Lý thuyết mạch và một số mạch điện cơ bản

CHÖÔNG 2

BAØI
7


Chương 2
MỘT SỐ MẠCH ĐIỆN TỬ CƠ BẢN
Bài 7:
KHÁI NIỆM VỀ MẠCH ĐIỆN TỬ - CHỈNH LƯU
-NGUỒN MỘT CHIỀU
Mục tiêu:
• Biết được khái niệm, phân loại mạch điện tử.
• Hiểu chức năng, nguyên lý làm việc mạch
chỉnh lưu.


I – KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI
MẠCH ĐIỆN TỬ
1. Khái niệm mạch điện tử:
Mạch điện tử là mạch điện gồm hệ thống dây
dẫn, nối các linh kiện điện tử với nguồn để làm
một nhiệm vụ trong kỹ thuật điện tử.

Đ4
UN

Đ1

L

UBA
Đ3

Khối 1

Khối 2

Đ2

+
ổn áp

C1

C2

Khối 3

C

Khối 4

RT


I – KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI
MẠCH ĐIỆN TỬ
2. Phân loại:
- Phương pháp xử lý tín hiệu
Mạch điện tử số, mạch điện tử tương tự.

- Chức năng, nhiệm vụ
Mạch khuếch đại, mạch tạo xung, mạch tạo sóng
hình sin, mạch chỉnh lưu, mạch lọc, mạch ổn áp.


II. MẠCH CHỈNH LƯU VÀ
NGUỒN MỘT CHIỀU
1. Mạch chỉnh lưu:
Đổi điện xoay chiều thành điện một chiều.
a. Mạch chỉnh lưu nửa chu kỳ:
- Sơ đồ mạch điện:
Đ
U1

U2

Rt

U


a. Mạch chỉnh lưu nửa chu kỳ
• Sơ đồ mạch điện:
Đ: diode
U1: nguồn xoay chiều
U2: nguồn sau biến áp
R1: tải tiêu thụ
U: nguồn sau diode

U1

U2

Rt

U

t

o

4π

U

o

Đ
U2

• Giản đồ sóng:

2π
π

t

3π

4π

t

U

o

π

2π

3π

t


a. Mạch chỉnh lưu nửa chu kỳ
§

+

1

U2

U
~

Rt¶i U-

-

2

π
8π

2π

3π

4π

5π

6π

7π


1. MẠCH CHỈNH LƯU
a. Mạch chỉnh lưu nửa chu kỳ:
U2
U1
- Nguyên lý mạch điện:
Khi nguồn U2 ở nửa chu kỳ
dương, diode phân cực
U2
thuận, cho dòng điện chạy
qua tải.

Khi nguồn U2 ở nửa chu kỳ âm,
o
diode phân cực ngược,
không cho dòng điện chạy
U
qua tải.
2π
t
Điot Đ đã đổi điện xoay chiều
3π
o π
thành điện 1 chiều.
- Mạch điện chỉ làm việc ở nửa U
chu kỳ, hiệu suất thấp nên ít
sử dụng.
o π 2π 3π

Đ
Rt

U

t
4π

4π

t

t

b. Mạch chỉnh lưu hai nửa chu kỳ:
* Mạch điện 2 diode
• Sơ đồ mạch điện:

• Giản đồ sóng:

Đ1, Đ2: diode
U1: nguồn xoay chiều
U2: nguồn sau biến áp
U: nguồn sau diode
Rt: tải tiêu thụ Đ1

U2a

U2

t
6π

o
U

t
6π

o
Rt

U2a

U2b

U

U

U1

U2b

Đ2

o

π

2π

3π 4π 5π

6π

t


b. Mạch chỉnh lưu 2 nửa chu kỳ
1

U2a

U
~

+

§1

Rt¶i

0

U2b
2

π

2π

-

§2

3π

4π

5π

6π

7π

8π

Mạch điện 2 diode


b. Mch chnh lu 2 na chu k
Nguyeõn taộc
hoaùt ủoọng


1. MẠCH CHỈNH LƯU
b. Mạch chỉnh lưu hai
nửa chu kỳ:
* Nguyên lý mạch
điện 2 diode:
Đ1

Rt

U2a
U1

U2b

Đ2

U

• Khi dẫn điện diode Đ1 và
Đ2 luân phiên chỉnh lưu
theo nửa chu kỳ, điện áp
là U2a hoặc U2b.
• Khi không dẫn điện diode
phải chịu điện áp ngược:
Un = 2 (U2a+U2b)
• Cuộn thứ cấp nguồn
quấn làm 2 nửa đối xứng,
phức tạp và diode chịu
điện áp ngược khá lớn,
nên ít dùng.


b. Mạch chỉnh lưu 2 nửa chu kỳ


U1

1. MẠCH CHỈNH LƯU
b. Mạch chỉnh lưu hai nửa chu kỳ:
- Sơ đồ mạch điện 4 diode:
Dùng rất phổ biến vì biến áp nguồn không yêu cầu
quấn 2 nửa đối xứng và diode không chịu điện
áp ngược khi làm việc.
Đ4

Đ1

U2a

U2

U1

Đ3

Đ2

Rt

U

U2b

Rt

U


U1

b. Mạch chỉnh lưu hai nửa chu kỳ:
* Mạch điện 4 diode
• Sơ đồ mạch điện:
Đ1, Đ2, Đ3, Đ4: diode
U1: nguồn xoay chiều
U2: nguồn sau biến áp
U: nguồn sau diode

Rt: tải tiêu thụ
Đ4

• Giản đồ sóng:
U1-3

U2

U2-4
t
6π

o
U

t
6π

o

Đ1

U2

U
Đ3

Đ2

Rt

U

o

π

2π

3π 4π 5π

6π

t


b. Mạch chỉnh lưu hai nửa chu kỳ:
* Mạch điện 4 diode
+

1
§4 §1

U2

U
~

§3 §2

2

π

2π

3π

Rt¶i U-

4π

5π

6π

-

7π

8π


b. Mạch chỉnh lưu hai nửa chu kỳ:
* Mạch điện 4 diode

Nguyeân taéc


U1

1. MẠCH CHỈNH LƯU
b. Mạch chỉnh lưu
hai nửa chu kỳ:
* Nguyên lý mạch
điện 4 diode:
Đ4

Đ1

U2
Đ3

Đ2

Rt

• Khi nguồn U2 dương,
Đ1 và Đ3 dẫn điện từ
cực dương nguồn
qua Đ1, Rt, Đ3 rồi về
cực âm của nguồn.
• Khi nguồn U2 đổi
chiều, Đ2 và Đ4 dẫn
điện từ cực dương
U
nguồn qua Đ2, Rt, Đ4
rồi về cực âm.

II. MẠCH CHỈNH LƯU VÀ NGUỒN
MỘT CHIỀU
2. Nguồn điện một chiều.
Biến đổi dòng điện xoay chiều từ lưới điện 220V thành điện 1 chiều
cần thiết để nuôi toàn bộ mạch điện tử.
a. Sơ đồ chức năng:
5

1

2

3

4

1. Biến áp nguồn

4. Mạch ổn áp

2. Mạch chỉnh lưu

5. Mạch bảo vệ

3. Mạch lọc nguồn

6. Tải tiêu thụ

6

II. MẠCH CHỈNH LƯU VÀ NGUỒN
MỘT CHIỀU
2. Nguồn điện một chiều.
b. Sơ đồ thực tế:
U1

U2
Đ4

UN

Đ1

UBA
Đ3

Khối 1

Khối 2

Đ2

U3

U4
+
ổn áp

L

C2

Khối 3

C

Khối 4

RT


II. MẠCH CHỈNH LƯU VÀ NGUỒN MỘT CHIỀU
2. Nguồn điện một chiều.
b. Sơ đồ thực tế:
U1

U2
Đ1

Đ4
UN

Khối 1
U1

t

C

C2

Đ2

Khối 2

Khối 3

U2

U3

o

U4
+
ổn áp

L

UBA
Đ3

o

U3

t

o

RT

Khối 4
U4

t

o

t


14 V

U~
220
V

Khèi 1

U2

L

§4 §1

C1

+ 12 V

IC æn ¸p
7812
C2

C

§3 §2

Khèi 2

Khèi 1: BiÕn ¸p nguån.
Khèi 2: M¹ch chØnh lu.

Khèi 3

Khèi 4

U1

U2

U3

Khèi 3: M¹ch läc nguån.
Khèi 4: M¹ch æn ¸p.

U4
π
8π

2π

3π

4π

5π

6π

7π


B- Maùch nguon ủieọn
thửùc teỏ


Bieán aùp
nguoàn
Công dụng
Dùng để đổi điện xoay chiều 220V thành các mức
Công dụng ?
điện áp tuỳ theo yêu cầu của máy


Maïch chænh
löu
Công dụng
Dùng các đíôt tiếp mặt để đổi điện xoay chiều
Công dụng ?

thành điện một chiều
Phổ biến nhất là cách mắc chỉnh lưu cầu