Nghiên cứu và xây dựng quy trình ức chế hoạt tính của enzyme α glucosidase từ lá cóc đỏ (lumnitzera litterea)

----------

BÁO CÁO

Tên đề tài:

Ê

Ứ

Ứ

-GLUCOSIDASE Ừ
(LUMNITZERA LITTOREA)
S
UY

:T

GVHD:

SVTH:
MSSV: 1153010176
-2015

Tp. ồ hí Minh, ngày 05 tháng 05 năm 2015


Trong su t th i gi n h
Th nh ph
v truy n

ồ hí

t p t i kho

inh

qu

t p tr n gi ng

h

ng

n nghi n

u t n t nh gi p

ho n th nh t t kh
n
ng

i

nh
h

h nh ng

ih
y

ng vi

guy n Th

o

ho m su t
s u n y.

Thủy v Th

s

d nh r t nhi u th i gi n v t m huy t h ớng
h

o v t o m i i u ki n thu n l i ho m

lu n t t nghi p.
m h n th nh g i l i

o em trong nh ng

m v kho h . T i xin
nghi m Sinh

s

ng

m n qu Th y

ng nh trong

n Th

i

– Tr

áu l m n n t ng v ng h

ng

m xin g i l i i t n s u s
guy n Th

gh Sinh

m xin h n th nh

t ho m nh ng ki n th

nh ng tháng năm h

ng

ớ

m n

m n

n Th

u ủ nghi n

nt t

á

n

ủng h t i v m t tinh th n

s

guy n

inh

u v t o ho m ni m
ng l m vi

o ng
m

trong ph ng thí

m ho n th nh t t kh

lu n t t

nghi p.
V tr n h t on xin g i l i
H iv
on th

hăm s

y

hi n t t huy n

Em n

n

n

l

m n t t n áy l ng m nh

i mt

kh

tinh th n v ng h

n

v

ồng th i l

nh

ng l

lu n ủ m nh.

m n
Tp. ồ hí

inh tháng 05 năm 2015
g

i th

guy n Th

hi n

im

................................................................................................... i
Ẽ ............................................................................................ii
Ầ

Ổ

............................................................................................ 3

Ổ

Ề

LUMNITZERA ......................................................... 3

1.1.1 Phân lo i ............................................................................................................. 3
1.1.2

i m h nh thái ............................................................................................. 5

1.1.3 h n

............................................................................................................... 5

1.1.4 iá tr kinh t ..................................................................................................... 6
1.1.5 T nh h nh nghi n
Ổ

u trong n ớ v ngo i n ớ . .............................................. 6
Ề

................................... 8

1.2.1

guy n t

tá h hi t ........................................................................................ 8

1.2.2

ỹ thu t hi t lỏng - lỏng.................................................................................. 8

1.2.3

ỹ thu t hi t r n - lỏng .................................................................................... 9

1.2.4

ỹ thu t hi t ph r n ...................................................................................... 11

1.2.5

á y ut

nh h

ng

1.3
1.3.1

n quá tr nh tá h hi t nguy n li u ........................... 12
......................................................................... 15

hái ni m......................................................................................................... 15

1.3.2 h n lo i .......................................................................................................... 15
1.3.3 h
1.4

Ổ

ng pháp i u tr ........................................................................................ 16
Ề

α-GLUCOSIDASE....................................... 17

1.4.1 Enzyme α-glucosidase ..................................................................................... 17


h t

1.4.2

h

nzym ......................................................................................... 18

1.5.3 T nh h nh nghi n

u v kh năng

h

nzym α-glucosidase .................. 21

Ầ

Ê

Ứ ............................. 23

V t li u............................................................................................................. 23

2.1

it

2.1.1

ng nghi n

u ...................................................................................... 23

2.1.2

i m nghi n

u ........................................................................................ 23

2.1.3

h t v thi t

......................................................................................... 24

2.2

Quy tr nh i u h

o tổng ............................................................................. 25

2.3

Quy tr nh i u h

o ph n o n ................................................................... 26

ghi n

2.4

us

nh h

ng th i gi n

nv nt

ph n ng ủ

enzyme -glucosidase ..................................................................................... 29
ghi n

2.5

us

nh h

ng ủ nồng

h t

nv nt

ph n ng ủ

enzyme -glucosidase ...................................................................................... 31
ghi n

2.6

u kh năng

o hi t lá

ỏ........................................................................................... 33

2.7 So sánh kh năng
v
2.8 Xá

y

nzym -glu osi s t

h ho t tính ủ

h

nzym -glu osi s t

o hi t lá

y

ỏ

Tr ng .............................................................................................. 36
nh ki u

h ho t tính nzym -glu osi s

Ầ

ủ

o hi t. ............. 38

............................................................. 40

3.1

t qu

i u h

o tổng t lá

3.2

t qu

i u h

o ph n o n t

3.3

t qu nghi n

us

nh h

y

ỏ. ................................................... 40

o tổng. ................................................... 40

ng ủ th i gi n

nv nt

ph n ng

enzyme -glucosidase ...................................................................................... 40
3.4

t qu nghi n

us

nh h

ng ủ nồng

h t

nv nt

ph n ng

enzyme -glucosidase ...................................................................................... 43


3.5

t qu nghi n
ủ

3.6

u kh năng th ho t tính

o hi t t lá

y

So sánh kh năng
y

ỏ với

ỏ. ........................................................................ 44
h

y

nzym -glucosidase

h

nzym -glu osi s

ủ

Xá

nh ki u

h ho t tính nzym -glu osi s

3.8

Xá

nh ki u

h ho t tính nzym -glu osi s

Ầ

o hi t

Tr ng. ....................................................................... 49

3.7

o hi t thyl

á

o hi t n-hexane..... 52
ủ

t t . ..................................................................................... 55
Ề

.................................................................. 59

4.1

t lu n ............................................................................................................ 59

4.2

i n ngh .......................................................................................................... 64
...................................................................................... 65
................................................................................................................. iii


B ng 1.1: Ưu v nh

i m củ ph

ng pháp hi t Soxhlet. ................................10
nh h

B ng 2.1: B trí thí nghi m nghiên c u s

ng của

p-nitrophenyl-α-D-Glucosidase ...............................................................32
B ng 2.2: B trí thí nghi m nghiên c u kh năng
ủ

ng 2.4:

nzym α-glucosidase

o hi t ............................................................................................33

B ng 2.3: B trí thí nghi m so sánh kh năng
t

h

o hi t lá

y

ỏv

trí thí nghi m xá

h

y

nh ki u

nzym α-glucosidase

Tr ng .........................................37
h

ủ

á

o hi t l n

enzyme α-glucosidase ..............................................................................39
B ng 3.1: S

nh h

ng của th i gi n

n v n t c ph n ng. .................................41

B ng 3.2:

t qu nghi n

nh h

B ng 3.3:

t qu kh năng c ch enzyme -glucosidase củ

us

ng của p-nitrophenyl-α-D-glucosidase ...43
o hi t................45

B ng 3.4: iá tr IC50 th hi n kh năng c ch enzyme -glucosidase của

các cao chi t t lá

y

ỏ.................................................................47

B ng 3.5: iá tr IC50 các cao chi t củ
ng 3.6:

t qu m t

y

qu ng th o s th y ổi nồng

4-Nitrophenyl α- - lu opyr nos
ng 3.7:

ng x l s li u m u kh ng

ng 3.8:

t qu m t

ng x l s li u m u kh ng

h t

v nồng

o hi t n-hexane. .....53

h v m u

o hi t n-hexane ...........54

qu ng th o s th y ổi nồng

4-Nitrophenyl α- - lu opyr nos
ng 3.9:

ỏ và cây Cóc Tr ng ...................50

v nồng
h v m u

h t
o hi t ethyl acetate.56
o hi t thyl

t t .....57

i


DANH M C HÌNH VẼ

nh 1.1 : Lumnitzera littorea (Jack) Voigt ..............................................................3
nh 1.2: Lumnitzera racemosa Willd ......................................................................3
nh 1.3:

o

ủ L. littorea ....................................................................................4

nh 1.4:

o

ủ L. racemosa .................................................................................4

nh 1.5:

o

ủ h i lo i.........................................................................................4

nh 1.6:

t ủ h i lo i .........................................................................................4

nh 1.7:

ồ th

h

nh 1.8:

ồ th

h phi

nh 1.9:

ồ th

h kh ng

nh 1.10: ồ th
nh 2.1:

á

nh tr nh .........................................................................19
nh tr nh ...................................................................19
nh tr nh ..............................................................20

h h n h p .............................................................................21

y

ỏ (Lumnitzera littorea) tr ớ v s u khi ph i ...................23

nh 2.2: Quy tr nh i u h

o tổng lá

nh 2.3: Quy tr nh i u h

o ph n o n lá

nh 2.4: S

ồ nghiên c u s

nh h

y

ỏ .............................................25
y

ng th i gi n

ỏ ....................................27
n v n t c ph n ng

của enzyme -glucosidase .......................................................................30
nh 2.5: S

ồ nghi n

u kh năng

h

nh 2.6: S

huy n h

h t n n khi

nzym α-glu osi s

ồ th th hi n s

nh h

nh 3.1:

nzym α-glu osi s t

ng của th i gi n

o hi t. .34

h . ................35

n v n t c ph n ng

của enzyme -glucosidase .......................................................................42
nh 3.2:

ồ th th hi n kh năng c ch enzyme -glucosidase của cao chi t
t lá

y

ỏ ......................................................................................46

ii


nh 3.3:

ồ th th hi n giá tr IC50 của cao chi t t lá

y

ỏ và

cây Cóc Tr ng so với acarbose c ch enzyme -glucosidase ...............51
nh 3.4:

ồ th

i u i n 1 V th o 1 S với á nồng

khá nh u ủ

o hi t n-hexane. ..................................................................................55
nh 3.5:

ồ th

i u i n 1 V th o 1 S với á nồng

o hi t thyl

khá nh u ủ

t t . .............................................................................58

iii


Ặ
nh ái tháo
á

i n h ng nh

hi …

ng l m t ăn

U

T T

Ấ

Ề

nh nguy hi m v

nh tim m h t i i n m h máu n o m l

tr th nh nguy n nh n g y t vong th t

Tr n th giới

10 gi y ồng hồ l i

nh ái tháo
tháo

ng

ng. V v y vi
ng

m t ng

nghi n

á nh kho h

Trong á h ớng i u tr
v

h ho t

ng

nzym α-glucosidas

nh thu
thu

igu ni s

tá

Sulphonylur s

n ỏ

th m nhi u l

u á

h t

s

h n ho vi

tr n th giới

n n nguồn th

i t t m ki m v s
nh.
hép

h ng hi u i t v

o th

UY

is

ụng.

á tá
i u tr

i u tr

v

nhi u tá

n

ụng phụ

v giá kim lo i;
y v ng

phát

ụng phụ n to n ho ng
nh ái tháo

nhi u

is

ng ph i nghi n

ng nh

ụng
y ỏ

v t ồi

ng tr nh nghi n
Vi t

m nằm trong v ng khí h u

y ỏ trong t nhi n l m th
l ih y

m t v th nh t

h

ho t tính

o v phong ph . T th i x x

nh h y nh ng kỹ thu t hi n

Ư

uv

l p á h p h t t nhi n

h i

ng nghi p phát tri n

y ỏ t nhi n v n

T

h

h ng lo i thu

h

truy n mi ng v ghi

nh ng nghi n
i

ng h

ăn v thu

k t th nh kinh nghi m qu nhi u th h n i ti p nh u. ho

n y khi m y h
l nh v

á nh kho h

ụng hi n n y v n

á nguy n li u khá nh u. Trong

nhi t ới gi m
t

ằng á h

ng

í hh n h

ho t tính enzyme α-glucosidas
t

ng lo i 2 h ớng i u tr

h ho t tính enzyme α-glucosidas mới t nhi u nguồn khá nh u.

á nh kho h
sinh h

nh ái

ụng phụ g y r i lo n ti u h

;… N n nhằm mụ

ụng v

ng pháp i u tr

ụng phụ uồn n n ti u h y

tá

ng phát tri n.

i h t v nh ng i n h ng ủ

n to n ho ng

ng

o n

qu n t m.

nh ái tháo

n gi n v

suy th n

á n ớ

u á ph

h ho t tính enzyme α-glucosidas hi n
h

ng gi tăng nh nh với

uv

nguồn th

n ng y h m
t

trong
phẩm ồi

nh ủ n .

1


U

T T

R ng ng p m n l m t h sinh thái huy n ti p gi
li n

tr ng

nh kho h

v ng

qu n t m

ng phong ph
nguồn

s ng v n i n nhi t ới v
i t.

ho t tính sinh h
g

(Sonneratia caseolaris)

n

Vi t

n hu

v t th n g thu

y

ỏ

hi Lumnitzera h

trong h sinh thái ủ r ng ng p m n

ng

t n trong sá h ỏ

m năm 1996.
Tr n

s

t i “Nghiên cứu và

của enzyme -glucosidase t
hí

tr l

ng tá nghi n

r ng ng p m n.
tr

nhi u lo i l

i n (Clerodendrum inerme), Ô rô (Acanthus

(Lumnitzera littorea) l m t lo i th
(Combretaceae) ph n

nhi u

m i n (Avicennia marina)

tr ng (Lumnitzera racemosa), v.v... Trong

ilicifolius),

t

nl n it ph ps

v t qu hi m trong

nh

ng i n v

n nhi t ới

go i r r ng ng p m n

ủ nhi u hủng th

li u

m i tr

ng th nh.

o
ụ

it
í h ủ

Cóc Đỏ (Lumnitzera ittorea)”
u kh ng l m nh h
ng nghi n

ho t tính sinh h

nguy n li u trong l nh v

UY

T

Ư

xu t. Tiêu

ng tới h sinh thái th

u ho

t i

ot

ho vi
y

li u v th

nghi n

v t ủ

h n l nh ng lá

t i g p ph n l m tăng giá tr v m t kho h

nh kinh t cho loài cây này, t o ti n
nhi n

ng qu tr nh ức ch ho t t nh

u

ỏ g p ph n l m

ng

l p á h p h tt
ng h

nguồn

phẩm.

2


U

T T

PHẦN I: TỔNG QUAN

1.1 TỔNG QUAN VỀ CHI LUMNITZERA
1.1.1 Phân loại[13]
Chi Lumnitzera là m t chi s ng trong r ng ng p m n. Theo tác gi Ph m
Hoàng H

[16]

,

Vi t Nam chi Lumnitzera gồm h i lo i l

ỏ (Lumnitzera

littorea) và Cóc Tr ng (Lumnitzera racemosa).


Giới: Plantae



Ngành: Tracheophyta



Lớp: Magnoliopsida



B : Myrtales



H : Combretaceae



Chi: Lumnitzera



Loài: Lumnitzera littorea và Lumnitzera racemosa

nh 1.1 : Lumnitzera littorea (Jack) Voigt

UY

T

Ư

nh 1.2: Lumnitzera racemosa Willd

3


U

nh 1.3: o

nh 1.5: o

UY

T

ủ L. littorea

ủ h i lo i

Ư

T T

nh 1.4: o

nh 1.6:

ủ L. racemosa

t ủ h i lo i

4


U

T T

ặc điểm hình thái[3,4,5]
V

n th h i

y

ỏ (Lumnitzera littorea) và
i m gi ng nh u h khá

(Lumnitzera racemosa)

y

Tr ng

m u ủ cánh hoa.

Cây thân g , cao 10-20 m, vỏ màu nâu th m, có v t n t, m t trong vỏ màu nâu
ỏ, ph n giác màu vàng, lõi màu nâu th m, cành nhánh hình khúc khuỷu, vuông,
khi non m u ỏ nh t, có nhi u m t do nh ng v t s o của lá rụng
u cành, phi n lá hình tr ng ng

Lá m c cách, t p trung
bóng, dài 2-8 cm, r ng 1-2.5 m
cu ng

l i.

nh tròn có khía tai bèo, g c hình nêm, ít gân,

i 0.5-1 cm, lá tích nhi u mu i.
R có kh năng

thành h r trên m t

m s u v o lớp mùn dày. R khí th
t nh

ng không phát tri n

á cây khác. Tuy nhi n trong m i tr

khí có th phát tri n thành h r vòng trên m t

t d ng m u r nhỏ.

mm.

i h nh ng t o th nh

mm

ng m u ỏ, rụng. M t c p bao hoa d ng v y ính v o ng

i 1.5-2

h a m t. Tràng 5 thùy, hình b u dục thuôn, dài 5-6

i ánh ho nhụy h i nh r khi ho n , vòi nhụy v

h p, noãn nhỏ 3-5

ng ẩm th p, r

u cành, dài 1.5-3 cm. Hoa có cu ng ng n

Cụm hoa hình chum

g p

c, m t trên lá

ính no n tr o. o thụ ph n nh

và nh ng lo i ăn m t. Ong m t và ong vò vẽ

i

him

i. h 5-10, dài

n. B u lô 5 lá noãn

c bi t là chim hút m t

ng th m gi v o s thụ ph n của

hoa.
Qu h ch, 1 h t, hình tr ng dài 3-4 cm, với nhi u s i

ng m

ủa vỏ qu

nằm r i rác, vỏ qu trong c ng. Qu non m u n u ỏ, qu chín rụng, mùa ra hoa vào
tháng 6

n tháng 8, mùa qu

hín v o tháng 8

n tháng 10.

1.1.3 Phân bố[9,25]
y
lo i

ỏ (Lumnitzera littorea) và

y ng p m n ph n

m h i lo i
tri u

o ho

y n y ph n

UY

T

ng

ỏ

r ng ho
Ư

v

Tr ng (Lumnitzera racemosa) là

h u Ú thu

á r ng ng p m n

ít ng p n ớ m n nh

Tr ớ năm 2001
ỏ khi gi th

h u

y

n i
ng

i

v ng nhi t ới. Ở Vi t

s ng v n i n n i h ng p
u

h Qu

vv...

n kh i thá r t nhi u. V th n cây Cóc

m i ăn n n tr ớ khi h t

y ng

i t th

ng ụ
5


U

l trên thân cây
ng

ki m tr .

hi u

T T

y Cóc

ỏ gi nh ng kh ng

h t o á v t ụ quá s u. S u khi V

l p năm 2011

ng tá

vi

y

kh i thá

s

án

o v r ng
ỏ

h Qu

V nh ng tá
á lo i n y

ng ủ

á y u t t nhi n v
hi

n

o
p áo

nh ng s l

ng

y n y.

i u ki n

im
ng

á qu n th

ủ

o. Ở Trung Qu

h ng

trồng l i với

m Lumnitzera littorea là loài có tên trong

i n n y cây Cóc

ồ

inh

hí

on ng
v

ng V.

i – th nh ph

ng ti n h nh m t
ỏ.

t v hủy i t ng y

in n. Ở Vi t

th nh

hi n khá t t ph n n o ngăn h n

ng r t ph h p với

loài Lumnitzera littorea l m t lo i
sá h ỏ với

h Qu

nh n gi ng phát tri n lo i

l m i tr

th y ổi

m t v ng nhỏ

i

ỏ t i h Qu . i n n y t i h Qu

m v trồng

thi n nhi n ủ

th

n Qu

h t nh ng

h Qu

ỏ hính th

R h giá –

phát hi n
i n

i ng

n

o

ng kh ng nhi u.

1.1.4 Giá trị kinh tế[9,24]
p có ti m năng trong ngh thu t, trang trí. G t t, có th nằm

Màu cánh hoa
trong

n v n ớc ng p m n l u năm m kh ng

c hay ng
n u lo i

i

n

yn y

ph

ng

ng l m

ng ụ lao

mụ n n
ng nh

c s dụng làm c t,
án u

m v o h m than sẽ cho nhi t cao và ch

c

ít

… go i r ,
lh nn n

kh ng l m h máy m . Trong hi n tranh th giới th 2, than của loài cây này
c s dụng

ch y máy tàu và xe

Chi t xu t t lá
nh m t ph

ng

ng thu

H u i ng th y ho xăng.

ch a n m vòm h ng
h

b nh tiêu ch y

trẻ on. á

n

c s dụng

x nóng, b nh viêm ru t, loát

mi ng.
1.1.5 Tình hình nghiên cứu trong nước và ngoài nước.
1.1.5.1 C

Cóc Đỏ (Lumnitzera littorea)

 Trong n ớc:
ho
h

h

nn y h

t m th y

v ho t tính sinh h

ủ

ng tr nh nghi n
y

u kho h

n o v th nh ph n

ỏ (Lumnitzera littorea)

ng

trong n ớ .
UY

T

Ư

6


U



go i n ớc:
ăm 2011 Sh h u in S.[20] v

lá

T T

y

tăng tr

ng s

ỏ (Lumnitzera littorea)
ng ủ vi khuẩn t i nồng

h ng minh

o hi t n-hexane t

kh năng kháng khuẩn.

h năng

h s

0.04 mg ml.

1.1.5.2 Cây Cóc Trắng (Lumnitzera racemosa)


Trong n ớc:
ăm 2013 Tr n Mỹ Linh[22] và c ng s

h ng minh ho t tính c ch n m

và vi khuẩn gây b nh của ba loài th c v t ng p m n Aegiceras corniculatum,
Avicennia marina và Lumnitzera racemosa t i v

n qu c gia Xuân Thủy với nồng

d ch chi t t 10 - 100 mg/ml.


go i n ớc
ăm 1980

jum r v

tr

[18]

t lá và vỏ cây của Lumnitzera racemosa

c m t s h p ch t nh tri ont nol (1), taraxerol (2), -amyrin (3),

nh n bi t

betulin (4), -sitosterol (5) và friedelin (6)
ăm 1993

in T. .[10] và c ng s

nh n bi t

c 11 h p ch t tannin t lá

cây Lumnitzera racemosa gồm có castalagin (7); corilagin (8); acid chebulagic (9);
acid chebulinic (10); acid neochebulinic (11); 2,3-di-O-galloyl-D-glucopyranose
(12);

1,2,3,6-tetra-O-galloyl-D-glucopyranose

(13);

2,3,4,6-O-galloyl-D-

glucopyranose (14); 1,2,3,4,6-penta-O-galloyl--D- glucopyranose (15); 2,3-(S)HHDP-D-glucose (16) và punicalagin (17).
ăm 2008 Jun W.[8] v
tính kháng khuẩn trong

ng s

h p h t t nnin

h ng m nh rằng

o m th nol

ho t

kh năng th m gi v o nh m á h p

h t h h ng tăng huy t áp.
ăm 2010, Lisette D.[11] và c ng s

h ng minh cao thô ethanol và cao n-

butanol t cây Cóc Tr ng (Lumnitzera racemosa Willd.) có kh năng i t khuẩn,
trong
μg ml)

UY

myri tin ho t

ng m nh nh t so với flavonoid và quercetin (MIC – 1.5

kh năng kháng Pseudomonas aeruginosa (MIC - 6 μg ml).

T

Ư

7


U

T T

ăm 2011 Sun r m R. và Murugesan G. [21]
của lá cây Lumnitzera racemosa có kh năng
nghi m trên chu t và có kh năng ánh

h ng minh cao chi t ethanol
năng g n in vitro khi th

o v ch



o nh

tm ts g ct

, HRSA,

NO, FRAP, LPO, SOD.
1.2 TỔNG QUAN VỀ

T

1.2.1 Nguyên tắc tách chiết[15]
hi ho nguy n li u v
v o nguy n li u s u

ung m i ti p x

với nh u

nh ng h t trong t

m i rồi khu h tán r ngo i t

o nguy n li u

áp ụng nhi u h n gồm ng m ki t ng m
S

hi t ằng á h n u nguy n li u

r

n

hi t với ph

u ung m i sẽ th m
y sẽ h

t n v o ung

o. Trong quá tr nh tá h hi t sẽ x y r m t s quá

tr nh s u: khu h tán thẩm th u thẩm tí h. Trong th

s

n

nghi m vi

hi t r n - lỏng

m hi t với máy hi t Soxhl t …

y với n ớ

n

g il n ớ s .

ng pháp l i u n ằng h i n ớ

ph

ng pháp s

go i
ụng

h t lỏng si u tới h n,…
Có nhi u á h

chi t xu t các h p ch t h u

u xo y qu nh h i ph

ng pháp hính l

tách là s dụng m t lo i dung môi h u

r khỏi cây cỏ, các kỹ thu t

hi t lỏng - lỏng và chi t r n - lỏng. Chi t
thí h h p có kh năng h

t n h tc n

tách, tinh ch và cô l p h p ch t mong mu n.
1.2.2 Kỹ thuật chiết lỏng - lỏng[15]
Kỹ thu t chi t lỏng - lỏng
dung d h

n

c áp dụng

ph n hi

o th

n

u ho c

u thành nh ng ph n o n có tính phân c c khác nhau.

Nguyên t c của s chi t lỏng - lỏng là s phân b của m t ch t tan vào hai pha
lỏng và hai pha này không hòa tan vào nhau. Hằng s phân b của m t ch t tan cho
bi t kh năng h

t n ủa ch t n y

i với hai pha lỏng t i th i i m cân bằng. Mục

í h hính ủa s chi t bằng ung m i l
.

n l u ý rằng s chi t lỏng - lỏng

tăng nhi t

tinh ch h
c th c hi n

cho dung môi thì kh năng h

s
nhi t

m t h p ch t nào
phòng, n u gia

t n ủa dung môi sẽ tăng l n v

nguyên t c trên sẽ có nhi u s th y ổi.

UY

T

Ư

8

U

nh

Kỹ thu t chi t lỏng - lỏng

T T

i m là do ph i l c bình lóng nhi u l n,

nh ng l n chi t sau, dung môi trong bình lóng t o nh t

nên

ng g y kh khăn

trong vi c tách pha thành hai lớp.
1.2.3 Kỹ thuật chiết rắn - lỏng[15]
1.2.3.1 Kỹ thuật chiết ngấm kiệt
So với ph

ng pháp ng m

m th ph

h n m t h t nh ng hi u qu l i

ng pháp n y

o h n v ít m t

chi t liên tục, dung môi trong bình ng m ki t

i hỏi thi t b ph c t p

ng h n v

oh

y l quá tr nh

m u ch t sẽ

c liên tục

thay th bằng dung môi tinh khi t.
1.2.3.2 Kỹ thuật chiết ngâm dầm
ỹ thu t hi t ng m d m
kh ng
m u

i hỏi thi t
y.

nh

g m

n p

ph
t

ụng

th

ng th o tá với m t l

nh h

ằng thủy tinh ho

nh ằng nh

g y nh m l n với á h p h t
th gi tăng hi u qu

t

ng t nh kỹ thu t hi t ng m ki t nh ng

t p v th

y trong m t

y. Tránh s

m t ít nh

ng t

y ho

th g n

v
th

trong

hi t ằng á h th nh tho ng

nh v o máy l

l

thép kh ng r

ung m i h u
h

nh ( h

ng lớn

th h

t n

y.
o tr n x

n p

nh

u lớp

ung r l m

h hi t tr o r ngo i).

dung

i l n ng m ung m i
m i

nh trong

kh ng th h
l i quy t

ụng

ủ v với m t l

t n v o ung m i

nhi u h n

thu hồi

t

nm

ng ung
o hòa,

ng m l u h n h m t th i gi n.

hi t nhi u l n m i l n m t ít l

ung m i s u khi
ti p tụ s

n ng m 24 gi l

nh m u h t h h

t n thêm
hi t l

h

h

ng ung m i.

l m kh n n ớ

ằng á

h t kh n v

hi t á l n s u.

1.2.3.3 Kỹ thuật chiết bằng máy chiết Soxhle
y l ph
h p ch t h u

UY

T

ng pháp hi t xu t r n - lỏng, s dụng m t pha lỏng

lôi kéo

r khỏi mô th c v t (pha r n) bằng cách hòa tan nó.

Ư

9


U

H th ng ho t
lu n

ng d a trên nguyên lý: dung môi h u

ổi mới

un n ng sẽ

T T

hòa tan t i

h p ch t trong mô th c v t.

y h i l n th o nhánh th ng

trình l p l i ho

ung m i

c

n trái khi g p ng sinh hàn, dung môi

ng ng tụ v r i xu ng trụ chi t trung tâm. T i
lôi kéo ra ngoài. Khi trụ

trong trụ chi t luôn

y h p ch t c n chi t

c hòa tan,

y, ng siphon sẽ hoàn tr dung môi v bình c u. Chu

n khi ch t c n chi t hòa tan h t.
ng 1.1: Ưu v nh

i m ủ ph

ng pháp hi t Soxhl t.
h

Ưu i m
- Ti t ki m ung m i kh ng t n
l

v

-

ung m i hi t n ng

ng -

h m th m ung m i.

i m

í h th ớc trụ làm giới h n kh i l

ng

m u chi t.

hòa tan.

-

h t hi t trong

nh

un n ng l u

- hi t ki t h p h t o ung m i lu n ph n hủy.
ổi mới.

- Thi t

ph

t p kh s n xu t quy m

lớn.
1.2.3.4Kỹ thuật chiết bằng lôi cuốn
y l ph
u
t

eo

nước

ng pháp ổ i n nh t nh ng ng y nay v n

hi t xu t ằng ph

ng pháp n y v n t

ng

r t nhi u lo i tinh

i n to n v

tính kinh

o.
Trong quá tr nh hi t
v i tr nh h ng r o

li u
ov

ng p trong n ớ

tinh

u kh ng

nh h

un s i lớp n ớ n y
ng

i quá tr nh un

nóng.
hu h tán l
tinh

u.

t n i

h

nồng

o

á ph n t
T

nn i

nồng

ng ng u nhi n ủ

á ph n t

m ng á ph n t tinh

ung m i i huy n
Ư

h tt n

th p trong ung m i lỏng.

h th h i trong quá tr nh hi t xu t tinh

ng v i tr trong vi

UY

v i tr qu n tr ng trong quá tr nh hi t xu t

hu h tán l quá tr nh huy n

Thẩm th u l
th u

u ti n

ul n

u. Thẩm th u

m t t i ti t. Trong thẩm

ng t m t n i

nồng

th p o
10


U

huy n
th p

ng ph n t . á t
n

ngo i t

o.

n y

o lớn

o

n y sẽ ti p tụ
m t ủ m ng t

o ẩy á ph n t tinh

n trong t

o

n ớ n y

ho

n khi
o

T T

t

u th o h ớng t nồng

n ít ph n t tinh

n ằng h i

n m ng.

n khi áp su t h i ủ n ớ

i m n y nhi t
p nhi t l

tăng th m nh ng quá tr nh

ng

n ớ

n

o. Quá trình

hi nồng

h tt n

h i

n ằng nh u á ph n t n ớ sẽ i huy n r khỏi m ng t

l quá tr nh un n ng n ớ . hi ung

n ớ tăng l n

ồng

khuynh h ớng i huy n v o t

o. á ph n t n ớ n y sẽ m ng th o á ph n t tinh

Th

u.

u r khỏi t

o.

p nhi t ho n ớ nhi t

ủ

ằng với áp su t kh ng khí. T i th i
t n ng v n i n r n n ti p tụ

ung

i n ổi n ớ t th lỏng s ng th h i.

h th t l s h
khí quy n h ng sẽ

h i.

yh i

hi n ớ v tinh

m t nhi t

xá

u

un n ng

n áp su t

nh v t o th nh m t h n h p

ng

phí.
h th năm l s ng ng tụ ủ s n phẩm h ng

t.

i n ớ v tinh

u

l m l nh ằng á h ng ng tụ.
h

u i

v r i xu ng

ng l s ph n tá h n ớ v tinh

i tr ng l

tr n v n ớ phí

v tá h th nh 2 lớp

ng ng tụ

u v n ớ ri ng i t lớp

un n ng

h

u ti n trong h ng

t tinh

u trong tr

thẩm th u trong á t i ti t.

ng l . Quá tr nh ti p tụ

ho

n khi t t

á ph n t tinh

u

á ph n t tinh

u ng m v o n ớ nh quá tr nh khu ch tán thông qua màng, hai
á t i ti t v

ng

li u trong n ớ s i. T i th i i m n y m t ph n tinh

ph n tán trong á ph n t n ớ

t

u phí

ới.

Quá tr nh un n ng l
h pn yl

u. h t lỏng

u

h n yx yr
khu h tán

y theo h i n ớ .

1.2.4 Kỹ thuật chiết pha rắn[15]
hi t ph r n
á

nguy n t

h t t n trong m t ung

UY

T

Ư

n gi ng s

k

h l n tr n h t h p thu.

t

l s t

ỹ thu t n y

ng tá gi
ng s

ụng

11


U

á

h t h p thu gi ng nh lo i s

th

ng, ph

T T

ụng trong s

k

t gồm h t h p thu ph

o v pha trao ổi ion.

ỹ thu t hi t ph r n th

ng

áp ụng

t á mụ

í h khá nh u

nh :
–

xá

–

l m
l

phân c c của m t s h p ch t h

nh m
m

c m t s h p ch t

ng

i t.

trong m t dung d ch r t loãng và

ng th tích lớn.

–

phân chia cao th

n

u (có ch a t t c các lo i h p ch t t không phân

n phân c ) th nh á ph n o n có tính phân c c khác nhau.

c
–

n

u

ng là nh ng ch t li u

i

cô l p m t m u h p ch t thiên nhiên c n kh o sát ra khỏi

o th

gi i o n cu i mu n tinh ch m u h p ch t.

ho c

1.2.5 Các yếu tố ản

ưởng đến quá trình tách chiết nguyên liệu[15]

1.2.5.1 Lựa chọn dung mô để tách chiết
Do c u t o hóa h c của cây cỏ ho c sinh kh i th

phân t (polymer, cellulose, n m m c, thành t bào vi sinh v t,…) t
không hòa tan trong dung môi h u

i un y

cây l n l

ng th c p có tr ng l

ng phân t nhỏ.

ng mu n nghiên c u các h p ch t t nhiên có tính ái d u có m c

phân c c khác nhau. Tuy nhi n
n ớ .

i tr

v th vi c kh o sát h p ch t t nhi n ngh

là chi t l y và kh o sát các ch t bi n
Th ng th

ng

i khi

ng nghi n

u các h p ch t có tính ái

c th c hi n bằng cách chi t nh ng h p ch t t nhiên có trong

t bằng các dung môi có tính phân c

tăng

n ho c chi t m t l n l y t t

c các lo i h p ch t bằng cách s dụng dung môi v n năng m th nol (

th chi t

h u h t các h p ch t t nhiên trong m u cây).
Nguyên t c của s chi t là dung môi không phân c c (ví dụ: eter d u hỏa,
hexan, heptan, benzen, toluene,…) sẽ hòa tan t t các h p ch t có tính không phân
c c (ví dụ: các alcol béo, ester béo,…)
eter, chloroform,…) h

ung m i ph n

c trung bình (ví dụ: dietyl

t n t t các h p ch t có tính phân c c trung bình (các h p

ch t có ch a nhóm ch c eter -O- , aldehyde -CH=O, cetone -CO-, ester -COO-…)

UY

T

Ư

12


U

T T

và dung môi phân c c m nh (ví dụ: metanol, ethanol,…) h

t n t t các h p ch t có
…).

tính phân c c m nh (các h p ch t có ch a nhóm ch c -OH, -

Mu n chi t h p ch t ra khỏi cây cỏ c n ch n dung môi phù h p, s dụng kỹ
thu t chi t tách phù h p bằng cách ngâm d m, bằng máy chi t Soxhl t … Sau khi
chi t, ph n bã cây còn l i l c bỏ, dung môi qua l c thu hồi bằng máy cô quay chân
nhi t

không

th p 30 – 40 0C vì th c hi n

nhi t

cao có th l m h h i m t

vài h p ch t kém b n nhi t.
Ch n dung môi ph i

tính trung tính kh ng

c, không quá d cháy, hòa tan

c các h p ch t c n kh o sát. Sau khi chi t tá h xong
lo i bỏ d dàng. C n tránh á
sôi th p nh

ung m i

i tyl t r

nh

ung m i

th

c

nz n ho c d cháy do có nhi t

on t tr lorur …

1.2.5.2 Nhiệ độ tách chiết
Khi nhi t

tăng th

nhớt của dung môi gi m, t o i u ki n thu n l i cho

quá trình tách chi t. Tuy nhiên, khi nhi t
chi t trong á tr
–

tăng sẽ gây b t l i cho quá trình tách

ng h p sau:

i với nh ng h p ch t kém b n nhi t khi nhi t

tăng

o sẽ gây bi n ổi

ho c làm m t tính ch t hóa h c của chúng. Ví dụ nh : vit min gly osi
alkaloid,…
–

i với t p ch t: khi nhi t

tan của t p ch t

tăng kh ng h

ng tăng th o l m ho

gôm, ch t nh y…ngo i r khi nhi t
li u b tr

ng n , tinh b t b hồ h

tan của ho t ch t tăng m

ch chi t thu

c sẽ l n nhi u t p nh

t tăng sẽ làm cho m t s ch t trong nguyên
nhớt của d ch chi t tăng g y kh khăn ho

quá trình tách chi t.
–

i với dung môi d

yh i

nhi t

sôi th p khi tăng nhi t

thì dung

môi d b hao hụt, có th gây cháy nổ trong quá trình chi t nên thi t b chi t ph i
kín và có b ph n hồi l u ung m i.

UY

T

Ư

13


U

T T

1.2.5.3 Thời gian tách chiết
Khi b t

u chi t, các ch t có phân t l

c hòa tan và khu h tán v o ung m i tr ớ
th

ng là t p nh nh a, keo,…). o

ho t ch t trong nguyên li u

ng nhỏ (th
s u

ng là ho t ch t) sẽ

n các phân t lớn h n (

n u th i gian chi t ng n sẽ không chi t h t

y nh ng n u th i gian chi t dài quá thì d ch chi t sẽ

l n nhi u t p gây b t l i cho quá trình tinh ch và b o qu n.
1.2.5.4 Độ mịn của nguyên liệu
hi kí h th ớc của nguyên li u cây thô quá dung môi sẽ khó th m ớt
nguyên li u, ho t ch t khó chi t vào dung môi nên th i gian chi t sẽ l u h n.
nguyên li u cây m n quá thì b m t ti p xúc gi a nguyên li u v
l

ng ch t khu h tán v o ung m i tăng

o

hi

ung m i tăng l n

th i gian chi t sẽ ng n h n.

Tuy nhiên n u nguyên li u quá m n, khi ng m vào dung môi b t nguyên li u

b dính vào nhau nhi u t bào th c v t b phá hủy, d ch chi t l n nhi u t p.

UY

T

Ư

14


U

T T

1.3
ái niệm[2]

1.3.1

ái tháo

ng (h y

n g i l ti u

(glu os ) trong máu tăng l n quá
nh ng khi l

ng

h im ts

qu n trong

i v o máu. á th

t
ăn

á lo i th

th

i

th

th l m tổn

ánh m

ph n hủy

m kho i t y trái

ng. h ng t s

ng x y r khi kh ng
ng

y

y ti t r hoo -m n g i l insulin

hi n nhi u ho t

t o r kh ng ho t

r ohy r t

i huy n t máu v o á t

th nh năng l

l i n i huy n suy ngh v th

insulin

ăn g i l

ph n nằm phí s u

huy n h

nh ti u

ng

ng hính ủ

o trong th i gi n

r ohy r t gồm

ng máu. nsulin ho phép glu os

ủ

ng

th .

s ... Tuy n tụy m t
v o

nh tr ng khi l

ng l nguồn năng l

ng n y trong máu quá

ng glu os n y
v

o.

ng) l

ụng năng l

o nh t

nh

ng n y

i

ng khá .

insulin ho

ng h

kh ng ủ insulin h y

năng

huy n glu os r khỏi

máu.
h ng ng
om

im

nh ti u

trong n ớ ti u n .

huy n m n l

i

ng kh ng nh ng
hính v th m

thu

h

khỏi

ng

ng trong máu

nh ái tháo

t s m llitus th o ti ng y

i nn y h

l

p

nh ti u

ng

t ng i

ngh l m t ong.
ng.

1.3.2 Phân loại[2,11]

lo i 1 v
–

t á h tổng quát

nh ti u

nh ái tháo

ng lo i 2.

nh ái tháo

10 % trong s

á tr

ng hi l m h i lo i:

ng lo i 1: th
ng h p

insulin v h th ng mi n

ng x y r
nh.

h ủ

nh ái tháo

ng

trẻ m t 10 tuổi tr l n v

hi m

guy n nh n l
th nh m l n

ủ tuy n tụy l m ho tuy n tụy kh ng s n xu t insulin.
o sẽ kh ng huy n h

UY

T

glu os l m ho l

Ư

o

th kh ng s n xu t

t n

ng v o á t

hi kh ng

o

insulin t

ng glu os trong máu tăng

o.

15


U

–

nh ái tháo

ng lo i 2: th

g n 90 % trong tổng s tr

tháo
ho

kém nh y

m với s

huy n h

ng x y r

ng h p

ng lo i 2 m

T T

ng

ái tháo

i tr n 50 tuổi hi m kho ng

ng.

i với nh ng ng

th v n s n xu t

insulin nh ng á t

ó m t ủ insulin.

ng

th nh năng l

ng n n gi

m

i

ái

o kh ng

ng trong máu o kh ng
o.

hi

th ph n ng

ằng á h tăng s n xu t insulin l n v g y quá t i trong tuy n tụy. Th o th i gi n
l

ng insulin

ti t r

nh n ti m ẩn trong
nh ng ng

n

n gi m.

ut og n

i u n y l m ho

i m ng g n ti m ẩn

nh v n gi

ng lo i 2

nh

nguy n
u

i n pháp ph ng ng

th kh ng xu t hi n ho

ng ti m ẩn. Trong tr

n

nh phát tri n nh nh h n.

phát hi n sớm v

ằng á h ăn u ng h p lí th
nh ng

nh ái tháo

ng h p ng

phát tri n h m

l i

nh sẽ phát tri n

r t nh nh.
ương p áp điều trị[2.23]

1.3.3


Phương ph p điều trị đ i th o đường lo i 1:

th

Với nh ng ng

i m

ng xuy n trong

u

nsulin

nh ái tháo
iv

th h kh ng

nhi u lo i nh ng nằm trong h i

h m:

ng tá

ụng nh nh

th ph h p với l
uổi t i

ng

gi l

ng lo i 1 h sẽ ph i tiêm insulin
ng hính t y th o tá

ng ng y tr ớ

ăn

r ohy r t s p nh p v o

ng

kh năng t o r hormon n y.
tăng l
ng tá

ụng nh nh h y

ng insulin trong
ụng h m

ng v o

ng trong máu kh ng tăng v t trong nhi u gi v o h m

sau.
i n nay, vi
tr

ng

y sẽ

u ng insulin
phân hủy. o

trong m t vỏ nang thích h p

thu

ng viên là kh ng th vì insulin trong môi
các nhà khoa h
có th qua

ru t non và ng m vào máu. Th i gian g n
t nó

vào máu ằng

phát hi n

UY

ng thu

T

Ư

ng nghiên c u

insulin

dày, gi i phóng ra trong

y ta th y xu t hi n insulin

ng phổi. Qua nhi u năm nghiên

ới

ng

u ng

i ta

t này c hi u qu r t cao.

16


U



Phương pháp điều trị đ i tháo đường lo i 2:
Phụ thu

vi

T T

vào tình tr ng ủ

ăn u ng thích h p tăng

2 mới dùng thu

nh nhân, ph

ng ho t

ng pháp ch

ng. h

nh nhân ái tháo

u ng k t h p với nh ng h t

ng huy t.

nh nhân có th dùng riêng thu

tr g n li n với
ng lo i

hi u nhằm làm gi m l
viên ho

ng

k t h p với ph

ng

pháp tiêm insulin.
Thu
–

s

ụng

i u tr b nh ái tháo

ng lo i 2 chủ y u chia 3 nhóm:

Nhóm thu c thúc tụy t ng ti t th m insulin nh nh m sulfonylur : gly uri

(Micronase, DiaBeta, Glynase), glipizide (Glucotrol, Glucotrol XL), glimepiride
(Amaryl); và nhóm meglitinide: repaglinide (Pradin).
–

Nhóm thu c giúp insulin ho t

ng h u hi u h n nh

nh m

igu ni :

metformin (Glucophage, Glucophage XR, Metformin XR, nhóm thiazolidinedione:
glitazone, rosiglitazone (Avandia), pioglitazone (Actos).
–

h m ngăn ru t bớt h p thu ch t

ng khi ăn ằng ch t c ch enzyme α-

glucosidase: acarbose (Precose, Glucobay), miglitol (Glyset).
h
2
h

ng pháp
u ti n s

h
ụng v

nzym α-glu osi s trong i u tr
h

n gi n

n to n

h x y r trong

h kh ng th m gi v o quá tr nh huy n h

ủ insulin

ái tháo

ng h y

ng nh kí h thí h s s n sinh insulin… nh

á ph

ng lo i
ph n ti u

i thi n h

năng

ng pháp khá .

1.4 TỔNG QUAN VỀ ENZYME α-GLUCOSIDASE
1.4.1 Enzyme α-glucosidase[14]
Enzyme α-glucosidase với nh ng tên khác nh

maltase, glucoinvertase,

glucosidoinvertase, glucosidosucrase, maltase-glucoamylase, nitrophenyl α-Dglucosidase, transglucosidase, α-glucopyranosidase, glucosidoinvertase, α-Dglucosidase, α-glucosidase hydrolase, α-1,4-glucosidase, thu

nhóm hydrolase

(nhóm enzym xúc tác á ph n ng thủy ph n).

UY

T

Ư

17