truyền đến các nhân viên (user) trong Doanh nghiệp. Nhà lãnh đạo dự án
phải có trách nhiệm trong quá trình tồn tại của dự án và khả năng hiểu biết về công
nghệ thông tin cũng như đặc điểm kinh doanh của Doanh nghiệp.
1.1.3 Việc Đào tạo và huấn luyện cho ngƣời sử dụng hệ thống
(User training and education)
Vai trò của việc đào tạo người sử dụng phần mềm là nhân tố quan trọng trong
quản lý hệ thống thông tin MIS (Management-Information System)[44] . Nếu thiếu sự
đào tạo này thì sẽ thất bại hoàn toàn. Phải có kế hoạch đào tạo người sử dụng hệ thống
phần mềm thời gian sáu tháng khi dự án bắt đầu thực hiện[14].
1.1.4 Mong đợi thông tin từ cấp quản trị.(Management of expectation)
Một hệ thống thông tin thất bại khi hệ thống thông tin này không đáp ứng được
mong đợi của các cổ đông trong Doanh nghiệp [39, p. 263]. Mong đợi của Doanh
nghiệp có thể vượt quá khả năng của hệ thống mặc dù hệ thống đã có những đóng góp
tích cực. Cần cân nhắc và đo lường nhu cầu mong đợi từ cấp quản trị trong suốt quá
trình thực hiện tổ chức hệ thống thông tin ERP [30].
1.1.5 Quan hệ đối tác giữa nhà cung cấp và khách hàng.


7

(Vendor/customer parnerships)
Mối quan hệ hợp tác giữa nhà cung cấp và khách hàng sử dụng ERP là cực kỳ
quan trọng trong dự án ERP thành công [57]. Nghiên cứu Willcock and Sykes [65] cho
thấy rằng có sự phối hợp tốt giữa nhà cung cấp và Doanh nghiệp sẽ đem đến sự thành
công cho dự án tổ chức hệ thống thông tin trong Doanh nghệp.
1.1.6 Lợi ích từ công cụ tiên tiến của nhà tƣ vấn.
(Use of vendors’development tools)
Có dấu hiệu cho biết việc cung cấp nhanh chóng công nghệ và chương trình từ
nhà cung cấp có thể làm giảm đáng kể chi phí và thời gian triển khai hệ thống ERP.
Một mục tiêu khác là chuyển giao kiến thức liên quan đến với việc sử dụng phần mềm
và hiểu biết về quy trình kinh doanh [11].
1.1.7 Việc lựa chọn cẩn thận gói phần mềm thích hợp.
( Careful selection of the appropriate package)
Lựa chọn gói phần mềm đáp ứng được những quyết định quan trọng có liên
quan đến ngân sách, khung thời gian, mục tiêu….sẽ định hình được toàn bộ dự án. Lựa
chọn gói phần mềm ERP phải phù hợp với nhu cầu và cách xử lý thông tin của Doanh
nghiệp là việc rất quan trọng để đảm bào có những điều chỉnh ít nhất và thực hiện tổ hệ
thống tin thông được thành công trong Doanh nghiệp [33]. Lựa chọn sai phần mềm tổ
chức hệ thống thông tin nghĩa là các ứng dụng không phù hợp với mục tiêu, chiến lược
và quy trình kinh doanh của Doanh nghiệp [48].
1.1.8 Quản lý dự án (Project management)
Là kỷ luật sắp xếp và lo việc quản lý các tài nguyên như con người cách nào đó
để cho dự án được hoàn tất bên trong các thúc ép phạm vi, chất lượng, thời gian và tổn
phí như đã được hạn định. Cách quản lý dự án và cách quản lý quá trình rất khác biệt
và đòi hỏi các kỹ năng kỹ thuật và triết lý khác nhau, do vậy bắt buộc phải có sự phát


8

triển của quản lý dự án. Quản lý tốt phạm vi dự án là rất tốt để tránh việc làm kế hoạch
và chi phí vượt mức, đòi hỏi phải có kế hoạch và chi phí hợp lý với dự án. Nếu cho
rằng phạm vị dự án rất rộng và có nhiều tham vọng, điều này có thể gây ra vấn đề
nghiêm trọng là tăng vấn đề điều chỉnh (customization) trên hệ thống, từ đó làm tăng
thời gian và chi phí thực hiện dự án [3].
1.1.9 Ban chỉ đạo dự án. (Steering committee)
Để thực hiện thành công ERP cần thiết phải thành lặp một ban chỉ đạo hoặc một
nhóm chuyên gia [60]. Một cơ cấu quản lý dự án với một ban chỉ đạo hoặc một nhóm
các superusers ( các cấp có kinh nghiệm sử dụng phần mềm quản lý). Ban chỉ đạo
(steering committee) là lãnh đạo cấp cao của doanh nghiệp (DN), như giám đốc, phó
giám đốc, kế toán trưởng… và một số phụ trách trực tiếp như trưởng các phòng, ban.
Nhiệm vụ của Ban chỉ đạo là thiết lập chiến lược chung cho việc phát triển hệ thống
thông tin kế toán cho Doanh nghiệp, đề ra các yêu cầu cho hệ thống. Các yêu cầu này
cần gắn với những mục tiêu cụ thể và có thời hạn hoàn thành. Nhưng việc cần làm
ngay là đưa ra một cơ cấu nhân sự kịp thời và hợp lý.
1.1.10 Giá trị của nhà tƣ vấn (Use of consultant)
Nhiều Doanh nghiệp nhờ Công ty tư vấn để thực hiện quy trình tổ chức hệ
thống thông tin kế toán. Những chuyên gia tư vấn có nhiều kinh nghiệm trong những
ngành cụ thể, có kiến thức toàn diện các phần hành trong hệ thống [46]. Chuyên gia tư
vấn có thể tham gia vào các giai đoạn khác nhau trong quá trình thực hiện tổ chức hệ
thống thông tin kế toán như: phân tích nhu cầu của Doanh nghiệp, giới thiệu một giải
pháp thích hợp và phương pháp quản lý cần thực hiện [62].

1.1.11 Hạn chế sự hiệu chỉnh (Minimal customization)


9

Với mục tiêu nâng cao hiệu quả trong doanh nghiệp bằng việc áp dụng công
nghệ thông tin vào việc tổ chức hệ thống thông tin, thì việc hiệu chỉnh (customization)

là phải có. Tuy nhiên việc đưa ra yêu cầu hiệu chỉnh thường có hai mặt lợi- hại mà nhà
cung cấp phần mềm và Doanh nghiệp cần quan tâm. Cần chú ý đến mức độ khó và thời
gian thực hiện việc hiệu chỉnh (customization) ảnh hưởng đến thời gian thực hiện và tài
chính thực hiện. Có nhiều Doanh nghiệp do chú ý nhiều đến việc customization đã làm
ảnh hưởng đến tiến độ và tài chính khi thưc hiện tổ chức hệ thống thông tin kế toán
trong Doanh nghiệp.
1.1.12 Phân tích và chuyển đổi dữ liệu (Data Analysis and conversion)
Một yêu cầu cơ bản và hiệu quả của hệ thống ERP là sự sẳn có và kịp lúc của dữ
liệu một cách chính xác. Các vấn đề về dữ liệu có thể ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện,
vì vậy dữ liệu đầu vào rất quan trọng. Thách thức trong việc tìm kiếm dữ liệu đầu vào
nhập vào ERP và chuyển đổi tất cả cấu trúc dữ liệu khác nhau thành một định dạng phù
hợp nhất. Ngoài ra, giao diện giữa nội bộ và bên ngoài, các phòng ban, các phần hành
trong hệ thống thông tin như sản xuất, bán hàng, tài sản…đòi hỏi phải có khả năng xử
lý nguồn dữ liệu phức tạp này.

1.1.13 Quy trình tái cấu trúc kinh doanh (Business process reengineering)
Một trong những vấn đề liên quan đến khả năng phần mềm đóng gói là không
tương thích với tính năng nhu cầu thông tin và quá trình kinh doanh của Doanh nghiệp
[33]. Để đạt được lợi ích lớn nhất từ một hệ thống ERP, nó bắt buộc là quá trình kinh
doanh phải liên kết với các hệ thống ERP, theo lý thuyết tái cấu trúc [29] và các tài liệu
ERP cho rằng một hệ thống ERP một mình không thể cải thiện được việc tổ chức hệ
thống thông tin trừ khi một tổ chức tái cấu trúc quy trình kinh doanh của mình [8]
theoWillcocks và Sykes [65], mô hình kinh doanh mới và tái cấu trúc là nhân tố có thể
góp phần thực hiện ERP thành công. Để tối đa hóa lợi ích của việc đầu tư ERP, thiết kế


10

lại bổ sung các quy trình kinh doanh hứa hẹn tỷ lệ hoàn vốn cao nhất, nhưng cũng làm
tăng mức độ phức tạp, rủi ro và chi phí [37].

1.1.14 Xác định cơ sở hạ tầng (Definning the architecture)
Việc triển khai ERP thành công thường được xác định bởi sự thay đổi trong
kinh doanh và tổ chức. Trong giai đoạn xây dựng cơ sở hạ tầng, điều cần được quan
tâm là lựa chọn một cơ sở hạ tầng phù hợp với mục tiêu kinh doanh và đặc điểm quản
lý của Doanh nghiệp.

1.1.15 Nguồn lực về tài chính, nhân sự (Delicated resources)
Nguồn lực về tài chính cũng như nhân sự phải được xác định sớm ngay thời
điểm bắt đầu dự án. Một vài sơ sót trong việc dự trù ngân sách và nguồn lực sẽ đưa chi
phí dự án lên cao, không đảm bảo nguồn lực thực hiện dự án, dẫn đến thất bại trong
quá trình tổ chức hệ thống thông tin kế toán [47].
1.1.16 Năng lực của nhóm dự án (Project team competence)
Một nhân tố quyết định đến sự thành công hay thất bại của ERP đó là kiến thức,
kinh nghiệm, năng lực của đội dự án , từ các thành viên trong nhóm dự án đến các cấp
quản lý dự án phải am hiểu nhu cầu kinh doanh của Doanh nghiệp mình [36], phải gặp
gỡ các chuyên gia tư vấn để có kiến thức chuyên môn toàn diện hơn [6],[10],[13].
1.1.17 Quản lý sự thay đổi (Change management)
Quản lý sự thay đổi là mối quan tâm chính của việc thực hiện ERP, việc giới
thiệu một hệ thống mới ERP vào việc tổ chức hệ thống thông tin có thể dẫn dến sự
phản kháng từ một số cá nhân trong Doanh nghiệp. Một nữa dự án ERP thất bại do
không quản trị được sự thay đổi. Các Doanh nghiệp cần có phương pháp tiếp cận toàn


11

diện với các quy trình có quy mô lớn, ưu tiên quản trị sự thay đổi đến tất cả nhân viên
trong Doanh nghiệp [42].
1.1.18 Xác định mục tiêu và chiến lƣợc rõ ràng (Clear goals and objectives)
Xác định mục tiêu và chiến lược liên quan đến dự án triển khai ERP nhằm đáp
ứng phạm vi, thời gian và chi phí của dự án [52].

1.1.19 Đào tạo về quy trình kinh doanh mới. (Education on new business process)
Song song với việc tổ chức hệ thống thông tin kế toán Doanh nghiệp là việc tái
cấu trúc Doanh nghiệp, các nhà quản lý phải giáo dục và truyền đạt mục tiêu của
Doanh nghiệp đến tất cả nhân viên nhằm đạt được sự ủng hộ của các nhân viên bị ảnh
hưởng bởi sự đổi mới này [40].

1.1.20 Thông tin giữa các phòng ban (Interdepartmental communication)
Thông tin là rất cần thiết với đội dự án, giữa các nhóm và các bộ phận khác
trong Doanh nghiệp.
1.1.21 Văn hóa trong Doanh nghiệp (Interdepartmental cooperation)
Chìa khóa cho việc thực hiện ERP thành công là văn hóa của doanh nghiệp,
nhấn mạnh sự chia sẽ của các nhân viên, các nhà quản lý và các đối tác của doanh
nghiệp đối với mục tiêu kinh doanh của Doanh nghiệp[59].
1.1.22 Hỗ trợ nhà cung cấp dịch vụ tƣ vấn triển khai ERP trong tƣơng lai
(Ongoing vendor support).
Sự hỗ trợ từ phía nhà tư vấn, phát triển phần mềm là một nhân tố quan trọng với
một phần mềm đóng gói như mở rộng kỹ thuật, bảo trì khẩn cấp, cập nhật và đào tạo
người sử dụng.