Thanh toán thẻ tại việt nam hiện trạng và một số biện pháp phát triển
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.84 MB, 101 trang )
BQ GIAO Dl)C VA DAO T~O
TRUONG D~I HOC KINH TE TP HO CHi MINH
NGO HONG GIANG
THANHTOANTHE TAl
HIENTRANG
. VIETNAM."
. ,:?
. VA
"
N'
"
"
MOT SO BI~N PHAP PHA T TRIEN
"
?
"
"
Chuyen nganh : Kinh doanh ngo~i thudng
Ma s6
: 5.02.05
LUAN
. vAN THAC
.
SY KINH TE
NGUOI Hu'ONG DAN KHOA HOC:
"
"'
?
TS. LE
TAN
BUU
~
,
TP HO CHI MINH- Nam 2004
'
1
LOICAMON
Em xin chan th~mh cam dn cac Th~y Co Khoa Thu'dng M<;ti - Du Lich Truong D~i h<;>c
Kinh te'Thanh phO'H6 Chi Minh da t~n tlnh giang d~y, hu'ong d§:n em trong suO't qua trlnh
h<;>c
t~p.
Em xin d~c bi<%t gll'i de'n Tie'n si Le Ta'n BU'u, ngu'oi th~y, ngu'oi hu'ong d§:n khoa h<;>c long
bie't dn sau sac v~ sv t~n tam, long nhi<%t tlnh va nhung hu'ong d§:n, chi bao quy bau trong
suO't thai gian giup do em hoan thanh Iu~n van nay. Em kinh chuc th~y sue khoe, g~t hai
them nhi~U thanh tlfll trong cong tac nghien CUu khoa hQC Va S\l' nghi<%p giao d\lC - dao t~O
cua nu'oc nha, g6p ph~n dao t~o cho da't nu'oc nhil'ng the' h<% sinh vien u'u tu.
Xin tran tr<;>ng cam dn cac Co Chu, cac Anh Chi cung h<;>c va Quy vi quan tam de'n d~ tai
vl nhung y kie"n dong g6p chan thanh, xac dang va nhung giup do nhi<%t tlnh trong suO't
qua trlnh h<;>c t~p va thvc hi<%n d~ tai.
M()t l~n nil'a, ngu'oi vie"t xin tran tr<;>ng cam dn.
11
MUCLUC
.
.
L 0 I CAM dN ...................................................................................................................... i
Ml)C Ll)C .......................................................................................................................... ii
DANH Ml)C TU VIET TAT ............................................................................................... v
.R
'
D~NH
CAC BANG BIEU VA PHl) Ll)C ........................ :....................................... vi
LOI MO DAU ................................................................................................................... vii
CHUdNG 1: .................................................................................................................... - 1 "
,.t
X
~
,
~
MQT SO VAN DE L Y LUAN VE THANH TOAN THE .............................................. - 1 1.1. Qua trlnh hlnh thanh va ljch sll' phat trien the thanh toan .................................... - 2 1.1.1. Qua trlnh hlnh th~tnh cua the thanh to an: ...................................................... - 2 1.1.2. Ljch sll' phat trien cua the thanh to an: ........................................................... - 4 1.2. Thanh toan the - Phu'dng thuc thanh toan khong dung ti~n ml}t hi~n d~i ............ - 5 1.2.1. Khai ni~m the thanh to an .............................................................................. - 5 1.2.2. Mo ta va phan lo~i - Gioi thi~u cac phu'dng di~n ky thu~t chung cua the thanh
toan .......................................................................................................................... - 61.2.2.1.
Mo td the thanh todn: .......................................................................... - 61.2.2.2. Phan lor;~i the thanh todn: ........................................................................ - 81.2.3. GiOi thi~u m{)t s6lo~i the thanh toan chu ye'u du'
VisaCard: ......................................................................................... - 101.2.3.2.
JCB Card: ......................................................................................... - 11 1.2.3.3.
MasterCard: ...................................................................................... - 11 1.2.4. Cd che' va quy trlnh thanh to an ................................................................... - 12 1.3. Dl}c diem cua phu'dng thuc thanh toan the ......................................................... - 161.3.1. Vai tro va lqi ich cua vi~c sll'dl)ng the thanh toan: ..................................... - 161.3.1.1. Lc;i fch cua the thanh todn doz wJi cdc bentham gia: ............................ - 161.3.1.2. Lc;i fch cua the thanh todn ddi wJi nha nu
, d l)ng h o~t dAQng tren
A 1-an h th,:,
A N am ......................... - 20 toan cua cac to,:? ch--uc tm
o v·It(t
1.4.2. Quy djnh cua Ngan hang Nha nu'oc ............................................................ - 21 1.4.3. Cac van ban phap quy co lien quan: ........................................................... - 21 1.5. Kinh nghi~m cua m{)t s6 nu'oc trong vi~c phat hanh va sll' dl)ng the thanh toan .. - 22
?
:vrlJf
,
?
A
--
?
--
,
?
111
·~ th an h toan
~ th?
K
1.5 . 1. K"m h ng h""
Iyrn p h~at tnen
e t<:;ti. H'an Q uoc:
................................ - 221.5.2. Kinh nghi~rn phat trien thanh toan the t<:;ti Trung Quo'c: ............................. - 25 KET LUAN CHUONG 1: ......................................................................................... - 27 CHUONG 2: .................................................................................................................. - 29 HO~T DQNG PHAT HANH, SV D{JNG VA THANH TOAN THE T ~I VIeT NAM
TRONG THOI GIAN QUA .......................................................................................... - 29 2.1. Tinh hlnh ph at h~mh va thanh to an the t<:;ti rn(>t so' ngan hang t<:;ti Vi~t N am ...... - 30 2.1.1. Khai quat quy trlnh nghi~p Vl,l phat hanh va thanh toan the t<:;ti cac ngan hang
Vi~t Narn: .............................................................................................................. - 302.1.2. Ho~t d(>ng phat hanh va thanh toan the thanh toan t<:;ti ngan hang Ngo<:;ti
Thu'dng Vi~t Narn (Vietcornbank): ....................................................................... - 332.1.3. Ho<:;tt d(>ng phat hanh va thanh toan the thanh toan t<:;ti ngan hang TMCP A
Chau (ACB) .......................................................................................................... - 362.1.4. Ho<:;tt d(>ng phat hanh va thanh toan the thanh toan t<:;ti ngan hang EXIMBANK .
............................................................................................................................... - 372.1.4.1. Tinh hznh phat himh the tc;ti Eximbank trong giai doCJ.n 2001- 2002: ... - 382.1.4.2. Tinh hznh thanh toan the tCJ.i Eximbank troflg giai doCJ.n 2000- 2002: .. - 392.2. M(>t so' nguyen nhan chu ye'u lam h<:;tn che' cong tac phat hanh va thanh toan the .... 40~
t"t
' h kh?ao sat
~ p h vc vv ch o d e~ ta1:
' . ................................................ - 40 T om
a ve~ qua~ trm
K
" 1y~ ................................................................................ - 42 2.2. 1. Y eu
to-" xa~ h"QI• - tarn
2.2.2. Ye'u to' phap Iy ............................................................................................. - 432.2.3. Ye'u to' chi phi. ............................................................................................. - 442.2.3.1. Dffi v
? cac
~ quy d.ln h ve
~ quan
? 1y~ ngo<:;ti. h 01
-"•) .....•••........••.......••••........••... - 46 ch 'ua
u hd.P cua
2.2.5. Nguyen nhan xufft phat tu thi tntong ........................................................... - 48 2.2.6. H<:;tn che' v~ cd sd h<:;t t~ng ............................................................................ - 49 KET LUAN CHUONG 2: ......................................................................................... -50CHUONG 3: .................................................................................................................. - 52K?
"'
"'
,:?
,..,
MQT SO GIAI PHAP PHAT TRIEN HO~ T DQNG KINH DOANH VA SU D{JNG THE
THANH TOAN T ~I VIeTNAM TRONG THOI GIAN TOI ...................................... - 52 3.1. Dinh huang v~ huy d(>ng vo'n c6 lien quan de'n vi~c phat hanh va sll' dvng the thanh
toan ........................................................................................................................... -533.2. M(>t so' gicH phap va kie'n nghi nh~rn phat tri~n ho<:;tt d(>ng kinh doanhva sll' dvng
. tA"
th e•ti:;\1·y·"tN
ly am trong th>~"
vl gian
vi. ......................................................................... - 53 3.2.1. Dl,l' do an xu huang ph at tri~n thi tru'ong thanh to an the trong thoi gian toi. - 53 3.2.1.1. Thj truiJng quffc te:· ................................................................................ - 53A
' ?
?
IV
3.2.1.2. Tht truang trong nuoc: .......................................................................... -563.2.2. M()t s6 giai phap nh~m phat tri~n hoZJ.t d()ng kinh doanh va sll' dt.mg the ... - 563.1.2.1. Nh6m bi¢n phap vi mr;it xii hqi- tam ly (Nh6m bi¢n phap thuc dtly qudng
' kh uyen
x maz,
- • tuyen
" truyen
~ ) .................................................
'
cao,
,........................ - 56 3.1.2.2. Nh6m bi¢n phap nhlim hoim thi¢n ca siJ phap ly . .................................. -593.1.2.3. Nh6m bi¢n phap nhlim hr;z thdp chi phf. ................................................. - 603.1.2.4. Nh6m bi¢n phap nhlim miJ rqng mr;zng luoi, tang cu&ng tfnh lien thong vi
' th?e gzua
·- cac
' h"f! th"'
" h'ang...................................................... - 61 than h toan
ong ngan
3.1.2.5. Nh6m bi¢n phap h6 tr(/, djnh huang va phat triln C(/ siJ hr;z tdng . .......... - 623.1.2.6. Nh6m bi¢n phap vi ky thuqt- nghi¢p v~, phong ngaa va qudn ly rui ro.- 64
3.3. M()t s6 kie'n nghi gop ph~n ph at tri~n vi~c phat hanh, sll' dt.mg va thanh toan the tZJ.i
. tch:
,. .................................................................................... - 67 VH(t Nam trong th'.
ch g1an
3.3.1. Kie'n nghi d6i voi Ngan Hang Nha Nttoc: ................................................... - 673.3.2. Kie'n nghi d6i voi B() Tai Chinh .................................................................. - 67 x ng h l• d 01
A'•
' •
,
"
h'ang th u'c1ng IDZJ.l.• ................................................. - 67 3 . 3. 3 . K I•en
vo1
cac
ngan
KETLUAN ................................................................................................................... - 69•A
v
'
,...,
&
DANH Ml)C TU VIET TAT
- ACB: Ngan Hang Thttdng M~i C6 ph§n
A Chau.
- ATM: Automatic Teller Machine: May giao dich tlf d<)ng, may rut ti€n tlf d<)ng.
-BIN: rna s6 ngan hang phat hanh (Bank Identification Number)
- BVCNT: Bdn vi ch!p nh~n the
-Eximbank: Ngan Hang Thttdng M~i C6 Ph§n Xu!t Nh~p Kh~u.
- ICA: Hi<%p H- Incombank: Ngan Hang Cong Thttdng Vi<%t Nam.
-PIN: (Personal Identification Number): Ma s6 ca nhan.
- Sacombank: Ngan Hang SaiGon Thttdng Tin
- Vietcombank: Ngan Hang Ngo~i Thu'dng Vi<%t Nam.
- WSBA: Western State Bank Card Association.
Vl
"'
?
AI
'
DANH MUC
. CAC BANG BIEU VA PHU. LUC
.
1) So d6 01: T6ng quat cac buoc trong qua trlnh thanh toan b~ng the
trang 14
2) Bang 01: Tlnh hlnh phat h~tnh the qu6c t€ cua Ngan Hang NgoC;ti Thttdng
Vit$t Nam
tu
nam 2000- 2002.
trang 34
3) Bang 02: Tinh hinh sll' dl)ng the cua Ngan Hang Ngo~i Thuong Vi~t Nam tu nam
2000- 2002.
trang 35
4) Bang 03: Khai quat tinh hinh phat hanh va thanh toan the t~i Ngan Hang A Chau
de'"n nam 2002.
trang 36
5) Bang 04: Tinh hinh phat hanh the MasterCard
t~i
EXIMBANK 2 nam 2001 -
2002.
trang 38
6) Bang 05: Tinh hinh thanh toan the MasterCard
t~i
EXIMBANK cac nam 2000 -
2002.
trang 39
7) Bi~u d6 01: Tinh hinh phat hanh the Visa Card va Mater Card t~i khu Vlfc Chau
-Thai Binh Duong tu nam 1999- 2001.
trang 55
8) Bi~u d6 02: Tinh hlnh thanh toan the Visa Card va Master Card khu VlfC Chau
-Thai Binh Duong tu nam 1999- 2001.
A
A
trang 55
9) Phu luc 01: Bi~u phi the thanh toan cua m()t s6 ngan hang Vi~t Nam. trang
01(Phl) lt;tc)
10) Phu luc 02: Phie'"u khao sat thong tin v€ thai d() cua nguoi tieu dung d6i voi
phuong thuc thanh toan b~ng the
trang
11 (Phl) ll)c ).
11) Phu luc 03: Nhung phuong
ti~n
thanh toan theo thoi gian.
trang 17
(Pht;t ll)c).
12) Phu luc 04: M()t s6 thu~t ngu trong phat hanh va thanh toan the.
(Pht;t lt;tc).
trang 19
Vll
'
?
;:;
LOIMODAU
The thanh tmin Ia m()t cong Ct;l thanh tmin hi~n d<;ti, da, dang va se ngay cang du'<;jc sll'
d1,mg r()ng rai tren toan the' gioi. T<;ti Vi~t Nam, the thanh tmin moi xua't hi~n trong hdn
m()t th~p nien va da c6 nhfi'ng buoc phat tri~n ra't dang khich 1~. Du hi~n nay thanh toan
the con chie'm ty tn;mg nho trong t6ng cac phu'dng ti~n thanh toan khong dung tien m~t,
Va con chu'a dang k~ trong t6ng gia tri thanh toan cua toan Xa hQi nhu'ng Slf phat tri~n tren
linh VlfC nay thlfc slf hua hyn nhfi'ng tiem nang to Ion trong nen kinh te' nu'oc ta hi~n nay,
vO'n chii ye'u thanh toan b~ng tien mi;tt, di;lc bi~t la tren thi tru'ong mua ban le.
Trong dieu ki~n d6, vi~c phat tri~n, du'a vao sii' dt;tng the thanh toan, md r()ng ph<;tm vi lttu
thong cua cac lo<;ti the nay dong vai tro quan trQng trong cong CUQC phat tri~n kinh te',
hi~n d<;ti h6a cac phu'ong ti~n thanh toan, g6p ph~n thuc d~y nen thu'dng m<;ti nu'oc ta tie'n
nhanh tren con du'ong h()i nh~p va phat tri~n. Can eli tren theo nhfi'ng ly do tren, em m<;tnh
d<;tn ch9n de tai: "Thanh toan the t<;ti Vi~t Nam- Thlfc tr<;tng va m()t sO' bi~n phap phat
tri~n" lam de tai cho lu~n van cao h9c ciia mlnh, khong ngoai mt;tc dich g6p ph~n nho be
· vao vi~c du'a the thanh toan tham nh~p r()ng rai vao doi sO'ng ciia nguoi dan Vi~t Nam, trd
thanh cong ct;t thanh toan ph6 bie'n hdn nfi'a, phu h<;1p voi xu the' h()i nh~p tren con du'ong
phat tri~n kinh te' nu'oc ta.
MQC
dfch cua lu~n van nhilm:
Nghien cU'u nhfi'ng vffn de cd ban ve the thanh toan : l<;1i ich, d~c di~m va cd
sd phap ly ciia vi~c phat hanh va sll' dt;tng the thanh toan t<;ti Vi~t Nam.
G6p ph~n phan tich tlnh hlnh sii' dt;tng the t<;ti Vi~t Nam trong nhfi'ng nam
qua, tren Cd Sd nay du'a ra m()t sO' nh~n dinh ve tlnh hlnh phat hanh va sii'
dt;tng the thanh toan tren thi tru'ong Vi~t Nam trong thoi gian g~n day.
De xua't m()t sO' bi~n phap chii ye'u nh~m phat tri~n thi tru'ong the thanh toan
t<;ti Vi~t Nam trong thoi gian tOi.
Do'i tttqng va ph~m vi nghien CUll cua lu~n van:
Nghien CUu ve the thanh toan n6i chung va tlnh hlnh phat hanh, sll' dt;tng the
thanh toan t<;ti Vi~t Nam trong thoi gian qua.
Vlll
T~p trung tham khao nhung s6Ii~u, tlnh hlnh phat h~mh va thanh toan the
tc;ti cac Ngan Hang Ngoc;ti Thuong Vi~t Nam, Ngan Hang Thuong mc;ti C6
ph§n A Chau va Ngan Hang Xua't Nh~p Khffu trong nhii'ng nam g§n day.
Tham khao y kie'n cac can bQ hoc;tt d()ng trong linh vvc the thanh toan tc;ti cac
ngan hang tren dia ban Thanh Ph6 H6 Chi Minh.
Tren co sd nhung nghien ctl'u tren, g6p ph§n dua ra m()t s6 giai phap va kie'n
nghi nh~m md r
Phtidng phap nghien cuu:
Trang qua trinh thlfc hi~n lu~n van, nguai vie't sii' dt,mg cac phuong phap tie'p c~n thvc
te", phan tich Va t6ng h
van.
Ke't ca'u ctia Iu~n van
N()i dung lu~n van du
Chuang 2: Hoc;tt d()ng phat hanh, sii' dqng va thanh tmin the tc;ti Vi~t Nam
trong thai gian qua.
Chuang 3: M()t s6 giai phap phat triSn hoc;~.t d()ng kinh doanh va sii' dqng the
thanh toan tc;ti Vi~t Nam trong thai gian toi.
Do thai gian nghien ctl'u, kha nang va lu
th~p
c6 hc;tn,
lu~n
van
khong tranh khoi nhi~u thie"u s6t, em ra't mong nh~n du
du
- 1-
CHUONG 1:
~
A
~
~
~
MOT
SO VAN DE LY
•
LUAN
VE
THANH
•
TOANTHE
~
A
~
?
-2-
1.1. Qua trinh hinh thanh va lich sit phtit triin the thanh totin.
1.1.1. Qua trinh hinh thanh cua the thanh toan:
Qua cac thoi ky cua lich sii' phat tri~n cac hlnh thai kinh te" va van minh nhan lo(,li,
cac phu'dng thuc, C(J ch~ Va phuang ti~n thanh tmin cling du'QC hlnh th~mh, phat tri€n
va khong ngung hoan
thi~n. M~t
khac, nhii'ng phu'ong thuc thanh toan khong con phu
hqp se dffn dffn tieu vong.
Tu thanh toan hang d6i hang,
thanh toan b~ng ti~n kim lo(,li va tie"p theo d6 la Slf ra
dC1i cua ti~n gHl'y giin vdi chile nang cua cac ngan hang thu'ong m£,ti trong n~n kinh te".
Sau d6, vai tro phat h~mh ti~n gia'y du'qc chuy€n sang cho nha nude rna cv th€ la do
cac ngan hang trung u'dng dam nhi~m. Tu cu6i the" ky 19, dffu the" ky 20, vdi slf ra dC1i
va phat tri€n cua m()t lo(,li ti~n d~c bi~t: "ti~n ghi s6" thl vai tro cua cac ngan hang
thu'ong m(,li ngay cang trd nen quan tr9ng, B6ng ti~n ghi s6 bao g6m toan b() s6 du'
ti~n gii'i thanh toan cua cac t6 chile va ca nhan trong h~ thO'ng ngan hang, vi~c thanh
toan b~ng d6ng ti~n ghi s6 chi don gian Ia thlfc hi~n thong qua cac but toan, va cling
chinh vl d~c di€m nay, cac ngan hang thu'ong m(,li c6 duqc kha nang t£,to ti~n thong
qua con du'ong tin dl,lng.
Cling vdi Slf phat tri€n cua d6ng ti~n ghi s6, cong Cl,l thanh toan cling phat tri€n va
hlnh thanh nen nhii'ng phu'dng thuc thanh toan he"t sue m~m deo va khong biit bu()c
phai duqc thlfc hi~n du'di hlnh thai v~t chfft, chi cffn cac but toan tren s6 sach d~
chuy~n ti~n tu tai khoan cua ngu'C1i nay sang tai khoan cua ngu'oi khac, va c6 th€
du'qc thlfc hi~n qua duC1ng truy~n dii' li~u, du'C1ng di~n tin, di~n tho£,ti, m£,tng may
tinh, ....
Cho de"n nhii'ng nam cu6i th~p nien 1970 va nhii'ng nam dffu th~p nien 1980, vdi slf
h6 trq cua nhii'ng thanh tl,l'U khoa h9c ky thu~t - cong ngh~, hffu he"t cac nu'dc cong
nghi~p phat tri~n d~u da xay dlfng cho mlnh m()t h~ thO'ng thanh toan bu tru tlf d()ng
danh cho cac khoan thanh toan c6 gia tri nho va m()t h~ thO'ng thanh toan t6ng theo
thC1i gian thlfc phl,lc Vl,l cho cac thanh toan c6 gia tri cao. ThC1i gian thanh toan luc nay
da duqc rut nga:n dang k~, quy trlnh thanh toan quye"t toan du'qc thlfc hi~n ngay trong
ngay, chi phi cho m()t giao dich thanh toan giam tha'p khong ngung, va ke"t qua Ia
vi~c sii' dvng nhii'ng phu'ong ti~n thanh toan khong dung ti~n m~t ngay cang ph6 bie"n
-3-
r()ng rai, gia tang nhanh chong ca v~ s6 lu'
giao dich thanh toan cua n~n kinh te'.
Ba:t d~u tu th~p nien 1990, slf phat tri~n nhanh chong cua cong ngh~ vi~n thong va
ky thu~t may tinh, ky thu~t truy~n du li~u, .... dem l~i cho cac ngan hang ti~m nang to
IOn d~ ling dl;lng va phat tri~n h~ th6ng thanh toan. D~i da s6 cac cong vi~c dlfa tren
gia"y tO co th~ thay b~ng di:;lng du li~u di~n tit voi t6c d9 truy xua't va xit ly ra't nhanh
chong. H~ th6ng thanh toan di~n tit nay da cho ra doi m9t khai ni~m moi: ti~n di~n
tit. Va slf ra doi va phat
tri~n cua ti~n di~n
tit da thuc dfiy cd che' thanh toan phat ·
trien de'n m9t giai doi:;ln mOi, giai doi:;ln thanh toan di~n tit. Thlfc cha"t thanh toan di~n
tit cling chi Ia thanh toan b~ng butt~, nhung thay vl sit dt,mg cac chling tu voi d~y du
chu ky d~ lam b~ng chling phap ly xac nh~n m9t giao dich thanh toan, thanh toan
di~n
tit sit dl;lng cac rna khoa
di~n
tit
d~ truy c~p vao h~ th6ng thanh toan ho~c
sit
dl;lng cac rna s6 nh~n di~n ca nhan (Personal Identity Number - PIN) d~ xac nh~n
tinh h
t6c d9 ra't nhanh rna khong
c~n slf tham gia cua ba"t eli loi:;li
gia'y to nao.
Cung voi Slf ra doi va phat tri~n cua mi:;lng thong tin toan c~u (Internet), cd che' thanh
toan co them m9t bu'oc phat tri~n moi, thanh toan di~n tit trd thanh n~n tang quan
trQng trong khai ni~m "thu'dng mi:;li di~n tit", day la buoc phat tri~n cd che' thanh toan
mang tinh toan c~u, vl no dap ling du'
nay' trong thanh toan
di~n
tit noi rieng va cac phu'dng thlic thanh toan khong dung
ti~n m~t noi chung, the thanh toan dong vai tro ra't quan trQng, va the thanh toan
(thanh toan b~ng the) trd thanh khai ni~m du'
cong Cl;l ph6 bie'n nhfr't d~ thlfc hi~n cac giao dich thanh toan ti:;li h~U he't cac qu6c gia
phat tri~n.
Thlfc v~y, the thanh toan da trd thanh m9t trong nhfi'ng phu'dng ti~n thanh toan hi~n
d~i nha't trong lich
sit phat tri~n cua cac hlnh thlic thanh toan. Ap dl;lng tri~t d~ cac
thanh tq'u khoa hQC ky thu~t, d~c bi~t la Slf phat tri~n nhanh chong CUa nganh Cong
ngh~ thong tin cling nhu' cac nganh san xua't thie't
bi
di~n
tit, cong
ngh~ truy~n dfi'
-4li~u, sl,l' phcH triSn .cua h~ th6ng thanh toan lien ngan hang, m~ng Internet, .... the
thanh toan da trd th~mh phu'ong ti~n thanh toan he't sue ti~n l<;ji, hi~u qua va ph6 bie'n
tren toan the' gioi.
1.1.2. Lich sit phat tri~n ciia the thanh toan:
Tu nhfi'ng nam 30 cua the' ky tru'oc, cac ngan hang t~i My da b~t d§u phat hanh
nhung lo~i gia'y c6 gia tri thanh toan g9i chung Ia "script", lo~i giffy nay c6 thS du'
Biggins xay dl,ing h~ th6ng "Charge - It", phat hanh lo~i the cho phep khach hang
dung n6 d€ mua hang t~i cac di€m ban le. Trang h~ th6ng nay, cac nha kinh doanh
ky quy t~i ngan hang Biggins va ngan hang thu ti~n tu khach hang d€ hoan tra cho
nha kinh doanh. Vao nam 1949, Frank Me Namara gioi
la
lo~i
thi~u lo~i
the Dinners Club,
the dung thanh toan cho cac dich V\l du lich Va giai tri.
Niim 1951: ngan hang Franklin National t~i NewYork chinh thuc phat hanh lo~i the
thanh toan d§u tien tren the' gioi va lo~i the nay phat tri€n nhanh chong trong su6t
nhfi'ng th~p nien 1950- 1960. Cac d6i tu'<;ing tham gia phat hanh the bao g6m nhi~u
nha kinh doanh trong cac linh V\l'C khac nhau nhu' d§u hoa, cac cua hang ban Sl, ban
le, cac hang hang khong, nha hang, khach
s~n,
dich V\l du lich, ....
Niim 1958: American Express (Amex) phat hanh the thanh toan Green Amex.
the nay khong quy dinh
h~n
mile tin dl;lng.
v oi
Lo~i
the nay chu the chi dl;lng va thanh
toan m()t I§n vao cu6i thang. De'n nay, Amex trd thanh t6 chile the du lich va giai tri
Ion nha't the' gioi, phat hanh va trl,l'c tie'p quan ly chu the, khong thong qua cac t6 chile
tai chinh hay ngan hang nhu' cac
lo~i
the thanh toan khac.
Cling trong nam 1958, Ngan hang My (Bank of America) phat hanh the
BankAmerica. Nam 1976 d6i ten thanh Visa. Visa Card ngay nay da trd thanh Hi~p
h()i the IOn nha't the' giOi voi S\1' tham gia cua khoang 21.000 t6 chile tai chinh tren
toan c§u, da phat hanh tren 1 ty the thanh toan. Trang nam 2002, t6ng gia tri hang
h6a va dich V\l du'QC thanh toan thong qua cac cong C\l thanh toan cua Visa
d~t
tren
2,4 ngan ty USD.
Niim 1966: Mu'oi b6n ngan hang thu'ong m~i cua My (nhfi'ng ngan hang n~m ngoai h~
th6ng Bank of America) thanh l~p Hi~p H()i The Lien Ngan Hang- Interbank Card
-5-
Association- ICA). Nam 1967, bO'n ngan hang t~i California d6i ten thanh Western
State Bank Card Association - WSBA va phat hanh the Master Charge. De'n nam
1979, Master Charge d6i ten thanh MasterCard. Ngay nay Master Card la t6 chile
the thanh toan IOn thu hai tren the' giOi sau Visa Card. Cung nhu Visa Card, Master
Card cung la m()t hi~p h()i tai chinh quO'c te' rieng bi~t, khong quan h~ tn;tc tie'p voi
chii the rna chi qmln ly cac thanh vien phat h~mh the.
The JCB (The Japan Based) : Ngan hang Sanwa - Nh~t Ban hilt dfru phat hanh the
JCB vao nam 1961, phat hanh tren thi truong quO'c te' vao nam 1981. T~p trung vao
thi truong giai tri va du lich, the JCB tuy chua ph6 bie'n nhu the American Express
nhung JCB ngay nay cung dang phat tri~n ra't m~nh me, nho vao n~n kinh te' vung
chile cua Nh~t Ban va sO' luqng du khach Nh~t Ban ngay cang gia tang tren khilp cac
quO'c gia tren the' giOi.
1.2. Thanh toan the - Phudng thuc thanh toan khong dung tiln mijt
hi~n d{li.
1.2.1. Khai
ni~m
the thanh toan.
C6 th~ hi~u khai quat v~ the thanh toan nhu sau: The thanh toan la m()t phudng ti~n
thanh toan khong dung ti~n m~t. trong d6 nguoi sC1 htl'u the c6 th~ sli' dl;lng the d~
thanh toan cho cac hang h6a, dich V\l hay rut ti€n m~t t~i cac ngan hang, cac d~i ly
ngan hang hay t~i cac may rut ti€n tlf d()ng (ATM).
Tren quan di~m cua ngan hang, vi~c phat hanh va thlfc hi~n thanh toan the la nghi~p
V\l bao g6m cac ho~t d()ng: cho vay, huy d()ng vO'n (thong qua ky quy hay tai khoan
bao dam), thanh toan trong nude va quO'c te'. The thanh toan la m()t phudng thuc, m()t
dich V\l thanh toan do ngan hang cung ca'p cho khach hang theo hqp d6ng giua ngan
hang
(ho~c
cong ty phat hanh the) va chu the.
Theo quy dinh cua Ngan Hang Nha Nude (Can cu theo Quy che' phat hanh, sli' dl;lng
va thanh toan the ngan hang, ban hanh kern Quye't dinh sO' 37111999/ QD-NHNN) thl
the ngan hang la "Cong ClJ thanh todn do ngan hcmg phdt hcmh the cap cho khdch
hcmg sii dT:tng theo hc;p dJng ky ktt giila ngan himg phdt himh the va chrl the".
-6-
1.2.2. Mota va phan lo~i- Gidi thi~u cac phtidng di~n ky thu~t chong ctia the
thanh toan.
1.2.2.1.
Mo til the thanh toan:
Cac lo~i the thanh toan d~u du
Hai m(lt the thuong du
• Ten va biiu tuqng cua ngan hang phat hanh the: Logo cua hi~p h(>i phat
hanh the, ten va bieu tu
s6 chi tie't
phan bi~t kh6 nh~n bie't nh~m tranh gia m~o.
• Sff the: La s6 tai khoan cua the, danh rieng cho chu the. Thong thuong, s6
nay du
s6 cfing khac nhau.
The cua Visa c6 2 lo~i: 16
s6 va 13 s6, nhung luon
b~t d~u b~ng
s6 4, each phan
nh6m nhu sau:
Lo~i 16s6:4xxx xxxx xxxx xxxx
Lo~i 13s6:4XXX XXX XXX XXX
S6 the MasterCard g6m 16 s6, luon b~t d~u b~ng s6 5, m6i chtl' s6 trong day s6 c6 y
nghia khac nhau:
Vi dv nhu:
(a): Day la rna
s6 ngan hang phat hanh (Bank Identification Number- BIN)
(b): Thai gian thanh to an: the hi~n ngay thanh toan trong thang, du
(c): Ma
cho vi~c xU' ly cua ngan hang.
s6 quy djnh lo~i the (Product Code): Quy djnh lo~i the lathe tin dvng, the ghi n
the rut ti~n m(lt hay cac lo~i the khac.
(d): Ma
s6 d\1' phong
-7(e): S6thuttfcua the
(f): Ma s6 th~ hi<$n day la the chinh hay the phl;l: S6 0 la the chinh, cac s6 1,2,3,... quy
dinh day Ia the ph\l thu 1,2,3, ....
(g): Ma s6 thay the':
S6 0 nghia la the chua thay the' l~n nao, s6 1,2,3, ...
th~ hi<$n the da
thay the' l~n 1,2,3, ...
(h): Ma s6ki~m tra (check code): Do MasterCard quy dinh varna h6a.
•
Thai hqn
hi~u
ll!c cua the (Expiry date): La thai hc;tn the du'
ghi: ghi thai gian b~t d~u c6 hi<$u ltfc cho de'n thai gian he't h(;ln, ho~c chi ghi ngay he't
h(;ln cua the.
•
Mii sfl thimh vien (Interbank Card Association): Ma s6 nay du'
•
H9 ten cua chu the: HQ ten cua chu the du'
ne'u Ia the cong ty thl in ten cong ty.
•
Mil sf/ cua drJt phat hanh: Ma s6 nay khong b~t bu<)c phai c6, MasterCard va
Visa Card khong quy dinh rna
• Ky hi~u
s6 nay, nhu'ng the Am ex IC;!i quy dinh phai c6.
rieng: V oi cac lo(;li the do cac hi<$p h<)i khac nhau phat hanh se c6 ky hi<$u
rieng, the MasterCard in chfi' M&C sau ngay hi<$u h,tc, con VisaCard in chfi' CV hay
PV, RV ho~c GV. The JCB thl chi in chfi' G sau ngay hi<$u ltfc d6i voi lo(;li the Gold
Card.
•
Nhilng ytu to' khac: C6 th~ c6 cac ye'u t6 khac du'
M~t
•
sau: Thu'ang bao g6m:
S9c tit (Magnetic Stripe): SQc tu nay ghi cac thong tin rna h6a v~ s6 the, ten chu the,
ten ngan hang phat hanh, ngay hi<$u ll;l'c, rna s6 ca nhan, .... Khi quet qua cac may rut
ti~n tl;l' d<)ng, may ca'p phep tl;l' d<)ng (POS), mQi dfi' li<$u nay se du'
thong tin nay se du'
-8hi~p h()i phat hanh the qu6c te' (h~ thO'ng BASE - I cua VisaCard ho~c h~ thO'ng
INAS cua MasterCard, ...).
•
Khung luu chil ky (Signature Panel): La khung gia'y n~m ngay du'Oi
SQC
tu, c6 d~c tinh
ra't b~n, chiu nhi~t va khong tha'm nu'oc, khung gia'y nay danh lttu chfi' ky cua chu the.
Khi thanh toan t(:_li cac don vi cha'p nh~n these so sanh chfi' ky cua ngu'oi c~m the tren
h6a don va chfi' ky m§:u tren khung gia'y cua chu the.
Ngoai s9c tu va khung chfi' ky, m~t sau the con ghi nhfi'ng lttu y trong vi~c dung the
va ten, dia chi cua ngan hang phat hanh, ....
1.2.2.2. Phan lo{li the thanh toan:
D~ phl,lc V\l nhfi'ng nhu c~u da dC:_lng cua khach hang sii' dl,lng the, cfing nhu kha nang
tai chinh, di~u ki~n d~c thu cua cac nh6m khach hang khac nhau, cac t6 chuc phat
hanh the thanh toan da cho ra doi nhi~u lo'.li the voi cac chuc nang, ph'.lm vi sii' dl,lng
khac nhau nh~m thoa man nhfi'ng nhu c~u da dC:_lng nay. Cac lo'.li the (g9i chung la
the thanh toan) c6 th~ du'
Phan lo{li theo tinh chili thanh toan cua the:
Bao g6m cac loC:_li:
-
The tin dl,lng (Credit Card): La loC:_li the ra't ph6 bie'n tC:_li cac qu6c gia phat tri~n
hi~n nay, the tin dl,lng c6 th~ dung d~ thanh toan d6i voi cac giao dich mua ban
hang h6a, dich V\l hay nit ti~n m~t. Voi lo'.li the nay, nguoi sii' dl,lng the du
(thuong la 1 thang) nguoi sii' dl,lng c6 trach nhi~m thanh khoan voi ngan hang.
-
The rut ti~n m~t (Cash Card): La loC:_li the chi dung d~ rut ti~n m~t tC:_li cac ngan
hang (hay chi nhanh ngan hang) va cac may rut ti~n tl,l' d()ng (ATM).
-
The ky quy hay the ghi n
vi cha'p
nh~n the. Day la loC:_li the c6 tu'ong lai phat tri~n ra't Ion, d~c bi~t la tC:_li cac nu'oc
dang phat tri~n nhu' nu'oc ta vl tinh an toan, khong phat sinh rui ro tin dl,lng d6i voi
-9-
cac ngan hang nhu' loe;ti the "credit card", ciing nhu' tinh
ti~n
lqi cua n6 d6i voi
khach hang.
C6 hai loai
. Debit Card, loai
. the "on- line" va loai. the "off- line". Voi loai
. on-
line, khmin ti~n thanh toan CUa chu these du'QC tru ngay l~p tuc Va chuy~n ngay VaO
tai khmin cua don vi chffp nh~n the, con voi loe;ti "off- line", nhtl'ng khmin giao dich
nay du'qc tru sau m()t thoi gian nhfft dinh (kholmg 1 - 2 ngay).
Phlin lo(Ji theo m1;1c dfch
su d1;1ng
the:
Theca nhfin (personal card): La loe;ti the rna chu sd hii'u la ca nhan, nh~m m1,1c dich
thanh toan cho nhtl'ng khoan tieu dung thong thu'ong.
The doanh nghifp: (Business Card): Thu'ong su d1,1ng cho nhan vien cua cac doanh
nghi~p,
la loe;ti the rna cac doanh
nghi~p
dang ky voi ngan hang phat hanh the, phat
hanh cho nhan vien cua mlnh su d1,1ng. Voi loe;ti the nay, cac doanh nghi~p c6 th~
quan ly cac khoan chi tieu (cho ffil,lC dich kinh doanh) cua nhan vi en CUa mlnh thong
qua cac bao cao dinh ky do ngan hang phat hanh the cung cffp.
The cong ty (Corporate Card): La the rna chu sd hii'u la cac cong ty. The nay thu'ong
do Hinh de;to hay nhtl'ng ngu'oi du'qc giao trach
nhi~m
mua hang thu'ong xuyen cho
cong ty su dt,Ing. Cong ty se chiu trach nhi~m v~ vi~c su d1,1ng the.
The giao dfch tili chfnh (Financial Transaction Card): La loe;ti the ph1,1c Vl,l cho m()t
s6
giao dich tai chinh d~c bi~t. Thong tin quy dinh trong the g6m ca thong tin v~ ngan
hang phat hanh va chu the.
The hoan ddi (Altered Card): Day la loe;ti the da thay d6i rna s6 tai khoan khac voi
rna s6 ban d~u, d~ d~ phong ngu'oi khac su dt,Ing the gia.
Purchasing Card: Ph6 bie'n d Hoa Ky, day la loe;ti the mua hang danh cho cac t~p
doan IOn ho~c cac co quan chinh phil. The nay thu'ong la c6 thie't ke' theo each c6 g~n
nhtl'ng chip di~n
tu trong the, ki~u "smart card", thie't ke' d~c bi~t nay nh~m dam bao
an toan, c6 kha nang chQn lQc, truy xua't thong tin ra't cao, c6 kha nang d6ng b() dtl'
li~u
voi may tinh.
- 10Smart Card: Con gQi la the thong minh, thanh phfin co ban cua no la m()t chip nho co
dung ht<;Jng Ion, co th€ htu tn1', thay d6i thong tin, c~p nh~t tlnh hlnh thanh tmin, s6 du'
tai khoan nhanh chong, cod() bao m~t, an toan cao.
Ph an logi theo td chuc phat hanh the:
The do ngan himg phat himh (Bank Card): La the do m()t ngan hang phat hanh
nh~m giup khach hang thu~n ti~n trong vi~c
sii' d\lng tai khoan
ti~n gii'i hay khoan tin
d\lng du'QC ca'p cua mlnh trong ngan hang, lo<;ti the nay chi sii' d\lng du'QC trong h~
th6ng cua ngan hang phat hanh, hay t<;ti nhung ndi co n6i m<;tng tr\fc tuye"n voi cac
ngan hang trong h~ th6ng. Day la lo<;ti the du'
The do cdc t6 chlic phi ngan himg phdt himh: La lo<;ti the do cac t~p doan kinh
doanh hay cac hi~p h()i kinh doanh phat hanh, cilng co th€ lu'u hanh r()ng dii tren
ph<;tm vi r()ng. Ph6 bie"n nha't hi~n nay la lo<;ti the "lien ke"t thu'dng hi~u" (co-branded
card), ch~ng h<;tn nhu' lo<;ti the mua hang do ACB ke"t h
Charge Card: La lo<;ti the do m()t cong ty phat hanh, voi lo<;ti the nay chu the
phiii hoan tra toan b() s6 ti~n da sii' d\lng vao cu6i thang. Cac lo<;ti charge card tieu
bi~u la the T &E Card cua AMEX va the Dinners Club.
1.2.3. Gioi thi~u m()t sff Io~i the thanh tmin chu ye'u dti«;ic dung r()ng rai tren
the' gi8i: Visa Card, Master Card, JCB, Amex,...
1.2.3.1.
VisaCard:
Khdi dfiu, lo<;ti the nay du'QC hlnh thanh voi quan di€m khuye'n khich ca'p h<;tn muc tin
d\lng cho ca nhan cua A.P. Giannini, ngu'oi sang l~p Bank of America. Ong cho r~ng
tin d\lng ca nhan, ne"u du'QC ap d\lng m()t each linh d()ng, phu h
tu nam 1958, khi Bank of America
Ifin dfiu tien phat hanh the thanh toan (lo<;ti the hai mau xanh- tra:ng va lo<;ti the vang
t<;ti bang California) gQi la BankAmericard. Trong hai th~p nien 1960 - 1970, the
BankAmericard trd nen ph6 bie"n t<;ti Hoa Ky, vao nam 1976, BankAmericard trd
thanh "Visa Card", "Visa Card" du'
- 11 -
nay, Hi~p h()i Visa International bao g6m trl) sd chinh d~t t~i Hoa Ky, d6ng thoi c6 6
t6 chll'c di€u h~mh theo khu vl)'c: 1) Chau
A- Thai Blnh Du'dng; 2) Canada; 3) Trung
Au va Dong Au; 4) Trung Dong va chau Phi; 5) Lien minh chau Au; 6) Chau MyLatinh va vung Caribbean. Nhu' da neu tren, Visa la
hi~p
h()i thanh toan the IOn nha't
the' giOi hi~n nay voi sl)' tham gia cua hdn 21.000 t6 chuc tai chinh tren khiip the' gioi,
doanh s6 thanh toan b~ng cac lo~i the Visa d~t 2,4 ngan ty USD trong nam 2002.
1.2.3.2.
JCB Card:
Du'
dich Vl,l phat hanh va thanh toan the t~i Nh~t Ban. Tu nam 1981, JCB bil:t d~u tie'n
hanh chu'dng trlnh phat hanh the qu6c t€ voi dinh huang cung ca'p dich vv thanh tmin
the cha't lu'<;1ng cao d6i voi mQi khach hang cua JCB cho du hQ ba't ell' ndi nao. Vao
nam 1985, chu'dng trlnh phat hanh the qu6c t€ cua JCB du'<;jc tie'n hanh t~i Hong
Kong, va tu nhfi'ng nam d§u cua th~p nien 1990 trd di, JCB bil:t d~u thu hut m()t s6
lu'<;jng dang k~ nhfi'ng t6 chuc tai chinh c6 uy tin tren the' giOi trd thanh d6i tac cua
mlnh.
Tuy chua thl)'c sl)' IOn m~nh va n6i tie'ng nhu' Visa Card hay Master Card, JCB cling
dang theo du6i chie'n lu'<;1c phat tri~n m~nh ra thi tru'ong the' gioi tren cd sd xay dl)'ng
m()t thu'dng hi~u the thanh toan qu6c t€ thl)'c sl)' c6 uy tin, nhfi'ng dich vl) cham s6c
khach hang cha't lu'<;1ng cao du'<;1c cung ca'p r()ng rai thong qua m~ng lu'oi nhfi'ng "JCB
Plaza" cling nhu'-phu'dng cham phl)c Vl) "Service from the Heart" da du'<;1c dao
t~o
cho d()i ngli nhan vien, c()ng tac vien va d6i tac va nang len thanh mvc tieu toan c~u
cua cong ty.
Toi nay, JCB da d~t s6 lu'<;1ng khach hang tren 48 tri~u ngu'oi, voi 10,93 tri~u
DVCNT ch(p nh~n thanh toan b~ng JCB Card va da thie't l~p quan h~ d6i tac voi
tren 320 dinh ch€ tai chinh tren the' giOi.
1.2.3.3.
MasterCard:
Ngu6n g6c hlnh thanh cua MasterCard c6 th~ tinh tu tru'oc thoi di~m nam 1966. Tu
nhfi'ng nam cu6i th~p nien 1940, nhi€u ngan hang t~i My da phat hanh nhfi'ng "gia'y
thanh tmin" d~ thay the' ti€n m~t t~i cac cii'a hang. Nam 1951, ngan hang Franklin
National Bank (trl) sd d~t t~i NewYork) da chinh thll'c phat hanh nhfi'ng the tin dl)ng
- 12dffu tien cua mlnh. Ngay 16/0811966, Hi~p h<)i the lien ngan hang (Interbank Card
Association - ICA) hlnh thanh, la ti~n than cua MasterCard International. Qua trlnh
phat tri€n cua MasterCard c6 the t6m t~t nhu' sau:
1981: Dtta ra chttong trlnh "The Yang" dffu tien.
1983: Lffn dffu tien (va cling la t6 chile dffu tH~n) su d1,mg bi€u tu'<;fng phan quang
(hologram) laser d€ ch6ng the gia.
1990: Dtta ra chttong trlnh the lien ke"t thttong hi~u dffu tien.
1991: Lien ke"t voi Europay International, du'a ra the Maestro ®, la the thanh toan
hoan to an "online" dff u tien tren the" gioi.
1996: Lien ke"t voi AT&T d€ nang ca"p h~ th6ng thanh toan, thlfc hi~n giao djch trlfc
tuye"n d6i voi khach hang thanh toan qua m~ng Internet qua m~ng rieng ao (Virtual
Private Network- VPN).
2002: MasterCard chuy€n tu hlnh thuc m<)t hi~p h<)i the lien ngan hang sang hlnh
thuc m<)t t~p doan c6 phffn.
Hi~n nay, MasterCard c6 37 van phong chi nhanh tren the" giOi, voi khoang 22.500
thanh vien tren 210 qu6c gia va vung Hinh th6, t6ng tai san t~i bao cao nam 2002 la
2,26 ty USD, la m<)t trong hai thu'ong hi~u c6 uy tin nha"t trong linh vrfc thanh toan
the ben
c~nh
VisaCard.
1.2.4. Cd che' va quy trlnh thanh toan.
D6i voi cac lo~i the khac nhau, co che" thanh toan c6 th€ c6 m<)t s6 khac bi~t nha"t
djnh, nhu'ng co che" chung nha"t cua qua trlnh thanh toan bAng the c6 th€ dttqc khai
quat nhu' sau:
Thong thttong, m<)t h~ th6ng thanh to an the tieu bi€u c6 5 thanh phffn tham gia:
1) Khach hang (hay chu the).
2) Ngan hang cua chu the (hay con gQi la ngan hang phat hanh the).
3) Ngttoi ban hang h6a hay djch vv cha"p nh~n thanh toan the (don vi cha"p nh~n the
- DVCNT).
4) Ngan hang cua ngttoi ban (ngan hang thanh toan hay ngan hang thu h<)).
- 13 5) H~ th6ng xu ly giao dich chung, vi d\1 nhu' h~ th6ng m~ng thanh tmin ciia
American Express, VisaCard hay MasterCard. Trong m()t s6 tru'ong h<;lp, ngan
hang phat hanh the va ngan hang thanh toan c6 th~ cung la m()t ngan hang.
- 14-
so DO 01: TONG QUAT CAC Bu'OC TRONG QUA TRINH THANH TOAN
~
?
BANG THE
Chu the
(Khach hang)
(3): Mua hang h6a
- - - - - hay dich Vl;l
Ddn
vi cha'p
nh~nthe
(Nguoi ban
hang)
(4): Xin ca'p phep
(Authorization)
(1):
Xin
h~n
mU'c tin
dl;lng
hay ky
quy.
(9):Gm
Mt;mg thong tin
thanh toan
h6a
ddn
(m6i
than g)
/
Ngan hang phat
hanh the - Ngan
hang cua ngliO'i
mua
(2): Ca'p
tai
khoan
thanh
toan cho
DVCNT
(8):
(5): Gii'i
va nhan
thong tin
giao dich
Gii'i
h6a
ddn
(5):Gii'i \
va nhan
thong tm
giao dich
(6):Xua't trlnh h6a
ddn
(7) Hoan quy (thanh
toan)
Ng§nhang
thanh toanNg§n hang cua
nguOi ban
j
- 15Trang Sd dd sill, trlnh tt;t' cac bu'oc nhu' sau:
(1): Nguoi mua xin ca'p h<;1n muc tin d\lng (dO'i voi credit card) ho:}c ky quy
(dO'i voi debit card) t(;li ngan hang (ngan hang phat hanh the, ngan hang cua ngu'oi
mua) d~ c6 the thanh toan.
(2): Bon vi cha'p nh~n the dang ky voi ngan hang (ngan hang thanh toan ngan hang cua ngu'oi ban) d~ md tai khmln cua don vi cha'p nh~n the (Merchant
account). Cac bu'oc (1) va hai c6 th~ du<;1c tie'n hanh khong theo thu tlf va hoan toan
khong ph\1 thu()c vao nhau.
(3), (4), (5): Khi c6 nhu c§u thanh toan b~ng the cho BVCNT hay nit ti~n m:}t
t<;1i cac may ATM, khach hang se xua't trlnh the hay du'a the vao may quet the d~
nh~p thong tin, thong tin nay se du'QC gui qua m(;lng thong tin thanh toan de'n trung
tam xu ly cua ht% thO'ng thanh toan d~ xac dinh hit%u lt;t'c thanh toan cua the. Khi da c6
xac nh~n the c6 du hi~u lt;t'c thanh toan cua trung tam xu ly' vit%c ca'p phep hoan ta't.
Thong tin nay cfing du'QC gui de'n va lu'u t(;li ngan hang phat hanh the va ngan hang
cua ngu'oi ban d~ lam co sd cho vi~c thanh toan bu tru gifi'a hai ngan hang.
(6), (7): Khi ngan hang cua ngu'oi ban (ho:}c ngan hang sd hfi'u may ATM)
xua't trlnh nhfi'ng chung tu h<;1p 1~ chung minh giao djch da du<;1c tht;(c hit%n (la du'oi
d<;1ng du lit%u sO' h6a thong qua m(;lng lu'oi thanh toan lien ngan hang), ngan hang phat
hanh the c6 trach nhi~m thanh toan (hoan quy) cho ngan hang cua ngu'oi ban.
(8): Trong vong m()t thoi gian nha't dinh (thu'ong khong qua 48 giO), BVCNT
gui cac h6a don giao dich b~ng the toi ngan hang cua mlnh (ngan hang thanh toan)
va nh~n ti~n ban hang tu ngan hang nay (ghi c6 trong tai khoan cua ngu'oi ban).
(9) CuO'i ky (thuong la m()t ngay quy dinh trong thang), ngan hang phat hanh
the gui ban sao ke, ghi chi tie't cac giao dich cua chu the. f)~ tie'p t\IC SU d\lng the,
chu the phai thanh toan cac khoan da chi tieu su d\lng the thanh toan cho ngan hang
phat hanh.
- 16-
1.3. EJijc diim cua phlldng thuc thanh totin the
1.3.1. Vai tro va h!i ich cua vi~c sii' dl).ng the thanh tmin:
La m()t trong nhung phu'dng thuc thanh tmin hi~n d:;ti nha't, thanh tmin the mang l~i
nhi~u l<:Ji ich, khong chil<:Ji ich d6i voi cac ben tham gia rna con c6 tac dt;mg tich qtc
tren nhi~u phu'dng di~n cua doi s6ng kinh t€, xa h()i n6i chung.
1.3.1.1. L(li ich cua the thanh toan dffi vUi cac bentham gia:
•!•
L<:Ji ich d6i voi nguoi sd huu the:
The thanh toan giup nguoi sd hii'u the c6 th~ thlfc hi~n thanh toan hffu nhu' mQi
luc, mQi ndi voi t6c d() nhanh chong, ho~c rut ti~n m~t t~i cac may ATM
(Automatic Teller Machine). Chu the khong phcli dem theo nhi~u ti~n m~t d~
thanh toan cho cac khoan chi tieu cua mlnh, chi cffn mang m()t ta'm the nhlfa con
hi~u hfc la du. So voi ti~n m~t, sec va cac hlnh thuc thanh toan khac, the thanh
toan sii' dl;lng d~ dang hdn, tang muc d() an toan, kha nang mua hang, lam giam
nhu cffu giu ti~n m~t de'n muc t6i thi~u. The thanh toan c6 th~ sii' dl;lng tren ph~m
vi qu6c t€ (voi lo~i the qu6c t€), va trong tru'ong h<:Jp t~ti khoan cua the tinh b~ng
USD hay m()t ngo~i t~ m~nh thl vi~c sii' dl;lng the khi ra nu'oc ngoai se ra't ti~n l<:Ji,
tranh du<:Jc vi~c phai d6i tu d6ng n()i t~ sang ngo~i t~, giam dang k~ rui ro do bie'n
d()ng ty gia va tie't ki~m thoi gian, thu~n l<:Ji hdn d6i voi chu the.
L<:Ji ich d6i voi ngan hang phat hanh va ngan hang thanh toan:
0
Ngan hcmg phdt hcmh: du'<:Jc hu'dng phi dich
V\l
ca tu phia chu the l§:n ddn vi
cha'p nh~n the, ben c~nh d6, voi vi~c phat hanh the tin dl;lng, ngan hang con
dffy m~nh cho vay tieu dung thong qua h~n muc tin dl;lng ca'p cho khach hang,
thu l<:Ji nhu~n tu cac khoan cho vay nay. Voi vi~c phat hanh the ghi n<:J (debit
card), ngan hang c6 them m()t kenh huy d()ng v6n, va ngu6n v6n nay se trd
nen dang k~, phat tri~n song song voi slf phat tri~n cua the ghi n<:J.
o Ngan hcmg thanh todn: thu l<:Ji nhu~n tu phffn hoa h6ng du'<:Jc hu'dng khi lam
trung gian thanh toan, ngoai ra COn tang cu'ong kha nang cung cffp cac dich
thanh toan moi cho khach hang.
L<:Ji ich d6i voi ddn vi chffp nh~n the:
V\l
