Vat li 11

Trường THPT An Lương Giáo án Vật Lí 11 Ban CB
Ngày soạn: 20 / 02 /2008.
Tiết: 44-45. Chương 5: CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ

Bài giảng: TỪ THÔNG. HIỆN TƯNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ.
I.MỤC TIÊU:
1.Kiến thức :-Viết được biểu thức và hiểu ý nghóa của từ thông.
-Phát biểu được đònh nghóa và nhận biết đựơc khi nào có hiện tượng cảm ứng điện từ.
-Phát biểu được đònh luật Lentz theo các cáh khác nhau.
2.Kỹ năng : -Vận dụng được đònh luật Lentz để xác đònh chiều dòng điện cảm ứng.
-Vận dụng giải thích được sự xuất hiện của dòng điện Foucaut.
3.Thái độ: Thích vận dụng kiến thức học để giải thích các hiện tượng liên quan trong thực tế.
II.CHUẨN BỊ :
1.Thầy : Nghiên cứu nội dung bài,tham khảo tài liệu,SGK,nam châm, cuộn dây, các hình vẽ.
2.Trò : Xem trước bài mới,kiến thức về từ trường.
III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC.
1.n đònh tổ chức : Kiểm tra só số, tác phong HS.
2.Kiểm tra bài cũ :Từ trường là gì? Cách mô tả từ trường trực quan?
3.Giới thiệu chương mới, bài mới.
4.Tiến trình bài học.
TL Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung
20p
Tiết 44. Hoạt động 1:Tìm hiểu kháiniệm từ thông .
Trình bày đònh nghóa về từ
thông và mô tả trên hình vẽ.
Chú ý véctơ pháp tuyến dương.
Đưa ra công thức tính từ thông.
φ
= B.S .cos
α
Thảo luận và cho biết :

-Hãy cho biết từ thông gởi qua
diện tích giới hạn khung dây
phụ thuộc vào các yếu tố nào?
- Có nhận xét gì về độ lớn từ
thông gởi qua diện tích giới hạn
khung dây và số đường sức từ
xuyên qua diện tích giới hạn
khung dây?
- Khi nào
φ
= 0 ,
φ
max
?
Theo dõi sự trình bày của GV.
Ghi các kiến thức cơ bản vào vở.
Thảo luận và trả lời các câu hỏi.
- Tỉ lệ với B, S và phụ thuộc
α
.
- Tỉ lệ với số đường sức từ xuyên
qua diện tích giới hạn của khung
dây.
-Nếu
α
= 90
0
thì
φ
= 0.

-Nếu
α
= 0 hoặc
α
= 180
0
thì
φ
max
.
1.Từ thông:
a.Đònh nghóa.
Đặt một khung dây dẫn
phẳng có diện tích giới hạn S
trong từ trường đều có cảm
ứng từ B.
Gọi
n
là véctơ pháp tuyến
của mặt phẳng khung dây.
Từ thông gởi qua diện tích
giới hạn khung dây:

φ
= B.S .cos
α

α
là góc hợp bởi
n

và
B
.
Nhận xét:
- Độ lớn của từ thông gởi qua
diện tích giới hạn khung dây
tỉ lệ với số đường sức từ
xuyên qua diện tích giới hạn
của khung dây.
Trang 1 Chương 5
Giiáo Viên :Hồ Hoài Vũ
Trường THPT An Lương Giáo án Vật Lí 11 Ban CB
Nhận xét các câu trả lời các
nhóm và đưa ra kết luận.
Đưa ra đơn vò của từ thông.
-Nếu
α
= 0 hoặc
α
= 180
0
( mặt phẳng khung dây
vuông góc với
B
) từ thông
qua diện tích giới hạn khung
dây có giá trò lớn nhất.
-Nếu
α
= 90

0
( mặt phẳng
khung dây song song với
B
)
từ thông qua diện tích giới
hạn khung dây bằng 0.
b.Đơn vò từ thông: là Wb
(vêbe)
1Wb = 1T.m
2
.
20p
Hoạt động 2:Tìm hiểu hiện tượng cảm ứng điện từ.
Cho HS tham khảo các thí
nghiệm SGK và làm thí
nghiệm 1,2,3 SGK theo các
trường hợp sau:
- Để nam châm và cuộn dây
đứng yên.
-Cho nam châm và cuộn dây
chuyển động tương đối.
Yêu cầu HS lưu ý và trả lời các
câu hỏi sau:
-Thời điểm xuất hiện dòng điện
trong mạch?
-Chiều dòng điện khi thay đổi
chiều dòch chuyển?
Thảo luận và trả lời các câu
hỏi C

1
, C2 SGK?
-Các thí nghiệm trên có đặc
điểm nào giống nhau dẫn đến
sự xuất hiện của dòng điện ?
Vậy dòng điện trong mạch chỉ
Tham khảo và làm thí nghiệm
theo hhướng dẫn của GV.
-Dòng điện chỉ xuất hiện khi có
sự chuyển động tương đối.
-Khi thay đổi chiều dòch chuyển
thì chiều dòng điện thay đổi
theo.
C
1
.
-Khi đưa nam châm hoặc cuộn
dây lại gần từ thông tăng lên.
- Khi đưa nam châm hoặc cuộn
dây ra xa từ thông giảm xuống.
C
2
.
-Mô tả thí nghiệm Faraday.
-Khi thay đổi cường độ dòng
điện thì từ trường cũng thay đổi
theo từ thông qua mạch biến
thiên.
- Từ thông qua mạch biến thiên.
-Khi từ thông qua mạch điện kín

2.Hiện tượng cảm ứng điện
từ.
a.Các thí nghiệm:(SGK)
b.Nhận xét:
-Khi từ thông qua một mạch
điện kín biến thiên thì trong
mạch điện đó xuất hiện dòng
điện .(Dòng điện cảm ứng)
Hiện tượng làm xuất hiện
dòng điện cảm ứng đó gọi là
hiện tượng cảm ứng điện từ.
-Dòng điện cảm ứng chỉ tồn
tại trong mạch điện kín trong
Trang 2 Chương 5
Giiáo Viên :Hồ Hoài Vũ
Trường THPT An Lương Giáo án Vật Lí 11 Ban CB
xuất hiện khi nào? đang biến thiên. khoảng thời gian từ thông
qua mạch đang biến thiên.
25p
Tiết 45. Hoạt động 3:Tìm hiểu đònh luật Lentz.
-Yêu cầu HS xác đònh chiều
của từ trường do dòng điện cảm
ứng gây ra trong các thí
nghiệm.
-Xác đònh mối quan hệ giữa sự
biến thiên của từ thông qua
mạch với chiều từ trường cảm
ứng và từ trường ngoài.
-Thông báo nội dung đònh luật
Lentz để xác đònh chiều dòng

điện cảm ứng.
-Xác đònh chiều dòng điện cảm
ứng trong vòng dây trên hình
vẽ 23.5.
-Phân tích để HS thấy dòng
điện cảm ứng có tác dụng
chống lại nguyên nhân sinh ra
nó:
-Xác đònh 2 cực của vòng dây
khi có dòng điện cảm ứng?
-Xác đònh sự tương tác giữa
nam châm và vòng dây khi nam
châm lại gần , ra xa vòng dây?
-Cho ví dụ để HS vận dụng
đònh luật Lentz xác đònh chiều
dòng điện cảm ứng.
Xác đònh theo thí nghiệm:
-Khi đưa nam châm (vòng dây)
lại gần :Chiều từ trường cảm ứng
ngược chiều với từ trường ngoài.
-Khi đưa nam châm (vòng dây)
ra xa :Chiều từ trường cảm ứng
cùng chiều với từ trường ngoài.
Khi từ thông tăng:Dòng điện
cảm ứng tạo ra từ trường có
chiều ngược với từ trường ngoài.
Khi từ thông giảm: dòng điện
cảm ứng tạo ra từ trường có
chiều cùng với từ trường ngoài
Xác đònh chiều dòng điện cảm

ứng trong vòng dây.
-Suy ra 2 cực của vòng dây.

-Suy ra tương tác giữa chúng.
3.Đònh luật Lentz về dòng
điện cảm ứng.
a.Nhận xét:
-Khi từ thông qua mạch điện
kín tăng thì từ trường của
dòng điện cảm ứng ngược
chiều với từ trường ngoài.
- Khi từ thông qua mạch điện
kín giảm thì từ trường của
dòng điện cảm ứng cùng
chiều với từ trường ngoài.
b. Đònh luật Lentz
-Dòng điện cảm ứng xuất
hiện trong mạch điện kín có
chiều sao cho từ trường cảm
ứng có tác dụng chống lại sự
biến thiên của từ thông ngoài
qua mạch.
-Hoặc:Dòng điện cảm ứng
sinh ra có tác dụng chống lại
nguyên nhân sinh ra nó.
15p
Hoạt động 4:Tìm hiểu dòng điện Foucault.
Thông báo khái niệm dòng
điện Foucault: là dòng điện
cảm ứng xuất hiện trong khối

vật dẫn khi khối vật dẫn chuyển
Lắng nghe sự trình bày của GV.
4.Dòng điện Foucault.
-Dòng điện Foucault là dòng
điện cảm ứng xuất hiện trong
khối vật dẫn khi khối vật dẫn
Trang 3 Chương 5
Giiáo Viên :Hồ Hoài Vũ
Trường THPT An Lương Giáo án Vật Lí 11 Ban CB
động trong từ trường theo
phương cắt các đường sức từ
hoặc đặt trong từ trường biến
thiên.
Trình bày các thí nghiệm như
SGK.
-Thảo luận nhóm và giải thích
các hiện tượng xảy ra trong thí
nghiệm?
-Giới thiệu các tác hại và
những ứng dụng của dòng điện
Foucault trong thực tế:
-Ứng dụng:Đóa quay trong công
tơ điện, bếp điện từ…
-Tác hại: Lõi thép trong máy
biến thế, động cơ điện …
Tham khảo các thí nghiệm SGK.
Thảo luận và đại diện trả lời các
câu hỏi.
-Khi đóa quay trong từ trường
trong đóa xuất hiện dòng điện

Foucault và dòng điện này có tác
dụng chống lại sự chuyển động
của đóa nân đóa dừng lại nhanh
hơn.
Biết được một số ứng dụng , tác
hại và cách khắc phục dòng điện
Foucault.
chuyển động trong từ trường
theo phương cắt các đường
sức từ hoặc đặt trong từ
trường biến thiên.
-Dòng điện Foucault còn có
tác dụng làm vật nóng lên.
CỦNG CỐ:-Hệ thống lại các kiến thức cơ bản của bài.
- Một khung dây đặt trong từ trường đều :Tăng , giảm diện tích khung dây xác đònh chiều dòng
điện cảm ứng?
IV. RÚT KINH NGHIỆM: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Trang 4 Chương 5
Giiáo Viên :Hồ Hoài Vũ
Trường THPT An Lương Giáo án Vật Lí 11 Ban CB
Ngày soạn: 22 / 02 /2008.
Tiết: 46. Chương 5: CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ.

Bài giảng: SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG .
I.MỤC TIÊU:
1.Kiến thức :-Biết được khái niệm suất điện động cảm ứng, công thức tính độ lớn suất điện động cảm ứng.
-Biết được sự biến đổi năng lượng trong hiệm tượng cảm ứng điện từ.
2.Kỹ năng : -Vận dụng công thức tính được suất điện động cảm ứng trong một số trường hợp.
3.Thái độ: Thích vận dụng kiến thức học để giải thích các hiện tượng liên quan trong thực tế như hoạt động
của bình điện xe đạp...

II.CHUẨN BỊ :
1.Thầy : Nghiên cứu nội dung bài,tham khảo tài liệu,SGK.
2.Trò : Xem trước bài mới,kiến thức bài cũ.
III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC.
1.n đònh tổ chức : Kiểm tra só số, tác phong HS.
2.Kiểm tra bài cũ :-Hiện tượng cảm ứng điện từ là gì?
-Một mạch điện kín cần có điều kiện nào để có dòng điện?
3.Tiến trình bài học.
TL Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung
20p
Hoạt động 1:Tìm hiểu khái niệm suất điện động cảm ứng.
-Khi trong mạch có dòng điện
cảm ứng thì trong mạch đó tồn
tại một suất điện động gọi là
suất điện động cảm ứng.
-Thông báo đònh nghóa suất
điện động cảm ứng.
-Hướng dẫn HS xác lập biểu
thức tính độ lớn của suất điện
động cảm ứng như sự trình bày
ở SGK.
Thông báo ý nghóa của
∆Φ
,
t
∆
∆
φ
.
Ghi lại đònh nghóa suất điện động

cảm ứng.
Theo dõi sự trình bày của GV.
1.Suất điện động cảm ứng.
a.Đònh nghóa:
Suất điện động cảm ứng là
suất điện động sinh ra dòng
điện cảm ứng trong mạch
kín.
b.Độ lớn của suất điện động
cảm ứng.

Biểu thức: e
c
= -
t
∆
∆
φ
.
Trang 5 Chương 5
Giiáo Viên :Hồ Hoài Vũ