bài giảng văn hóa du lịch

DE CUONG CHI TIET HQC PHAN VAN HOA DU Lf CH
1. Ten hqc phin : Van hoa du ljch

2. S6 tin chi : 3TC ( 45 ti�t)
3. Trinh dq : SV nam thfr ba. tu
4. Phan b6 thoi gian:
4.1. Ly thuy6t: 30 ti�t
4.2. Thao lu�n: 15 ti�t
5. Di�u ki�n tien quy�t: da h9c xong h9c phfrn L)' lu�n van h6a
6. Ml}C tieu cua hQC phin:
6.1.

vJ kiln thit·c: trang bi cho sinh vien nhfmg v§n d� ca ban cua ly

1u�n van

h6a du ljch, gia trj CUa CaC di San van h6a trong hoc;it d<)ng du }ich, nhi�m V\J Va nang
Ive cua hu&ng d�n vien du }ich.
6.2.

vJ kfJ nang: sinh vien bi6t v�n dvng ki�n thuc ly lu�n van hoa du Heh trong

qua trinh hoc cac man nghi�p v� chuyen nganh. d�c bi�t la chuyen nganh du lich.
D6ng thoi hoc phftn cung c�p cho sinh vien nitm bitt duqc nhfrng d�c thu ca ban nh'1t
cua cong vi�c m(>t nguai huang dfin vien. t?p trung nh§t la ki nang thuy�t minh. thuy�t
trinh.

7. N9i dung:
7.1. Dfin lu�n du ljch va van hoa du lich
7.2. Van h6a trong ho�t dc)ng du ljch
7.3. M<)t s6 di san van h6a c6 gia tri d6i v&i du ljch Vi�t Nam
7.4. Nghi�p V\J hucmg d�n du }ich

8. Nhif m VI} cua sinh vien:
8.1. Dµ lap, nghe giang ly thuyJt
8.2. Thao lu�n
8.3. KiJm tra h9c trinh
8.4. Thi hoc ph§n: vfrn dap

4




CHlfONG 1: DAN LUAN VE DU
LIC
.
. H VA VAN HOA DU LICH
1.1. Cac khai ni�m

.

1.1.1. Khai nifm du ljch
Ngay nay du ljch da tr& thanh mQ
t hi�n tuqng kinh t€ - xa h{}i ph6
bi€n. HQi
d6ng LU h8.Ilh va Du lich qu6c t€

(World Travel and Tourism Counc
il - WTTC) dii
cOng b6 du Ijch Ia m<)t nganh kinh
t€ I&n nh§t th€ gi&i, VUQ't tren ca nga
nh san xu§t OtO,
thep, di�n tir vii nOng nghi�p. D6
i v&i mQt s6 qu6c gia, du Ijch Ia
ngu6n thu ngo(li t�
quan tr9ng nh§t trong ngo(li thuang.
Nhieu nu&c dii J§y chi tieu di du ljch
clla dall cu lit
m<)t chi tieu de dan h ia ch�t luQn
g
g cu a cu<)c s6ng.
Ho(lt d<)ng du ljch da xu§t hi�n tir
Iau trong Ijch sir phat trien clla Ioa
i nguUi.
Theo k€t qua dieu tra clla cac nha
khao c6 h9c, h9 da tim th§y nhfrn
g di tich clla ngu(Yi
gi6ng Homo Erectus & Trung Qu
6c va Java, ma gi6ng ngu(Yi nay
theo lich sir clla loiti
ngu(Yi c6 ngulin g6c & mien DOng
va Nam Chau Phi each dily kho8.Il
g I tri�u niim. Cac
chuyen gia cho r�g de di chuyen
duqc mQt khoitng each nhu v?y
. Ioiti ngu(Yi th(Yi b§y
gi(Y phai m§t khoaJ-g 15.000 niim

. Da c6 nhieu gia thuy€t du c du
a raq
Ive t(lo ra nhfrng cu<)c hanh trin
h tmUng ki nhu v?y. M<)t gia thu
y€t cho r.ing nhling
ngu(Yi c6 xua di du m\jc de tim
thtrc iin vii tr6n tranh nguy hiem.
MQt gia thuy€t khac
cho r�g con ngu(Yi quan sat sv
di chuyJn clla loiti chim vii mu6n
bi€t chllng tir dilu
d€n vii chllng bay di dilu nen h9
dii di chuy€n m?c dU h9 khOng
thi€u iin nai h9 sinh
s6ng. Ttrc la tir xa xua, con ng
u(Yi da luOn c6 tinh tO mO mu6n
tim hi€u th€ gi&i xung
quanh, ben ngoiti nai sinh s6ng
clla h9. Con nguO'i luOn mu6n bi€
t nhling nai khac c6
citnh quan ra sao, mu6n bi€t ve
cac diln t<)c, n�n van h6a, cac dQ
ng v?t, th\(c v?t vii dja
hinh 6 nhfrng vung khac hay qu
6c ia khac.
g

M?c dl! ho(lt d<)ng du lich da c6
ngulin g6c hinh thanh tir dt Iau

va phat tri€n
v&i t6c dQ ri1t nhanh, song cho
d€n nay khai ni�m '"du Ijch'' d u
qc hieu r�t khac nhau t(li
cac qu6c gia khac nhau va tir nh
i�u g6c d<) khac nhau. Bemeker
cho r.ing: "Ddi vO"i du
Itch, c6 bao nhieu ttic giG nghie
n cUU thi c6 bdy nhieu dfnh ng
hla"
Nhfrng kh6 khan tron vi�c dua
ra djnh nghia v� du ljch:
g
Kho khan thll' nhit: do t6n t(li
cac each ti€p c�n khac nhau vii
du&i clic g6c dQ
khac nhau ma cac tac ia c6 ca
c djnh nghia khac nh
g
a u.
7




- Do tinh chftt t6ng hqp trong ho�t dc)ng kinh doanh du ljch: m<)t san phAm du
}ich t6ng hqp kh6ng the do m<)t dan vi kinh doanh t�o ra ma do t6ng hqp cac hoc;tt
d<)ng kinh doanh da d{mg t�o ra. Khach du }ich trong m<)t chuyen di du lich ngoai vi�c
thoa man m<)t s6 nhu cftu d�c trung nhu tham quan, giai tri, chfra b�nh... h9 vfin c6
nhfrng nhu cfru thm:mg ngay nhu an, ngu. Do V?Y h9 phai sir dl)ng nhi�u loc;ti dich vµ

va hang h6a khac nhau. Tren thvc te, cac lo�i hang h6a va djch V\l khac nhau kh6 c6
the chi do m<)t ca sa du ljch duy nhftt t�o ra hay san xuftt ra duqc. Trong m<)t chuy�n di
du !ich, khach du ljch khong chi Sir d1;mg m<)t san ph§m du (ich dan thufrn ma phai SU'
dl)ng m9t san phAm du ljch t6ng hqp. Cac thanh vien tham gia vao qua trinh tc:lO nen
san phAm du ljch t6ng hqp la nit da d�ng.
- Do m6i quan h�, lien k�t v&i cac nganh khac, cac nha cung cftp: Du lich la m<)t

hi�n tu<,Yng kinh te - xa h<)i phuc t�p. Do V?Y, nganh du lich chi c6 th� phat tri�n duqc
khi CO SlJ phf>i hqp ch�t che VO'i cac nganh khac nhu tai chinh - ngan hang, xay d\l'Ilg,
giao thong, hai quan, buu chinh ...

- Du lich la hoc:lt d<)ng kinh t� m&i me, con dang trong qua trinh ph}ich d�i chung phat trien m�nh tir giiia th� ky XIX, l�i bi gian doc:ln bai 2 CUQC d�i
chien the gi&i.
Tir nhfrng kh6 khan neu tren, chung ta dn ti�p thu cac dinh nghia v� du }ich
nhu nhfrng dinh hu6ng tham khao va V?n dl)ng chung m<)t each phu hqp trong nhfrng
tmong hqp Cl) the. Cac djnh nghia v� du ljch duqc li�t ke SO' luqc g6m:
Nam 1811, lfrn dfru tien c6 dinh nghia v� du }ich t�i Anh nhu sau: Du ljch la sv
ph6i hqp nhip nhang gifra ly thuySt va thµc hanh cua CUQC hanh trinh v&i ffil)C dich giai
tri. (J day, giai tri }a d<)ng CO' chinh.
Nam 1930, 6ng Glusman nguai Thµy ST dinh nghia: "Du ltch la S(i' chinh ph11,c
khong gian cua nhfrng nguai din m{)t clia aiim ma ()' d6 h9 khong c6 ch6 cu tru thuang
xuyen ''. Uu diem lan nhftt cua dinh nghTa do la bao quat duqc nhfm:g n<)i dung ma dinh
nghia bao ham nhung tinh khai quat v�n con thftp. Han nfra, each dung tir con mang
tinh cam tinh, chua th�t sv khoa h9c.
Hai giao su, ti�n si Hunziker va Krapf duqc coi la nhfrng nguai d�t n�n m6ng
cho ly thuy�t v� cung du ljch dua ra djnh nghia nhu sau: "Du Itch la t(Jp h<1p ccic m6i
quan hf Va

CGC

hi¢n [U()'ng phat sinh frong CGC
10

CU()C

hanh trinh Va fuu tru

CUQ

nhfing



h6a c6 chftt lu911g m6i, c6 m)i dung va S\J ma rc)ng nhftt dinh, nhung xac dinh n<)i dungr,
va S\l'

ma n'.)ng nay the nao thi y ki�n cua cac h9c giaI trong va ngoai nu6c l�i khong

th�t gi6ng nhau. Cach bi�u d<;lt cua dinh nghTa van h6a du {ich d�i de c6 th� chia thanh
ba lo�i:
l. Van h6a du {ich la t6ng th� cua cai v�t chfit va cua cai tinh th�n c6 lien quan
d�n du }ich. Vi dv nhu: '''Van h6a du lich la t6ng van h6a v�t chftt va van h6a tinh thftn
do loai nguai sang t�o nen tru6c kia va hi�n nay''; "Van h6a du lich la chi van minh
tinh thfin v6i van minh v�t chfit c6 lien quan m�t thiet d�n ho�t d(mg du ljch cua loai

nguai".
2. Van h6a du lich la k�t qua tac dc)ng ldn nhau gifra chu the du ljch ( du khach),
khach th� du lich (tai nguyen du lich) v6i moi gi6i du }ich (nganh du }ich). Vi dv:
"'Van h6a du }ich khong phai la t6 hqp gifra du }ich v&i van h6a ma la ket hqp gifra du

lich v6i van h6a, la k�t qua tinh thftn va v�t ch�t do tac dl)ng tuang h6 ldn nhau gifra ba
lo�i: nhu c�u van h6a va tinh cam tinh thftn cua chu th� du }ich, n<)i dung va gia tri van

h6a cua khach th� du lich, y thuc va t6 chfit van h6a cua< moi gi6i du nch san sinh ra''.

3. Van h6a du lich la mc)t loc;ii hinh thai van h6a cua dai s6ng du }ich. Vi di.):
"'Van h6a du }ich la mc)t lo�i hinh thai van h6a d�c thu, lfiy nhan t6 gia tri n<)i t�i cua

van h6a chung lam ch6 dµa� l&y cac y�u t6 du }ich lam can cu, tac dvng v6i qua trinh
hoc;tt dc)ng du {ich". "Van h6a du }ich tuc la nc)i dung van h6a do du ljch - hi�n tuqng
xa hc)i dc)c dao nay the hi?n ra''...
Ba y�u t6 du lich ( chu tht khach th�, moi gi&i du lich) d�u khong th� dan dc)c
hinh thanh van h6a du lich. Neu tach khoi khach th� du Heh thi du khach se melt d6i
tu(Jllg tham quan thuang thfrc, khong c6 m6i gi6i du lich thi th�m chi kh6ng ti�n duqc
mc)t bu6c, kh6ng th� thµc hi�n dmyc du lich, kh6ng c6 du }ich.
Trong ba y�u t6 du lich va ch�m l�n nhau sinh ra van h6a du nch thi du khach
la chu th�, la trung tam. Xu hu6ng thu6ng thfrc, tinh thfim my, tr�ng thai tam ly d�c
thu, van tµ ghi chep hinh tuqng cua du khach th� hi�n trong toan b<) ho�t d<)ng du }ich
la n<)i dung chu y�u cua van h6a du lich. Khach th� du ljch la ca SO' v�t chclt cua van
h6a du lich, cac ca

sa nay vua cung dp cac

logi d6i tuqng d€ du khach tham quan.

thuang thfrc du ngo�n, df>ng thai cfing chi CO dtr6i S\f quan tam CUa du khach moi CO
th€ hogt d<)ng duqc. Nganh du lich vua g6m nhfrng dich Vl) du lich, quan ly di�m
12

YI
/

»

phong citnh tn_rc tie, p tie, p xllc v&
i du khach , cling bao gO' m vi�c thi , ,
,
et ke cac tuyen du
lich, xiiy di.mg di€m phong citnh
du fich, b6 tri ca s& du lich... kh
6ng tn_rc ti€p ti€p xllc
v&i du khlich. Nhi�m vv ca biin nh
�t la bile du gifra hai hen truy tim
clii dt,p v&i cung
dp clii dt,p. CO th€ n6i riing ngui lam c6ng tile du lich Ia sfr giit ctia
clii dt,p, c6 duqc
sfr giit nay, hai phia chti th€ du
lich va khach th€ du ljch m&i c6
th€ g(i p nhau, m&i c6
th€ hoiin thanh du lich, cling mO'
i c6 th€ nity sinh ra van h6a du lic
h.
-!ll?t thi€t v&i du lich bao g6m m�
y bQ ph?n sau
diiy:
l
b \

�
- Viin h6a tinh thfui: cac lo?i
danh lam thilng clinh viin h6a tin
h th�n va san
phcim viin h6a tinh thfui nhu t6n
gilio, viin h9c, giao dvc ...
- Viin h6a v?t ch�t: ki€n true, ma
y m6c, c6ng cµ, v?t dµng ... Vii
n h6a v?t ch�t
Ia hinh thai ctia van h6a tri tu�
, hinh thlii v?t h6a do van h6a
tri tu� va viin h6a tinh
thfui t?o thanh, ba o ham ron
g
d6, t o thanh citnh quan nhiin viin
�
tr?ng thai trnh. V?t
\�
luu ni�m du lich va m(\t s616n
hang h6a du lich Ia thu(\c lo?i
nay.
- Viin< h6a quy ph?m: d?o dfrc,
phong tvc, t?p qulin, ng6n ngfr
... lam sitn phlim
van h6a guy ph�m cua hanh vi
xa h9i.
- van h6a tri tu�: khoa h9c, kl
thu?t, th6ng tin ... S\f giao Iuu
ctia ho?t d(\ng du
lich c6 lqi cho vi�c thllc dciy

ti€n trinh phat tri€n viin h6a tri
tu� ctia Ioai ngu- Du lich cOn lien quan v&i dp
dQ tiim I)' b€ siiu ctia viin h6a
xa h(\i. C�p dQ tiim
I)' b€ siiu theo lo?i c6 th€ chia
thanh tiim I)' diin tQc, tiim Iy xa
h(\i va tiim I)' ca th€; theo
hinh thuc quan ni�
m l?i bao g6m quan ni�m gill
tri, hinh thfrc tu duy, tinh thii
m my.
tinh cam tu tu6ng, tinh clich
..., thiim th�u chuy€n h6a tro
ng ho?t dQng du Jich, itnh
hu&ng I�n nhau.
/

Du Ijch la m(\t ho?t dQng vii
n h6a m ang tin h t6ng h qp , du
lich lu6n lu6n Ia thJ
hi�n S\f theo du6i d6
i vO'i lo?i viin h6a nao d6 ho{i
c r5 rang ho(ic cln hi�n, viin h
6a tru&c
sau d€u xuyen su6t clic m(it
ctia ho?t d(\ng du lich. Du
Iich bao g6m 6 lo?i ho?t dQng
chti y€u la iin, &, di l?i, mu
a silm, du ngo?n, vui chai giit

i tri; hai lo?i sau thucin tlly
thu(\c v€ hu6ng thv du ljch
, c6 d(ic trung viin h6a r5 r�t
; ngay vi�c iin, &, di l?i, mua
silm ngoai vi�c th6a man nh
u du dm(\t thanh vien xa hQi th6ng
thu6ng chtra d\fllg khat v9 ng v€
van h6a. Du khach c6 th€ bO
phuang ti�n giao th6ng hi�n
d?i nhanh ch6ng ma ng6i Ien
xe ng\fa th13