Giáo án Sinh 10 bài 1

Tiết: 1

Ngày soạn:
Ngày dạy:

PHẦN 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ THẾ GIỚI SỐNG
Bài 1: CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG
Mục tiêu:
Sau khi học xong bài này, HS đạt được:
1. Kiến thức
- Giải thích được nguyên tắc thứ bậc của thế giới sống và có cái nhìn bao quát về
thế giới sống.
- Giải thích được tại sao tế bào lại là đơn vị cơ bản tổ chức nên thế giới sống.
- Trình bày được đặc điểm chung của các cấp thế giới sống.
2. Kĩ năng
- Làm việc với sách giáo khoa, quan sát, mô tả.
- Tư duy logic, phân tích, so sánh.
3. Thái độ:
- Tăng cường sự yêu thích môn Sinh học.
II. Phương pháp và phương tiện dạy học
1. Phương pháp
• SGK – hỏi đáp
• Trực quan – hỏi đáp
2. Phương tiện
• Bảng, phấn.
• Hình SGK.
III. Trọng tâm bài
• Các cấp tổ chức của thế giới sống.
• Các đặc điểm chung của thế giới sống, đặc biệt là hệ mở, tự điều chỉnh.
IV.
Tiến trình bài học

1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Dạy bài mới
- Đặt vấn đề: Sinh học là môn khoa học nghiên cứu về sự sống. Vậy sinh vật khác
vật không sống như thế nào? HS: có sự trao đổi chất, năng lượng, cảm ứng, sinh
trưởng phát triển, sinh sản…
Bài hôm nay sẽ cho chúng ta một bức tranh khái quát về thế giới sống.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu các cấp tổ chức của I. Các cấp tổ chức của thế giới sống
thế giới sống
- Thế giới sống được chia thành các
(?) Quan sát hình 1, cho biết thế giới sống cấp độ tổ chức từ thấp đến cao theo
được phân chia thành mấy cấp, kể tên các cấp. nguyên tắc thứ bậc: phân tửbào
(?)Giải thích các khái niệm: mô, cơ quan, hệ quantế bào môcơ quan hệ cơ
cơ quan, cơ thể, quần thể, quần xã và hệ sinh quan cơ thể quần thể – loài quần
xãhệ sinh tháisinh quyển.
thái.
- Có 5 cấp độ tổ chức cơ bản: tế bào,
(?) Trong các cấp tổ chức của thế giới sống thì cơ thể, quần thể, quần xã, hệ sinh
cấp nào là cấp cơ bản, cấp nào là cấp trung thái.
I.


gian.
(?)Tại sao chia các cấp tổ chức sống thành cấp
cơ bản và cấp trung gian?
HS: cấp cơ bản: các đặc điểm sống hoàn
thành một cách độc lập, không phụ thuộc. Cấp
trung gian: thể hiện đặc trưng sống phụ thuộc.

(?)Vì sao nói tế bào là đơn vị cơ bản cấu tạo
nên mọi cơ thể sinh vật?
HS trả lời nội dung học thuyết tế bào.
(?) Tại sao các nhà khoa học thường nghiên
cứu đặc điểm sống ở cấp cơ thể?
HS: chỉ ở cấp cơ thể mới thể hiện đầy đủ các
đặc tính của sự sống.
Hoạt động 2: tìm hiểu các đặc điểm chung
của các cấp tổ chức sống
(?)Thế giới sống có các đặc điểm chung nào?
HS: tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc, hệ thống
mở và tự điều chỉnh, liên tục tiến hoá.
(?) Thế nào là nguyên tắc thứ bậc?
(?) Đặc tính nổi trội là gì? Cho ví dụ.
HS: là đặc điểm của một cấp tổ chức nào đó
được hình thành do sự tương tác của các bộ
phận cấu tạo nên chúng.
(?)Nêu một số đặc tính nổi trội đặc trưng của
thế giới sống.
GV: trao đổi chất là một trong những đặc tính
nổi trội của thế giới sống.
(?)Tại sao sinh vật phải trao đổi chất, năng
lượng với môi trường?
HS: để cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt
động.
GV: sinh vật chịu tác động của môi trường,
vậy sinh vật có ảnh hưởng gì đến môi trường
không? Cho ví dụ.
Sự trao đổi chất qua lại không ngừng của sinh
vật với môi trường gọi là hệ thống mở.

(?)Nhắc lại hệ thống mở là gì?
(?)Khi trời quá nóng hoặc quá lạnh, cơ thể
người sẽ có những phản ứng như thế nào?
HS: trời quá nóng cơ thể sẽ tiết mồ hôi, trời
lạnh sẽ nổi gai ốc.
(?)Khả năng thay đổi để thích nghi với môi
trường sống của sinh vật gọi là gì?
HS: tự điều chỉnh.

- Học thuyết tế bào: mọi cơ thể sống
đều được cấu tạo từ một hay nhiều tế
bào và các tế bào chỉ được sinh ra
bằng cách phân chia tế bào.

II. Đặc điểm chung của các cấp tổ
chức sống
1. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc
Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc: tổ
chức sống cấp dưới làm nền tảng xây
dựng tổ chức sống cấp trên. Tổ chức
sống cấp cao hơn có những đặc điểm
và đặc tính nổi trội mà tổ chức cấp
dưới không có được.
2. Hệ thống mở và tự điều chỉnh

- Hệ thống mở: luôn có sự trao đổi
chất và năng lượng giữa sinh vật và
môi trường.

- Tự điều chỉnh: tổ chức sống có cơ

chế tự điều chỉnh đảm bảo duy trì và
điều hoà sự cân bằng động trong hệ
thống, giúp tổ chức sống có thể tồn
tại và phát triển.
Ví dụ: nồng độ glucose trong máu


(?)Tại sao sinh vật phải tự điều chỉnh?
(?) Trong giai đoạn phát triển, bào thai có
những đặc điểm nào giống với những loài
động vật khác?
HS: có đuôi, có lông tơ, có mang, có màng
nối giữa các ngón…
GV: điều này chứng tỏ con người và các loài
sinh vật đều có chung những tổ tiên ban đầu.
GV cho xem một số hình ảnh các loài khác
nhau có chung một nguồn gốc.
(?)Cho biết tại sao các sinh vật dù có chung
nguồn gốc, có một số đặc điểm chung nhưng
thế giới sống vẫn vô cùng đa dạng và phong
phú?
HS: do biến dị di truyền, chọn lọc tự nhiên,
chọn lọc nhân tạo.
(?)Yếu tố nào giúp cho sinh vật di truyền
những đặc điểm chung của loài cho các thế
hệ sau và giúp cho sự sống tiếp diễn liên tục?
HS: nhờ sự truyền thông tin trên DNA từ tế
bào này sang tế bào khác.
4. Củng cố
HS trả lời các câu hỏi cuối bài.

5. Dặn dò
• Học bài, trả lời các câu hỏi trong SGK.
• Xem bài 2.

người được điều hòa cân bằng ổn
định ở nồng độ 0,1%, vượt qua nồng
độ này sẽ gây ra bệnh đái tháo
đường…
3. Thế giới sống liên tục tiến hóa
Dù có chung nguồn gốc nhưng các
sinh vật luôn tiến hoá theo chiều
hướng khác nhau tạo nên thế giới vô
cùng đa dạng, phong phú mà lại
thống nhất.