Thay vinh cac nguyen tac co ban trong sieu am tim thai

Các nguyên tắc cơ
bản trong siêu âm tim
thai

PGS. TS. Phạm Nguyễn Vinh
1


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Hệ thống tuần hoàn thai nhi



TL: Gupta R. Step by step Fetal Echocardiography Mc Graw Hill Medial 2008, 1st ed, p 9

2


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Khác biệt giữa tim thai và tim người
lớn



Trao đổi khí/ tim thai = ở nhau (placenta)
Các vị trí giúp trao đổi máu:










Ductus venosus (ống TM)
Foramen ovale (lổ bầu dục)
Ductus arteriosus (ống ĐM)

Hai thất P T co bóp đồng thời
Thất P : bơm 2/3 cung lượng thất (300ml/ kg trọng lượng thai/phút)
Thất T : bơm 150ml/ Kg TL thai/phút
Chỉ 8% cung lượng thất qua ĐMP; phần còn lại của cung lượng TP
qua ống ĐM  ĐMC xuống
Khoảng 21% cung lượng thất trái lên não, đầu, chi trên, phần trên
ngực

TL: Gupta R. Step by step Fetal Echocardiography Mc Graw Hill Medial 2008,
1st ed, p 9

3


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Phân loại bệnh tim thai dựa trên
sinh bệnh học (1)
1. Các bất thường chuyển dịch mô

 TLT
 TP2ĐR
 Tứ chứng Fallot
 Không lỗ van ĐMP kèm TLT
 Cửa sổ phế chủ
 Thân chung động mạch
 Hoán vị (chuyển vị) đại động mạch
4


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Phân loại bệnh tim thai dựa trên
sinh bệnh học (2)
2. Dòng chảy bất thường trong tim
 TLT quanh màng
 Khiếm khuyết tim trái










Giảm sản thất trái
Không lỗ van ĐMC
Không lỗ van 2 lá

Van ĐMC hai mảnh
Hẹp van ĐMC
Hẹp eo ĐMC
Đứt đoạn ĐMC, týp A

Khiếm khuyết tim phải






Van ĐMP hai mảnh
TLN lỗ thứ 2
Hẹp van ĐMP
Không lỗ van ĐMP kèm VLT nguyên vẹn
Giảm sản tim phải
5


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Phân loại bệnh tim thai dựa trên
sinh bệnh học (3)
3. Các bất thường về thoái hoá tế bào (tế bào chết)
 TLT phần cơ
 Bệnh Ebstein
4. Các bất thường chất nền ngoài tế bào
(Extracellular Matrix Abnormalities)
 Các khiếm khuyết của gối nội mạc

 TLN

lỗ thứ nhất
 TLN buồng nhận
 Kênh nhĩ thất
6


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Phân loại bệnh tim thai dựa trên
sinh bệnh học (3)
5. Phát triển có mục tiêu bất thường
(Abnormal Targeted Growth)
 Nối liền bất thường tĩnh mạch phổi (TMP)
bán phần
 Nối liền bất thường TMP toàn phần
 Tim 3 buồng nhĩ



TL: Gupta R. Step by step Fetal Echocardiography Mc Graw Hill Medial
2008, 1st ed, p 9

7


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Dụng cụ siêu âm tim thai

Đầu dò 3 – 7 MHz, tuỳ theo tuổi thai,
lượng nước ối
 Máy siêu âm:


 M-mode,

B mode
 Pulsed Doppler
 Color Doppler

8


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Vị thế phủ tạng (Visceral situs)

1.
2.
3.

Situs solitus
Situs inversus
Situs ambigus (ambiguous)

9


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Xác định hướng thai trong tử cung
Các mặt cắt cần thiết cho siêu âm tim
thai
1.
Mặt cắt 4 buồng
•
•

Từ mỏm
Dưới sườn

Mặt cắt trục dọc ĐMC
3.
Mặt cắt trục dọc ĐMP
4.
Mặt cắt trục ngang thất
5.
Mắt cắt trục ngang đại động
mạch
6.
Mặt cắt cung ĐMC
7.
Mặt cắt cung ống động mạch
8.
Mặt cắt TMC trên và TMC
dưới
* Siêu âm tim trẻ đã ra đời: 14 mặt cắt
2.



TL: Gupta R. Step by step Fetal
Echocardiography Mc Graw Hill
Medial 2008, 1st ed, p 9

10


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Kỹ thuật định vị (1)
Bước 1: xác định đầu thai/ tử cung
 Bước 2: thế nằm của thai/ tử cung


 Nằm

dọc: thai nằm song song cột sống bà mẹ
 Nằm ngang: cột sống của thai thẳng góc cột
sống bà mẹ
 Nằm nghiêng: cột sống của thai nghiêng so
với cột sống bà mẹ

11


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Hình ảnh cắt ngang qua tim thai:

hướng tim thai bình thường
S= Cột sống
A= Động mạch chủ
LA= Nhĩ trái
RA= Nhĩ phải
RV= Thất phải
LV = Thất trái



TL: Gupta R. Step
by step Fetal
Echocardiography
Mc Graw Hill
Medial 2008, 1st
ed, p 9
12


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Kỹ thuật định vị (2)
Bước 3: tương quan giữa phía trái của
thai với bụng bà mẹ
a. Phía trái thai ở phía trước (sát đầu dò)
b. Phái trái thai ở phía sau (sát với vách sau
tử cung)


13

Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Kỹ thuật định vị (3)


Bước 4:
mặt cắt dọc phần dưới cột sống, xoay 90°
đầu dò  mặt cắt ngang phần bụng thai 
bao tử thai ở phía trái bụng
 Dịch chuyển đầu dò về phía ngực thai nhi 
mặt cắt 4 buồng tim thai; mỏm tim hướng về
phía trái lồng ngực
 Từ

14


Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

Kích thước tim thai bình thường




Tim thai bình thường = 1/3 lồng ngực thai

TL: Gupta R. Step by step Fetal Echocardiography Mc Graw Hill Medial
2008, 1st ed, p 9

15