Xây dụng hệ thống chỉ tiêu phân tích để lựa chọn đối tượng kiểm tra, thanh tra thuế thu nhập doanh nghiệp tại việt nam

BO GIAO DUC VA I>AO TAO

TRU'ONG f)~[ HQC KINH TE THANH PHO HO CHi MINH

.

.

DE TAl NGHIEN CUU KHOA HOC CAP BO

XAY Du'NG
HE. THONG CHi TIEU
.
PHAN TICH DE, Lu'A
. CHON
. DOI
.

Tu'Q'NG KIE,M TRA, THANH TRA
A.'

A..

A.

THUE THU NHAP
. DOANH NGHIEP
A

TAI
. VIETNAM

.

Ma s6: B2007-09-41

THANH PHO HO CHi MINH
NAM 2009


BO CIAO DUC VA DAO TAO

TRU'ONG

D~I HQC KINH TE THANH PHO HO CHi MINH

DE T AI NGHIEN

cifu KHOA HQC CAP B(>

XAY Du'NG
HE. THONG CHi TIEU PHAN
.
TICH f>E, LI/A CHQN f>OI TliQ'NG KIEM
TRA, THANH TRA THUE, THU NH~P
DOANH NGHIEP
. TAI
. VIET
. NAM

: . . .-so GiAo ovc vhr :}w 1
ITRUONG D.i:\1 HQC KINh ···.~ TP.I-ICM

Ma s6: B2007-09-41

i TIUJVI~N
! ~ I /)

'(; ()Y ~·

cAc THANH VIEN THU'C HIEN
Vfi Hfi·u Du·c (Chu nhi~m d~ titi)
Nguy~n I>inh T§n

Huynh Van Hi~u
Trfin Xoa
Mai I>u·c Nghia (Thu· ky)

THANH PHO HO CHi MINH
NAM 2009


BO GIAO DVC vA DAO T ~0
Trtro·ng D~i hQc Kinh t~ TP.Hfi Chi Minh
THONG TIN KET QUA NGHIEN

c(J'u

Tend~ tai: Xay dlfng h~ thflng chi tieu phan tich d~ h.ra chQn dfli tu·Q·ng ki~m tra,
thanh tra thu~ thu nh~p doanh nghi~p t~i Vi~t Nam
Chu

nhi~m:

TS. Vii Hii·u Dtl'c

Tho·i gian tht,rc

hi~n:

thang 9/2007- 12/2008

Ca quati chu tri: Truo·ng D?i hQc Kinh t~ TP.HCM

KET QUAD~ T DUQ'C
1. Cac san ph~m cua d~ tai: bao cao phan tich bao g6m:
Bao cao t6ng hqp d~ tai NCKH dp B() "Xay dvng h~ th6ng chi tieu phan tich d€ ll)·a
chQn d6i tuqng ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh?p doanh nghi~p t?i Yi~t Nam"
H~ th6ng chi tieu phan tfch d~ h,ra ch<;m d6i tuqng ki€m tra, thanh tra thu~ thu nh?p
doanh nghi~p.

Cac giai phap tri€n khai frng dl)ng, bao g6m cac ki~n nghj v~ chinh sach, n()i dung
chuang trinh dao t?o ngu6n nhan Ivc ph\lc Y\1 cho ki~m tra, thanh tra thu~.

01 bai bao dang tren T?p chi Phat tri€n Kinh t~- Truong DH Kinh t~ TP.HCM vao
thang 12/2009 "Su· dl;lng c:k ty s6 tren bao cao tai chinh d~ phat hi~n sai l~ch thuS".
0 I bai bao dang tren T?p chi Ki€m toan vao thang 12/2009 "Ap dt,mg quy trinh phan
tich vao vi~c phat hi~n sai s6t, gian I?n tren bao cao tai chinh"".
2. v~ bi quy~t cong ngh~ va cong ngM san ph~m:
3. (J'ng dl)ng trong san xufrt va hi~u qua kinh t~: Cac C(J quan thu~ Sll' dl)ng trong vi~c l~ra
chQn d6i tuqng ki~m tra, thanh tra thu~; T6ng C\IC thu~ Sll' dl)ng trong ban hanh cac
quy trinh va chi tieu Iva chQn d6i tuqng ki€m tra, thanh tra thu~.

4. Dao t?o:
5. Tinh hinh sfr dl)ng kinh phi:
Chu nhi~m d~ tai da chi 45.000.000 d6ng (chua tinh chi phi cho h()i d6ng nghi~m thu
d~ tai) d~ thl)'C hi~n nghien Cli'U d~ tai nay
Ngay 21 thang 11 nam 2009
Xac

nh~n

cua co· quan chu tri

Chu nhi~m d~ titi


B<) GIAO DVC

VA DAO TAO

Tr·u·(rng D~i hQc Kinh t~ TP.Hfi Chi Minh
M~u 01

NHUNG DIEM MOl CUA DE TAl

1. Tend~ tai: XAY Dl/NG Ht THONG CHi TFEU PHAN TiCH DELl/A
CHQN DOl TU'(JNG KIEM TRA, THANH TRA THUE THU
NHJP DOANH NGHitP T1.1 VItT NAM

B 2007 -09-41
2. Chu nhi~m d~ tai: TS
HUU D(fc

3. Co quan chu tri: TRUONG DH KINH TE TP HCM
4. Thai gian thvc hi~n d~ tai:
tir thang 912007 d~n thang 1212008

vu

NHUNG DIEM MOl
D~ tai nghien c(ru nay c6 lien quan d~n ITnh VI,I'C su· dt,mg ky thu~t phfm tich IIJa
chQn d6i tuqng ki~m tra, thanh thu~ thu nh~p doanh nghi~p plwc vv cho vi~c
tri~n khai h~ th6ng tv khai tt,r n<)p trong qua trinh hi~n d<;ti h6a va h<)i nh~p cua
nganh thu~ Vi~t Nam. T<;ti Vi~t Nam, truac day chua c6 cac nghien ct:ru v~ llnh
Vl,l"C nay ngo<;ti trLI' cac quy djnh cua nganh thu~ VN. Cac di~m mai cua d~ tai Ia:

I. Cac chi tieu do nganh thu~ xay dt,mg trong !Tnh Vl,l'C nay chi SLI' dvng m<)t s6
chi tieu r~t h~p, t~p trung vao k~t qua kinh doanh va nghTa Vl,l tilll~ va chi giai
quy~t tinh hu6ng sai l~ch thu~ xay ra trong ky ki~m tra d~ra tren xem xet bi~n
d<)ng. f)~ tai nghien c(ru nay, ma r<)ng h~ th6ng chi tieu phan tich d6i v6"i cac ty
s6, d~c bi~t Ia cac ty s6 lien quan den Bang can d6i k~ toan. D6ng thai, d~ tai
xay dvng ma r<)ng huang ti~p c~n thtr hai Ia cac sai l~ch xay ra tir nhi~u ky
tru6"c.
Tir d6, hinh thanh m<)t h~ th6ng chi tieu d~y du va c6 h~ th6ng nh~m phat hi~n
sai l~ch thu~ d1,ra tren biw cao tai chinh.
-..

3. Di~m mai ti~p theo cua d~ tai Ia da nghien dru m6i quan h~ giu·a cac chi tieu
v6i tu·ng lo<;ti sai l~ch thu~ Cl,l th~; nha d6 m<)t m~t xac dinh cac chi tieu c6 th~
nh~n d<;tng t6ng quat v~ sai l~ch thu~; m~t khac chi ra cac chi tieu duqc su· d1,mg
cho tirng lo<;ti sai l~ch thu~ cv th~ duqc khao sat.
4. D~ tai ti~n hanh nghien c(ru thv·c nghi~m dv·a tren ky thu~t m6 phong, cac sai
l~ch duqc cfty vao bao cao tai chinh kh6ng c6 sai l~ch, d~ danh gia anh huang

cua sai l~ch va kha nang phat hi~n sai l~ch cua tu·ng chi tieu. Day Ia huang
nghien ct:ru hoan toan m6i.
5. v~ phuong phap lu~n, d~ tai da t6ng hqp va h~ th6ng h6a phuong phap va quy
trinh CL!a cac nu6c trong !Tnh vvc l~ra chQn d6i tuqng ki~m tra, thanh tra thu~ d~
rut ra nhu·ng bai h9c kinh nghi~m cho Vi~t Nam. D6ng tho·i, nghien cu·u quan
,w~m ti~p c~n rt:Ii ro vao v~n d~ h,ra chQn d6i tuqng ki~m tra.


7. D~ xufrt h~ thbng cac giai phap ki~n nghi chinh sach nh~m (mg dt,mg h~ th6ng
chi tieu vao tht,rc ti~n.
d~ tai CO gia trj tham khao Va trng d~mg trong linh VIJC cong
tac ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p doanh nghi~p t~i C~:~c tim~ cac dja phuang
va vi~c xay d~:~·ng chinh sach cua T6ng C\JC thu~,

VJ mat thU'C tiJn,


Xac

nh~n

co· quan chu tri

Chii nhi~m d~ tai


MUCLUC
•
•
Cac bang bi~u trong d~ tai

Cac chfr vi~t t~t

Loi ~oi dftu

1

ChU'O'ng 1: T6ng quan v~ h~ thfing chi tieu ph an tich d~ I\fa
chQn dfii tu·Q·ng ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p doanh nghi~p
· 1.

5

V§n d~ 1\fa ChQD dfii tU'Q'Dg ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p
doanh

nghi~p

5

1.1. Vai tro cua vi~c l!Ja ch9n d6i tuqng ki~m tra, thanh tra thu~ thu
nh~p

doanh nghi~p

1.1.1. S~r phat tridn cua h? thfmg t~r khai t~;t· n9p

5
5

1.1. 2. Vdn d~ kidm tra, thanh tra thud trong h? thfmg t~r khai llf

n9p
1.1.3. Vai tro ala vi?c llfa ch9n d6i tu9ng

6

8

1.2. Cac h~ th6ng h,ra chQn d6i tuQng ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p
..

doanh

nghi~p

1. 2.1. H? th6ng llfa Ch9n tren CO' sa ph an tich

9

9
10

1.2.3. MJi quan h? giua hai h? th6ng hra ch9n
.

2.

11

H~ thfing chi tieu phan tich d~ phat hi~n sai l~ch tren bao cao
tai chinh

12


2.1. Khai quat v~ vi~c su d\mg cac chi tieu phan tich d~ phat hi~n sai
l~ch

13

tren bao cao tai chinh

2.1.1. Sai l?ch tren baa caa tai chinh

13

2.1.2. Sit d'?lng cac chi tieu phan tich a~ phat hi?n sai l?ch

14

2.1.3. Danh gia chi tieu ph an tich trang vi?c phat hi?n sai l?ch

16

2.2. H~ th6ng chi tieu phan tfch trong llnh V\fC ki~m toan d9c l~p

16

2.2.1. Kha nang su d'?lng cac chi tieu phdn tich trang phat hi?n
sai l?ch tren baa caa tai chinh

16

2.2.2. Cac chi tieu c6 kha nang su d'?lng trang phat hi?n sai l?ch
tren baa caa tai chinh

17
'~·

2.2.3. Cac tranh lu(in v~ ap d'?lngcac chi tieu phan tich

18

2.2.4. Cac phat tri~n gdn day cua vi?c su d'?lng cac chi tieu phan
20

tich

2.3. H~ th6ng chi tieu phan tich trong llnh vt,.rc ki~m tra, thanh tra thu~
2.3.1. S7! phat trdn cua h? thimg chi tieu phdn tich !rang lznh

20

V'?i'C

ki~m tra, thanh tra thud

20

2.3.2. Ung d'?lng h? th6ng chi tieu phdn tich !rang lznh v~t'c ki~m
tra, thanh tra thud

3.

22

Kinh nghi~m cac nu6'c phat tri~n trong vi~c xay dt)Tig h~ th6ng chi
tieu phan tich d~ Iva ch9n d6i tuqng ki~m tra, thanh tra thu~ thu
nh~p

doanh nghi~p

3.1. Hoa Ky

24
24


3.1.1. Tong quan v~ hf thimg quem
nghifp tqi Hoa

ly

thu~ thu nh(ip doanh

Ky

24

3.1.2. Quy trinh h;ra ch9n aJi tU'9'ng ki~m tra, thanh tra thu~

25

3.1. 3. H? thdng chi tieu phiin tich au(Jc sir d1:1ng

27

3.1. 4. Danh g_ia khoimg each thu~

30

30

3.2.Cac qu6c gia khac thu<)c OECD
3.2.1. Canada

30

3.2.2. Anh

32

3.2.3. Phap

33

3.3. Cac nu6'c dang phat tri~n va cac n~n kinh t~ chuy~n d6i
3.4. Bai h9c kinh

nghi~m

34

38

3.4.1. Ti~p c(in thea quy mo doanh nghi¢p

38

3.4.2. Phat tridn h¢ thdng ca sa dft·li¢u

41

3. 4. 3. Sir d~mg h¢ thJng hra ch9n ngdu nhien

42

3. 4. 4. Xiiy d~mg h¢ thJng chi tieu phdn tich

44

3.4.5. Su· dl;lng h¢ thJng chi tieu phiin tich

44

3.4.6. Ung d1:1ng cong ngh? thong tin

46

3. 4. 7. Gi6'i hqn cua h¢ thJng l~ra ch9n tren

ChU'O'ng 2: Quy trinh

C(f

sir phdn tich

47

va h~ thfing chi tieu phan tich d~ h..ra chQD

ofii tU'Q'Dg ki~m tra, thanh tra tho~ tho nh~p doanh nghi~p t~i

49


Vi~t

Nam

hi~n

nay.

1. Qua trinh hinh thanh hf thBng thu~ tt)' khai t1)' nQp t'i Vi~t Nam

2. Quy trinh

va

49

h~ thBng chi tieu phan tich 11)'a ChQD dBi tU'Q'Dg

ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p doanh nghi~p t,i Vift Nam

52

hifD nay
2.1. Qua trinh phat 'tri~n quy trlnh ki~m tra, thanh tra va h~ th6ng chi
tieu phan tich

52

2.1.1. Giai doc;m thi ditm (nam 2004)

53

2.1.2. Giai doqn mcJ' r(mg thi di~m (cac nam 2005-2006)

54

2.1.3. Giai doqn th~rc hi~n thea Luqt Quan ly thui (2007 din nay)

59

2.2. D{mh gia v€ quy trinh kiem tra, thanh tra va h~ th6ng chi tieu phan
tich phvc vv vi~c lt,ra ch9n d6i tuqng ki~m tra, thanh tra thu~ hi~n

64

nay

2.2.1. Danh gia vJ quy trinh va phuong phap

hra ch9n

2.2.2. Danh gia vJ h~ th6ng chi tieu phdn tich

ChuO'ng 3: Xac l~p phtro·ng htr6'ng

65
66

va cac phU'O'ng phap ti~p c~n

cho ~i~c xay dvng h~ thfing chi tieu phan tich d~ ll!a chQn d6i
tU'Q'Dg ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p doanh nghi~p t~i Vi~t
Nam.
1.

69

PhU'o·ng hU'o·ng xay dt)·ng h~ thBng chi tieu phan tich d~ l1)'a chQn
dBi tU'Q'ng ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p doanh nghifp t,i
V~tNam.

1.1. Giai quy~t hai hoa m6i quan h~ giei'a yeu diu phu hqp v&i d?c diem

70
70

cua nganh thu~ Vi~t Nam va yeu du nang cao chdt luqng cua h~
th6ng chi tieu phan tich.
1.2. Xay dt,mg h~ th6ng chi tieu phan tfch tren ca

sa phan tfch rui ro sai

l~ch thu~ va phan tfch hanh vi gay sai I~ch thu~.

1.3. Qua trinh xay dt,mg cac chi tieu Ia qua trinh khong ngtmg hoan

71
thi~n

73

1.4. Phat tri~n cac chi tieu phan tich g~n v6i vi~c hoan thi~n quy trinh h,ra
chQn d6i tuqng ki€m tra, thanh tra thu~ va cac y~u t6 lien quan.
2.

73

PhU'ong phap ti~p c~n tren chi~n IU'Q'c danh gia rui ro sai l~ch
~

iliut
2.1. D~t vfrn a€
2.2. Cac khai

ni~m

74

ca ban

75

2.2.1. Riti ra sai l?ch thui

75

2.2.2. Chiin luQ'c tkinh gia nli ra sai l?ch thui

76

2.3. Cac chi~n luqc danh gia rui ro sai l~ch thu~ d€ xufrt

77

2.3.1. Tiip c(in thea nganh ngh~

77

2.3.2. Tiip c(in thea quy m6 daanh nghi?p

79

2.3.3. Tiip c(in thea huang tinh l9c dfm

79

2.3.4. Tiip c(in tren ca so· xac l(ip cac m6 hinh sai l?ch thui

80

2.3.5. Tiip c(in thea hinh tht'rc so· hfru

82

2. 3. 6. Tiip c(in thea mt'rc ii(J pht'rc tr;tp ala t6 chuc.

83

2.3. 7. Tiip c(in thea kit qua kiim tra, thanh tra qua khti·

83


2.4. (J'ng d1.mg cua phuong phap ti~p c~n d1Ja tren chi~n luQ"c danh
gia rui ro sai I~ch thu~

83

2. 4.1. Xac ltjp co· cdu h? th6ng chi lieu phan tfch

83

2.4.2. Thidt kd cac chi tiett phlin tfch Cl,l thi

84

3. PhU'O'ng phap t~~P c~n tren quan h~ gifra himh vi gay sai I~ch
thu~ va bao cao tai chinh.

84

3. 1. D~t v~n d~

84

3.2. Khai quat v~ himh vi gay sai I~ch thu~

85

3.2.1. Phan tich thea quan h? v&i baa cao tili chfnh

85

3.2.2. Phan tfch thea himh vi che gidu

86

3.3. Phan tich .quan h~

ly

thuy~t gifra himh vi gay sai I~ch thu~ va

87

bao cao tai chfnh
3.4. Khao sat th~,t·c nghi~m quan h~ gifra hanh vi gay sai I~ch thu~ va

cac ty so

89

3.4.1. H? thimg ty sJ khiw sat

90

3.4.2. Khao sat th~:t·c nghi?m m6 hinh doanh nghi?p bidn d(mg

93

3.4.3. Khao sat thl,l'C nghi?m m6 hinh doanh nghi?p gdy

113

ChU'O'Dg 4: D~ xufit h~ thfing chi tieu phan tich va cac giai phap
lien quan d~ ll}·a chQn d6i tu·Q·ng ki~m tra, thanh tra thu~ thu
nh~p

doanh

nghi~p t~i Vi~t

Nam.

1. CO' c§u h~ thfing chi tieu phan tich

127
127


1.1. H~ th6ng chi tieu phan tich su b<)

128

1.2. H~ th6ng chi tieu phan tfch sau

129

2.

H~ thAng chi tieu phan tich d~ xuAt

131

2.1. H~ th6ng chi tieu phan tich sub<) cho doanh nghi~p bien d<)ng.

131

2.1.1. Cac chi tieu tr1;tc tidp

131

2.1. 2. Cac chi tieu gian liip

131

2.2. H~ th6ng chi tieu phan tich cho doanh nghi~p gfty

134

2.2.1. Cac chi lieu lr~rc 1idp

134

2.2.2. Cac chi' lieu gian tidp

135

2.3. V~n dt,mg h~ th6ng chi tieu phan tich sub<)

2.3.1. L~ra chr,m cac a6i ttwng vao danh sach
2. 3. 2. Phdn loc;Ii va loqi lru: trong

mo

136

hinh doanh nghi¢p bidn

a{jng
2. 3. 3. Phdn loqi va loqi tn't trong

136

137

mo hinh doanh nghi¢p gay

2.3.4. M{)l s6 lrucmg h9'p aijc bi¢1

3. Xay dl}·ng h~ thAng phan tich chi~u sau

140
142
144

3 .I. Phuung phap xay d!Jng

144

3.2. H~ th6ng chi tieu phan tich sau

145

3.2.1. Cac chi lieu phi tcli chinh

145

3.2.2. Cac chi' tieu lien quan adn baa cao lai chinh

146


3.2.3. Cdc chi tieu lien quan din ta khai quyit taan thud thu nhqp

daanh nghi¢p

146

3.3. V~n dt,mg h~ thfmg chi tieu phan tich sau

3.3.1. Nghien ciru h¢ thimg chi tieu phi tai chinh

147

147

3.3.2. Sit: d¥ng h? thimg chi tieu tren ta khai quyit taan thui thu
nhqp daanh nghi¢p ad danh gia cdc kha nang sai l¢ch.
3.3.3.

Su· d{lng h? th6ng chi tieu

tren baa caa tai chinh ad danh

gia rui ra sai /¢ch thud t6ng thd VG thea timg khu V~fC.
4.

148

149

r6 chuc v~n dt,mg h~ th6ng chi tieu phan tich

153

4.1. Cac giai phap tm&c m~t

153

4.1.1. Phdn /aqi mil nganh

153

4.1.2. Phat tridn phdn m~m thu thgp va phdn tich thong tin cha
can b(J kidm tra, thanh tra thud

154

4.1.3. Bu6·c adu xdy dl!Ylg h¢ th6ng chi tieu nganh

154

4.1. 4. Di~u chinh /qi quy trinh l{ta ch(Jn a6i (U(J'ng kidm tra.

155

4.1. 5. Buac adu s6 h6a kit qua kidm tra va dimh gia vi¢c ap
d{lng h¢ th6ng chi tieu phan tich

155

4.1. 6. Daa tqa d(Ji ngii can b(J kidm tra, thanh tra.

156

4.1. 7. Phat tridn a(Ji ngii nghien ciru thui

156

4.1. 8. Buac adu tridn khai h¢ thimg kidm saat n(Ji b(J a6i v6·i c6ng
vi¢c
4.2.

hm ch(Jn a6i lll'(Jng kidm tra, thanh tra thui

O:ic giai phap dai

h~n

156
157


4.2.1. Phat tridn h¢ thtSng CO' so· drr li¢u.

157

4.2.2. Cai tiin c6ng tac ke khai thui

158

4.2.3. Holm thi¢n h¢ thtSng chi tieu phdn tich

159

4.2.4. Hinh thanh h¢ th6ng kidm soat n9i b9 chi;it che dtSi v&i
c6ng tac l~,J·a ch9n dtSi tu(mg kidm tra, thanh tra
4.2.5. Xdy dlf11g m(jt s6 chiin lu()'c tiip cqn di;ic bi¢t

160

4.2. 6. Hoan thi¢n h¢ thtSng quan tri rui ro tudn thu thui

161

4.2. 7. Tiip t~,Jc qua trinh hi¢n dqi h6a c6ng tac quan ly thui

166

K~t lu~n

Tai

159

li~u

tham khiw

167
171
175

cAc BANG VA HINH VE TRONG DE T AI
Cac bang
Bang 1.1: Cac qu6c gia ap dvng h~ th6ng tg khai t1)' n<)p va h~ th6ng kiem tra
tru6c khi chdp nh~n (theo khao sat cua OECD nam 2006)
Bang 1.2: Mtrc d<) str dvng h~ th6ng Iv·a chQn ng~u nhien
Bang 1.3: Cac ty s6 duqc

su dt,.mg phat hi~n sai I~ch tren bao cao tai chinh

Bang 1.4: Tieu th.trc va ngu5ng xac djnh doanh nghi~p vira va nh6
Bang 1.5: Mvc dich

su dvng h~ th6ng Iva chQn ng~u nhien.

Bang 1.6: Kinh phi (mg dt,mg cong ngh~ thong tin t~i cac qu6c gia trong llnh
vv·c qwin Iy thue
Bang 1.7: Ty I~ kiem tra va s6 ti~n thu h6i nam 2005 cua IRS
Bang 2.1:

Phan

Io~i

doanh

nghi~p

dga tren quy mo theo Cong van 249/TCT-

TTr.

Bang 2.2: Cach cho diem theo Io~i hinh doanh nghi~p theo Cong van
530/TCT-TTr
Bang 2.3: Cac nhan t6 phvc vv cho vi~c d{mh gia rui ro v~ thue theo Quy~t
djnh 528/QD-TCT
Bang 3.1:

K~t qua kiem djnh cac ty so trong sai l~ch hoan doanh thu va
khong hoan ghi gia v6n hang ban

Bang 3.2:

K~t qua kiem djnh cac ty s6 trong sai I~ch hoan doanh thu va hoan
ghi gia v6n hang ban

Bang 3.3:

K~t qua kiem djnh cac ty s6 trong sai I~ch de doanh thu ngoai

sb va

khong hoan ghi gia v6n hang ban.
Bang 3.4:

K~t qua kiem djnh cac ty s6 trong sai I~ch de doanh thu ngoai
khong hoan ghi gia v6n hang ban, che gidu b~ng khoan vay gia.

sb,


Bang 3.5:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch d~ doanh thu ngm1i s6,

hoan ghi gia v6n hfmg ban va tht,rc hi~n khoan vay kh6ng.

Bang 3.6:

K~t qua ki~m dinh cac ty s6 trong sai l~ch d~ doanh thu ngoai s6,
khong ghi gia v6n hfmg ban va khong ghi chep nghi~p V\1 mua
hang.

Bang 3.7:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh6ng gia v6n

hfmg ban va khong c6 thu thu~t che gifru.

Bang 3.8:

K~t qua ki~m djnh cac

cy

s6 trong sai l~ch khai kh6ng gia v6n

hang ban va che gifru b~ng cac khoan mua hang gia.

Bang 3.9:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh6ng chi phi

ho?t d(mg qua cac khoan chi ti~n khong c6 th~t.

Bang 3.10:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh6ng chi phi ho?t

d(>ng qua khfru hao cao hun m(rc binh thuemg.

Bang 3.11: K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh6ng chi phi ho?t
d(>ng qua ghi

nh~n

cac khoan trich tru6c

ho~c

phai tra khong c6

th~t.

Bang 3.12:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh6ng chi phi lai

vay b~ng cac khoan chi khong c6 th~t.

Bang 3.13:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh6ng chi phi lai

vay b~ng cac khoan trich tnr6c ho~c phai tra khong c6 th~t.

Bang 3.14:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh6ng chi phi lai

vay b~ng cac khoan vay kh6ng.

Bang 3.15:

K~t qua t6ng hqp ki~m djnh anh huang cua cac sai l~ch d~n chi

tieu (mo hinh doanh nghi~p bi~n d(>ng)

Bang 3.16:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch d~ doanh thu ngoai s6

va khong hoan ghi gia v6n hang ban.

Bang 3.17:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch d~ doanh thu ngoai s6,

khong hoan ghi gia v6n hang ban, che gifru b~ng khoan vay gia.


Bang 3.18:

K~t qua ki~m djnh dtc ty s6 trong sai l~ch d~ doanh thu ngoai s6
sach, khong xufrt hang va Sll' dt,mg cac khoan vay gia.

Bang 3.19:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch d~ doanh thu ngoai s6
sach, khong xufrt hang va khong gni mua hang.

Bang 3.20:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh6ng gia v&n

hang ban khong di kern thu thu~t che gifru.
Bang 3.21: K~t qua ki~m djnh -cac ty s& trong sai l~ch khai kh&ng gia v&n
hang ban va ghi
Bang 3.22:

nh~n

cac khoan phai tra khong CO thl)'C.

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh&ng chi phi ho(;lt

d<)ng b~ng cac khoan chi khong c6 tht,rc.
· Bang 3.23:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh&ng chi phi ho(;lt

d<)ng va ghi

Bang 3.24:

nh~n

cac khoan phai tra khong c6 thvc.

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh&ng chi phi ho(;lt
d<)ng thong qua khfru hao cao.

Bang 3.25:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh&ng chi phi U:ii
vay thong qua cac khoan chi kh&ng.

Bang 3.26:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh&ng chi phi Uii
vay thong qua ghi nh~n cac khoan phai tra kh&ng.

Bang 3.27:

K~t qua ki~m djnh cac ty s6 trong sai l~ch khai kh&ng chi phi Uii
vay thong qua cac hqp d6ng vay kh&ng.

Bang 3.28:

K~t qua t6ng hqp ki~m djnh anh huang Clta cac sai l~ch d~n chi
tieu (mo hinh doanh nghi~p g~y)

Bang 4.1:

H~ th6ng chi tieu phan lo(;li hanh vi sai l~ch (mo hinh doanh nghi~p
bi~n d<)ng)

Bang 4.2:

H~ th&ng chi tieu phan lo(;li hanh vi sai l~ch (mo hinh doanh nghi~p
g~y)


Bang 4.3: M<)t s6 chinh sach k~ toan c6 th~ t~o sv chenh l~ch giil'a lqi nhu~n
k~ toan va thu nh~p chju thu~

Bang 4.4:

Bang cau hoi va chi tieu phan tich t6ng quat

Cac hinh ve
Hinh 4.1:

Sa db h~ th6ng chi tieu phfm tich d~ xu~t k~t hqp v&i quy trinh

Hinh 4.2:

Quy trinh quan trj rui ro tuan thu thu~

Hinh 4.3:

Sa db xac djnh khoang each thu~

cAc CHUVIET TAT SUDUNG
TRONG DE TAl
•
AICPA

H i~p h9i K~ tmin vi en c6ng ch(rqg Hoa Ky

COMPASS

H~ th6ng D{mh gia va Luu trfi' v~ Tuan thu (Canada)

(Compliance Measurement, Profiling and Assessment System)
ho~t

CPHD/DT

Chi phi

CRA

Ca quan Thu~ V\l Canada

DGI

Ca quan Thu~ V\l Phap

d()ng tren doanh thu

(France General Tax Directorate)

DIF

H~ s6 danh gia h6 so· thu~ cua doanh nghi~p (Hoa Ky)
(Discriminant Formula)

DT/NPT

Doanh thu tren nq phai thu khach hang.

DT/TS

Doanh thu tren tai san

DTNT

D6i tuqng n()p thu~

GVHB/HTK

Gia v6n hang ban/Hang

HMRC

Ca quan Thu~ va Hai quan Hoang gia (Anh)

dm kho

(Her Majesty's Revenue and Custom)

HTK/TS

Hang t6n kho tren tai san

IRAS

Ca quan Thu~ N()i dja Singapore

IRBM

Ca quan Thu~ N()i dia Malaysia

IRS

Ca quan Thu~ Lien bang (Hoa Ky)

KHBQ

Khfiu hao binh quan

LG/DT

Uii g()p tren doanh th u

LN/DT

Lqi nhu~n sau thu~ tren doanh thu


nhu~n

LN/TS

Lqi

LV/NV

Chi phi lai vay tren nq vay

NITS

Nq phai tra tren tai san

NPT/TS

Nq phai thu khach hang tren tai san

NRB

Co quan Thu~ Nha nu6c Bangladesh

NRP

Chuang trinh Nghien c(ru Qu6c gia (Hoa Ky)

tren tai san

(National Research Program)

OECD

T6 chuc Hqp tac va Phat tri~n Kinh t~
(Organization for Economic Co-operation and Development)

SAS

Cong b6 v~ chu~n ml)'c kiem tmin (Hoa Ky)

SAT

Co quan Quan ly Thu~ Trung qu6c

SEC

Uy ban Giao djch Chu·ng khoan (Hoa Ky)

TH/LN

Chi phi thu~ thu nh~p doanh nghi~p hi~n hanh tren lqi nhu~n
tru6c thu~

TMCP

Chuang trinh danh gia tinh twin thu
(Taxpayer Compliance Measurement Program)

VLC/TS

v6n luu chuy~n thufin tren tai san

LOINOIDAU

Tinh c§n thi~t cua d~ tai
Qufm ly thu~ hl m<)t vftn d~ quan trQng trong belt ky m<)t n~n kinh t~ nao. Trong
nhung nam gcln day, Nha nu6c Vi~t Nam da ti~n hanh vi~c hi~n d~i h6a vi~c
qmin ly thu~, trong d6 h~ th6ng tl,r khai

tu thang 7.2007.

tren toan dftt nu6c

t\)'

n<)p da duqc ban hanh va ap dt,mg

Khi ph at triSn h~ th6ng W khai W n<)p,

ngoai vi~c cai each quy trinh, tang cu6ng cong tac thong tin tuyen truy~n, nang
cao trinh d<) d<)i ngu can b<) thu~ con m<)t vftn d~ khong kern phcln quan trQng la
cong tac ki~m tra, thanh tra thu~.
Trong h~ th6ng W khai tv n<)p, cu quan thu~ se chftp nh~n

ta khai

cua doanh

nghi~p va chi ti~n hanh chQn mfiu d~ ki~m tra. Vftn d~ Ia Iva cl1Qn d6i tuqng
ki~m tra, thanh tra nhu th~ nao d~ d~t duqc ml)c tieu phat hi~n cac hanh vi sai
ph~m va thi1c dfty d6i tuqng n<)p thu~ nang cao tinh tuan thu. Trong thai gian

qua, Tf>ng Cl,IC thu~ da nghien c(ru va ban hanh nhi~u van ban quy dinh V~ quy
trinh va d~c bi~t Ia h~ th6ng chi tieu phan tich phl)c V\1 cho vi~c Iva chQn d6i
tuqng ki~m tra, thanh tra thu~. Tuy nhien, h~ th6ng chi tieu phan tich nay con
trong giai do~n dang hoan thi~n nen vfin c6 nhi~u bftt c~p, gay kh6 khan cho

Vl~C,,tri~n khai trong thl}'C t~, anh huang d~n ffil,IC tieu thl)'C hi~n h~ thf>ng
khai

tl)'

n<)p

t~i Vi~t

t\)'

Nam.

£>~ tai nghien c(ru khoa hQc "Xay dl)·ng h~ th6ng chi tieu phan tfch dS ll)·a chQn

d6i tuqng ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p doanh nghi~p t~i Vi~t Nam" duqc
thvc hi~n nh~m d6ng g6p m<)t phcln giai phap cho vftn d~ tren.
M1;1c tH~u cua d~ tai
Xay dl)·ng h~ th6ng chi tieu dS ll)·a chQn d6i tuQ·ng ki~m tra, thanh tra thu~ hi~u
qua va phu hqp v6i lu~t phap va ngu6n Ivc cua nganh thu~ Vi~t Nam, bao g6m:


Thi~t k~ h~ th6ng chi tieu d~ h,ra ch9n d6i tuqng ki~m tra d~;ra tren phan tich

thong tin titi chinh.
f)~ xuftt cac giai phap h6 trq d~ ap d\lng h~ th6ng chi tieu trong thvc t~.

N()i dung va

ph~m

vi nghien cfru

1. Nghien ctru, k~ thira kinh nghi~m cac nu6c tien ti~n trong llnh vvc

nghien ctru cua d~ tai, c~;~ th~ Ia Hoa Ky, Anh, Canada va Phap Ia cac
qu6c gia da phat tri~n h~ th6ng h,ra ·chQn d6i tuqng ki~m tra tien ti~n.
Tham khao m<)t s6 qu6c gia dang phat tri~n d~ nh~'m d(;lng cac vfrn d~ d~c
thu cua cac qu6c gia nay.
2. Nghien ctru va danh gia guy trinh ki~m tra, thanh tra thu~ Vi~t Nam d~c
bi~t Ia h~ th6ng chi tieu phan tich Iva ch9n d6i tuqng ki~m tra, thanh tra
thu~ tir tru6c d~n nay.

3. Nghien ctru xay dvng, thtr nghi~m va d~ xufrt h~ th6ng chi tieu phan tich
d~ Iva ch9n d6i tuqng ki~m tra, thanh tra.

4. Nghien ctru va d~ xufrt cac giai phap lien quan d~ bao dam qua trinh I~;~·a
chQn c:k d6i tuqng ki~m tra, thanh tra thu~ c6 hi~u qua.
f)~ tai gi6i h(;ln trong ph(;lm vi trong cac doanh nghi~p thu9c linh v~;~·c san xufrt,

kinh doanh. Cac ngan hang, cong ty bao hi~m, quy dftu tu va lo(;li hinh tuong t~;~·
khong thu<)c ph(;lm vi nghien dru cua d~ tai.
Phu:91Ig phap nghien cfru
Cac nghien cuu k~ thira kinh nghi~m duqc ti~n hanh theo phuong phap

tim hi~u va h~ th6ng h6a thong tin t(;li cac qu6c gia nghien ClrU, tir do rut
ra cac bai h<;>c kinh

nghi~m.

Cac nghien cu·u v~ guy trinh va h~ th6ng chi tieu phan tich hi~n hanh
dva tren phuang phap thu th~p va h~ th6ng thong tin theo thai gian,
phan tich cac

Sl;l'

ti~n h6a va kha nang dap trng dUQ'C cac yeu cftu cua m<)t

h~ th6ng chi tieu phan tich.

2


Cac nghien

Cll'U

xay dt,rng h~ th6ng chi tieu phan tich duqc ti~n hfmh

theo cac phuang phap phan tich h~ th6ng rui ro sai l~ch thu~ va hanh vi
sai l~ch thu~, phuang phap rna ph6ng sai I~ch thu~ tren bao cao tai chinh
va phan tich thf>ng ke d~ ki~m nghi~m. 'Cac n9i dung C\1 th~ cua cac
phuang phap tren duqc trinh bay trong n9i dung dS tai.
Cac nghien c(ru vS giai phap lien quan duqc ti~n hanh tren ca so v~n
dl,lng kinh nghi~m cac nuac vao thl,l'c ti~n Vi~t Nam.

BA Cl}C ciia d~ tai

·

Cac k~t qua nghien c(ru duqc trinh bay trong de tai g6m ba ph~n:
Chuang 1: T6ng quan vS h~ th6ng chi tieu phan tich d~ I\fa ch9n d6i
tuqng ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p doanh nghi~p.
Chuang 2: Quy trinh va h~ th6ng chi tieu phan tich d~ ll,l'a ch9n d6i
tuqng ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p doanh nghi~p t(;li Vi~t Nam hi~n
nay.
Chuang 3: Xac l~p phuang huang va cac phuang phap ti~p c~n cho vi~c
xay dvng h~ th6ng chi tieu phan tich d~ ll,l'a chQn d6i tuqng ki~m tra,
thanh tra thu~ thu nh~p doanh nghi~p t(;li Yi~t Nam.
Chuang 4: DS xu:it h~ th6ng chi tieu phan tich va cac giai phap lien
quan d~ ll,l'a chQn d6i tuqng ki~m tra, thanh tra thu~ thu nh~p doanh
nghi~p

t(;li

Yi~t

Nam.

Ph~n k~t lu~n trinh bay tom t~t k~t qua d(;lt duqc cua dS tai, nhfrng giai h(;ln va

huang nghien c(ru ti~p theo.

Loi cam o·n
De tai duqc thl,l'C hi~n nho· Sl,l' h6 trq va dong gop cua nhieu dan vj va ca nhan.

Chung toi tran tr9ng cam an:
1. Ulnh d(;lo Cl,lc Thu~ TPHCM va cac phong ban da giup do· trong vi~c
cung cftp thong tin, trao d6i, phan bi~n va dong gop nhieu y ki~n guy

3


bau; t6 ch(rc cac l6p dao t~o v~ ky nang phan tich va t~o di~u ki~n ti~p
c~n v6i cac can

b9 kiem tra, thanh tra thu~.

2. H()i K~ toan TPHCM da ph6i hqp lam vi~c va trien khai cac nghien c(ru
cling nhu trq giup trong

vi~c

thu

th~p

'

thong tin.

3. Cac y ki~n dong gop cua H()i d6ng danh gia d.p ca sa.
4. Cac

y ki~n

dong gop cua cac d6ng nghi~p trong b() mon kiem toan, d~c

bi~t Ia ThS. Vo Anh Dung vaTS. Trlin Thj Giang Tan.

5. Cac can b() kiem tra, thanh tra thu~ thu()c Cvc Thu~ TPHCM Ia h9c vien
chuang trinh dao t~o ky nang phan tich da dong gop nhi~u

y ki~n trong

qua trinh nghien ct.'m va tr9· giup trong vi~c cung cfrp thong tin.

4