KIỂM SOÁT NỘI BỘ CHU TRÌNH BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TẠI CÔNG TY TNHH XUẤT NHẬT KHẨU NHẬT MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI

KHOA KINH TẾ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

KIỂM SOÁT NỘI BỘ CHU TRÌNH
BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TẠI
CÔNG TY TNHH XUẤT NHẬT KHẨU
NHẬT MINH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP


HÀ NỘI, NĂM 2017

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI

KHOA KINH TẾ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

KIỂM SOÁT NỘI BỘ CHU TRÌNH
BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TẠI
CÔNG TY TNHH XUẤT NHẬT KHẨU
NHẬT MINH
CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN

Sinh viên thực hiện
Mã sinh viên
Niên khoá

Hệ đào tạo

:
:
:
:

NGUYỄN THỊ VÂN ANH
DH00300613
3 (2013-2017)
CHÍNH QUY


HÀ NỘI, NĂM 2017


MỤC LỤC


DANH MỤC VIẾT TẮT
TNHH
XNK
HTKSNB
SXKD
CB – CNV
NQL
BCTC
GTGT

Trách nhiệm hữu hạn

Xuất nhập khẩu
Hệ thống kiểm soát nội bộ
Sản xuất kinh doanh
Cán bộ công nhân viên
Nhà quản lý
Báo cáo tài chính
Giá trị gia tăng


DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU
Sơ đồ 3.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý
Sơ đồ 3.2. Sơ đồ mô tả sự phân chia chức năng
Sơ đồ 3.3. Trình tự ghi sổ
Sơ đồ 4.1. Mô hình tổ chức phòng kiểm toán nội bộ
Sơ đồ 4.2. Trình tự ghi dổ kế toán theo hình thức kế toán trên máy tình
Biểu 1. Sổ chi tiết theo dõi công nợ
Biểu 2. Giấy đề nghị thanh toán
Lưu đồ 1. Lưu đồ thể hiện KSNB nghiệp vụ thu tiền mặt
Lưu đồ 2. Lưu đồ thể hiện KSNB nghiệp vụ thu tiền qua ngân hàng


7

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1 Tính cấp thiết của đề tài

Trong những năm qua nền kinh tế thị trường ở nước ta đang dần đi vào ổn
định. Các thành phần kinh tế hoạt động trên thị trường ngày càng phong phú, đa
dạng, nổi bật lên trong đó là loại hình doanh nghiệp thương mại. Đây là một loại
hình doanh nghiệp cơ bản của nền kinh tế hàng hoá, nó trực tiếp tham gia vào

quá trình lưu thông hàng hoá và góp phần giúp cho quá trình này diễn ra một
cách liên tục thông suốt. Trước sự biến đổi phức tạp, khó lường của thị trường
trong nước và xu hướng toàn cầu hoá, khu vực hoá trong nền kinh tế toàn cầu
hiện nay, các doanh nghiệp trong nước ngày càng phải nâng cao sức cạnh tranh
của mình để có thể thích ứng và tồn tại. Bên cạnh đó sự cạnh tranh gay gắt trên
thị trường đã làm cho các doanh nghiệp càng phải chú trọng toàn diện hơn đến
từng khâu kinh doanh của mình, không được phép đề cao hay xem nhẹ bất cứ
một khâu nào. Trong kinh doanh thương mại nói chung bao gồm có ba khâu là
mua, bán và dự trữ hàng hoá. Mấy năm trước đây chúng ta thường chỉ tập trung
vào lĩnh vực bán ra, cố gắng làm thế nào để bán được nhiều hàng hoá càng tốt,
nhưng với tình hình hiện nay thì quan niệm này có sự thay đổi. Ngoài việc chú
trọng đến lĩnh vực bán hàng, các doanh nghiệp thương mại còn cần phải hết sức
quan tâm tới lĩnh vực mua hàng và bảo quản dự trữ hàng hoá, vì nó là một một
chuỗi liên tục khâu này có ảnh hưởng trực tiếp tới khâu kia, nêu hoạt động mua
hàng tốt sẽ có tác động tốt tới hoạt động tiêu thụ cũng như ảnh hưởng trực tiếp
tới doanh thu của doanh nghiệp.
Là một doanh nghiệp thương mại hoạt động trong nền kinh tế thị trường,
Công ty TNHH XNK Nhật Minh luôn đặt vấn đề tiêu thụ hàng hoá lên hàng đầu.
Nhiều biện pháp khác nhau đã được thực hiện và biến đổi linh hoạt để phù hợp
với sự biến động liên tục của cơ chế thị trường trong đó chu trình bán hàng và
thanh toán giữ vai trò hết sức quan trọng.
Là học viên chuyên ngành kế toán - kiểm toán phân tích tài chính, em đặc
biệt quan tâm đến các vấn đề xây dựng và hoàn thiện HTKSNB nói chung và


8

HTKSNB chu trình bán hàng và thu tiền nói riêng. Thực tế khảo sát tại Công ty
TNHH XNK Nhật Minh, em có cơ hội tìm hiểu sâu hơn về thực trạng HTKSNB
chu trình bán hàng và thu tiền của công ty bên cạnh những mặt đạt được còn

một số mặt hạn chế mà theo em cần phải cải thiện. Chính vì vậy, qua thời gian
xuống Công ty TNHH XNK Nhật Minh tìm hiểu thực tiễn, với mục đích nâng
cao năng lực thực tế, thực hành các kiến thức đã học trong thực tiễn, em đã
quyết định chọn đề tài : “Hệ thống kiểm soát nội bộ Chu trình bán hàng và
thu tiền tại Công ty TNHH XNK Nhật Minh “ làm đề tài khóa luận để có cơ
hội bày tỏ quan điểm của bản thân và góp phần đưa ra những giải pháp nhằm
hoàn thiện hơn HTKSNB chu trình bán hàng và thu tiền tại các công ty này.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
- Mục tiêu chung: Khóa luận tổng hợp những vấn đề lý luận cơ bản về
kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền, đánh giá thực trạng hệ thống
kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty TNHH Xuất Nhập
Khẩu Nhật Minh. Từ đó đề ra giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội
bộ đổi với chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty.
- Mục tiêu cụ thể: Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kết quả kinh doanh của
công ty; Đánh giá tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp qua 3 năm
2014,2015,2016 để tìm hiểu sơ bộ về hệ thống kiểm soát nội bộ của công ty.
Khóa luận nghiên cứu công tác kiểm soát nội bộ về bán hàng và thu tiền tại
Công ty TNHH Xuất Nhập Khẩu Nhật Minh trong điều kiện kinh doanh hiện tại
của Công ty, phân tích và đánh giá được thực trạng kiểm soát nội bộ của công ty
đối với chu trình bán hàng và thu tiền từ đó đưa ra ưu nhược điểm của hệ thống
kiểm soát nội bộ đối với chu trình bán hàng và thu tiền. Với những kiến thức
được trang bị, nêu lên một số đánh giá và đề xuất một số biện pháp góp phần
hoàn thiện công tác kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại Công ty.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu


9

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hệ thông kiểm soát nội bộ chu trình

bán hàng và thu tiền tại công ty TNHH Xuất nhập khẩu Nhật Minh.
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung: Hoạt động KSNB của công ty TNHH xuất nhập khẩu
Nhật Minh. Thực trạng KSNB chu trình bán hàng và thu tiền
- Phạm vi thời gian: Từ tháng 12/2016 đến tháng 4/2017
- Phạm vi không gian: Tại công ty TNHH Xuất nhập khẩu Nhật Minh
1.4. Phương pháp nghiên cứu
1.4.1 Phương pháp thu thập số liệu
Dựa trên những số liệu đã thu thập thực tế được từ phòng tài chính kế
hoạch, phòng nhân sự và các phòng ban khác để thu thập số liệu phục vụ cho
công tác nghiên cứu cung cấp thông tin về tình hình sử dụng, luân chuyển, lưu
trữ chứng từ, quy trình, thủ tục kiểm soát đối với chu trình bán hàng và thu tiền.
Luận văn sử dụng phương pháp thông tin thứ cấp được thu thập qua các ấn bản
phẩm đã công bố như: sách, báo, các công trình nghiên cứu khoa học, các tài
liệu báo cáo của ngành để phục vụ cho phần tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý
luận của đề tài.
- Các số liệu nghiên cứu được thu thập về công tác KSNB trong thời gian
từ 2014 – 2016 bao gồm: báo cáo tài chính năm 2014,2015,2016
1.4.2. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Nghiên cứu tài liệu là phương pháp dựa trên nguồn thông tin sơ cấp và thứ
cấp thu thập được từ những tài liệu nghiên cứu trước đây để xây dựng cơ sở lý
luận chứng minh cho giả thuyết.
Trong bài khóa luận phương pháp này được sử dụng để tổng hợp lý luận và
lý thuyết cơ bản về kiểm soát nội bộ nói chung và kiểm soát nội bộ chu trình bán
hàng và thu tiền trong doanh nghiệp nói riêng để tìm hiểu thực trạng về hệ thống
kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty TNHH XNK Nhật
Minh từ đó đánh giá hiệu quả của các hoạt động trong chu trình này. Công ty có
nhiều tài liệu và giấy tờ liên quan đến hoạt động kinh doanh, tài liệu ghi chép và

10

tính toán các nghiệp vụ, thuế phải nộp, hệ thống tài khoản, sổ sách kế toán… các
chứng từ, kế hoạch liên quan đến chu trình bán hàng và thu tiền. Phương pháp
này được sử dụng để nghiên cứu các tài liệu, sau đó ghi chép lại những dữ liệu
có liên quan, ảnh hưởng đến hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu
tiền, liên kết những thông tin này với nhau để viết đề tài khóa luận.
1.4.3. Phương pháp so sánh
Là phương pháp phân tích được thực hiện thông qua việc đối chiếu giữa
các hiện tượng với nhau để thấy được những điểm giống nhau và khác nhau giữa
chúng. Trong quá trình nghiên cứu hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng
và thu tiền tai công ty TNHH XNK Nhật Minh nội dung của phương pháp này
được cụ thể hóa thông qua việc so sánh, đối chiếu giữa lý luận với thực tế trong
doanh nghiệp, đối chiếu giữa công tác bán hàng và thu tiền giữa công ty với
doanh nghiệp nhà nước để thấy được điểm mạnh, lợi thế mà doanh nghiệp đã
đạt được, đối chiếu số liệu giữa chứng từ gốc và bảng phân bổ, các sổ kế toán có
liên quan, đối chiếu số liệu cuối kỳ giữa sổ cái và bảng tổng hợp chi tiết để có
kết quả chỉnh xác khi lên báo cáo tài chính.
1.4.4. Phương pháp quan sát và phỏng vấn
Quá trình thị giác và ghi chép lại mọi yếu tố liên quan đến đối tượng
nghiên cứu, phù hợp với mục tiêu nghiên cứu … nhằm mô tả, nhận định, phân
tích, đánh giá. Bên cạnh đó hỏi trực tiếp người cung cấp thông tin, dữ liệu cần
thiết cho việc nghiên cứu đề tài.
Trong bài khóa luận phương pháp quan sát được sử dụng để quan sát các
công việc của phòng kế toán, phòng bán hàng để thấy được các công việc cụ thể,
nội dung các bước trong quy trình vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ tại công
ty TNHH XNK Nhật Minh, từ đó tổng hợp những thông tin hữu dụng có thể sử
dụng cho bài khóa luận.
Phương pháp phỏng vấn được áp dụng đối với các nhân viên tại các phòng
ban như phòng hành chính - kế toán, phòng bán hàng… để tìm hiểu tình hình

11

thực tế tại phòng kế toán, phòng bán hàng và các phòng ban khác tại công ty để
có được cái nhìn tổng thể về sự giám sát hoạt động trong mối liên hệ giữa các
phòng ban, đảm bảo khóa luận gắn liền với thực tế tại công ty.
1.4.5.Phương pháp thống kê mô tả
Thống kê mô tả là phương pháp liên quan đến việc thu thập số liệu, tóm tắt,
trình bày, tính toán và mô tả các đặc trưng khác nhau để phản ánh một cách tổng
quát về đối tượng nghiên cứu. Phương pháp này được áp dụng nhằm mô tả các
hoạt động và các chỉ tiêu phản ánh thực trạng tại đơn vị nghiên cứu, thông qua
đó đánh giá được mức độ của các hoạt động cần nghiên cứu. Từ đó, làm căn cứ
để phát hiện xu hướng và nguyên nhân các vấn đề phát sinh cần giải quyết để
đạt được mục đích nghiên cứu.
Trong bài khóa luận, phương pháp này được sử dụng để kiểm kê hóa đơn,
chứng từ mô tả lại hoạt động kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại
công ty TNHH XNK Nhật Minh.
1.4.6. Phương pháp phân tích dữ liệu
Phương pháp này được sử dụng để dùng lý luận và dẫn chứng cụ thể đưa
vào đề tài nhằm phân tích, so sánh, tổng hợp thông tin từ chứng từ, sổ sách kế
toán, … từ đó đánh giá hiệu quả hoạt động kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng
và thu tiền tại công ty TNHH XNK Nhật Minh và đưa ra các giải pháp hoàn
thiện hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty.
1.5. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài nghiên cứu
Hiện nay có nhiều đề tài nghiên cứu về kiểm soát nội bộ trong các doanh
nghiệp. Trong đó em đã tham khảo, tìm hiểu các đề tài trong cùng lĩnh vực kiểm
soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty TNHH XNK Nhật Minh.
Cụ thể:
1.Luận văn “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình ván hàng và

thu tiền trong các đơn vị vận tải thuộc Taxi Group” của Đặng Minh Thu (Học
Viện Tài Chính -2014)
Ưu điểm:


12

Qua quá trình nghiên cứu cụ thể, có thể rút ra nhận xét về chu trình bán
hàng và thu tiền tại các đơn vị vận tải thuộc Taxi Group như sau:
- Đề tài đã nói lên những điểm đáng quan tâm về chu trình bán hàng và thu
tiền, cơ sở lý luận rõ ràng, bố cục chi tiết, đi sâu vào phân tích các vấn đề liên quan
tới bán hàng và thu tiền, những thủ tục kiểm soát được đưa ra một cách đầy đủ.
- Xây dựng được quy chế giá cước vận tải và quy định doanh thu thống
nhất áp dụng cho tất cả các đơn vị thuộc taxi group, làm căn cứ xác đáng để xây
dựng các kế hoạch kinh doanh, kế hoạch mua sắm, đầu tư phương tiện; áp dụng
chính sách bán thẻ taxi group thống nhất, giúp khách hàng dễ dàng sử dụng thẻ
đối với bất kỳ đơn vị nào thuộc taxi group.
- Doanh thu thẻ taxi group có sự kiểm soát chặt chẽ hơn do có hoạt động
kiểm tra chéo với báo cáo tình hình sử dụng thẻ do phòng kinh doanh lập và đối
chiếu với khách hàng.
- Đề tài nghiên cứu nhiều về thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình
bán hàng thu tiền của công ty, đưa ra những giải pháp thích hợp.
Nhược điểm:
- Hệ thống kế toán tại các đơn vị vận tải thuộc taxi group tuy đã có sự phân
chia công việc rõ rang nhưng trình độ của kế toán chưa cao, mà thực tế các kế
toán hiện nay chỉ giữ vai trò giữ sổ và nhập liệu vào phần mềm kế toán mà chưa
hiểu rõ bản chất nghiệp vụ. Do đó, đối với các nghiệp vụ phức tạp, bất thường,
kế toán thường lúng túng, hạch toán sai bản chất nghiệp vụ.
- Hoạt động phê chuẩn và đặt mua phiếu xăng và giấy in chốt cơ đều được
thực hiện bởi trưởng gara, vi phạm nguyên tắc bất kiêm nhiệm trong kiểm soát.

- Bài trình bày chưa được khoa học, sơ đồ bảng biểu còn để lôn xộn. Chưa
đánh giá được rủi ro có thể xảy từ những mặt còn hạn chế trong HTKSNB.
2. Khóa luận “Kiểm soát nội bộ quy trình bán hàng và thu tiền do công ty
TNHH kế toán và kiểm toán Phương Nam thực hiện tại đơn vị khách hàng” của
Nguyễn Hồng Hoành Nhi (Đại học công nghệ TP Hồ Chí Minh – 2014)


13

Ưu điểm: Đánh giá được hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty, các phần
như quy trình hay thủ tục kiểm soát đều nêu rõ. Đi sâu vào phân tích thực trạng
kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng thu tiền tại công ty, đưa ra các bảng biểu
phân tích làm nội dung có tính thuyết phục cao
-Trong chu trình bán hàng thu tiền của công ty đã sử dụng hệ thống sổ sách
với các sổ chi tiết, sổ tổng hợp khá đầy đủ đáp ứng tốt như cầu hạch toán, cung
cấp thông tin liên quan đến chu trình như chu trình theo dõi doanh thu, theo dõi
công nợ…
- Việc phân chia trách nhiệm cho các nhân viên được đề ra một cách cụ thể
rõ rang bằng văn bản, giúp công việc thực hiện môt cách dễ dàng, hiệu quả.
- Mọi hoạt động xảy ra từ lúc bắt đầu cho đến khi kết thúc đều được kiểm
soát bởi những nhà quản lý, góp phần ngăn chặn sai sót, gian lận ngay từ đầu
- Trong công tác thanh toán, do có những quy định nghiêm ngặt về sự hợp
lý của chứng từ thanh toán cho nên khi tiến hành thanh toán, nhân viên phải
kiểm tra xem xét kỹ để giảm thiểu sai sót.
- Mỗi nhân viên khi thực hiện công việc bán hàng đều cân nhắc đến hiệu
quả hoạt động và lợi ích chung của công ty, quan tâm đến lợi nhuận tối đa và chi
phí tối thiểu sao cho chi phí bán hàng không quá phung phí, bất hợp lý mà kế
quả thu được vẫn như mong muốn.
Nhược điểm:
- Chưa đưa ra các cơ sở lý luận, các phần hành của công ty chưa được nêu

rõ. Phần giới thiệu về công ty quá chi tiết, không cần thiết khiến phần giới thiệu
này rườm rà.
- Công ty chưa có những quy định cụ thể về các chính sách bán hàng cũng
như chính sách tín dụng, chiết khấu cho khách hàng để thu hút khách hàng làm
tình trạng chiếm dụng vốn nhiều, làm cho việc giải quyết công việc còn gặp
nhiều khó khan. Do đó khách hàng của công ty chỉ hạn chế trong khách hàng
truyền thống, hoạt động kinh doanh chưa có bước đột phá mới.


14

- Công ty chưa có nhân viên chuyên trách đảm nhận công việc tìm hiểu về
tình hình khách hàng, việc tìm hiểu khách hàng chỉ dừng lại ở việc theo dõi
những thông tin về tình hình công nợ của khách hàng do phòng kế toán cung cấp
rồi quyết định chứ chưa tích cực tìm hiểu qua sách báo, tạp chí… và đưa ra
những phân tích đánh giá một cách bài bản. Hơn nữa nguyên tắc” phân công
phân nhiệm”, “bất kiêm nhiệm” chưa được thực hiện tốt do nhân viên thực hiện
công việc này vừa phải làm những việc khác nên hiệu quả công việc không cao,
đưa ra những quyết định sai lầm dẫn đến có các khoản nợ khó đòi hằng năm của
công ty còn nhiều.
3. Luận văn “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và
thu tiền tại Công ty cổ phần thủy sản Minh Phú - Hậu Giang” của Nguyễn Ngọc
Huỳnh Trang (Đại học Cần Thơ – 2014)
Ưu điểm: Đề tài đã đưa ra cơ sở lý luận hợp lý, các thủ tục kiểm soát đối
với bán hàng và thu tiền, trình bày rõ ràng, dễ hiểu
Đã chỉ ra được một vài ưu điểm như: hệ thống quy định, quy chế luôn
hướng vào mục tiêu đảm bảo tính hiệu quả hoạt động của đơn vị, tính trung
thực, hợp lý của BCTC, an toàn cho tài sản, thông tin và thực chất chúng là
những yếu tố cơ bản của hệ thống KSNB trong đơn vị. Việc ban hành và tổ chưc
thực hiện hệ thống các quy định cũng chính là việc thiết kế và vận hành hệ thống

KSNB.
Nhìn chung công tác tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ tại Công ty cổ phần
thủy sản Minh Phú - Hậu Giang là khá tốt. Quy trình luân chuyển chứng từ thực
hiện nghiêm ngặt và kiểm soát tốt. không để xảy ra tình trạng chứng từ, hóa đơn
xuất ra mà không có đầy đủ sự phê duyệt, điều này ngăn chặn được tình trạng
chứng từ, hóa đơn bị đối tượng gian lận sử dụng các mục đích có thể ảnh hưởng
đến công ty về nhiều mặt. Công ty đưa ra một hệ thống sổ sách phù hợp để ghi
chép, theo dõi các khoản doanh thu, công nợ …
Việc phân công trách nhiệm của các nhân viên trong công ty khá rõ ràng.
Việc lập biên bản đối chiếu công nợ với khách hàng vào cuối mỗi tháng sẽ giúp


15

công ty dễ dàng phát hiện ra những sai phạm như trường hợp khách hàng đã trả
nợ nhưng nhân viên cố tình ghi sổ trễ hoặc không ghi sổ để phục vụ cho lợi ích
cá nhân.
Nhược điểm:
Bên cạnh những thuận lợi và ưu điểm của hệ thống kiểm soát nội bộ chu
trình bán hàng và thu tiền thì vẫn còn một số mặt tồn tại trong công tác kiểm
soát , những mặt còn tồn tại này nếu không sớm được giải quyết, không được
hoàn thiện và khắc phục sẽ trở thành trở ngại lớn cho công tác hạch toán kế toán
và quá trình phát triển của công ty.
- Chưa đánh giá rõ được thực trạng KSNB tại công ty, các giải pháp đưa ra
hoàn thiện kiểm soát nội bộ đối với chu trình bán hàng và thu tiền còn sơ sài,
chưa thuyết phục.
- Khối lượng hàng bán hàng ngày lớn nên việc thanh toán diễn ra liên tục,
lượng tiền ra vào phức tạp, hoạt động giám sát của công ty về việc thu tiền chưa
thực sự hiệu quả, tuy đã có sự phân công công việc cho từng nhân viên nhưng
vẫn còn trường hợp một nhân viên vẫn kiêm nhiệm nhiều chức năng, dễ dàng

xảy ra việc nhân viên biển thủ tiền, dung tiền của công ty để phục vụ cho những
lợi ích riêng của bản thân.
- Trong quá trình hạch toán phát sinh những khoản lãi do trả chậm, trả góp
của khách hàng nhưng kế toán không hạch toán vào TK 515. Bên cạnh đó công
ty cũng chưa có chính sách tín dụng cụ thể cho doanh nghiệp minhg.
4. Luận văn “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và
thu tiền tại Công ty cổ phần Nhựa Đà Nẵng” của Nguyễn Thị Hương Trường
Đại học kinh tế và quản trị kinh doanh 2012
Ưu điểm:
-Đã nghiên cứu về cơ sở lý luận cũng như nghiên cứu tổng quan về hệ
thống kiểm soát nội bộ. Đi sâu vào nghiện cứu các thủ tục kiểm soát trong chu
trình bán hàng thu tiền, đánh giá được thực trạng HTKSNB


16

- Công ty thực hiện việc kiểm soát đối với chu trình bán hàng và thu tiền
khá chặt chẽ, quy định trách nhiệm và công việc cho từng bộ phận có liên quan
cũng khá rõ ràng và đầy đủ.
- Công ty đã đưa ra hệ thống sổ sách báo cáo phù hợp để thuận tiện cho
việc ghi chép các nghiệp vụ, các khoản doanh thu cũng như công nợ của khách
hàng.
- Công ty phân công trách nhiệm cho một nhân viên quản lý thu hồi công
nợ khách hàng cho nhóm mặt hàng cụ thể là rất tốt, tạo điều kiện cho việc theo
dõi các khoản nợ một cách dễ dàng và chặt chẽ hơn.
Nhược điểm:
- Chưa thu thập được nhiều bằng chứng liên quan đến đề tài nghiên cứu,
phần thông tin công ty còn sơ sài, chưa thể hiện rõ được các chính sách quy định
của công ty, liên hệ thực tế chưa nhiều.
- Việc đối chiếu kiểm tra sổ sách chứng từ thường do các nhân viên phụ

trách phần hành đó tự kiểm tra với nhau không đảm bảo được tính khách quan.
- Công ty chưa có quy định cụ thể về thời gian luân chuyển của chứng từ
cho kế toán công nợ, chưa có chính sách cụ thể về các khoản chiết khấu, chính
sách tín dụng để có thể thu hút khách hàng.
5. Khóa luận “ Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và
thu tiền tại Công ty cổ phần thương mại Phú Nhuận” của Dương Hồ Kiều Anh
( Trường đại học Công nghiệp TPHCM – 2015”
Ưu điểm: Nội dung rõ ràng, phản ánh đúng thực trạng của công ty, nêu
được các mục tiêu hướng tới, đã nêu ra được những kết quả đạt được như góp
phần hệ thống hóa và làm rõ các lý luận cơ bản về KSNB, KSNB chu trình bán
hàng và thu tiền. Luận văn đã phân tích, đánh giá thực trạng KSNB tại công ty
cổ phần thương mại Phú Nhuận, chỉ ra được những tồn tại, hạn chế đối vs
KSNB về bán hàng thu tiền, có những minh chứng cụ thể cho giả thuyết đưa ra.
-Trong các hạch toán doanh thu và hạch toán công nợ khách hàng, phòng
kế toán đã có nhiều cố gắng phản ánh đầy đủ, chính xác tình hình ghi nhận
doanh thu và tiêu thụ hàng hóa tại công ty


17

- Việc phân chia trách nhiệm cho các nhân viên được đề ra một cách cụ thể
rõ ràng bằng văn bản, giúp công việc được thực hiện một cách rõ ràng, có hiệu
quả.
- Trong công tác thanh toán, doanh nghiệp có những quy định nghiêm ngặt
về sự hợp lý của chứng từ thanh toán cho nên khi tiến hành thanh toán nhân viên
phải kiểm tra xem xét thận trọng để giảm thiểu sai sót có thể xảy ra.
Nhược điểm:
- Chưa nêu được quy trình kiểm soát chu trình bán hàng và thu tiền, các
phần không được liên kết liền mạch, chưa đánh giá được chu trình bán hàng và
thu tiền tại công ty.

- Công ty chưa có một chính sách bán hàng tín dụng cụ thể
- Khối lượng hàng bán hàng ngày rất lớn nên việc thanh toán với khách
hàng cũng diễn ra liên tục, lượng tiền vào ra trong ngày cũng rất phức tạp nhưng
công ty chưa có hình thức kiểm kê quỹ vào cuối ngày, đây là một rủi ro lớn gây
thất thoát tài chỉnh của công ty
- Các nguyên tắc vẫn chưa được sử dụng hiệu quả tại công ty, vẫn có khả
năng xảy ra sự thông đồng, gian lận, khả năng ngăn ngừa sai phạm thấp
6. Khóa luận “Nghiên cứu hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và
thu tiền tại Công ty cổ phần Phương Minh” của Nguyễn Thị Lộc Uyên ( Đại học
Thương mại – 2015)
Ưu điểm:
- Đã nêu ra được những kết quả đạt được như góp phần hệ thống hóa và
làm rõ các lý luận cơ bản về KSNB, KSNB chu trình bán hàng và thu tiền. Luận
văn đã phân tích, đánh giá thực trạng KSNB chu trình bán hàng và thu tiền tại
công ty cổ phần Phương Minh, chỉ ra được những tồn tại, hạn chế đối vs KSNB
bán hàng và thu tiền.
- Hệ thống tài khoản, sổ sách báo cáo kế toán được áp dụng thống nhất giữa
các bộ phận, đảm bảo tuân thủ các quy định của bộ tài chính. Công ty áp dụng
hình thức kế toán máy nên việc xác định số dư các tài khoản dễ dàng, chính xác


18

hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý, công tác quản lý được giảm nhẹ,
khoa học hơn.
Nhược điểm:
- Phần thực trạng đánh giá về kiểm soát nội bộ của công ty chưa được phân
tích và nghiên cứu kỹ, các số liệu đưa ra còn chưa cụ thể, chưa làm rõ được thực
trạng kiểm soát nội bộ tại công ty.
- Chưa thấy rõ được tầm quan trọng của hệ thống kiểm soát nội bộ nói

chung cũng như ảnh hưởng của hoạt động kiểm soát nội bộ tới chu trình bán
hàng và thu tiền
- Chưa có những quy định cụ thể về việc phân công trách nhiệm và quyền
hạn cho các bộ phận cũng như nhân viên trong doanh nghiệp, gây khó khan
trong việc giải quyết nếu có vấn đề xảy ra
- Công ty chưa có đủ nguồn nhân lực có chuyên môn, công tác nghiên cứu
thị trường và hoạt động marketing còn chưa được chú trọng dẫn tới ảnh hưởng
đến kết quả kinh doanh của công ty.
7. Khóa luận “Hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng - thu tiền tại
Công ty Ajinomoto Việt Nam” của Hoàng Thị Kiều Trang ( Đại học kinh tế Quy
Nhơn 2014)
Ưu điểm:
-Đề tài đã đề cập nhiều cơ sở lý thuyết về bán hàng thu tiền, bám sát các
nội dung về bán hàng thu tiền, diễn giải các nội dung có sự hợp lý, thống nhất.
Đề tài nghiên cứu sâu về kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng thu tiền, có nhiều
chứng từ và bảng biểu làm nổi bật nội dung của bài khóa luận. Đánh giá tốt thực
trạng kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng thu tiền tại Công ty Ajinomoto Việt
Nam. Có nhiều dẫn chứng và số liệu cụ thể qua các bảng biểu trong bài.
- Áp dụng tốt các phương pháp điều tra, thu thập dữ liệu, phân tích và xử lý
số liệu về hệ thống kiểm soát nội bộ để đánh giá thực trạng của công ty. Có
nhiều tài liệu cần thiết để từ đó đánh giá chính xác những ưu nhược điểm của hệ


19

thống kiểm soát nội bộ. Dựa trên những hạn chế thực tế đưa ra được những giải
pháp hoàn thiện mang tính khả thi cao cho công ty.
- Chỉ ra được tầm quan trọng của hệ thống kiểm soát nội bộ thông qua việc
quản lý chặt chẽ chứng từ và tầm quan trọng của hoạt động kiểm soát đối với
chu trình bán hàng và thu tiền.

Nhược điểm:
-Chưa đưa ra các cơ sở lý luận chung về bán hàng thu tiền. Quá đi sâu vào
thực tế mà không quan tâm đến lý thuyết nên bài chưa đạt được hiệu quả cao
nhất.
- Việc giao hóa đơn giữa phòng bán hàng và phòng kế toán vẫn được thực
hiện một cách chiếu lệ. Việc giao và nhận hóa đơn chứng từ đồng thời chuyển
giao trách nhiệm về bảo quản cũng như lưu trữ chứng từ, đây là những tài liệu
rất quan trọng nhưng khi giao nhận hóa đơn, chứng từ giữa hai phòng thì chỉ có
xác nhận số lượng, số hóa đơn chuyển trở lại phòng bán hàng do có sai sót thì
không được xác nhận trên giấy tờ. Đối với nghiệp vụ bán lẻ thì phòng bán hàng
không lập phiếu xuất kho, khách hàng sau khi trả tiền thì mang hóa đơn xuống
kho để nhận hàng dễ xảy ra tình trạng thất thoát hóa đơn lưu tại phòng kế toán
đối với nghiệp vụ bán hàng nhỏ lẻ và không thường xuyên này.
8. Khóa luận “Hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng - thu tiền tại
trung tâm kinh doanh xe máy – mô tô Đà Nẵng” của Nguyễn Quang Sơn (Đại
học Đà Nẵng – 2013)
Ưu điểm: Đã chỉ ra được các nội dung cơ bản, nêu được cơ sở lý luận, đánh
giá được tổng quan của chu trình bán hàng thu tiền, có các chứng từ....
 Môi trường kiểm soát: công ty có một bộ máy quản lý chặt chẽ từ trên

xuống. với mô hình quản lý vừa trực tuyến vừa chức năng tạo điều kiện
thuận lợi trong công tác kiểm tra kiểm soát trong toàn bộ hoạt động của công ty
kinh doanh xe máy mô tô Đà Nẵng, quyền hạn trách nhiệm phê duyệt cũng như
thực hiện nghiệp vụ bán hàng được phân chia rõ cho từng bộ phận và từng cá
nhân trong mỗi bộ phận có liên quan. Các phòng ban có sự phối hợp, có mỗi


20

quan hệ mật thiết, chặt chẽ với nhau tạo thành một thể thống nhất tạo điều kiện

cho việc thực hiện mục tiêu chung của công ty.
 Về các thủ tục kiểm soát: Các thủ tục kiểm soát tại công ty được ban giám

đốc ký duyệt và ban hành thành các quy chế bắt buộc của các phòng ban.
Các thủ tục kiểm soát được ban giám đốc duyệt dựa trên các nguyên tắc cơ bản:
Nguyên tắc “phân công phân nhiệm”, nguyên tắc “ủy quyền và phê chuẩn”,
nguyên tắc “bất kiêm nhiệm”. Với việc tuân thủ các nguyên tắc nayflamf cho
các thủ tục kiểm soát phát huy tốt được tác dụng vì thế mà hệ thống kiểm soát
nội bộ hoạt động có hiệu quả và ngày càng có khả năng ngăn ngừa các sai phạm,
gian lận một cách tốt hơn.
Nhược điểm:
Bên cạnh những ưu điểm trên, vẫn có những hạn chế phát sinh từ những
điểm yếu của hệ thống kiểm soát nội bộ của công ty kinh doanh xe máy mô tô
Đà Nẵng:
- Về theo dõi công nợ, hầu hết khách hàng bán buôn của công ty kinh
doanh xe máy mô tô Đà Nẵng đều không thanh toán ngay nên việc thu hồi nợ
còn khá phức tạp, lượng vốn vị chiếm dụng khá lớn. Mặt khác, công ty chưa có
hình thức chiết khấu thanh toán nên khó thu hồi được vốn nhanh chóng, điều
này ảnh hưởng rất lớn đến hoạt đông kinh doanh của công ty
- Tuy đã thực hiện nguyên tắc “phân công phân nhiệm” và nguyên tắc “bất
kiêm nhiệm” nhưng vẫn có thể để xảy ra hiện tượng các nhân viên trong công ty
thông đồng, cấu kết với nhau hoặc cấu kết với đối tượng bên ngoài để thực hiện
hành vi gian lận gây thất thoát tài sản của công ty.
9. Luận văn “ Phân tích hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng thu
tiền tại công ty yến sào Khánh Hòa” của Phạm Thị Thúy Hằng ( Đại học Khánh
Hòa – 2014)


21

Ưu điểm:
-Đã nêu ra được những kết quả đạt được như góp phần hệ thống hóa và làm
rõ các lý luận cơ bản về KSNB, KSNB chu trình bán hàng và thu tiền. Luận văn
đã phân tích, đánh giá thực trạng KSNB tại công ty, chỉ ra được những tồn tại,
hạn chế đối vs KSNB về bán hàng và thu tiền tại công ty.
- Bộ máy quản lý chặt chẽ. Trong mỗi phòng ban được tách biệt chức năng
và nhiệm vụ với nhau, không nhập nhằng và tất cả đều chịu sự giám sát của tổng
giám đốc. Không có sự chồng chéo công việc, tạo một cơ chế quản lý rõ ràng,
chặt chẽ.
- Có hệ thống tài khoản, sổ sách kế toán phù hợp tạo điều kiện thuận lợi
cho việc ghi chép các nghiệp vụ xảy ra, việc đối chiếu giữa thực tế và sổ sách dễ
dàng hơn. Công ty áp dụng hình thức chứng từ ghi sổ nên rất đơn giản cho việc
kiểm tra đối chiếu vào cuối kỳ.
- Có chính sách, quy định rõ ràng về các hoạt động công ty cũng như quy
định về trách nhiệm quyền hạn của mỗi nhân viên
Nhược điểm:
- Phần thực trạng đánh giá về kiểm soát nội bộ của công ty chưa được phân
tích và nghiên cứu kỹ, dẫn chứng chưa nhiều, trình bày chưa được hợp lý logic.
- Mặc dù là một công ty lớn nhưng vẫn chưa có bộ phận kiểm toán riêng
biệt thực hiện sự giám sát hoạt động chung của công ty. Mọi công việc kiểm tra,
đối chiếu thường do các nhân viên phụ trách các chứng từ, sổ sách của các
phòng ban tự kiểm tra đối chiếu với nhau.
- Chưa có chính sách tín dụng cụ thể. Công tác tìm hiểu thông tin về khách
hàng còn nhiều hạn chế dẫn đến tình trạng bị chiếm dụng vốn trong thời gian dài
và các khoản nợ khó đòi hằng năm vẫn còn cao
10. Khóa luận “Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và
thu tiền tại công ty TNHH đầu tư phát triển Vân Long” của Lê Thị Thủy ( Đại
học Nông Nghiệp Hà Nội – 2011)

22

Ưu điềm:
- Trình bày được cơ sở lý luận, đặc điểm của hệ thống kiểm soát nội bộ, chỉ
ra được sự cần thiết và những hạn chế tiềm tàng của hệ thống kiểm soát nội bộ.
Nêu được khái quát về chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty TNHH đầu tư
phát triển Vân Long, chức năng của chu trình cũng như những rủi ro có thể xảy
ra trong chu trình, đánh giá sơ bộ được thực trạng chu trình bán hàng thu tiền
trong hoàn cảnh thực tế của công ty, đưa ra nhiều số liệu bảng biểu liên quan đến
đề tài
Nhược điểm:
- Chưa chỉ rõ được các thủ tục kiểm soát trong chu trình bán hàng thu tiền,
chỉ nói chung chung. Đánh giá thực trạng hệ thống KSNB còn sơ sài, đề xuất
kiến nghị đưa ra chưa bám vào những hạn chế, nhược điểm của HTKSNB nói
chung và kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng thu tiền nói riêng.
- Công ty còn xử lý số liệu trên excel chưa có phần mềm kế toán riêng.
Công việc kế toán nhiều, còn xảy ra tình trạng ứ đọng công việc. công việc kiểm
soát nội bộ chưa thực sự chặt chẽ, các thủ tục kiểm soát xây dựng cho kiểm soát
chu trình bán hàng và thu tiền chưa được chú trọng, còn mang tính hình thức,
hiệu quả hoạt động kiểm soát chưa cao.
- Các giải pháp đưa ra chung chung, chưa bám sát vào những điểm còn tồn
tại của hệ thống kiểm soát nội bộ nói chung và hệ thống kiểm soát chu trình bán
hàng và thu tiền nói riêng, biện pháp đưa ra chưa khả quan đối với tình hình của
doanh nghiệp
11. Khóa luận “Hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng - thu tiền tại
công ty TNHH Yên Hưng Ân Thi” của Hoàng Thị Kiều Oanh ( Đại học Nông
Nghiệp Hà Nội – 2014)
Ưu điểm: Đánh giá được tổng quan kiểm soát nội bộ và thực trạng kiểm
soát nội bộ của Công ty TNHH Yên Hưng Ân Thi, đưa ra các cơ sở dẫn chứng
làm tài liệu đa dạng. Đánh giá tốt về thực trạng kiểm soát nội bộ đối với chu

23

trình bán hàng và thu tiền, số liệu đa dạng, có nhiều bảng biểu để tham khảo.
Đưa ra các dẫn chứng làm nội dung đánh giá sâu sắc.
Nhược điểm: Đề tài chú trọng đi sâu vào thực tế mà ít nói đến các cơ sở lý
luận, chưa đưa ra các cơ sở lý thuyết làm bài thiếu đi tính thuyết phục. Các giải
pháp đã đưa ra trong bài chưa hợp lý, chưa bám sát vào những điểm hạn chế mà
tác giả đã đề cập
Kết luận chung: Mặc dù còn tồn tại một số nhược điểm nhưng các đề tài
trên đã hệ thống hóa được lý luận cơ bản về hệ thống KSNB chu trình bán hàng
và thu tiền trong doanh nghiệp nói chung và thực trang KSNB chu trình bán
hàng và thu tiền tại các đơn vị nghiên cứu nói riêng. Các đề tài đã nêu lên được
những bất cập và hạn chế đối với công tác kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng
và thu tiền tại đơn vị, từ đó đưa ra một số giải pháp tương đối hữu hiệu để khắc
phục những hạn chế còn tồn tại và góp phần hoàn thiện công tác KSNB đối với
chu trình này tại các đơn vị nghiên cứu
Tuy nhiên, tại công ty TNHH Xuất Nhập Khẩu Nhật Minh hiện chưa có đề
tài nào nghiên cứu về kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền, do đặc thù
riêng về hàng hóa cũng như quy mô của đơn vị. Chính vì vậy em đã lựa chọn đề
tài “Hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty TNHH
xuất nhập khẩu Nhật Minh” làm đề tài khóa luận.
1.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Khóa luận với đề tài: “ Hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và
thu tiền tại công ty TNHH Xuất nhập khẩu Nhật Minh” đã:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ và kiểm soát nôi
bộ chu trình bán hàng và thu tiền trong các doanh nghiệp làm cơ sở cho việc
đánh giá công tác kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty
TNHH Xuất nhập khẩu Nhật Minh

- Tìm hiểu và đánh giá được thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình
bán hàng và thu tiền tại công ty TNHH Xuất nhập khẩu Nhật Minh , chỉ ra
những mặt đã đạt được và những vấn đề còn hạn chế của hệ thống kiểm soát nội


24

bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại doanh nghiệp.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường kiểm soát nội bộ chu trình bán
hàng và thu tiền tại đơn vị nhằm giảm thiểu những sai sot, gian lận góp phần vào
sự phát triển của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Nhật Minh.
1.7. Kết cấu của đề tài nghiên cứu
Trên cơ sở nhận thức được tầm quan trọng cùng với mong muốn nâng cao
hiểu biết của bản thân về kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp. Qua thời gian
tìm hiểu thực tế tại công ty TNHH xuất nhâp khẩu Nhật Minh em đã quyết định
chọn đề tài: “Hệ thống kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại
công ty TNHH xuất nhập khẩu Nhật Minh” làm đề tài khóa luận.
Đề tài nghiên cứu được chia làm 4 chương. Trong đó:
Chương I: Tổng quan về đề tài nghiên cứu.
Chương II: Lý luận chung về kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu
tiền tại công ty TNHH xuất nhập khẩu Nhật Minh
Chương III: Thực trạng kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại
công ty TNHH xuất nhập khẩu Nhật Minh
Chương IV: Đánh giá, nhận xét và một số ý kiến hoàn thiện kiểm soát nội
bộ chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty TNHH xuất nhập khẩu Nhật Minh


25

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ

CHU TRÌNH MUA HÀNG VÀ THANH TOÁN
2.1. Những vấn đề cơ bản về kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp
2.1.1. Khái niệm và chức năng của kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp
2.1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh
nghiệp
Trong mọi hoạt động của DN, chức năng kiểm tra, kiểm soát luôn giữ vai
trò quan trọng trong quá trình quản lý. Do đó, khi tổ chức bất kỳ hoạt động nào
của DN, bên cạnh việc sắp xếp cơ sở vật chất, nhân sự, các nhà quản lý luôn
lồng vào đó sự kiểm soát của mình về các phương diện thông qua các thủ tục
quy định về hoạt động. Đó chính là hệ thống KSNB của một đơn vị.
Hệ thống KSNB là công cụ chủ yếu để thực hiện chức năng kiểm soát
trong mọi quy trình quản lý của đơn vị. Hệ thống KSNB cung cấp thông tin cho
cả bên trong và bên ngoài của một tổ chức. Vì vậy, để người sử dụng tin cậy vào
tính chính xác và trung thực của thông tin đòi hỏi tổ chức phải duy trì một hệ
thống KSNB hữu hiệu. Vấn đề đặt ra là cần hiểu rõ bản chất của hệ thống
KSNB.
Theo Liên đoàn Kế toán Quốc tế (IFAC), hệ thống KSNB được định nghĩa
như là "một hệ thống gồm các chính sách, thủ tục được thiết lập tại đơn vị nhằm
đảm bảo thực hiện các mục tiêu sau:
- Bảo vệ tài sản của đơn vị không bị sử dụng lãng phí, gian lận hoặc không
hiệu quả.
- Bảo đảm độ tin cậy của các thông tin, cung cấp dữ liệu kế toán hợp lý,
chính xác.
- Bảo đảm việc thực hiện các chế độ pháp lý.
- Bảo đảm hiệu quả của hoạt động và năng lực quản lý".
Định nghĩa trên cho thấy hệ thống KSNB được các nhà quản lý thiết lập để
điều hành mọi nhân viên, mọi hoạt động trong DN, và KSNB không chỉ giới hạn