Hôn nhân của người thái (nhóm tày thanh) ở xã tri lễ, huyện quế phong, tỉnh nghệ an (tt)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
KHOA VĂN HÓA DÂN TỘC THIỂU SỐ

HÀ THỊ DIỆU LINH

HÔN NHÂN CỦA NGƯỜI THÁI (NHÓM TÀY THANH)
Ở XÃ TRI LỄ, HUYỆN QUẾ PHONG, TỈNH NGHỆ AN
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ VĂN HÓA DÂN TỘC
THIỂU SỐ
MÃ SỐ : 52220110

Giảng viên hướng dẫn

: PGS.TS. Nguyễn Thị Việt Hương

Sinh viên thực hiện

: Hà Thị Diệu Linh

Lớp

: VHDT 18A

Hà Nội - 2016


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................... Error! Bookmark not defined.
Chương 1: KHÁI QUÁT VỀ ĐỊA BÀN VÀ TỘC NGƯỜI NGHIÊN
CỨU .............................................................. Error! Bookmark not defined.

1.1.Điều kiện tự nhiên ................................ Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Vị trí địa lý ................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Diện tích, dân số, và phân bố dân cưError! Bookmark not defined.
1.1.3. Địa hình ....................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.4. Thổ nhưỡng.................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.5. Khí hậu ........................................ Error! Bookmark not defined.
1.1.6. Sông ngòi và động thực vật .......... Error! Bookmark not defined.
1.2.Khái quát về các nhóm Thái ở huyện Quế Phong và xã Tri LễError! Bookmark not d
1.2.1. Tên gọi và các nhóm địa phương.. Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Lịch sử cư trú ............................... Error! Bookmark not defined.
1.3.Đặc điểm kinh tế .................................. Error! Bookmark not defined.
1.4.Các đặc trưng văn hóa .......................... Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Văn hóa vật chất........................... Error! Bookmark not defined.
1.4.2. Văn hóa xã hội ............................. Error! Bookmark not defined.

1.4.3. Văn hóa tinh thần ......................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 1 ...................................... Error! Bookmark not defined.
Chương 2: NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN TRONG HÔN
NHÂNTRUYỀN THỐNG CỦA NGƯỜI THÁI (NHÓM TÀY THANH)Error! Bookmark
2.1.Những vấn đề chung về hôn nhân ........ Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Quan niệm.................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Nguyên tắc ................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Tính chất và hình thức.................. Error! Bookmark not defined.
2.1.4. Tiêu chuẩn chọn vợ, chọn chồng .. Error! Bookmark not defined.
2.2.Những khía cạnh khác liên quan đến hôn nhânError! Bookmark not defined.
2.2.1. Tàn dư mẫu hệ ............................. Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Vai trò bà cô, ông cậu .................. Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Hình phạt đối với các trường hợp vi phạmError! Bookmark not defined.
2.2.4. Một số tập tục khác ...................... Error! Bookmark not defined.

2.3.Tục lệ cưới xin ..................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Quan niệm và tìm hiểu ................. Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Chọn người làm mối (xóoc lám) .. Error! Bookmark not defined.
2.3.3. Lễ dạm hỏi (pay tham xao)........... Error! Bookmark not defined.

2.3.4. Lễ cưới (ết đoong)........................ Error! Bookmark not defined.
2.3.5. Lễ tạ ơn ông mối (khứn hòi lám) .. Error! Bookmark not defined.
2.3.6. Lễ lại mặt (pay dàm đoong) ......... Error! Bookmark not defined.
2.4.Tập quán tương trợ trong cưới xin........ Error! Bookmark not defined.
2.5.So sánh với hôn nhân và cưới xin của nhóm Tày MườngError! Bookmark not define
Chương 3: BIẾN ĐỔI TRONG HÔN NHÂN CỦA NGƯỜI
THÁI(NHÓM TÀY THANH) VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RAError! Bookmark not defi

3.1.Biến đổi trong hôn nhân ....................... Error! Bookmark not defined.
3.2.Biến đổi trong nghi thức cưới xin......... Error! Bookmark not defined.
3.3.Nguyên nhân của sự biến đổi ............... Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Nguyên nhân khách quan ............. Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Nguyên nhân chủ quan ................. Error! Bookmark not defined.
3.4.Những vấn đề đặt ra ............................. Error! Bookmark not defined.
3.4.1. Hôn nhân của người Thái đang có xu hướng mất dần bản sắcError! Bookmark n
3.4.2. Hôn nhân của người Thái đang có xu hướng mở rộng phạm viError! Bookmark
3.4.3. Hôn nhân của người Thái đang cần được bảo tồn và phát huy
giá trị ..................................................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 3 ...................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................. Error! Bookmark not defined.
PHỤ LỤC ...................................................... Error! Bookmark not defined.

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hôn nhân luôn là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học
thuộc lĩnh vực xã hội - nhân văn. Đối với Nhân học/Dân tộc học và Văn hóa
học,việc nghiên cứu hôn nhânở các dân tộc có ý nghĩa rất lớn về mặt khoa
học. Điều này, một mặt, làm rõ các quan hệ xã hội và văn hóa, mặt khác góp
phần làm sáng tỏ quá trình tộc người với các hình thức phát triển của các
hình thức hôn nhân ở các giai đoạn lịch sử khác nhau. Bởi vì, hôn nhânthể
hiện mối quan hệ chặt chẽ, tương hỗ giữa văn hóa và các quan hệ xã hội
của các cộng đồng, các nhóm xã hội, tộc người. Tùy thuộc vào điều kiện xã
hội và những yếu tố văn hóa tộc người mà hôn nhân diễn ra theo nhiều
hình thức khác nhau, vừa phản ánh qui luật chung nhất về sự phát triển
của xã hội loài người qua các giai đoạn lịch sử, vừa mang những yếu tố đặc
trưng văn hóa tộc người. Kết quả của hôn nhânlà sự hình thành gia đình.
Xây dựng, duy trì, củng cố và phát triển gia đình tạo ra mối liên hệ chặt chẽ
và ảnh hưởng trực tiếp với toàn bộ hệ thống xã hội. Vì vậy, hôn nhân và gia
đình có mối liên hệ qua lại với nhau, mang nhiều ý nghĩa văn hóa, xã hội.

Hôn nhân của dân tộc Thái đã có một vài học giả quan tâm nghiên
cứu, tuy nhiên việc nghiên cứu những đặc trưng ở mỗi vùng miền là chưa
rõ nét, người Thái cư trú ở nhiều vùng trên lãnh thổ Việt Nam nói chung
và ở miền Tây Nghệ An nói riêng do vậy văn hóa của mỗi vùng lại có sự
giao thoa để có những điểm khác biệt, những đặc trưng dẫn đến sự khác
biệt đó cần phải được nghiên cứu và làm sáng tỏ.
Cùng với sự phát triển của văn hóa dân tộc, hôn nhân – một hình
thái quan trọng của phong tục cũng luôn vận động biến đổi và là mối
quan tâm hàng đầu của bất kỳ dân tộc, chế độ nào.
Bản thân là sinh viên của khoa Văn hóa dân tộc thiểu số, nhận thức
được ý nghĩa của việc nghiên cứu về hôn nhân để đóng góp thêm cứ liệu

khoa học về văn hóa, xã hội cho địa phương nói riêng và những ai quan
tâm đến văn hóa Thái nói chung, cũng như muốn đi sâu tìm hiểu văn hóa
của đối tượng quản lý văn hóa là các dân tộc thiểu số mà mình sẽ quản lý
trong tương lai. Trên cơ sở nhận thức đó, người viết mạnh dạn chọn Hôn
nhân của người Thái (nhóm Tày Thanh) ở xã Tri Lễ, huyện Quế Phong,
tỉnh Nghệ An làm khóa luận tốt nghiệp của mình.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Từ trước tới nay, Thái ở Nghệ An cũng là tộc người thu hút được
sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước. Dưới thời
Pháp thuộc, một số công trình của các học giả người Pháp có đề cập đến
cộng đồng này như A.Louppe với công trình Les Mương de Cua Rao,
H.Maspero trong Les religions Chinoises; G. Condominans, Không gian
xã hội vùng Đông Nam Á (tiếng Việt, NXB VH Hà Nội, 1997); J.
Chamberlain, Maen: A Thai dialect originally spoken in Nghe An,
Vietnam, Journal of the Siam Society 79.2/1991; Breton. Le. Hippolyte,
Le An-Tinh, la prehistoire, les lieux et monuments historiques ou
legendaries remarquable. Bullentin des Amis du Vieux Hue 23/1936…
Từ những năm 60,70 của thế kỷ XX trở lại đây, một loạt công trình
và bài viết của các nhà nghiên cứu dân tộc học về người Thái ở Nghệ An
lần lượt được công bố như Các dân tộc thiểu số ở Việt Nam của Nhà xuất
bản Văn hoá, Hà Nội, 1959;Các dân tộc miền núi Bắc Trung Bộ của Mạc
Đường, Nhà xuất bản Sử học, Hà Nội 1964;Sơ lược giới thiệu các nhóm
dân tộc Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam của Lã Văn Lô và Đặng Nghiêm
Vạn, Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội,1968;Tư liệu về Lịch sử xã hội của
dân tộc Thái của Đặng Nghiêm Vạn, Cầm Trọng, Khà Văn Tiến, Tòng
Kim Ân, Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội, 1978;Nhà cửa các dân tộc ở
Trung du Bắc bộ của Nguyễn Khắc Tụng, Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội,
1978;Các dân tộc thiểu số ở Nghệ An của Nguyễn Đình Lộc, Đại học sư

phạm Vinh, Nhà xuất bản Nghệ An, 1993;Nhà ở cổ truyền của các dân
tộc Việt Nam của Nguyễn Khắc Tụng, Hội khoa học Lịch sử Việt Nam,
1995...Nhiều bài viết về người Thái được công bố trên các thông báo
khoa học, các tạp chí chuyên ngành như Dân tộc học, Khảo cổ học,
Nghiên cứu Lịch sử, Nghiên cứu Đông Nam Á, Nghiên cứu phụ nữ và gia
đình, Văn hoá dân gian hay một số Luận án Tiến sĩ, Thạc sĩ, Khóa luận
gần đây... của nhiều tác giả, nhà nghiên cứu như Đặng Nghiêm Vạn, Diệp
Đình Hoa, Vi Văn An, Lê Sỹ Giáo, Hoàng Lương, Nguyễn Văn Khánh,
Đặng Đình Khai, Phan Chí Thành, Mai Thanh Sơn, Nguyễn Văn Hùng,
Lương Thị Giang, Đậu Tuấn Nam, Artha Natatchukra (Thái Lan),
Khammanh Siphanhxay (Lào), Nguyễn Trung Dũng, Nguyễn Thị Thủy
(ĐHVH Hà Nội)... Tuy nhiên, có thể nói, các công trình cũng như các bài
viết kể trên cũng mới chỉ đề cập đến người Thái theo từng góc độ, thuộc
các lĩnh vực khác nhau, chứ chưa có công trình hay bài viết nào nghiên
cứu sâu về hôn nhân của người Thái ở Nghệ An nói chung, nhất là chủ đề
hôn nhân của nhóm Thái Tày Thanh ở xã Tri Lễ, huyện Quế Phong nói
riêng. Liên quan đến đề tài nghiên cứu này, mới chỉ được đề cập ít nhiều
trong các công trình của Lã Văn Lô và Đặng Nghiêm Vạn hay công trình
Các dân tộc ít người ở Việt Nam (Các tỉnh phía Bắc) của Viện Dân tộc
học, Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội, 1978 và một số bài viết của Vi Văn
An về người Thái ở miền Tây Nghệ An, nhất là bài Hôn nhân và tục lệ
cưới xin của người Thái ở miền núi Nghệ An(Vi Văn An và Trịnh Đình
Niên),TC VHDG, số 2/1996, tr.61-68. Bên cạnh đó, trong Luận án Tiến sĩ
của Lê Hải Đăng về Nghi lễ gia đình, tác giả có đề cập đến nghi lễ cưới
xin, nhưng là nghi lễ cưới xin của người Thái nhóm Tày Mường ở huyện
Con Cuông (vùng quốc lộ 7A).
Nói tóm lại, mặc dù đã có khá nhiều tài liệu công bố liên quan đến
người Thái ở miền tây Nghệ An, nhưng vấn đề hôn nhâncủa người Thái,

nhất là hôn nhân của nhóm Tày Thanh thì còn khá khiêm tốn. Mặc dù


vậy, những công trình, bài viết về người Thái ở Nghệ An nói chung là
nguồn tài liệu rất đáng quý, có tính chất gợi mở, tham khảo và kế thừa
đắc lực nhất cho đề tài khóa luận Hôn nhân của người Thái (nhóm Tày
Thanh) ở xã Tri Lễ, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An của tôi.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu
Thông qua việc khảo sát, đánh giá và so sánh những tương đồng –
khác biệt trong hôn nhân truyền thống của người Thái (nhóm Tày Thanh)
ở xã Tri Lễ - huyện Quế Phong – tỉnh Nghệ An với một số nhóm khác,
khóa luận muốn khẳng định những giá trị văn hóa trong tập quán hôn
nhân của họ, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm bảo tồn và phát huy
những giá trị đó trong giai đoạn hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu trên, khóa luận sẽ phải giải quyết
những nhiệm vụ sau:
- Khái quát về những yếu tố đã góp phần tạo nên văn hóa truyền
thống của người Thái (nhóm Tày Thanh) ở xã Tri Lễ - huyện Quế Phong
– tỉnh Nghệ An như: điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội,... Đây
là những yếu tố nền tảng để giải mã nét khác biệt trong hôn nhân người
Thái nơi đây;
- Khảo sát, giải mã, đánh giá những yếu tố cơ bản trong hôn nhân
của người Thái (nhóm Tày Thanh) ở xã Tri Lễ - huyện Quế phong – tỉnh
Nghệ An như: quan niệm, nguyên tắc, tính chất, hình thức, tiêu chuẩn
chọn vợ - chọn chồng, nghi thức cưới xin,...; có so sánh đôi chút với
người Thái (nhóm Tày Mường) cùng cư trú trên địa bàn;
- Nêu lên những biến đổi và lý giải nguyên nhân biến đổi trong
hôn nhân của người Thái (nhóm Tày Thanh) ở nơi đây;

- Đề xuất một số giải pháp nhằm bảo tồn các giá trị tích cực, hạn
chế các yếu tố không còn phù hợp trong đời sống văn hóa mới hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài khóa luận là Hôn nhântruyền
thống của nhóm Thái Tày Thanh ở địa bàn nêu trên. Trong khi trình bày,
tôi cố gắng tìm hiểu và nêu được một số so sánh với nhóm Tày Mường,
cùng là người Thái cư trú trên địa bàn cũng như so sánh với hiện trạng
hôn nhân của họ hiện nay.
Để làm rõ hơn về đối tượng nghiên cứu, tôi xin giới thuyết về đối
tượng nghiên cứu của mình như sau:
- Khái niệm Hôn nhân:
Theo Wikipedia, hôn nhân – một cách chung nhất có thể được xác
định như một sự xếp đặt của mỗi một xã hội để điều chỉnh mối quan hệ
sinh lý giữa đàn ông và đàn bà. Nó là một hình thức xã hội luôn luôn thay
đổi trong suốt quá trình phát triển của mối quan hệ giữa họ, nhờ đó xã hội
xếp đặt và cho phép họ sống chung với nhau, quy định quyền lợi và nghĩa
vụ của họ.
Theo từ điển Tiếng Việt thông dụng thì: “Hôn nhân có nghĩa là
việc kết hôn giữa nam và nữ”.
Theo Từ điển Nhân học (1997, tr.519): “Hôn nhân là mối quan hệ
gắn bó được thừa nhận về mặt xã hội giữa một người đàn ông và một
người đàn bà nhằm mục đích duy trì nòi giống một cách hợp pháp lập gia
đình hạt nhân mới hoặc tạo ta một hộ gia đình mới”.
Theo từ điển Bách khoa Việt Nam tập 2: “Hôn nhân là thể chế xã
hội kèm theo những nghi thức xác nhận quan hệ tính giao giữa hai hay
nhiều người thuộc hai giới tính khác nhau (nam, nữ), được coi là chồng
và vợ, quy định mối quan hệ và trách nhiệm với nhau và giữa họ với con
cái của họ. Sự xác nhận đó,trong quá trình phát triển của xã hội, dần dần

mang thêm những yếu tố mới. Dưới xã hội nguyên thủy, hôn nhân tiến
hành theo luật tục. Trong các xã hội có giai cấp và nhà nước, hôn nhân


phải được pháp luật công nhận, do đó quyền hạn và nghĩa vụ, trách
nhiệm của vợ chồng con cái cũng được pháp luật xác định và bảo đảm.
Có những trường hợp hôn nhân phải được tiến hành ở nhà thờ, phải tuân
theo những nghi thức tôn giáo nhất định để được giáo hội công nhận...”.
- Nội hàm của hôn nhân gồm có: Quan niệm, nguyên tắc, tính chất
và hình thức, tiêu chuẩn chọn vợ chọn chồng và nghi thức cưới xin.
Do thời gian có hạn, nên phạm vi nghiên cứu của đề tài khóa luận
chủ yếu tập trung tại một số bản nằm sát cạnh trung tâm xã Tri Lễ, huyện
Quế Phong. Tôi đã dành khá nhiều thời gian tìm hiểu tại bản Cắm hay còn
gọi bản Khằm (có nghĩa là vàng), bản Chiềng, bản Hủa Na; so sánh với
nhóm Tày Mường ở bản bản Na Niếng, bản Na Túi, bản Na Cân. Ngoài ra,
tôi cũng tìmhiểu thêm ở một số bản người Tày Thanh, xã Nặm Nhoóng,
huyện Quế Phong vốn thường trao đổi hôn nhân với người Tày Thanh xã
Tri Lễ.
5. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình hoàn thiện được khóa luận này, tác giả đã sử dụng
một số phương pháp nghiên cứu sau:
Điền dã Dân tộc học là phương pháp chủ đạo. Cụ thể là các thao
tác quan sát, phỏng vấn, ghi chép qua lời kể của người dân, nhất là các cụ
già người Tày Thanh, trong đó có một số thầy cúng, người am hiểu phong
tục, cũng như tập quán hôn nhân và cưới xin, nhất là người đã nhiều lần
làm ông mối (Lám).
Khóa luận cũng sử dụng phương pháp chuyên gia bằng cách tham
khảo và tham vấn ý kiến của những nhà nghiên cứu có kinh nghiệm về
địa bàn và lĩnh vực thuộc đề tài nghiên cứu này. Ngoài ra, các phương
pháp bổ trợ được sử dụng trong quá trình hoàn thành khóa luận gồm:

chụp ảnh, phân tích, so sánh,...
6. Nguồn tư liệu của khóa luận


Khóa luận được hoàn thành dựa trên nguồn tư liệu do chính tác giả
thu thập được trong chuyến điền dã tại địa bàn nghiên cứu nêu trên. Bên
cạnh đó, nội dung khóa luận cũng kế thừa các tài liệu qua các công trình,
bài viết đã công bố từ trước tới nay của các nhà nghiên cứu, nhất là các
tài liệu liên quan trực tiếp đến đề tài khóa luận này.
7. Đóng góp của khóa luận
Bước đầu miêu tả một cách có hệ thống, đầy đủ về hôn nhân của
nhóm Tày Thanh nơi đây; góp phần bổ sung thêm tư liệu, giúp người đọc
hiểu biết sâu sắc hơn về văn hóa truyền thống của cộng đồng người Thái
ở miền tây, tỉnh Nghệ An nói chung.
Từ những tư liệu thực địa, khóa luận cũng nêu lên những biến đổi
trong hôn nhân của nhóm tộc người này nói riêng, của người Thái ở địa
phương trên nói chung. Từ việc lý giải nguyên nhân biến đổi, khóa luận
cũng đề xuất một số giải pháp nhằm bảo tồn, phát huy giá trị tích cực, hạn
chế yếu tố không còn phù hợp trong tập quán hôn nhân, nhằm làm cơ sở
khoa học cho chính quyền địa phương trong quá trình xây dựng nông
thôn mới ở địa phương hiện nay.
8. Bố cục của khóa luận
Ngoài mở đầu và kết luận, nội dung khóa luận được bố cục thành 3
chương:
Chương 1: Khái quát về địa bàn và tộc người nghiên cứu
Chương 2: Những nội dung cơ bản trong hôn nhântruyền thống
của người Thái(nhóm Tày Thanh).
Chương 3: Những biến đổi trong hôn nhân của người Thái(nhóm
Tày Thanh) và những vấn đề đặt ra.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Vi Văn An (1988), Đôi nét về dòng họ của người Thái ở vùng
đường 7, tỉnh Nghệ Tĩnh, Tạp chí Dân tộc học (3.-tr.81-93).
[2]. Vi Văn An (1993), Góp thêm tư liệu và lịch sử cư trú của các
nhóm Thái vùng đường 7, tỉnh Nghệ An, Tạp chí Dân tộc học (2.-tr.5256).
[3]. Vi Văn An (1996), Hôn nhân và tực lệ cưới xin của người Thái
ở miền núi Nghệ An, Tạp chí Văn hoá dân gian (số2).
[4]. Vi Văn An (1999), Thiết chế bản mường của người Thái ở
miền Tây Nghệ An, Luận án tiến sỹ khoa học lịch sử, Viện Dân tộc học,
Hà Nội.
[5]. Hoàng Thị Phương Anh (2011), Tập quán khai thác nguồn lợi
tự nhiên của người Thái xã Tam Quang, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ
An, Khóa luận tốt nghiệp.
[6]. Ban chấp hành Đảng bộ huyện Quỳ Châu (1996), Lịch sử
Đảng bộ huyện Quỳ Châu, Sơ thảo tập I, Nxb Nghệ An, Vinh.
[7]. Ban Dân tộc và Miền núi Nghệ An (1992), Một số chính sách
về dân tộc và miền núi Nghệ An, Nxb Nghệ An.
[8]. Ban nghiên cứu lịch sử Đảng Nghệ Tĩnh (1987), Lịch sử Đảng
bộ Đảng cộng sản tỉnh Nghệ Tĩnh, Nxb Nghệ Tĩnh.
[9]. Phan Kế Bính (1990), Việt Nam phong tục, Nxb TP. Hồ Chí
Minh.
[10]. Phan Huy Chú (1960), Lịch triều hiến chương loại chí, Nxb
Sử học, Hà Nội.
[11]. Đại Nam nhất thống chí (1990, Tập 2), Nxb KHXH, Hà Nội.


[12]. Đại Nam thực lục chính biên (1968, Tập20), Nxb KHXH, Hà
Nội.
[13]. Đại Việt sử ký toàn thư (1968, Tập 3), Nxb KHXH, Hà Nội.

[14]. Sầm Thị Đằng (2004), Nét độc đáo trong trang phục truyền
thống người Thái Quỳ Châu, Nghệ An, Khóa luận tốt nghiệp.
[15]. Lê Sỹ Giáo (1988), Về bản chất và ý nghĩa tên gọi các nhóm
Thái Trắng và Thái Đen ở Việt Nam, Tạp chí Dân tộc học (3.-tr 4).
[16]. Lê Sỹ Giáo (2000), Sự phân loại các nhóm Thái ở các tỉnh
Thanh hoá và Nghệ An, Tạp chí Dân tộc học (1).
[17]. Nguyễn Thị Hiên (2014), Tục lệ cưới xin truyền thống của người
Thái ở xã Lục Dạ, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An xưa và nay, Khóa luận tốt
nghiệp.
[18]. Diệp Đình Hoa (1978), Nhận xét Khảo cổ-Dân tộc học về
người Thái qua tư liệu điền dã miền tây Nghệ An, Tạp chí Khảo cổ học
(1)
[19]. Hoàng Văn Hùng (1997), Lễ hội Hang Bua của dân tộc Thái
ở miền Tây Nghệ An, Khóa luận Tốt nghiệp, khoa Văn hóa Dân tộc thiểu
số, trường ĐH Văn hóa Hà Nội.
[20]. Nguyễn Văn Hùng (1990), Thiết chế xã hội người Thái
Mường Quạ, huyện Con Cuông, Nghệ An, Khoá luận cử nhân.
[21]. Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện Kỳ Sơn (1995), Đặc trưng
văn hoá và truyền thống cách mạng các dân tộc ở Kỳ Sơn, Nghệ An, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[22]. Lương Thị Lan (2004), Thực trạng phong trào xây dựng làng
văn hóa ở huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An. Khóa luận tốt nghiệp.
[23]. Bùi Dương Lịch (1993), Nghệ An Ký (quyển 1&2), Nxb
KHXH, Hà Nội.
[24]. Lã Văn Lô, Đặng Nghiêm Vạn (1968), Sơ lược giới thiệu các
nhóm Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam, Nxb KHXH, Hà Nội.


[25]. Nguyễn Đình Lộc (1993), Các dân tộc thiểu số ở Nghệ An,
Nxb Nghệ An.

[26]. Hoàng Lương (1997), Một số suy nghĩ về quá trình tộc người
của nhóm Thái Việt Nam, Tạp chí Dân tộc học (3-tr 49-53).
[27]. Hoàng Lương (1988), Hoa văn Thái, Nxb Văn hoá dân tộc, Hà
Nội.
[28]. Lâm Bá Nam (1992), Mối quan hệ Thái-Mường (lịch sử và
hiện đại). Kỷ yếu hội thảo Thái học lần thứ nhất, Nxb Văn hoá dân tộc,
Hà Nội.
[29]. Vi Thị Kim Nhung (2011), Tục làm vía của người Thái ở Kỳ
Sơn, Nghệ An, Khóa luận tốt nghiệp.
[30]. Trần Thị Nhung (2013), Tác động của đường Hồ Chí Minh
đến sự biến đổi văn hóa truyền thống của người Thái, xã Nghĩa Dũng,
huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An, Khóa luận tốt nghiệp.
[31]. Mai Thanh Sơn (1992), Tập quán chăn nuôi và sử dụng trâu
của người Thái ở miền tây Nghệ An, Tạp chí Dân tộc học số1. tr.57-62.
[32]. La Thị Trang (2007), Luật tục của người Thái và những ảnh
hưởng của nó tới việc xây dựng đời sống văn hóa mới ở Tam Quang,
Tương Dương, Nghệ An, Khóa luận tốt nghiệp.
[33]. Hoàng Thị Trầm (2011), Những tín ngưỡng trong lễ hội
“Hang Bua” của người Thái ở xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ
An, Khóa luận tốt nghiệp.
[34]. Vi Thị Thuận (2006), Hệ thống các “Phi” của người Thái ở
huyện Quỳ Châu, Nghệ An, Khóa luận tốt nghiệp.
[35]. Nguyễn Thị Thu Thủy (2013), Tục làm vía, làm vía giải hạn của
người Thái ở xã Môn Sơn, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An, Khóa luận tốt
nghiệp.


[36]. Lương Tuấn Thương (2008), Tìm hiểu phong tục tang ma và
việc thực hiện nếp sống văn minh trong tang ma của người Thái ở Mường
Nọc, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An, Khóa luận tốt nghiệp.

[37]. Cầm Trọng (1977), Quan hệ dòng họ trong các bản của
người Thái ở vùng Tây Bắc, Tạp chí dân tộc học - số 1.
[38]. Cầm Trọng, Phan Hữu Dật (1995), Văn Hoá Thái Việt Nam,
Nxb Văn hoá dân tộc, Hà Nội.
[39]. Sầm Văn Túc (2012), Nghề dệt thổ cẩm truyền thống ở làng
Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, Nghệ An, Khóa luận tốt
nghiệp.
[40]. Nguyễn Khắc Tụng (1978), Nhà cửa các dân tộc ở Trung Du
Bắc Bộ Việt Nam. Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
[41]. Hoàng Thị Tương (2014), Tục lệ buộc vía của người Thái ở
huyên Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An, Khóa luận tốt nghiệp.
[42]. Đặng Nghiêm Vạn (1967), Quá trình hình thành các nhóm
Tày Thái ở Việt Nam. Mối quan hệ với các nhóm ở Nam Trung Quốc và
Đông Dương, Nghiên cứu Lịch sử (108 -tr.25-35).
[43]. Đặng Nghiêm Vạn (1974), Bước đầu tìm hiểu lịch sử phân bố
những dân tộc miền núi Nghệ An,Tạp chí Dân tộc học (2-tr.20-32).
[44]. Đặng Nghiệm Vạn (1975), Về các định thành phần các dân
tộc thiểu số ở Miền Bắc Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
[45]. Đặng Nghiêm Vạn (1977), Tư liệu về lịch sử và xã hội dân
tộc Thái, Nxb KHXH, Hà Nội.
[46]. Viện Dân tộc học (1978), Các dân tộc ít người ở Việt Nam
(các tỉnh phía Bắc), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
[47]. Viện Khoa học xã hội Việt Nam (1998), Đại Việt sử ký toàn
thư – tập 2, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.