Ứng dụng phương pháp giảng dạy tích hợp vào dạy học mô đun

LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin chân thành cảm ơn Viện Sƣ phạm kỹ thuật, Trung tâm
Bồi dƣỡng và đào tạo sau đại học - Trƣờng Đại hoc Bách khoa Hà Nội đã tạo điều
kiện để tác giả hoàn thành luận văn này.
Đặc biệt, với lòng biết ơn sâu sắc, tác giả xin chân thành cảm ơn Thày giáo
TS Nguyễn Ngọc Hùng, ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn tác giả làm luận văn này.
Xin cảm ơn Ban giám hiệu và các đồng nghiệp trƣờng Cao đẳng nghề Điện
Sóc Sơn - Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình làm luận
văn.
Trong quá trình thực hiện luận văn, do trình độ bản thân còn hạn chế, luận
văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả mong nhận đƣợc những ý kiến đóng
góp, bổ sung của Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp và bạn đọc để luận văn đƣợc
hoàn thiện hơn.
Hà Nội, tháng 3 năm 2015
Tác giả

Dương Tử Vinh

1


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, những gì mà tôi viết trong luận văn là do sự tìm hiểu và
nghiên cứu của bản thân. Mọi kết quả nghiên cứu cũng nhƣ ý tƣởng của các tác giả
khác nếu có đều đƣợc trích dẫn nguồn gốc cụ thể.
Luận văn này cho đến nay chƣa đƣợc bảo vệ tại bất kỳ một hội đồng bảo vệ
luận văn thạc sĩ nào và chƣa đƣợc công bố trên bất kỳ một phƣơng tiện thông tin
nào.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những gì mà tôi đã cam đoan ở trên đây.
Hà Nội, tháng 3 năm 2015
Tác giả

Dương Tử Vinh

2


MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................1
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................2
MỤC LỤC ...................................................................................................................3
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT..............................................6
DANH MỤC CÁC BẢNG..........................................................................................7
DANH MỤC CÁC H NH V , ĐỒ TH .....................................................................8
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................9
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................9
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ..............................................................................11
3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài ..............................................................................12
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...................................................................12
5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................12
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP .................................13
1.1. Tổng quan về dạy học tích hợp ....................................................................13
1.1.1. Trên thế giới ...........................................................................................13
1.1.2. Tại Việt Nam ..........................................................................................14
1.2. Khái niệm về dạy học tích hợp .....................................................................15
1.2.1. Giáo án....................................................................................................15
1.2.1.1. Khái niệm giáo án ...........................................................................15
1.2.1.2. Khái niệm giáo án tích hợp .............................................................15
1.2.1.3. Giáo án tích hợp ..............................................................................16
1.2.3. Tích hợp ..................................................................................................18

1.2.4. Dạy học tích hợp.....................................................................................18
1.2.5. Tích hợp trong đào tạo nghề ...................................................................19
1.2.6. Phân tích nghề ........................................................................................19
1.3. Những yếu tố cơ bản của dạy học tích hợp .................................................21
1.3.1. Mục tiêu bài giảng tích hợp ....................................................................21

3


1.3.2. Nội dung bài giảng tích hợp ...................................................................21
1.3.3. Phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy học tích hợp .............................22
1.3.4. Phƣơng tiện dạy học tích hợp .................................................................23
1.3.5. Kết quả học tập .......................................................................................23
1.4. Đặc điểm của dạy học tích hợp ....................................................................24
1.4.1. Lấy ngƣời học làm trung tâm: ................................................................24
1.4.2. Dạy học tích hợp - Định hƣớng kết quả đầu ra ......................................25
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG GIẢNG DẠY MÔ ĐUN "ĐO LƢỜNG ĐIỆN" TẠI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐIỆN .....................................................................27
2.1. Vài nét về Trường Cao đẳng nghề Điện ......................................................27
2.2. Thực trạng giáo viên giảng dạy mô đun Đo lường điện .............................27
2.3. Thực trạng nhận thức của sinh viên về mô đun Đo lường điện ................30
2.4 Thực trạng về chương trình đào tạo .............................................................31
2.4.1. Kế hoạch đào tạo nghề (Quản lý sửa chữa đƣờng dây và trạm biến áp có
điện áp từ 110kV trở xuống - trƣớc đây là Hệ thống điện) ..............................31
2.4.2 Phƣơng thức đánh giá kết quả đào tạo ....................................................35
2.5. Thực trạng về các điều kiện đảm bảo dạy học mô đun Đo lường điện ......36
2.5.1. Giáo viên và cán bộ quản lý dạy nghề....................................................36
2.5.2. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học .....................................................38
2.5.3. Phƣơng pháp dạy học .............................................................................41
2.5.4. Hình thức tổ chức dạy học ......................................................................44

2.6. Ưu điểm và hạn chế của dạy học tích hợp ...................................................45
2.6.1. Ƣu điểm ..................................................................................................45
2.6.2. Hạn chế ...................................................................................................45
CHƢƠNG 3. ỨNG DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH HỢP MÔ ĐUN
ĐO LƢỜNG ĐIỆN TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐIỆN .............................47
3.1. Nguyên tắc xây dựng phương pháp dạy học theo quan điểm tích hợp ......47
3.2. Xây dựng giáo án dạy tích hợp .....................................................................47
3.2.1. Xây dựng hồ sơ giảng dạy ......................................................................47
3.2.2. Chuẩn bị thiết bị, vật tƣ, phƣơng tiện dạy học .......................................47

4


3.3. Tổ chức dạy học tích hợp .............................................................................48
3.3.1.1. Mục đích của giới thiệu chủ đề .......................................................49
3.3.1.2. Phƣơng hƣớng giới thiệu chủ đề .....................................................50
3.4. Một số bài giảng mẫu của mô đun Đo lường điện ......................................65
3.5. Đánh giá bài giảng tích hợp .........................................................................52
3.5.1. Khái niệm về đánh giá bài giảng tích hợp ..............................................52
3.5.1.1 Khái niệm bài giảng, đánh giá bải giảng tích hợp............................52
3.5.1.2. Mục tiêu đánh giả bài giảng tích hợp ..............................................54
3.5.2. Các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá bài giảng tích họp ..............................54
3.5.2.1. Khái niệm ........................................................................................54
3.5.2.2. Các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá bài giảng tích hợp ......................55
3.5.3. Phƣơng pháp đánh giá bài giảng tích hợp ..............................................59
3.5.3.1. Khái niệm về phƣơng pháp đánh giá bài giảng tích hợp ................59
3.5.3.2. Các phƣơng pháp đánh giá bài giảng tích hợp ................................59
3.5.4. Các thang điểm đánh giá bài giảng tích hợp ..........................................60
3.5.5. Sử dụng bằng chứng trong đánh giá bài giảng tích hợp .........................61
3.5.6. Quy trình đánh giá bài giảng tích họp ....................................................61

3.5.6.1. Chuẩn bị đánh giả............................................................................61
3.5.6.2. Thực hiện đánh giá ..........................................................................62
3.5.6.3. Kết luận đánh giá ............................................................................64
3.5.7. Sử dụng kết quả đánh giá bài giảng tích hợp .........................................65
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGH ...................................................................................88
TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................89
PHỤ LỤC ..................................................................................................................91

5


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

PPDH

: Phƣơng pháp dạy học

GD-ĐT

: Giáo dục – Đào tạo

BLĐTBXH

: Bộ Lao động Thƣơng binh Xã hội

MĐ

: Mô đun

MH

: Môn học

CTĐT

: Chƣơng trình đào tạo

TX

: Thƣờng xuyên

NLTH

: Năng lực thực hiện

KHKT

: Khoa học kỹ thuật

EVN

: Tập đoàn Điện lực Việt Nam

HSSV

: HSSV - Sinh viên

HS

: HSSV

SV

: Sinh viên

GV

: Giáo viên

ĐLĐ

: Đo lƣờng điện

PP

: Phƣơng pháp

TCDN

: Tổng cục dạy nghề

TBA

: Trạm biến áp

KN

: Kỹ năng

MTHT

: Mục tiêu học tập

6


DANH MỤC CÁC ẢN
Trang
Bảng 2.1: Cấu trúc của từng khối kiến thức ……………………………………..31
Bảng 2.2: Đội ngũ giáo viên phân bố theo độ tuổi và trình độ …………………..36
Bảng 2.3: Trình độ tay nghề của đội ngũ GV ……………………………………37
Bảng 2.4: Các thiết bị chính phục vụ cho MĐ 28 ………………………..…...…39
Bảng 2.5: Mức độ sử dụng phƣơng pháp dạy học …………………………..…...42
Bảng 2.6: Mức độ sử dụng phƣơng tiện dạy học ……………………..………….43

7


DANH MỤC CÁC H NH V , Đ

TH , IỂU Đ
Trang

Biểu đồ 2.1: Mức độ hứng thú của sinh viên đối với mô đun ĐLĐ ………………30
Biểu đồ 2.2: Mức độ cần thiết của mô đun với các môn chuyên ngành điện ……..31
Biểu đồ 2.3: Nội dung kiến thức trình bày của giáo viên ………………………….35
Biểu đồ 2.4: Mức độ tham gia xây dựng bài giảng của sinh viên ………………....35
Biểu đồ 2.5: Mức độ sử dụng phƣơng pháp dạy học ………………………………42
Biểu đồ 2.6: Thể hiện mức độ sử dụng phƣơng tiện dạy học ……………………...44

8


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thế giới hiện nay đang ở trong thời kì biến đổi cực kì nhanh chóng đi cùng
sự phát triển mang tính xu thế tất yếu của kinh tế thị trƣờng và sự phát triển bùng nổ
của khoa học, kỹ thuật và công nghệ; đòi hỏi phải luôn có sự đổi mới tƣ duy giáo
dục kịp thời. Trong hoàn cảnh ấy giáo dục chính là yếu tố quyết định đến sự tiến bộ
đó, giáo dục không những phải cung cấp cho sinh viên tri thức, kỹ năng mà còn
giúp sinh viên rèn luyện về nhân cách, về thái độ để khi ra đời có thể học tập suốt
đời và tham gia một cách chủ động, sáng tạo vào thế giới. Giáo dục giúp mỗi ngƣời
phát hiện và phát triển thêm tiềm năng sáng tạo của bản thân, phát huy tính độc lập
tự chủ trong mỗi ngƣời điều đó sẽ giúp mỗi ngƣời trở nên "giàu có" cả về tri thức
lẫn đạo đức, và quan trọng hơn đó là quá trình phát triển của mỗi con ngƣời và cũng
là quá trình con ngƣời tự khẳng định mình, tự thể hiện mình trong cộng đồng, trong
xã hội; nghĩa là giáo dục con ngƣời phát triển toàn diện.
Chính bởi vậy việc đổi mới phƣơng pháp dạy học nhằm mục đích phát huy
tính độc lập sáng tạo của các HSSV, sinh viên trong các trƣờng và thay đổi cách dạy
học thụ động truyền thống là hết sức cấp thiết. UNESCO đã đúc kết: "Học để biết,
học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình", đó là 4 mục tiêu đƣợc
coi là trụ cột của ngành giáo dục thế kỷ 21 (Báo cáo của Uỷ ban quốc tế về giáo dục
TK 21). Muốn đạt đƣợc điều đó thì cần phải có những đột phá trong giáo dục nhất
là việc thay đổi về phƣơng pháp giáo dục sao cho nâng cao chất lƣợng và hiệu quả
dạy học nhằm phát huy đƣợc tính chủ động sáng tạo của HSSV, sinh viên. Xây
dựng kế hoạch dạy học theo hƣớng tích hợp đó là một trong những nội dung trọng
tâm Bộ GD-ĐT yêu cầu trong hƣớng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục bắt đầu từ
năm học 2012-2013. Dạy học theo hƣớng tích hợp là một trong những quan điểm
giáo dục đã trở thành xu thế trong việc xác định nội dung dạy học và trong chƣơng
trình xây dựng môn học ở các trƣờng phổ thông, các trƣờng nghề và ngày cả trong

các trƣờng đại học. Quan điểm tích hợp đƣợc xây dựng trên cơ sở những quan niệm
tích cực về quá trình học tập và quá trình dạy học.

9


Điều 19, điều 26 Luật dạy nghề năm 2006 về phƣơng pháp dạy học nêu rõ:
"phƣơng pháp dạy nghề phải kết hợp rèn luyện năng lực thực hành nghề với trang bị
kiến thức chuyên môn và phát huy tính tích cực, tự giác, năng động, khả năng làm
việc độc lập/ tổ chức làm việc theo nhóm.....".
Quyết định 58/2008/QĐ-BLĐTBXH ngày 9/06/2008 quy định về chƣơng
trình khung đào tạo trung cấp nghề, cao đẳng nghề về cấu trúc của chƣơng trình đào
tạo bao gồm các môn học và mô đun; các môn học và mô đun lại bao gồm các bài
học với mục tiêu cần đạt đƣợc gồm cả kiến thức và kỹ năng.
Quyết định 09/2008/QĐ-BLĐTBXH ngày 27/3/2008 quy định nguyên tắc,
quy trình xây dựng và ban hành tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia, trong đó bao
hàm kết quả phân tích nghề với các thông tin về nhiệm vụ, công việc của nghề;
công việc đƣợc phân thành các bƣớc công việc, mỗi bƣớc công việc lại bao gồm các
kỹ năng và tiểu kỹ năng cần đạt đƣợc; bao hàm tiêu chí về kiến thức, kỹ năng và
thái độ cần có để thực hiện đƣợc mô tả qua các tiêu chí thực hiện, kiến thức, kỹ
năng thiết yếu cũng nhƣ tiêu chí và hình thức đánh giá.
Thông tƣ 15/2011/TT-BLĐTBXH ngày 10/05/2011 về đánh giá kỹ năng
nghề quốc gia quy định quy trình, phƣơng pháp đánh giá và công nhận trình độ kỹ
năng nghề quốc gia.
Có thể nhận thấy rằng, các quyết định, thông tƣ, các chỉ thị đã đề cập đến
việc đổi mới phƣơng pháp giáo dục thông qua việc phát triển các kỹ năng của ngƣời
học nhằm mục đích là nâng cao chất lƣợng học tập và nâng cao các kỹ năng thực
hành của ngƣời học nghề nói chung.
Mặt khác, chúng ta đều biết rằng điện năng là một nguồn năng lƣợng không
thể thiếu trong sản xuất và trong sinh hoạt; nó cũng là một nguồn năng lƣợng không

thể thiếu với bất kỳ một quốc gia nào trên thế giới. Lịch sử ngành điện phát triển
qua nhiều thời kỳ lịch sử, đến nay về cơ bản Hệ thống điện lƣới quốc gia bao gồm
rất nhiều các nhà máy thuỷ điện, nhiệt điện đáp ứng đƣợc nhu cầu của xã hội. Tuy
nhiên, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật đã tạo nên sự thay đổi lớn trong tất cả
các lĩnh vực của xã hội trong đó có cả ngành Điện, đó là sự xuất hiện của các nguồn

10


năng lƣợng điện khác ngoài thuỷ điện và nhiệt điện nhƣ năng lƣợng điện nguyên tử,
năng lƣợng điện mặt trời... Để đáp ứng đƣợc sự thay đổi đó đòi hỏi tất cả các cán bộ
công nhân viên trong ngành Điện phải đảm bảo về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ,
có lòng yêu nghề; đảm bảo tính an toàn lao động đặc biệt là với các công nhân điện
nói chung, những ngƣời trực tiếp tiếp xúc với khoa học kỹ thuật, trực tiếp làm việc
với nó thì phải có kỹ năng nghề nghiệp nhất định.
Trong tình hình giáo dục hiện nay có rất nhiều trƣờng cùng đào tạo công nhân
điện, điều kiện và môi trƣờng giáo dục ở mỗi một đơn vị là khác nhau nên việc phải
đảm bảo chất lƣợng đầu ra của sinh viên là hết sức quan trọng. Điều này đòi hỏi các
trƣờng phải tìm biện pháp nâng cao chất lƣợng đào tạo để xây dựng nên một đội ngũ
lao động có kiến thức và có kỹ năng của ngành Điện là một nhiệm vụ cấp thiết.
Trƣờng Cao đẳng nghề điện đã và đang cố gắng đẩy mạnh triển khai việc đổi
mới dạy, học tập của cùng một lĩnh vực hoặc một vài lĩnh vực khác nhau trong cùng
một kế hoạch dạy học.
- Tích hợp trong dạy học một nghề cụ thể là quá trình thống nhất giữa lý thuyết
và thực hành thành một chỉnh thể nhằm đạt đƣợc yêu cầu của mục tiêu đào tạo.
Với mong muốn đƣợc góp một phần nhỏ bé vào sự nghiệp đào tạo của nhà
trƣờng và đƣợc sự giúp đỡ của đồng nghiệp, tác giả chọn đề tài: ''Ứng dụng
phương pháp giảng dạy tích hợp vào dạy học mô đun Đo lường điện tại Trường
Cao đẳng nghề điện'' làm đề tài luận văn.
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

- Trên cơ sở thực tế tại trƣờng trong những năm qua, tỷ lệ sinh viên tuyển sinh
vào các trƣờng nghề ngày càng giảm. Một phần do chiến lƣợc tuyển sinh và xu thế
chung của nƣớc ta một phần do cách nhận thức về trƣờng nghề chƣa đầy đủ do đó
việc thu hút HSSV vào các trƣờng nghề rất ít. Ngoài ra các yếu tố về cơ sở vật chất,
trình độ của giáo viên, phƣơng pháp giảng dạy cũng ảnh hƣởng không nhỏ đến chất
lƣợng đạo tạo.
Do đó để nâng cao hiệu quả đào tạo tại trƣờng với mong muốn sẽ góp phần
thực hiện nhiệm vụ phát triển nhà trƣờng, phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề, đáp

11


ứng đƣợc yêu cầu nâng cao chất lƣợng đào tạo phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nƣớc; tác giả đã nghiên cứu đề tài: ''Ứng dụng phương pháp giảng dạy tích hợp
vào dạy học mô đun Đo lường điện tại Trường Cao đẳng nghề điện''.
3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về dạy học tích hợp;
- Đánh giá thực trạng giảng dạy mô đun Đo lƣờng điện tại Trƣờng Cao đẳng
nghề điện
- Ứng dụng phƣơng pháp giảng dạy tích hợp mô đun Đo lƣờng điện tại
Trƣờng Cao đẳng nghề Điện.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Là đơn vị sự nghiệp có thu trực thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN),
chịu sự quản lý nhà nƣớc của Bộ Công thƣơng, Bộ Lao động Thƣơng Binh & Xã
Hội, Tổng Cục dạy nghề và cũng là nơi đào tạo nguồn nhân lực chủ yếu cho EVN.
Do đó việc đánh giá và đƣa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo,
nâng cao chất lƣợng tay nghề cho HSSV đang là một trong những mục tiêu hàng
đầu của nhà trƣờng nhằm cung cấp cho xã hội nguồn nhân lực có trình độ kiến thức,
kỹ năng, có phẩm chất, có tƣ duy, có đạo đức...
Nâng cao chất lƣợng đào tạo và chất lƣợng tay nghề của HSSV là một lĩnh

vực rất rộng. Do thời gian, kinh nghiệm và kiến thức còn hạn chế, luận văn này chỉ
tập trung vào việc phân tích thực trạng đào tạo tại trƣờng và đề ra các giải pháp cơ
bản nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo và cụ thể là ứng dụng phƣơng pháp giảng
dạy tích hợp vào giảng dạy mô đun Đo lƣờng điện tại trƣờng Cao đẳng nghề điện.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận: Tham khảo các tài liệu lý luận khoa học,
tạp chí, sách báo, kỷ yếu hội thảo…có liên quan đến đề tài nghiên cứu.
- Phƣơng pháp điều tra, khảo sát bằng các phiếu thăm dò, tìm hiểu thực tế.
- Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp và thống kê các số liệu.

12


CHƢƠN

1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP

1.1. Tổng quan về dạy học tích hợp
1.1.1. Trên thế giới
Dạy học tích hợp áp dụng lần đầu tiên ở Mỹ và Anh dƣới hình thức một thuật
ngữ khác: phƣơng pháp dự án, vào những năm 30 của thể kỷ XX. Chúng đƣợc áp
dụng trƣớc hết ở trƣờng phổ trung, trung học nghề, trƣờng cao đẳng và đại học,
trong những giáo trình tích hợp. Dần dần, chƣơng trình tích hợp đƣợc chuyển xuống
các bậc học dƣới. Tƣ tƣởng tích hợp gắn rất chặt với khái niệm hoạt động và xã hội
hóa nhà trƣờng, nhằm đẩy đời sống nhà trƣờng gần gũi hơn nữa với cuộc sống xã
hội, hạn chế tính hàn lâm sách vở và lối giáo dục nhồi nhét.
Ở Mỹ đã sớm sử dụng mô đun trong đào tạo công nhân. Đó là việc đào tạo
bổ túc tức thời cho công nhân làm việc trong các dây chuyền ô tô của các hãng
General, Motor và Ford vào những năm 20 của thế kỷ 19. Để đáp ứng yêu cầu sản
xuất theo kiểu Taylor vốn thống trị thời bấy giờ, công nhân đƣợc đào tạo cấp tốc

trong các khóa học chỉ kéo dài 2 - 3 ngày. Học viên đƣợc làm quen với mục tiêu
công việc và đƣợc đào tạo ngay tại dây truyền với nội dung không thừa, không thiếu
nhằm đảm nhận công việc cụ thể trong dây chuyền. phƣơng pháp và hình thức đào
tạo này đã nhanh chóng đƣợc phổ biến và áp dụng rộng rãi ở Anh và một số nƣớc
Tây Âu do tính thực dụng, tiết kiệm thời gian và kinh phí đào tạo. UNESCO và ILO
là hai tổ chức quốc tế không chỉ khuyến khích mà còn tạo điều kiện cho việc phát
triển và ứng dụng các nhóm mô đun trong đào tạo nghề nói riêng và đào tạo nói
chung.
Tại Paris, các chuyên gia cho rằng sử dụng mô đun là “ thích hợp và cần thiết
cho mọi đối tƣợng đào tạo, đặc biệt cho giáo dục kĩ thuật nghề nghiệp và trong việc
phổ biến kĩ thuật mới” và khuyến cáo các nƣớc đang phát triển khi đầu tƣ tổng thể
cho giáo dục còn hạn chế thì nên quan tâm đến việc đào tạo trên thế giới không nên
“sa đà” vào việc tranh cãi, duy danh thuật ngữ mà nên triển khai áp dụng và từ đó
rút kinh nghiệm. Từ đào tạo theo mô đun kỹ năng hành nghề (Modules of
employable skills - MES) đến đào tạo theo mô đun năng lực thực hiện (MEQ). Đề

13


cƣơng năm 1973 tổ chức lao động thế giới ILO đã đề xuất phƣơng thức đào tạo theo
mô đun (MES = phƣơng thức đào tạo nghề theo công việc / kỹ năng hành nghề) nên
bị phê phán là hẹp, thiển cận không đủ đáp ứng về trình độ. Những yếu tố lý thuyết
chỉ dừng ở mức thấp không đủ để đạt trình độ phân tích, hiểu và giải quyết vấn đề.
Ngày nay, dạy học tích hợp có mặt trong hầu hết các nền giáo dục của các
quốc gia trên thế giới, ở khu vực châu Á các nƣớc Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc
… đã đƣa dạy học tích hợp vào hệ thống giáo dục và đã đạt đƣợc thành công trong
việc đào tạo nguồn nhân lực phát triển đất nƣớc.
1.1.2. Tại Việt Nam
Ở nƣớc ta, từ thập niên 90 của thế kỷ XX trở lại đây, vấn đề xây dựng môn
học tích hợp với những mức độ khác nhau mới thực sự đƣợc tập trung nghiên cứu,

thử nghiệm và áp dụng vào nhà trƣờng phổ thông, chủ yếu ở bậc Tiểu học và cấp
THCS và gần đây áp dụng vào trong việc thiết kế chƣơng trình, lập kế hoạch và tổ
chức đào tạo ở lĩnh vực chuyên nghiệp trong đó có lĩnh vực đào tạo nghề. Trƣớc đó,
tinh thần giảng dạy tích hợp chỉ mới đƣợc thực hiện ở những mức độ thấp nhƣ liên
hệ, phốihợp các kiến thức, kĩ năng thuộc các môn học hay phân môn khác nhau để
giải quyết một vấn đề giảng dạy.
Bộ Lao động- Thƣơng binh và Xã hội đã xác định lấy quan điểm dạy học
tích hợp làm nguyên tắc chỉ đạo để tổ chức nội dung chƣơng trình, biên soạn giáo
trình và lựa chọn các phƣơng pháp giảng dạy. Nguyên tắc dạy học tích hợp phải
đƣợc quán triệt trong toàn bộ mô đun, môn học của một chƣơng trình đào tạo nghề;
quán triệt trong mọi yếu tố của hoạt động dạy nghề; tích hợp trong chương trình;
tích hợp trong giáo trình; tích hợp trong phương pháp dạy học của người dạy và
trong hoạt động học tập của người học.
Trong những năm gần đây Bộ Lao động Thƣơng binh và Xã hội, Tổng cục
dạy nghề cũng đã yêu cầu đặc biệt là các trƣờng nghề tham gia Hội giảng các cấp
phải soạn giáo án và giảng dạy theo hƣớng tích hợp. Do vậy mà kết quả hội giảng
giáo viên dạy nghề gặt hái nhiều thành công và có chất lƣợng hơn về chiều sâu;

14


Các hội thảo về dạy học tích hợp đƣợc tổ chức, thông tƣ nghị định về việc
ban hành và biên soạn mẫu giáo án tích hợp ra đời, cho ta thấy sự quan trọng, sự
cần thiết của việc áp dụng quan điểm dạy học tích hợp trong giáo dục.
1.2. Khái niệm về dạy học tích hợp
1.2.1. Giáo án
1.2.1.1. Khái niệm giáo án
Trong giáo dục học, ngƣời ta quan niệm:
- Giáo án là bản thiết kế cho tiến trình dạy học, là bản kế hoạch mà ngƣời
giáo viên dự định sẽ thực hiện giảng dạy trên lớp cho nhóm đối tƣợng HS cụ thể.

- Giáo án là một bàn thiết kế tiến trình và các hoạt động cùa GV và HS trong
giờ học
- Giáo án điện tử có thể hiểu là bản thiết kế cụ thể toàn bộ kế hoạch hoạt
động dạy học của giáo viên trên giờ lên lớp, toàn bộ hoạt động dạy học đó đã đƣợc
đa phƣơng tiện hoá một cách chi tiết, có cấu trúc chặt chẽ và logic đƣợc quy định
bởi cấu trúc của bài học. Giáo án điện tử là một sản phẩm của hoạt động thiết kế bài
dạy đƣợc thể hiện bằng vật chất trƣớc khi bài dạy học đƣợc tiến hành.
Nhƣ vậy, có những quan niệm khác nhau, tuy nhiên giáo án phải có những
yếu tố sau: hoạt động dạy - học phù hợp với đối tƣợng, nội dung dạy học, mục tiêu
và kết quả dạy học.
Trên cơ sở những phân tích trên, giáo án là bản thiết kế tiến trình dạy học
mà giáo viên và học sinh thực hiện nhằm đạt được mục tiêu dạy học.
Giáo án có thể đƣợc thiết kế theo các định dạng khác nhau nhƣng có các
thành phần cơ bản: mục tiêu bài học, nội dung bài học, các hoạt động của giáo viên
và học sinh, kết quả mà học sinh đạt đƣợc về kiến thức, kỹ năng cũng nhƣ thái độ
và công việc chuẩn bị cho bài học sau.
1.2.1.2. Khái niệm giáo án tích hợp
Giáo án tích hợp là bản thiết kế tiến trình thực hiện bài tích hợp trong đào tạo
nghề nhằm làm cho sinh viên lĩnh hội đƣợc kiến thức, hình thành kỹ năng và thái độ
đối với lao động nghề nghiệp và cuộc sống.

15


Hiện nay, còn có những quan niệm khác nhau về giáo án tích hợp trong dạy nghề:
- Giáo án tích hợp đƣợc thiết kế theo bài
- Giáo án tích hợp đƣợc thiết kế theo bài; nếu bài có thời lƣợng lớn hơn 20
giờ thi có thể thiết kế theo hƣớng thực hiện một số tiểu kỹ năng theo ca dạy tích hợp
Ở góc độ lý luận dạy học, giáo án cần đƣợc thiết kế theo bài vì trong dạy
nghề mỗi bài hình thành một kỹ năng, nếu việc thiết kế giáo án theo bài thì giáo

viên có thể kiểm soát đƣợc quá trình dạy học đặc biệt là quá trình hình thành kỹ
năng cho ngƣời học.
1.2.1.3. Giáo án tích hợp
GIÁO ÁN SỐ:.........

Thời gian thực hiện:.............................................
Tên bài học trƣớc:................................................
Thực hiện từ ngày........ đến ngày ......................

TÊN BÀI: ....................................................................................................................
MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Sau khi học xong bài này, HS có khả năng:
.......................................................................................................................................
ĐỒ DÙNG VÀ TRANG THIẾT B DẠY HỌC..........................................................
H NH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC:.........................................................................
I. ỔN Đ NH LỚP HỌC:
Thời gian:.................................
II. THỰC HIỆN BÀI HỌC.

TT

Hoạt động dạy học
Hoạt động
Hoạt động
của giáo viên của học sinh
Lựa chọn các Lựa chọn các
hoạt động
hoạt động
phù hợp
phù hợp

Nội dung

1

Dẫn nhập
Giới thiệu tổng quan về bài học

2

iới thiêu chủ đề
- Tên bài học
Lựa chọn các Lựa chọn các
- Mục tiêu:
hoạt động
hoạt động
- Nội dung bài học: (Giới thiệu tổng phù hợp
phù hợp
quan về quy trình công nghệ hoạc
trình tự thực hiện kỹ năng cần đạt
được theo mục tiêu của bài học
+ Tiểu kỹ năng 1;
+ Tiểu kỹ năng 2;
........
+ Tiểu kỹ năng n.

16

Thời
gian

3

iải quyết vấn đề
1. Tiểu kỹ năng 1 (Công việc 1)
a. Lý thuyết liên quan: (chỉ dạy những
kiến thức lý thuyết liên quan đến tiểu
kỹ năng 1).
b. Trình tự thực hiện: (hướng dẫn ban
đầu thực hiện tiểu kỹ năng 1)
c. Thực hành: (hướng dẫn thường
xuyên thực hiện tiểu kỹ năng 1)
1. Tiểu kỹ năng 2 (Công việc 2)
(Các phần tương tự như thực hiện tiểu
kỹ năng 2)

Lựa chọn các Lựa chọn các
hoạt động
hoạt động
phù hợp
phù hợp

Lựa chọn các Lựa chọn các
hoạt động
hoạt động
phù hợp
phù hợp

...............................

n. Tiểu kỹ năng n (Công việc n)
(Các phần tương tự như thực hiện tiểu
kỹ năng n)
4

5

Kết thúc vấn đề
- Củng cố kiến thức: (nhấn mạnh các
kiên thức lý thuyết liên quan cần lưu ý)
- Củng cố kỹ năng: (củng cố các kỹ
năng cần lưu ý; các sai hỏng thường
gặp và cách khắc phục...)
- Nhận xét kết quả học tập: (đánh giá
về ý thức và kết qur học tập)
- Hướng dẫn chuẩn bị cho buổi học
sau: (về kiến thức, vật tư, dụng cụ...)
Hƣớng dẫn tự học
- Hướng dẫn các tài liệu liên quan đến
nội dung của bài học để học sinh tham
khảo.
- Hướng dấn tự rèn luyện

Lựa chọn các Lựa chọn các
hoạt động
hoạt động
phù hợp
phù hợp
Lựa chọn các Lựa chọn các
hoạt động

hoạt động
phù hợp
phù hợp

Lựa chọn các Lựa chọn các
hoạt động
hoạt động
phù hợp
phù hợp

III. RÚT KINH NGHIỆM TỔ CHỨC THỰC HIỆN:.................................................
TRƢỞN

KHOA/ TRƢỞN

TỔ MÔN

17

Ngày.....tháng ........năm........
GIÁO VIÊN


1.2.3. Tích hợp
Tích hợp (intergation) có nghĩa là gộp lại, sát nhập, hội nhập, hợp thành một thể
thống nhất. Khái niệm tích hợp sử dụng trong phạm vi sƣ phạm học mang hàm nghĩa
đề cập tới phƣơng pháp sƣ phạm nhằm hƣớng tới nhiều mục đích trong hoạt động.
Theo từ điển Tiếng Việt: “Tích hợp là sự kết hợp những hoạt động, chương
trình hoặc các thành phần khác nhau thành một khối chức năng. Tích hợp có nghĩa
là sự thống nhất, sự hòa hợp, sự kết hợp”.

Theo từ điển Giáo dục học: “Tích hợp là hành động liên kết các đối tượng
nghiên cứu, giảng dạy, học tập của cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực khác nhau
trong cùng một kế hoạch giảng dạy” [21,383].
Trong tiếng Anh, tích hợp đƣợc viết là “integration” một từ gốc Latin
(integer) có nghĩa là “whole” hay “toàn bộ, toàn thể”. Có nghĩa là sự phối hợp các
hoạt động khác nhau, các thành phần khác nhau của một hệ thống để bảo đảm sự
hài hòa chức năng và mục tiêu hoạt động của hệ thống ấy.
Đƣa tƣ tƣởng sƣ phạm tích hợp vào trong quá trình dạy học là cần thiết. dạy
học tích hợp là một xu hƣớng của lí luận dạy học và đƣợc nhiều nƣớc trên thế giới
thực hiện. Nhƣ vậy, trong dạy học, tích hợp có thể đƣợc coi là sự liên kết các đối
tƣợng giảng dạy, học tập trong cùng một hoạt động để đảm bảo sự thống nhất, hài
hòa, trọn vẹn của hệ thống dạy học nhằm đạt mục tiêu dạy học tốt nhất.
1.2.4. Dạy học tích hợp
Theo quyết định số 62/2008/QĐ-BLĐTBXH của Bộ Lao động - Thƣơng
binh và Xã hội ra ngày 4/11/2008 về việc ban hành hệ thống biểu mẫu, sổ sách quản
lý dạy và học trong các trƣờng dạy nghề, có thể xác định dạy học tích hợp là một
trong ba hình thức tổ chức dạy học phổ biến trong đào tạo nghề.
Bản chất của tổ chức dạy tích hợp là tổ chức dạy học kết hợp giữa dạy lý
thuyết và thực hành trong cùng một không gian, thời gian. Điều này có nghĩa khi
dạy một kỹ năng nào đó, phần kiến thức chuyên môn liên quan đến đâu sẽ đƣợc dạy
đến đó và đƣợc thực hành để luyện tập ngay. Cả hai hoạt động này đƣợc thực hiện
tại cùng một địa điểm.

18


Điều lƣu ý trong dạy học tích hợp là sẽ sử dụng các PPDH hƣớng tới đạt
đƣợc cả mục đích nhận thức nội dung bài học, phát triển năng lực hành động và thái
độ nghề nghiệp cho ngƣời học.
Từ định hƣớng về đào tạo nghề và thực tiễn cho thấy, dạy nghề đã và đang

đặt ra mục tiêu cần giải quyết đó là quá trình đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật trực
tiếp trong sản xuất, dịch vụ, họ phải có năng lực thực hành nghề tƣơng xứng với
trình độ đào tạo, có đạo đức, lƣơng tâm nghề nghiệp, ý thức kỷ luật, tác phong công
nghiệp, có sức khỏe, sau khi tốt nghiệp học có khả năng hành nghề và có thể tiếp
tục học tập ở trình độ cao hơn. Từ thực tiễn sinh động đã đặt ra cho thầy và trò
trong các trƣờng dạy nghề nhiều thách thức và cơ hội để phát triển, trong đó lựa
chọn phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy học theo định hƣớng hành động là một
trong những vấn đề đƣợc quan tâm.
1.2.5. Tích hợp trong đào tạo nghề
Trong lĩnh vực đào tạo nghề hiện nay có hai lối tiếp cận dạy học, đó là tiếp
cận truyền thống và tiếp cận năng lực thực hiện. Tiếp cận truyền thống tỏ ra không
mấy thích hợp với nhu cầu của thị trƣờng lao động cũng nhƣ của ngƣời lao động
hiện nay. Để ngƣời học có thể nhanh chóng hòa nhập thực tế sản xuất, có năng lực
đáp ứng với cac tiêu chuẩn của doanh nghiệp, rút ngắn thời gian đào tạo…đa phần
các hệ thống dạy nghề trên thế giới hiện nay đều chuyển sang tiếp cận theo năng lực
thực hiện hay con gọi là phƣơng pháp dạy học tích hợp.
Trong dạy nghề, mục tiêu của dạy nghề là năng lực mà ngƣời học đạt đƣợc
sau quá trình học tập. Sau khi học xong một bài học, một mô đun, ngƣời học nghề
làm đƣợc một phần công việc hoặc công việc nhất định của nghề. Bởi thế, nội dung
tích hợp trong dạy nghề nhằm hình thành năng lực của ngƣời học nghề. Năng lực
thực hiện đó đƣợc kết hợp giữa kiến thức - kỹ năng - thái độ mà ngƣời học có đƣợc
nhằm thực hiện một công việc hoặc một nhóm công việc.
1.2.6. Phân tích nghề
- Phân tích nghề là tiến trình nhằm xác định các nhiệm vụ, công việc mà một
công nhân lành nghề phải thực hiện trong nghề nghiệp của mình.

19


Việc phân tích nghề thực chất là nhằm xác định đƣợc mô hình hoạt động của

ngƣời lao động, bao hàm trong đó những Nhiệm vụ (Duties) và những công việc
(Tasks) mà ngƣời lao động phải thực hiện trong lao động nghề nghiệp. Ở nhiều nƣớc
trên thế giới, ngƣời ta đã dùng các phƣơng pháp khác nhau, trong đó có phƣơng pháp
hay kỹ thuật DACUM (Develop A Curriculum) đƣợc sử dụng phổ biến nhất trong
một số thập kỷ qua, để tiến hành phân tích nghề. Kết quả của phân tích nghề đƣợc thể
hiện trong sơ đồ phân tích nghề hay Sơ đồ DACUM (DACUM Chart). Sau đó phải
tiến hành phân tích từng công việc (Phụ lục 1 - Bảng phân tích nghề và phân tích
công việc) đã đƣợc xác định trong Sơ đồ DACUM.
Sơ đồ phân tích nghề

Nhiệm vụ: một trong những
hoạt động chủ yếu hoặc nhóm
các công việc chủ yếu nằm
trong nghề

Phân tích nghề: Tiến trình
nhằm xác định các nhiệm vụ,
công việc mà một công nhân
lành nghề phải thực hiện đƣợc
trong nghề nghiệp của mình

Công việc: là bộ phận cụ thể,
quan sát đƣợc của một việc làm
đã hoàn tất (có một thời điểm
và kết thúc xác định

ƣớc công việc: là phần nhỏ
nhất có thể quan sát đƣợc và
phân biệt đƣợc của công việc

20


1.3. Những yếu tố cơ bản của dạy học tích hợp
1.3.1. Mục tiêu bài giảng tích hợp
Theo Luật Dạy nghề, mô đun là đơn vị học tập được tích hợp giữa kiến thức
chuyên môn, kỹ năng thực hành và thái độ nghề nghiệp một cách hoàn chỉnh nhằm giúp
cho người học nghề có năng lực thực hành trọn vẹn một số công việc của một nghề.
Theo đó, mục tiêu đào tạo trong các mô-đun là hình thành các kỹ năng thực
hành một số công việc của nghề (kỹ năng nghề).
Nhƣ vậy, mục tiêu của bài giảng tích hợp là hình thành kỹ năng nghề để
ngƣời học nghề có thể thực hiện đƣợc công việc hoặc một số công việc của một
nghề. Mục tiêu bài giảng tích hợp bao giờ cũng gồm 3 thành phần:
Những kiến thức liên quan để ngƣời học xác định đƣợc quy trình hay trình tự
thực hiện một công việc nhất định. Chỉ những kiến thức nào liên quan đến hình
thành kỹ năng, thực hành kỹ năng mới đƣợc đƣa và bài giảng. Ở một số bài giảng,
kiến thức liên quan có thể ở những bài giảng trƣớc, mô đun trƣớc đó ngƣời học đã
học nên giáo yiên chỉ cần gợi mở để ngƣời học tham khảo các kiến thức đã biết
Kỹ năng nghề: đây chính là đặc trƣng cơ bản của dạy nghề hiện nay. Mục
tiêu bài giảng cần nêu rõ những kỹ năng nào mà ngƣời học nghề cần luyện tập. Kỹ
năng này đã đƣợc xác định ở tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia. Hiện nay, Tổng cục
dạy nghề đã ban hành đƣợc hơn 100 bộ tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia làm cơ sở
cho việc xây dựng chƣơng trình, tổ chức đào tạo cũng nhƣ đánh giá cấp chứng chỉ
kỹ năng nghề.
1.3.2. Nội dung bài giảng tích hợp
Chƣơng trình khung đào tạo nghề đƣợc xây dựng theo phƣơng pháp
DACUM, dựa trên cơ sở phân tích nghề, phân tích hoạt động lao động, xác định yêu
cầu của nghề và năng lực thực hiện, định hƣớng thị trƣờng lao động là điểm trung
tâm. Trong quá trình phân tích nghề ngoài các nhà giáo, nhà quản lý giáo dục có
kinh nghiệm còn có đại diện của phía doanh nghiệp sử dụng nguồn lao động. Các

mô-đun đào tạo nghề có trong chƣơng khung đƣợc xây dựng theo một tiêu chuẩn
thống nhất về các thành phần, nội dung và hình thức. Mỗi mô đun gồm các bài có

21


lƣợng thời gian thực hiện khác nhau, nội dung tích hợp giữa lý thuyết, thực hành,
tiêu chí kiểm tra đánh giá, các bài kiểm tra đánh giá năng lực thực hiện đảm bảo cho
việc hình thành năng lực chuyên môn, năng lực phƣơng pháp, năng lực xã hội và
cuối cùng là năng lực thực hiện các hoạt động nghề. Mỗi mô đun nghề định hƣớng
vào thực hiện một số công việc theo chuẩn. Đây là điểm khác biệt cơ bản nhất giữa
chƣơng trình khung đào tạo nghề với các chƣơng trình đào tạo nghề trƣớc đây
thƣờng đƣợc xây dựng theo phƣơng pháp nội quan và phƣơng pháp chuyên gia, chủ
yếu hình thành và phát triển các năng lực chung. Mô đun đƣợc kết cấu theo bài, mỗi
bài thực hiện công việc hoặc phần công việc.
1.3.3. Phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy học tích hợp
Quan điểm chính về phƣơng pháp dạy học trong bài dạy tích họp là kiểu dạy
học giải quyết vấn đề và kiểu dạy học định hƣớng hoạt động.
Bản chất của kiểu dạy học định hƣớng hoạt động là hƣớng học sinh vào hoạt
động giải quyết các vấn đề kỹ thuật hoặc các nhiệm vụ, tình huống nghề nghiệp
nhằm chuẩn bị cho sinh viên tham gia vào giải quyết các nhiệm vụ nghề nghiệp.
Trọng tâm kiểu dạy học định hƣớng hoạt động là tổ chức quá trình dạy học
mà trong đó học sinh hoạt động để tạo ra một sản phẩm. Thông qua đó phát triển
đƣợc các nãng lực hoạt động nghề nghiệp. Các bản chất cụ thể nhƣ sau:
- Dạy học định hƣớng hoạt động là tổ chức học sinh hoạt động mang tính
trọn vẹn, mà trong đó sinh viên độc lập thiết kế qui trình hoạt động thực hiện hoạt
động theo kế hoạch và kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động;
- Tổ chức quá trình dạy học mà trong đó sinh viên học thông qua hoạt động
độc lập để thực hiện công việc;
- Học qua các hoạt động cụ thề mà kết quả của hoạt động đó không nhất

thiết tuyệt đối mà có tính chất là mở (các kết quả hoạt động có thể khác nhau);
- Tổ chức tiến hành giờ học hƣớng đến mục tiêu hình thành ở sinh viên kỹ
năng giải quyết nhiệm vụ nghề nghiệp;
- Kết quả bài dạy học định hƣớng hoạt động tạo ra đƣợc sản phẩm vật chất
hay ý tƣởng hay những quyết định.

22


Vì vậy, trong một bài dạy học tích hợp, giáo viên và sinh viên đều phải hoạt
động không chỉ hoạt động trí óc mà còn tiến hành các thao động tác đƣợc thực hiện
một công việc hay bƣớc công việc nhằm tạo ra sản phẩm hoặc bán sản phẩm. Với
đặc trƣng đó, việc đánh giá bài giảng tích hợp có phần đánh giá sản phẩm hoạt động
của sinh viên.
1.3.4. Phƣơng tiện dạy học tích hợp
Do đặc điểm của việc tổ chức dạy học tích hợp nên phòng học phải có chỗ để
học lý thuyết đồng thời cùng phải có chỗ để bố trí máy móc thiết bị thực hành. Vi
vậy diện tích phòng dạy học tích hợp phải đủ lớn để kê bàn ghế học lý thuyết, lắp
dặt các thiết bị hỗ trợ giảng dạy lý thuyết, lắp đặt đủ các thiết bị để sinh viên luyện
tập. thực hành. Đây là một trong những yêu cầu tiên quyết mà các cơ sở dạy nghề
cẩn đáp ứng đế triển khai tổ chức giảng dạy tích hợp.
Chính do yêu cầu này mà việc vận dụng dạy học tích hợp ở các cơ sở dạy
nghề gặp khó khăn về việc bổ trí phòng dạy học tích hợp gặp khó khăn nhất định
trong việc tổ chức dạy học tích hợp.
1.3.5. Kết quả học tập
Mô đun đào tạo là một đơn vị học tập tích hợp tất cả các thành phần kiến
thức liên quan trong các môn lý thuyết với các kỹ năng để hình thành năng lực thực
hiện. Việc dạy học các mô đun thực chất là dạy học tích hợp nội dung để nhằm
hƣớng đến các mục đích sau:
- Định hƣớng vấn đề cần giải quyêt - năng lực thực hiện công việc;

- Định hƣớng cuộc sống thật, hoạt động nghề nghiệp thật, giải quyết những
vấn đề liên quan đến cuộc sống và nghề nghiệp:
- Phát triển năng lực thực hiện ở học sinh;
Nhƣ vậy sau mỗi bài giảng, ngƣời học sẽ thực hiện đƣợc một công việc hay
phần công việc nào đó cùa hoạt động nghề nghiệp thực với những mức độ thuần thục
khác nhau. Việc đánh giá kết quả học tập sẽ dựa trên tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia.

23


1.4. Đặc điểm của dạy học tích hợp
1.4.1. Lấy ngƣời học làm trung tâm:
Dạy học lấy ngƣời học làm trung tâm đƣợc xem là phƣơng pháp đáp ứng yêu
cầu cơ bản của mục tiêu giáo dục nhất là đối với giáo dục nghề nghiệp, có khả năng
định hƣớng việc tổ chức quá trình dạy học thành quá trình tự học, quá trình cá nhân
hóa ngƣời học. Dạy học lấy ngƣời học là trung tâm đòi hỏi ngƣời học là chủ thể của
hoạt động học, họ phải tự học, tự nghiên cứu để tìm ra kiến thức bằng hành động
của chính mình, ngƣời học không chỉ đƣợc đặt trƣớc những kiến thức có sẵn ở trong
bài giảng của giáo viên mà phải tự đặt mình vào tình huống có vấn đề của thực tiễn,
cụ thể và sinh động của nghề nghiệp rồi từ đó tự mình tìm ra cái chƣa biết, cái cần
khám phá học để hành, hành để học, tức là tự tìm kiếm kiến thức cho bản thân.
Trong dạy học lấy ngƣời học làm trung tâm đòi hỏi ngƣời học tự thể hiện
mình, phát triển năng lực làm việc nhóm, tƣơng tác với các thành viên nhóm, với
lớp. Sự làm việc theo nhóm này sẽ đƣa ra cách thức giải quyết đầy tính sáng tạo,
kích thích các thành viên trong nhóm hăng hái tham gia vào giải quyết vấn đề.
Trên cơ sở tƣơng tác giữa ngƣời học với các thành viên và với nhóm đóng vai
trò quan trọng nhƣng điều quan trọng nhất là thông qua tƣơng tác trực tiếp có thể
phát huy nội lực của bản thân ngƣời học, phát huy tính tự chủ, chủ động nỗ lực tìm
kiếm kiến thức của ngƣời học. Ngƣời dạy chỉ là ngƣời tổ chức và hƣớng dẫn quá
trình học tập, hƣớng dẫn cho ngƣời học tự tìm kiếm kiến thức và phƣơng thức tìm

kiếm kiến thức bằng hành động của chính mình. Ngƣời dạy phải dạy cái mà ngƣời
học cần, các doanh nghiệp đang đòi hỏi để đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực có chất
lƣợng cao cho nền kinh tế- xã hội chứ không phải dạy cái mà ngƣời dạy có (dạy
theo nhu cầu đào tạo). Quan hệ giữa ngƣời dạy và ngƣời học đƣợc thực hiện dựa
trên cơ sở tin cậy và hợp tác với nhau (phƣơng pháp cộng tác trong học tập). Trong
quá trình tìm kiếm kiến thức của ngƣời học có thể chƣa chính xác, chƣa khoa học,
ngƣời học có thể căn cứ vào kết luận của nguời dạy để tự kiểm tra, đánh giá rút kinh
nghiệm về cách học của mình. Nhận ra những sai sót và biết cách sửa sai đó chính
là biết cách học (rèn luyện kỹ năng và kỹ xảo).

24


Dạy học tích hợp đã thể hiện một cách khoa học nhất về cách tiếp cận lấy ngƣời
học là trung tâm, đây là xu hƣớng chung có nhiều ƣu thế so với dạy học truyền thống.
1.4.2. Dạy học tích hợp - Định hƣớng kết quả đầu ra
Đặc điểm cơ bản nhất, có ý nghĩa trung tâm của đào tạo nghề theo năng lực
thực hiện là định hƣớng chú ý vào kết quả đầu ra của quá trình đào tạo xem ngƣời
học có thể làm đƣợc cái gì vào những công việc thực tiễn để đạt tiêu chuẩn đầu ra.
Nhƣ vậy, ngƣời học để làm đƣợc cái gì đó đòi hỏi có liên quan đến chƣơng trình,
còn để làm tốt công việc gì đó trong thực tiễn nhƣ mong đợi thì liên quan đến việc
đánh giá kết quả học tập. Ngƣời học đạt đƣợc những đòi hỏi đó còn tùy thuộc vào
khả năng của mỗi ngƣời. Trong đào tạo, việc định hƣớng kết quả đầu ra nhằm đảm
bảo chất lƣợng trong quá trình đào tạo, cho phép ngƣời sử dụng sản phẩm đào tạo
tin tƣởng và sử dụng trong một thời gian dài, đồng thời còn góp phần tạo niềm tin
cho khách hàng.
Dạy học tích hợp chú ý đến kết quả học tập của ngƣời học để vận dụng vào
công việc tƣơng lai nghề nghiệp sau này, đòi hỏi quá trình học tập phải đảm bảo
chất lƣợng và hiệu quả để thực hiện nhiệm vụ. Từ những kết quả đầu ra đi đến xác
định vai trò của ngƣời có trách nhiệm tạo ra kết quả đầu ra này, một vai trò tập hợp

các hành vi đƣợc mong đợi theo nhiệm vụ, công việc mà ngƣời đó sẽ thực hiện thật
sự. Do đó, đòi hỏi ngƣời dạy phải dạy đƣợc cả lý thuyết chuyên môn nghề nghiệp
vừa phải hƣớng dẫn quy trình công nghệ, thao tác nghề nghiệp chuẩn xác, phổ biến
đƣợc kinh nghiệm, nêu đƣợc các dạng sai lầm, hƣ hỏng, nguyên nhân và biện pháp
khắc phục, biết cách tổ chức hƣớng dẫn luyện tập.
KẾT LUẬN CHƢƠN

1

Trong chƣơng 1, luận văn đã đề cập đến các khái niệm cơ bản về quá trình
dạy học, đào tạo nghề theo hƣớng dạy tích hợp. Phân tích, đánh giá chi tiết mục
đích của dạy học tích hợp.
Dạy học tích hợp nội dung để nhằm hƣớng đến mục đích là gắn kết đào tạo
với lao động, học đi đôi với hành, chú trọng năng lực hoạt động, dạy học hƣớng đến
hình thành các năng lực nghề nghiệp, đặc biệt năng lực hoạt động nghề, khuyến

25