Những vấn đề chung về công tác bảo hộ lao động



 !"#$%&'()(*+,-%*./01(2.3,4"% !"#$%5678,
1. iu kin lao ng
iu kin lao ng là tng th các yu t k thut, t chc lao ng, kinh t, xã hi, t nhiên, th hin qua quá
trình công ngh, công c lao ng, i tng lao ng, nng lc ca ngi lao ng và s tác ng qua li
gia các yu t ó to nên iu kin làm vic ca con ngi trong quá trình lao ng sn xut.
 có th làm tt công tác bo h lao ng thì phi ánh giá c các yu t iu kin lao ng, c bit là
phi phát hin và x lý c các yu t không thun li e da n an toàn và sc kho ngi lao ng trong
quá trình lao ng, các yu t ó bao gm:
a) Các yu t ca lao ng:
- Máy, thit b, công c;
- Nhà xng;
- Nng lng, nguyên nhiên vt liu;
- i tng lao ng;
- Ngi lao ng.
b) Các yu t liên quan n lao ng
- Các yu t t nhiên có liên quan n ni làm vic;
- Các yu t kinh t, xã hi; Quan h, i sng hoàn cnh gia ình liên quan n tâm lý ngi lao ng.
iu kin lao ng không thun li c chia làm 2 loi chính:
+ Yu t gây chn thng, tai nn lao ng;
+ Yu t có hi n sc kho, gây bnh ngh nghip.
2. Các yu t nguy him gây chn thng trong lao ng
Là nhng yu t iu kin lao ng xu, là nguy c gây ra tai nn lao ng i v i ngi lao ng, bao gm:
2.1- Các b phn truyn ng và chuyn ng: Nhng trc máy, bánh rng, dây ai chuyn và các loi c cu
truyn ng khác; s chuyn ng ca bn thân máy móc nh: ô tô, máy trc, tàu bin, sà lan, oàn tàu h!a,
oàn goòng ... to nguy c cun, cán, k"p, c#t..; Tai nn gây ra có th làm cho ngi lao ng b chn thng
hoc cht;
2.2- Ngun nhit:  các lò nung vt liu, kim loi nóng chy, nu n... to nguy c b!ng, nguy c cháy n;
2.3- Ngun in: Theo t$ng mc in áp và cng  dòng in to nguy c in git, in phóng, in t$
trng, cháy do chp in..; làm tê lit h thng hô hp, tim mch.

2.4- Vt ri, , sp: Thng là hu qu ca trng thái vt cht không bn vng, không n nh gây ra nh
sp lò, vt ri t$ trên cao trong xây dng; á ri, á ln trong khai thác á, trong ào ng h%m;  tng,
 ct in,  công trình trong xây l#p; cây ;  hàng hoá trong s#p xp kho tàng....
2.5- Vt vng b#n: Thng gp là phoi ca các máy gia công nh: máy mài, máy tin, c kim loi; g& ánh
li  các máy gia công g&; á vng trong n mìn....
2.6- N bao gm:
- N vt lý: Trong thc t sn xut có th n khi áp sut ca môi cht trong các thit b chu áp lc, các bình
cha khí nén, khí thiên nhiên hoá l!ng vt quá gi i hn bn cho phép ca v! bình hoc do thit b b rn nt,
phng móp, b n mòn do s dng lâu và không c kim nh.
Khi thit b n s' sinh công rt l n làm phá v( các vt cn và gây tai nn cho mi ngi xung quanh.
- N hóa hc: Là s bin i v mt hóa hc ca các cht di)n ra trong mt thi gian rt ng#n, v i mt tc 
rt l n to ra lng sn ph*m cháy l n, nhit  rt cao và áp lc l n làm hy hoi các vt cn, gây tai nn
cho ngi trong phm vi vùng n.
Các cht có th gây n hóa hc bao gm các khí cháy và bi khi chúng h&n hp v i không khí t n mt t+
l nht nh kèm theo có mi la thì s' gây n. M&i loi khí cháy n có th n c khi h&n hp v i không khí
t c mt t+ l nht nh. Khong gi i hn n ca khí cháy v i không khí càng rng thì s nguy him v
gi i hn n hóa hc càng tng.
Ví d:
*Axêtylen có khong gi i hn n t$ 3,5  82% th tích trong không khí.
* Amôni#c có khong gi i hn n t$ 12  25% th tích không khí.
- N vt liu n (n cht n): Sinh công rt l n, ng thi gây ra sóng xung kích trong không khí và gây chn
ng trên b mt t trong phm vi bán kính nht nh.
- N ca kim loi nóng chy: Khi rót kim loi l!ng vào khuôn b  t, khi thi x,...
3. Yu t có hi i vi sc khe trong lao ng
Là nhng yu t ca iu kin lao ng không thun li, vt quá gi i hn ca tiêu chu*n v sinh lao ng
cho phép, làm gim sc kh!e ngi lao ng, gây bnh ngh nghip. ó là vi khí hu, ting n, rung ng,
phóng x, ánh sáng, bi, các cht, hi, khí c, các sinh vt có hi.
3.1- Vi khí hu xu
Vi khí hu là trng thái lý hc ca không khí trong khong không gian thu h"p ca ni làm vic bao gm các
yu t nhit ,  *m, bc x nhit và tc  vn chuyn ca không khí. Các yu t này phi m bo  gi i

hn nht nh, phù hp v i sinh lý ca con ngi.
- Nhit  cao hn hoc thp hn tiêu chu*n cho phép làm suy nhc c th, làm tê lit s vn ng, do ó
làm tng mc  nguy him khi s dng máy móc thit b....Nhit  quá cao s' gây bnh th%n kinh, tim
mch, bnh ngoài da, say nóng, say n#ng, c nhãn m#t ngh nghip. Nhit  quá thp s' gây ra các bnh
v hô hp, bnh thp kh p, khô niêm mc, cm lnh...
-  *m cao có th d-n n tng  d-n in ca vt cách in, tng nguy c n do bi khí, c th khó bài
tit qua m hôi.
- Các yu t tc  gió, bc x nhit nu cao hoc thp hn tiêu chu*n v sinh cho phép u nh hng n
sc kho, gây bnh tt và gim kh nng lao ng ca con ngi.
3.2- Ting n và rung sóc
Ting n là âm thanh gây khó chu cho con ngi, nó phát sinh do s chuyn ng ca các chi tit hoc b
phn ca máy do va chm...Rung sóc thng do các dng c c%m tay b.ng khí nén, do các ng c n...to
ra.
Làm vic trong iu kin có ting n và rung sóc quá gi i hn cho phép d) gây các bnh ngh nghip nh:
ic, viêm th%n kinh thc vt, ri lon cm giác, ri lon phát dc, tn thng v xng kh p và c; hoc làm
gim kh nng tp trung trong lao ng sn xut, gim kh nng nhy bén....Ngi mt m!i, cáu g#t, bun
ng...Tip xúc v i ting n lâu s' b gim thính lc, ic ngh nghip hoc bnh th%n kinh.
Tình trng trên d) d-n n tai nn lao ng.
3.3- Bc x và phóng x
Ngun bc x:
- Mt tri phát ra bc x hng ngoi, t ngoi.
- Lò thép h quang, hàn c#t kim loi, n#n úc thép phát ra bc x t ngoi.
Ngi ta có th b say n#ng, gim th lc (do bc x hng ngoi), au %u, chóng mt, gim th lc, b!ng (do
bc x t ngoi) và d-n n tai nn lao ng, bnh ngh nghip.

Phóng x:
Là dng c bit ca bc x. Tia phóng x phát ra do s bin i bên trong ht nhân nguyên t ca mt s
nguyên t và kh nng iôn hoá vt cht. Nhng nguyên t ó gi là nguyên t phóng x.
Các tia phóng x gây tác hi n c th ngi lao ng d i dng: gây nhi)m c cp tính hoc mãn tính; ri
lon chc nng ca th%n kinh trung ng, ni phóng x chiu vào b b!ng hoc rp !, c quan to máu b

tn thng gây thiu máu, vô sinh, ung th, t vong.
3.4- Chiu sáng không hp lý (chói quá hoc ti quá)
Trong i sng và lao ng, con m#t ngi òi h!i iu kin ánh sáng thích hp. Chiu sáng thích hp s'
bo v th lc, chng mt m!i, tránh tai nn lao ng và bnh ngh nghip, ng thi tng nng sut lao
ng.
Các n v o lng ánh sáng thng c dùng: cng  ánh sáng,  ri,  chói; máy o ánh sáng ch
yu hin nay c dùng là Luxmet.
Nhu c%u ánh sáng òi h!i tùy thuc vào công vic, ví d nh:
- Phòng c sách c%n có  ri 200 lux.
- Xng dt c%n có  ri 300 lux.
- Sa cha ng h c%n có  ri 400 lux.
Khi chiu sáng không m bo tiêu chu*n quy nh, (thng là quá thp) ngoài tác hi làm tng ph ph*m,
gim nng sut lao ng... v mt k thut an toàn còn thy rõ: kh nng gây tai nn lao ng tng lên do
không nhìn rõ hoc cha  thi gian  m#t nhn bit s vt (thiu ánh sáng); do lóa m#t (ánh sáng chói
quá).

3.5- Bi
Bi là tp hp ca nhiu ht có kích th c nh! bé tn ti trong không khí; nguy him nht là bi có kích th c
t$ 0,5  5 micrômét; khi hít phi loi bi này s' có 70  80% lng bi i vào phi và làm tn thng phi
hoc gây bnh bi phi.
Bi có th phân loi theo ngun gc phát sinh:
- Bi hu c: ngun gc t$ ng vt, thc vt.
- Bi nhân to: nha, cao su...
- Bi kim loi: s#t, ng ...
- Bi vô c: silic, aming ...
Mc  nguy him ca bi ph thuc vào tính cht lý hc, hóa hc ca chúng.
V mt k thut an toàn, bi có th gây tác hi d i các dng:
- Gây cháy hoc n  ni có iu kin thích hp.
- Gây bin i v s cách in: làm gim kh nng cách in ca b phn cách in, gây chp mch...
- Gây mài mòn thit b tr c thi hn.

V mt v sinh lao ng, bi gây tác hi d i nhiu dng:
- Tn thng c quan hô hp: xây sát, viêm kinh niên, tu/ theo loi bi có th d-n n viêm phi, ung th
phi.
- Bnh ngoài da: bt l& chân lông, l loét, gh...
- Tn thng m#t.
Bnh bi phi ph bin hin nay bao gm:
+ Bnh bi phi silíc (Silicose) là do bi silic, hin nay  n c ta có t+ l rt cao chim khong 87% bnh ngh
nghip.
+ Bnh bi phi Aming (Asbestose) do bi Aming.
+ Bnh bi phi than (Antracose) do bi than.
+ Bnh bi phi s#t (Siderose) do bi s#t.
3.6- Các hóa cht c
Hóa cht ngày càng c dùng nhiu trong sn xut công nghip, nông nghip, xây dng c bn .... nh:
Chì, Asen, Crôm, Benzen, ru, các khí bi (sox, nox, cox...), các dung dch Axít, Baz, Kim, Mui..., các
ph liu, ph thi khó phân hy.
Hóa cht c có th  trong trng thái r#n, l!ng, khí, bi....tùy theo iu kin nhit  và áp sut.
Hóa cht c có th gây hi cho ngi lao ng d i các dng:
- Vt tích ngh nghip nh mn cóc, mn chai, da bin màu...
- Nhi)m c cp tính khi nng  cht c cao.
- Bnh ngh nghip: khi nng  cht c thp d i mc cho phép nhng thi gian tip xúc v i cht c lâu
i v i c th suy yu hoc trên mc cho phép và mc  kháng c th yu.
Hoá cht c thng c phân loi thành các nhóm sau:
Nhóm 1: Cht gây b!ng kích thích da nh Axít c, Kim...
Nhóm 2: Cht kích thích ng hô hp nh Clo, NH3, SO3,...
Nhóm 3: Cht gây ngt nh CO2, CH4, CO...
Nhóm 4: Tác dng lên h th%n kinh trung ng nh Ru C2H5O4, H2S, Xng...
Nhóm 5: Cht gây c cho h thng c quan ca c th nh: Hyrôcacbon các loi (gây c cho nhiu c
quan), benzen, phênol (h to máu), Pb, AS (thiu máu)....
Khi tip xúc v i hóa cht c, ngi lao ng có th b nhi)m c qua ng tiêu hóa, ng hô hp hoc
qua da. Trong ba ng xâm nhp ó thì theo ng hô hp là nguy him nht và chim t i 95% trng hp

nhi)m c.
Cht c thâm nhp vào c th và tham gia các quá trình sinh hoá có th i thành cht không c, nhng
c0ng có th bin thành cht c hn nh CH3OH thành Focmandehyt.
Mt s cht c xâm nhp vào c th còn tích ng  mt s c quan nh: Pb tích ng  xng...t i lúc có
iu kin thun tin chúng m i gây c.
Mt khác cht c c0ng có th c thi ra kh!i c th qua da, hi th, n c tiu, m hôi, qua sa...tùy theo
tính cht ca m&i loi hóa cht.
3.7- Các yu t vi sinh vt có hi
Mt s ngh ngi lao ng phi tip xúc v i vi sinh vt gây bnh, vi khu*n, siêu vi khu*n, ký sinh trùng, côn
trùng, nm mc...nh các ngh: chn nuôi, sát sinh, ch bin thc ph*m, ngi làm v sinh ô th, ngi làm
lâm nghip, nông nghip, ngi phc v ti các bnh vin, khu iu tr, iu d(ng phc hi chc nng, các
ngh1a trang...
C%n có bin pháp phòng chng tích cc, ci thin iu kin lao ng, ci to môi trng, theo dõi và phát hin
s m bnh ngh nghip.
3.8- Các yu t v cng  lao ng, t th lao ng gò bó và n iu trong lao ng không phù hp v i
hot ng tâm sinh lý bình thng và nhân tr#c ca c th ngi lao ng trong lao ng.
Do yêu c%u ca công ngh và t chc lao ng mà ngi lao ng có th phi lao ng  cng  lao ng
quá mc theo ca, kíp, t th làm vic gò bó trong thi gian dài, nga ngi, v"o ngi, treo ngi trên cao,
mang vác nng, ng tác lao ng n iu bun t...hoc v i trách nhim cao gây cng th2ng v th%n kinh
tâm lý.
iu kin lao ng trên gây nên nhng hn ch cho hot ng bình thng, gây trì tr phát trin, gây hin
tng tâm lý mt m!i, chán nn d-n t i nhng bin i c ch th%n kinh. Cui cùng gây bnh tâm lý mt m!i
u oi, suy nhc th%n kinh, au m!i c xng, có khi d-n n tai nn lao ng.
II. Mc ích, ý ngha ca công tác bo h lao ng
1. Mc ích
2. ý ngh1a, li ích ca công tác bo h lao ng
1. Mc ích
Trong quá trình lao ng dù s dng công c thông thng hay máy móc hin i, dù áp dng k thut công
ngh gin n hay áp dng k thut công ngh phc tp, tiên tin, u phát sinh và tim *n nhng yu t
nguy him, có hi, gây tai nn lao ng hoc bnh ngh nghip cho ngi lao ng.

Mt quá trình lao ng có th tn ti mt hoc nhiu yu t nguy him có hi. Nu không c phòng ng$a
c*n thn, chúng có th tác ng vào con ngi gây chn thng, bnh ngh nghip, làm gim sút hoc mt
kh nng lao ng hoc t vong. Cho nên vic chm lo ci thin iu kin lao ng, m bo ni làm vic an
toàn, v sinh là mt trong nhng nhim v trng yu  phát trin sn xut và tng nng sut lao ng.
Chính vì vy, công tác bo h lao ng luôn luôn c ng và Nhà n c ta coi là mt l1nh vc công tác l n,
nh.m mc ích:
- m bo an toàn thân th ca ngi lao ng hn ch n mc thp nht hoc không  xy ra tai nn,
chn thng gây tàn ph hoc t vong trong lao ng.
- Bo m ngi lao ng kh!e mnh, không b m#c bnh ngh nghip hoc các bnh tt khác do iu kin
lao ng xu gây ra.
- Bi d(ng phc hi kp thi và duy trì sc kho, kh nng lao ng cho ngi lao ng.
Công tác bo h lao ng có v trí rt quan trng và là mt trong nhng yêu c%u khách quan ca hot ng
sn xut kinh doanh.
2. ý ngha, li ích ca công tác bo h lao ng
2.1- ý ngh1a chính tr
Bo h lao ng th hin quan im coi con ngi v$a là ng lc, v$a là mc tiêu ca s phát trin. Mt t
n c có t+ l tai nn lao ng thp, ngi lao ng kho mnh, không m#c bnh ngh nghip là mt xã hi
luôn luôn coi con ngi là vn quí nht, sc lao ng, lc lng lao ng luôn luôn c bo v và phát trin.
Bo h lao ng tt là góp ph%n tích cc chm lo bo v sc kho, tính mng và i sng ngi lao ng,
biu hin quan im qu%n chúng, quan im quí trng con ngi ca ng và Nhà n c, vai trò ca con
ngi trong xã hi c tôn trng.
Ngc li, nu công tác bo h lao ng không c thc hin tt, iu kin lao ng ca ngi lao ng
còn quá nng nhc, c hi,  xy ra nhiu tai nn lao ng nghiêm trng thì uy tín ca ch , uy tín ca
doanh nghip s' b gim sút.
2.2- ý ngh1a xã hi
Bo h lao ng là chm lo n i sng, hnh phúc ca ngi lao ng. Bo h lao ng v$a là yêu c%u
thit thc ca các hot ng sn xut kinh doanh, ng thi là yêu c%u, là nguyn vng chính áng ca ngi
lao ng. Các thành viên trong m&i gia ình ai c0ng mong mun c kho mnh, lành ln, trình  vn hoá,
ngh nghip c nâng cao  cùng chm lo hnh phúc gia ình và góp ph%n vào công cuc xây dng xã
hi.

Bo h lao ng m bo cho xã hi trong sáng, lành mnh, mi ngi lao ng c sng kho mnh, làm
vic có hiu qu cao và có v trí xng áng trong xã hi, làm ch xã hi, làm ch thiên nhiên, làm ch khoa
hc k thut.
Tai nn lao ng không xy ra, sc kh!e ca ngi lao ng c bo m thì Nhà n c và xã hi s' gim
b t c nhng tn tht trong vic kh#c phc hu qu và tp trung %u t cho các công trình phúc li xã hi.

2.3- Li ích v kinh t
Thc hin tt công tác bo h lao ng s' em li li ích kinh t rõ rt.
Trong sn xut, nu ngi lao ng c bo v tt, có sc kho, không b m au, bnh tt, iu kin làm
vic thoi mái, không nm n p lo s b tai nn lao ng, b m#c bnh ngh nghip thì s' an tâm, phn khi
sn xut, s' có ngày công cao, gi công cao, nng sut lao ng cao, cht lng sn ph*m tt, luôn luôn
hoàn thành tt k hoch sn xut và công tác. Do vy phúc li tp th c tng lên, có thêm nhng iu
kin  ci thin i sng vt cht và tinh th%n ca cá nhân ngi lao ng và tp th lao ng. Nó có tác
dng tích cc bo m oàn kt ni b  *y mnh sn xut.
Ngc li, nu  môi trng làm vic quá xu, tai nn lao ng hoc m au xy ra nhiu s' gây rt nhiu
khó khn cho sn xut.
Ngi b tai nn lao ng m au phi ngh, vic  cha tr, ngày công lao ng s' gim; nu nhiu ngi lao
ng b tàn ph, mt sc lao ng thì ngoài vic kh nng lao ng ca h s' gim và sc lao ng ca xã
hi vì th c0ng gim sút, xã hi còn phi lo vic chm sóc, cha tr và các chính sách xã hi khác liên quan...
Chi phí v bi thng tai nn lao ng, m au, iu tr, ma chay... là rt l n, ng thi kéo theo nhng chi
phí l n do máy móc, nhà xng, nguyên vt liu b h h!ng.
Nói chung tai nn lao ng, m au xy ra dù nhiu hay ít u d-n t i s thit hi v ngi và tài sn, gây tr
ngi cho sn xut. Cho nên, quan tâm thc hin tt công tác bo h lao ng là th hin quan im %y  v
sn xut, là iu kin m bo cho sn xut phát trin và em li hiu qu kinh t cao.
III - Ni dung, tính cht ca công tác Bo h lao ng
1. Ni dung
Công tác bo h lao ng bao gm nhng ni dung ch yu sau:
- K thut an toàn;
- V sinh lao ng;
- Các chính sách, ch  bo h lao ng.

1.1- K thut an toàn
- K thut an toàn là h thng các bin pháp và phng tin v t chc và k thut nh.m phòng ng$a s tác
ng ca các yu t nguy him trong sn xut i v i ngi lao ng.
 t c mc ích phòng ng$a tác ng ca các yu t nguy him trong sn xut i v i ngi lao ng,
phi quán trit các bin pháp ó ngay t$ khi thit k, xây dng hoc ch to các thit b máy móc, các quá
trình công ngh. Trong quá trình hot ng sn xut phi thc hin ng b các bin pháp v t chc, k
thut, s dng các thit b an toàn và các thao tác làm vic an toàn thích ng.
Tt c các bin pháp ó c quy nh c th ti các quy phm, tiêu chu*n và các vn bn khác v l1nh vc
k thut an toàn.
Ni dung k thut an toàn ch yu gm nhng vn  sau ây:
- Xác nh vùng nguy him.
- Xác nh các bin pháp v qun lý, t chc và thao tác làm vic m bo an toàn.
- S dng các thit b an toàn thích ng: thit b che ch#n, thit b phòng ng$a, thit b bo him, tín hiu, báo
hiu, trang b bo v cá nhân....

1.2- V sinh lao ng
V sinh lao ng là h thng các bin pháp và phng tin v t chc và k thut nh.m phòng ng$a s tác
ng ca các yu t có hi trong sn xut i v i ngi lao ng.  ngn ng$a s tác ng ca các yu t
có hi phi tin hành mt lot các vic c%n thit. Tr c ht, phi nghiên cu s phát sinh và tác ng ca các
yu t ó i v i c th con ngi, trên c s ó xác nh tiêu chu*n gi i hn cho phép ca các yu t có hi
trong môi trng lao ng, xây dng các bin pháp v v sinh lao ng.
Ni dung ch yu ca v sinh lao ng, bao gm:
- Xác nh khong cách an toàn v v sinh.
- Xác nh các yu t có hi t i sc kho.
- Bin pháp v t chc, tuyên truyn, giáo dc ý thc và kin thc v v sinh lao ng, theo dõi qun lý sc
kho, tuyn dng lao ng.
- Bin pháp v v sinh hc, v sinh cá nhân, v sinh môi trng.
- Các bin pháp v k thut v sinh: k thut thông gió, iu hoà nhit , chng bi, khí c; k thut chng
ting n và rung sóc; k thut chiu sáng; k thut chng bc x, phóng x, in t$ trng...

Các bin pháp k thut v sinh phi c quán trit ngay t$ khâu thit k xây dng các công trình nhà
xng, t chc ni sn xut, thit k ch to các máy móc thit b, quá trình công ngh.
Trong quá trình sn xut phi thng xuyên theo dõi s phát sinh các yu t có hi, thc hin các bin pháp
b sung làm gim các yu t có hi, m bo tiêu chu*n v sinh cho phép.

1.3- Chính sách, ch  bo h lao ng
Các chính sách, ch  bo h lao ng ch yu bao gm: các bin pháp kinh t - xã hi, t chc qun lý và
c ch qun lý công tác bo h lao ng.