ĐẠI CƯƠNG VỀ HOÁ PHÂN TÍCH

CHƯƠNG 1
ĐẠI CƯƠNG VỀ
HOÁ PHÂN TÍCH
0
1
0
2
0
3
0
4
0

Burette
(C)

5
0

Erlen
(X)
Chươn


CHƯƠNG
Đ
1ẠI CƯƠNG

VỀ HOÁ PHÂN

TÍCH

1.1 Nội dung–ý nghĩa–yêu cầu của hóa
phân tích
1.2 Phân loại các phương pháp phân tích
1.3 Các loại phản ứng hóa học dùng
trong hóa phân tích
1.4 Các giai đoạn của một phương pháp
phân tích
Chươn
g1


CHƯƠNG
Đ
1ẠI CƯƠNG

VỀ HOÁ PHÂN

TÍCH

1.1 Nội dung – ý nghĩa yêu cầu
của hóa phân tích

- Nội dung
– Ý nghĩa
– Yêu cầu
Chươn
g1

NỘI DUNG
Hoa
́ phân tich
́ :
Môn khoa hoc
̣ thưc
nghiêm
̣ về PP nghiên cưu
thanh
̀ phân
̀ cac
́ chât́

Đinh
̣ tinh
́
* Xac
́ đinh
̣ sư hiên
̣
diên
̣ cua
̉ cac
́ câu
́
tư (ion, nguyên tô,́
nhom
́ nguyên tư)
* Đanh
́ giá sơ bộ

ham
̀ lương (đa
lương, vi lương,
vêt...)
́

Đinh
̣ lương
Xac
́ đinh
̣
chinh
́ xac
́
ham
̀ lương
câu
́ tư
trong mâu
̃

Kiêm
̉ tra
cac
́ quá
trinh
̀ hoa
́
lý và kỹ
thuâṭ hoa

́
hoc
̣

Chươn
g1


Ý NGHĨA

Vai trò
cua
̉ Hoa
́
phân
tich
́

-Tim
̀ ra cac
́ đinh
̣ luâṭ quan trong
̣
-Xac
́ đinh
̣ nguyên tư khôí ; thanh
̀
lâp
̣ đươc công thưc hoa
́ hoc

̣ cua
̉
nhiêu
̀ hơp chât́
- Tao
̣ điêu
̀ kiên
̣ cho sư phat́ triên
̉
cua
̉ nhiêu
̀ nganh
̀ khoa hoc
̣ khac
́ :
đia
̣ hoa
́ hoc,
̣ đia
̣ chât́ hoc,
̣ khoang
́
vâṭ hoc,
̣ vâṭ ly,́ sinh vât,
̣ y hoc,
̣ hoa
́
kỹ thuât..
̣
- Xây dưng cac

́ pp kiêm
̉ tra tư
đông
̣ cac
́ quá trinh
̀ kỹ thuâṭ
Chươn
g1


YÊU CẦU
Ngành phân tích
* Luôn luôn phát
triển theo kịp các
ngành khoa học
khác

Người phân tích
- Có kiến thưc (phân tích & các
lĩnh cưc liên quan: hóa vô cơ,
đâi cương, hữu cơ, hóa lý,
tóan, tin học...)
- Caån thaän, kỹ lưỡng
-Trung thưc
- Có óc phán đoán KQPT

Chươn
g1

CHƯƠNG
Đ
1ẠI CƯƠNG

VỀ HOÁ PHÂN

TÍCH

1.2 Phân loại các PP phân tích

– Phân loại dựa vào bản chất
– Phân loại dựa vào lượng mẫu
– Phân loại dựa vào hàm lượng

Chươn
g1


PHÂN LOẠI CÁC PP PHÂN TÍCH
PHÂN LOAỊ THEO BAN
̉ CHÂT
́ CUA
̉ PP

PP hoá
hoc
̣
Dung
̀
p/ư hoa

́
hoc
̣

PP vâṭ
lý
dưa
trên tinh
́
chât́ vâṭ
ly:́
quang,
điên,
̣
nhiêt,
̣
tư...

PP hoá
lý
Kêt́ hơp
PP hoa
́
hoc
̣ và
vâṭ lý

PP phân
tich
́ dung

̣
cụ

PP vi
sinh
dưa trên
hiêu
̣
ưng cua
̉
chung
́
vơi tôc
́
độ phat́
triên
̉
cua
̉ VSV

PP phân
tich
́
đông
̣
hoc
̣
PP phân
tich
́ dưa

vao
̀ cac
́
phan
̉
ưng xuc
́
tac
́

PP khac
́
- nghiên
̀
- nhỏ gioṭ
- điêu
̀
chế ngoc
̣
-soi tinh
thể
-thư
nghiệm
ngọn lưa
Chươn
g1


PHÂN LOAỊ THEO BAN
̉ CHÂT

́ CUA
̉ PP
MỘT SỐ VÍ DỤ
Ví dụ 1: DD ion kim loại có màu
xanh lá cây (lục)

→ nghi ngờ
có chưa Ni2+

Thêm vào dung dịch 1 lương DMG (dimethyl
glioxim)
DMG

dd hồng/có
tủa đỏ son

Chươn
g1


PHÂN LOAỊ THEO BAN
̉ CHÂT
́ CUA
̉ PP
MỘT SỐ VÍ DỤ:VD1
1.Dưa vào sư
xuất hiện của
dd/tủa màu đỏ
son:
2. Tách tủa đỏ

Son đem cân
PP sư dụng để
xác định Ni2+

dd hồng:
phưc Ni(DMG)

Dung dịch
dd hồng có tủa có chưa Ni2+
đỏ son:
(Định tính)
Tủa Ni(DMG)2
Hàm lương của Ni2+ / dd
(Định lương)
PP hóa học
Chươn
g1


PHÂN LOAỊ THEO BAN
̉ CHÂT
́ CUA
̉ PP
MỘT SỐ VÍ DỤ
Ví dụ 2: Nhúng tỉ trọng kế
(phù kế) vào dd H2SO4
Đọc (tính) d= 1,835/1,651
KL: dd H2SO4 95,72 /61,08%
PP sư dụng để xác định
hàm lương H2SO4

PP Vật lý
Chươn
g1


PHÂN LOAỊ THEO BAN
̉ CHÂT
́ CUA
̉ PP
MỘT SỐ VÍ DỤ
Ví dụ 3: XĐ hàm lương
Fe3+ trong mẫu nươc giếng

dd có màu
đỏ máu

Thêm vào mẫu nươc 1 lương SCNCó Fe3+ / mẫu
nươc giếng
Đo cường độ
của màu đỏ
PP sư dụng để
xác định Fe3+

Định tính Fe3+
Định lương Fe3+
PP Hóa lý
Chươn
g1

PHÂN LOẠI CÁC PP PHÂN TÍCH
PHÂN LOẠI THEO LƯỢNG MẪU PHÂN TÍCH
HAY KỸ THUẬT PHÂN TÍCH

Phân tích
thô
1–10 g
(1–10 ml)

Phân tích
bán vi
lương
10–3 –1g
(10–1–1ml)

Phân tích vi
lương
10–6–10–3g
(10–3–10–1ml)

Phân tích
siêu vi
lương
<10–6 g
hay<10–3ml

Chươn
g1

PHÂN LOẠI CÁC PP PHÂN TÍCH
PHÂN LOẠI THEO HÀM LƯỢNG
CHẤT KHẢO SÁT

Phân tich
́ đa lương

Phân tich
́
lương lơn
( 0,1–100%)

Phân tich
́ vi lương
< 0,01 %

Phân tich
́
lương nhỏ
(0,01–0,1%)
Chươn
g1


CHƯƠNG
Đ
1ẠI CƯƠNG

VỀ HOÁ PHÂN

TÍCH1.3 Phản ứng hóa học dùng

trong hóa phân tích
– Các loại phản ứng hóa học dùng
trong HPT
– Yêu cầu đối với phản ứng
– Yêu cầu đối với thuốc thử
Chươn
g1


PHẢN ỨNG HÓA HỌC DÙNG
TRONG HÓA PHÂN TÍCH
CAC
́ LOAỊ PHAN
̉ ỨNG HOA
́ HOC
̣
DUNG
̀
TRONG HPT
P/ưng oxy hoa
́ – khư

Phan
̉ ưng
acid - baz

P/ưng trao đôỉ tiêu
̉ phân

Phan
̉ ưng
tao
̣ tua
̉

Phan
̉ ưng
tao
̣ phưc
Chươn
g1


PHẢN ỨNG HÓA HỌC DÙNG TRONG HÓA
PHÂN TÍCH

PHẢN
ỨNG
OXY
HÓA
KHỬ

Đinh
̣ tinh
́
2Fe3+ + 2I − → 2Fe2+ + I2
I2 xuất hiện làm xanh giấy tẩm tinh bột
Đinh

̣ lương
MnO4− +5Fe2+ + 8H+→Mn2+ +5Fe3++4H2O
Hòa tan
3Cu + 8HNO3→3Cu(NO3)2+2NO +4H2O
NO + 1/2O2 → NO2 khói nâu
Chươn
g1


PHẢN ỨNG HÓA HỌC DÙNG TRONG
HÓA PHÂN TÍCH
Đinh
̣ tinh
́
Xác định tính acid hay baz của
dung dịch bằng cách đo pH
PHẢN
ỨNG
ACID
BAZ

Đinh
̣ lương

HCl + NaOH → NaCl + H2O
Hòa tan
CaCO3 + HCl → CaCl2 + CO2 + H2O

Chươn
g1

PHẢN ỨNG HÓA HỌC DÙNG TRONG
HÓA PHÂN TÍCH
Đinh
̣ tinh
́

Ag+ + I − → AgI↓ vàng
PHẢN
ỨNG
TẠO
TỦA

Đinh
̣ lương

SO42− + Ba2+ → BaSO4↓
Tách nhóm

Ag+, Pb2+, Hg22++HCl→ AgCl↓,
PbCl2↓, Hg2Cl2↓
Chươn
g1


PHẢN ỨNG HÓA HỌC DÙNG TRONG
HÓA PHÂN TÍCH
Đinh
̣ tinh

́
Fe3+ + nSCN− → [Fe(SCN)n](3-n)+ đỏ máu
Đinh
̣ lương
Ca2+ + H2Y2− → CaY2− + 2H+
PHẢN
ỨNG
TẠO
PHỨC

Hòa tan
AgCl↓+2NH4OH→[Ag(NH3)2]++Cl−+2H2O
Che cấu tư dươi dạng phưc bền
Ni2+ + 4CN– → [Ni(CN)4 ]2–

Giải che (trả cấu tư về dạng tư do)
2Ag + +[Ni(CN)4 ]2–→ 2[Ag(CN)2]– +Ni 2+

Chươn
g1


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁC PHẢN ỨNG
DÙNG TRONG HPT
Xảy ra tưc thời
Xảy ra hoàn toàn theo chiều mong muốn
(HSCB K≥107)
Có hệ số xác định và cho sản phẩm có
thành phần xác định
Có dấu hiệu đặc trưng để nhận biết lúc

phản ưng chấm dưt

Chươn
g1


YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁC THUỐC THỬ
DÙNG TRONG HPT
Tinh khiết cao

Kỹ thuật X ≤ 99%
Tinh khiết (P):
99,0% – 99,9%
Tinh khiết PT(PA):
99,90% – 99,99%

Tinhkhiết hóa học:
99,990% – 99,999%

Tinhkhiết quang học:
99,9990% – 99,9999%

Độ nhạy cao

Chọn lọc
(đặc hiệu cao)

Giơi han
̣ phat́ hiên
̣ :

lươ ng tôí thiêu
̉ cua
̉
X (µg/ml) con
̀ phat́
hiên
̣ đươc bơi
thuôc
́ thư

Chỉ tác dụng vơi
cấu tư khảo sát

Độ loang
̃
giơi han:
̣
thể tich
́ dung môi
tôí đa (ml) dung
̀
để
hoa
̀ tan 1g câu
́ tư X
mà vân
̃ con
̀ phat́
hiên
̣ đươc X

Chươn
g1


CHƯƠNG
ĐẠI
CƯƠNG
1

VỀ HOÁ PHÂN

TÍCH
1.4 Các giai đoạn của một

phương pháp phân tích
– Chọn mẫu đúng qui định
– Chuyển mẫu thành dung dịch
– Chọn PP-thuốc thử -thực hiện phản ứng
– Quan sát dấu hiệu đặc trưng – cân đo – tính
kết quả
– Kiểm chứng và xử lý kết quả
Chươn
g1


CÁC GIAI ĐOẠN
CỦA MỘT PP PHÂN TÍCH

CHỌN
MẪU

ĐÚNG
QUY
ĐỊNH

Mâu
̃ riêng

Chọn ngẫu nhiên 1 số
đơn vị bao gói hoặc tư
một số vị trí khác nhau
trong lô không gói

Mẫu ban
ñaàu

Chọn mẫu đại diện
tư mẫu riêng

Mẫu chung

Mẫu trung
bình TN

Gom tổng lương mẫu
ban đầu
Nghiền nhỏ mẫu chung,
rây, trộn đều.
Dùng PP chia đôi
Chươn
g1

CÁC GIAI ĐOẠN
CỦA MỘT PP PHÂN TÍCH
Mẫu chung
1.
CHỌN
MẪU
ĐÚNG
QUY
ĐỊNH

Mẫu trung
bình TN

Phương pháp chia đôi:
Giảm lượng mẫu bằng cách
trộn đều và trãi mẫu chung
lên các khay hình tròn, hình
vuông hoặc hình chữ nhật,
chia thành 4 phần và bỏ đi
2 phần đối diện

Chươn
g1