Tiết 1: Con Rồng, cháu Tiên

Ngày 4/9/2007
Bài 1: Tiết 1: Văn bản: Con Rồng, Cháu Tiên
(Truyền thuyết)
Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Giúp học sinh:
Hiểu định nghĩa sơ lợc về truyền thuyết
Hiểu nội dung ý nghĩa của truyện
Chỉ ra và hiểu đợc ý nghĩa của những chi tiết tởng tợng kỳ ảo
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng đọc. kể lại dợc truyện.
3. Giáo dục:
- Giáo dục HS tinh thần đoàn kết, niềm tự hào về nguồn gốc đẹp đẽ của dân
tộc
A. Tổ chức các hoạt động dạy -học :
* Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra việc chuẩn bị bài của HS .
- Kiểm tra SGK, vở soạn bài
* Bài mới :
- Giới thiệu bài : Mỗi con ngời chúng ta đều thuộc về một dân tộc. Mỗi dân
tộc lại có nguồn gốc riêng của mình gửi gắm trong những thần thoại, truyền
thuyết kỳ diệu . Các cộng đồng ngời Việt chúng ta sinh sống trên một dải đất
hẹp và dài uốn cong hình chữ s bên bờ biển đông bắt nguồn từ một truyền
thuyết xa xăm huyền ảo Con Rồng, cháu Tiên
Cho HS đọc truyện bằng cách phân vai -
GV nhận xét cách đọc .
- Hớng dẫn HS tìm hiểu chú thích .
GV hỏi: Qua phần đọc , em hiểu truyền
thuyết là gì?
GV nói thêm: Truyền thuyết có nơi liên hệ
với lịch sử rất rõ nét, có cơ sở lịch sử, nó gắn
với một thời đại lịch sử...
- Tuy vậy truyền thuyết không phải là lịch

sử bởi đây là truyện là tác phẩm nghệ thuật
dân gian nó thờng có các yếu tố lý tởng hoá
và yếu rố tởng tợng kỳ ảo
I. Khái niệm về truyền
thuyết :
- Truyền thuyết là loại truyện
dân gian truyền miệng kể về
các nhân vật và sự kiện có liên
quan đến lịch sử thời quá khứ
- Thờng có yếu tố tởng tơng, kỳ
ảo.
- Thể hiện thái độ và cách đánh
giá của nhân dân đối với các sự
kiện và nhân vật lịch sử
- Yếu tố hoang đờng, kỳ ảo: nguồn gốc của LLQ
và Âu Cơ , việc sinh nở kỳ lạ.
- Cách đánh giá của nhân dân: suy tôn , giải thích
nguồn gốc đẹp đẽ của ngời Việt - đánh giá công
lao của vua Hùng
II. Tìm hiểu truyện
1/ Những chi tiết tởng tợng ,
hoang đờng, kỳ ảo :
? Hãy tìm những chi tiết trong truyện thể hiện tính
chất kỳ lạ, lớn lao, đẹp đẽ về nguồn gốc và hình
dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ?
- Lạc Long Quân và Âu Cơ đều là thần. Lạc Long
Quân là thần Nòi Rồng ở dới nớc, con Thần Long
Nữ. Âu Cơ là nòi Tiên, ở trên núi cao, thuộc dòng
họ Thần Nông- Vị thần chủ trì nghề nông dạy làm
nghề trồng trọt cày cấy

- Hình dạng: Lạc Long Quân, sức khoẻ vô địch có
nhiều phép lạ
- Âu Cơ là ngời con gái xinh dẹp tuyệt trần
? Lạc Long Quân đã giúp dân làm những gì? Điều
ấy có ý nghĩa gì?
? Việc tác duyên của Lạc Long Quân nàng Âu Cơ
và việc sinh con của Âu Cơ có gì kỳ lạ? Lạc Long
Quân và Âu Cơ chia con nh thế nào? và để làm
a) Nguồn gốc và hình dạng của
Lạc Long Quân và Âu Cơ
a/ Nguồn gốc - hình dạng
- Lạc Long Quân :
+ Thần nòi rồng, dới nớc- con trai
thần Long Nữ.
+ Sức khoẻ vô địch có nhiều phép
lạ, giúp dân...
-> Vẻ đẹp cao quý, dũng mãnh,
nhân hậu.
- Âu Cơ : Dòng Tiên ở trên núi, họ
thần Nông .
+ Xinh đẹp dịu dàng, thích du
ngoạn -> vẻ đẹp cao quý dịu dàng,
phóng khoáng, thơ mộng .
* Nguồn gốc và hình dạng của Lạc
Long Quân và Âu Cơ kỳ lạ, lớn lao,
đẹp đẽ
b) Sự nghiệp mở n ớc: Kỳ lạ, lớn
lao
- Giúp dân diệt trừ Ng Tinh... Mộc
Tinh, những loài yêu quái làm hại

dân lành. Thần còn dạy dân cách
trồng trọt, chăn nuôi và cách ăn ở.
- Việc kết duyên kỳ lạ ở chỗ: một
ngời nòi Rồng ở dới nớc thẳm, một
ngời Nòi Tiên ở trên non cao, hai
- Gọi HS tóm tắt truyện
? Vì sao truyện Con Rồng, cháu Tiên đợc xem là
TT
Vì :
+ Sự kiện, nhân vật lịch sử: vua Hùng lập nớc Văn
Lang -> nhà nớc đầu tiên của nớc ta .
gì? Cứ theo truyện này thì ngời Việt là con cháu
ai?
? Em hiểu thế nào là các chi tiết tởng tợng kỳ ảo
? Các chi tiết tởng tợng kỳ ảo trong truyện này có
vai trò (ý nghĩa gì)?
? Em hãy cho biết ý nghĩa của truyện?
- Gv cho học sinh thảo luận và khái quát lại 2 ý phần
ghi nhớ.
ngời gặp nhau đem lòng yêu nhau
cùng chung sống trên cạn ở cung
Long Trang, nhng kẻ ở cạn, ngời ở d-
ới nớc, tập quán khác nhau khó mà
ăn ở cùng nhau lâu dài đợc.
- Việc sinh con của Âu Cơ lạ: Sinh
cái bọc.. nh thần.
- Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con
là để mở mang cai trị các vùng khác
nhau củ đất nớc.
- Theo truyện này thì ngời Việt là con

cháu Lạc Long Quân và Âu Cơ. (Lạc
Hồng).
c) Vai trò của các chi tiết t ởng t -
ợng kỳ ảo:
- Là những chi tiết không có thực đợc
tác giả dân gian sáng tạo nhằm một
mục đích nhất định (yếu tố thần kỳ,
lại thờng...) các chi tiết này gắn bó
với quan niệm của ngời xa vạn vật
hữu linh
- Tô đậm tính chất kỳ lạ, lớn lao, đẹp
đẽ của sự kiện.
- Thần kỳ hoá, thiêng liêng hoá
nguồn gốc giống nòi dân tộc mình.
- Làm tăng thêm sức hấp dẫn của tác
phẩm.
d) ý nghĩa của truyện:
- Truyện Con rồng cháu tiên có
nhiều chi tiết tởng tợng kỳ ảo, nhằm
giải thích, suy tôn nguồn gốc giống
nòi và thể hiện ý nguyện đoàn két
thống nhất cộng đồng của ngời Việt
II. Ghi nhớ:
- HS đọc ghi nhớ và học thuộc
IV. Luyện tập
Câu1: Một số tộc ngời khác ở VN cũng có các câu chuyện giải thích về nguồn
gốc giống nòi tơng tự nh truyện CRCT:
VD: Mờng Quả trứng ta nở ra con ng ời
Khơ Mú: Quả bầu mẹ
- Sự giống nhau ấy khẳng định sự gần gũi về cội nguồn và sự giao lu văn hoá

của các dân tộc anh em trên đất nớc ta.
Câu 2: HS kể lại truyện CRCT
- Hớng dẫn học bài mới: Đọc và soạn văn bản Bánh chng, bánh giầy
IV. Phần điều chỉnh bổ sung:


.