CAO BẰNG
I VỊ TRÍ ĐỊA LÍ:
Cao Bằng là tỉnh miền núi thuộc vùng Đông Bắc nước ta.
Diện tích là 6690 km vuông.
Bắc và Đông Bắc giáp Quảng Tây (Trung Quốc)
Nam và Đông Nam giáp Bắc Kạn và Lạng Sơn.
Tây giáp Hà Giang và Tuyên Quang
Có đường biên giới chung với Trung Quốc dài 314 km .
Giao thông chủ yếu là đường bộ . Từ Hà Nội qua quốc lộ 3 đến thị xã
Cao Bằng khoảng 272 km
Cao bằng là tỉnh có cao nguyên đá vôi xen lẫn núi đất có độ cao trên
190m, nhiều núi cao, đèo cao. Sông chính là sông Bằng và sông Gâm, sông
ngòi ở Cao Bằng có tiềm năng về thủy điện.
II HÀNH CHÍNH
Tỉnh lỵ: thị xã Cao Bằng (dân số 43.066 người) , rộng 44,04 km vuông,
gồm 4 phường
Các huyện :Hoà An, Quảng Uyên, Nguyên Bình, Bảo Lạc, Bảo
Lâm,Trùng Khánh, Hạ Lang, Thông Nông, Hà Quảng, Phục Hoà.
III TÀI NGUYÊN
Rừng:
Thực vật phong phú chủng loại , nơi núi cao có một số cây ôn đới (cây
du sam)… Cây đặc sản : trúc cần câu, hồi trẩu, dẻ ăn quả, nổi tiếng với cây
Chè Đắng (khổ đinh trà) là loại cây quý hiếm của Cao Bằng, mọc tự nhiên
trên đồi , vừa là cây chè uống ,vừa có tác dụng phòng chữa bệnh.
Khoáng sản:
Khoáng sản tỉnh cao bằng phong phú và đa dạng, quặng sắt ,quặng
mangan, vàng, chì ,kẽm…Các mỏ đang được khai thác là mỏ mangan Trà
Lĩnh, mỏ thiếc Tĩnh Cúc (huyên Nguyên Bình) đá vôi cũng có nhiều ở Cao
Bằng.
Đất đai:
Do địa hình có nhiều núi nên diện tích đất nông nghiệp của Cao bằng rất
ít, phần lớn trồng trồng cây lương thực .
IV ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU THỦY VĂN:
Cao Bằng có khí hậu nhiệt đới gió mùa, được chia làm hai mùa mưa và
khô rõ rệt , khí hậu mát mẻ quanh năm , một số vùng cao như Trùng Khánh,
Trà Lĩnh, về mùa đông có thể có sương muối.
Nhiệt độ trung bình mùa hè khoảng: 25 – 28 độ C
Nhiệt độ trung bình mùa đông khoảng: 16 - 17 độ C.
Cao Bằng có lượng mưa tương đối thấp, trung bình 1000 -1900 mmm.
Sông ngòi có chế độ lũ vào mùa hạ, mùa khô lại thường thiếu nước, có
nơi không đủ nước ăn.
Hồ Than Hẻn nằm trên độ cao hàng ngàn mét so với mực nước biển.
Thác Bản Dốc: thuộc vào loại to và đẹp của nước ta.
V DÂN CƯ:
Cao Bằng có dân số khoảng 491.055 người (1999)
Mật độ dân cư thưa thớt , chủ yếu sống ở nông thôn bản làng, gồm nhiều
dân tộc sinh sống như :người Tày, Nùng, Dao, H’Mông, Kinh, Hoa, Sán
Chay, Sán Chỉ, Sán Dìu…
VI SƠ LƯỢC LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN:
Cao Bằng là mảnh đất địa đầu của Tổ quốc, có từ thời kỳ An Dương
Vương, gắn liền vào cuộc chiến nhân dân Au Lạc bảo vệ tổ quốc, chống lại
quân xâm lược nhà Tần và quân xâm lược của Triệu Đà.
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp dành độc lập dân tộc. Cao Bằng lại nổi lên
trong lịch sử Cách mạng đấu tranh bảo vệ Tổ Quốc của cả dân tộc Việt Nam.
Ngày 28/1 năm 1941, Lãnh tụ Nguyễn Ai Quốc vượt mốc 108 đến làng
Pắc Pó xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng, lãnh đạo cuộc đấu
tranh giành độc lập cho nhân dân Việt Nam.
Ngày 22-12 năm 1944 tại khu rừng Trần Hưng Đạo thuộc huyện Nguyên
Bình , Đội Việt Nam Tuyên Truyền Giải Phóng Quân do đồng chí Võ
Nguyên Giáp làm chỉ huy được thành lập.
VII VĂN HOÁ – DU LỊCH
Cao Bằng là tỉnh có nhiều đồng bào dân tộc khác nhau cư trú nên có một
nền văn hoá dân gian lâu đời và đa dạng .Người ta hát ví, hát then trong các
lễ hội:
Về làn điệu dân ca
Người Tày: có làn điệu Lượn , hát Then, Lượn Slương, lượn Coi, lượn
Ngạn.
Người Nùng: có lượn Phủ, lượn Tại , lượn Hèo Phơn, Nùng An ,
Nàng Ơi….
Người Dao có: Páo Dung…
Về múa
Người Tày có: múa Sluông, múa Chấn
Người Nùng có :mùa Quạt, múa Khăn.
Người Dao có: múa Chuông, múa Trống.
Người H’Mông có múa ô, mùa Khèn
Về nhạc cụ
Người Tày có cây đàn Tính
Người Nùng có cây đàn Nhị và bộ xốc lục lạc
Người Hmông có khèn lá, khèn môi.
Các lễ hội:
Lễ hội mẹ trăng: của người Tày vùng Đông Khê, mục đích cầu được an
lành, mùa màn bội thu, sinh sản nhiều gia súc, tổ chức sau tết Nguyên Đán
Lễ hội xuống đồng của người Tày, Nùng: tổ chức vào tháng giêng âm lịch
để mở mùa gieo trồng mới.
Hội Thanh Minh của dân tộc Tày Nùng: tổ chức vào khoảng tháng ba âm
lịch.
Di tích
Khu di tích Pác Bó thuộc xã Trường Hà huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng, nằm sát biên
giới Việt - Trung, cách thị xã Cao Bằng hơn 40 km. Sau 30 năm ra đi tìm đường cứu nước
và hoạt động ở nước ngoài (từ tháng 6 - 1911), ngày 28/1/1941 (tức ngày 2 tháng giêng
năm Tân Tỵ), qua cột mốc số 108, Nguyễn Ái Quốc (Chủ Tịch Hồ Chí Minh) đã trở về tổ
quốc (8 -2 - 1941). Người đã chọn Pác Bó làm nơi ở và hoạt động cách mạng trong nhiều
năm tháng của những năm 1941 - 1945.
Tại Pác Bó, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã vạch ra nhiều chủ trương và quyết định quan
trọng chuẩn bị cho cuộc Cách mạng Tháng tám 1945.
Người đã sáng lập ra tờ báo Việt Nam độc lập và ra số đầu tiên ngày 1/8/1941. Sau đó
đến tháng 11/1941, Người đã chỉ đạo thành lập đội du kích Pác Bó, trở thành đội vũ trang
Cao Bằng đầu tiên...
Ngày 4/5/1945 Người đã rời Pác Bó đi Tân Trào (Tuyên Quang) đã chỉ đạo cuộc Tổng
khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước (8/1945) thắng lợi...
Khu di tích Kim Đồng: Tại làng Nà Mạ, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng,
quê hương Kim Đồng. Ngày 15/5/1941, đồng chí Đức Thanh là cán bộ cách
mạng quyết định thành lập Đội nhi đồng cứu quốc tại làng Nà Mạ, gồm có 4
đội viên: Dền (Kim Đồng), Thân (Cao Sơn), Xậu (Thanh Thuỷ), Mì (Thuỷ
Tiên), do Kim Đồng làm đội trưởng.
Đền Vua Lê ở phía tây bắc thị xã Cao Bằng, cách thị xã Cao Bằng khoảng
11 km, thuộc làng Đền, xã Hoàng Tung, huyện Hoà An. Đền được xây dựng
trên một gò đất cao phía bắc thành Na Lữ, gò này được gọi là gò Long (tức
gò rồng). Trong thành có bốn gò đất nổi lên được các triều đại phong kiến
đặt tên cho 4 gò là Long, Ly, Quy, Phượng. Giữa thành có ao sen và ruộng
bàn cờ. Đền này ngày trước là cung điện của các triều đại phong kiến. Theo
truyền thuyết và theo những tư liệu lịch sử để lại, đền được xây dựng vào
thời nhà Lý thế kỷ XI do Nùng Tồn Phúc dựng lên thành Na Lữ lập cung
điện. Đến đời Lê Trung Hưng sau khi dẹp xong nhà Mạc, quan trấn thủ Cao
Bằng là Lê Văn Hản đã tâu xin đổi cung điện nhà Mạc thành đền thờ Vua
Lê, năm đó là năm Chính Hoà thứ 3 đời vua Lê Hy Tông (1682).
Chùa Đà Quận:
Chùa ở làng đà Quận, xã Hưng Đạo, huyện Hoà An, xưa là thôn Đà Quận
(mang tên Đà Quận công Mạc Ngọc Liễn - danh tướng nhà Mạc, xã Xuân
Lĩnh, châu Thạch Lâm, đối diện với chùa Viên Minh (chùa sáng lập từ thời
nhà Mạc). Trong chùa có hai quả chuông cao bốn thước, năm tấc, chu vi tám
thước chín tấc, ước nặng nghìn cân. Mỗi kỳ tế lễ xuân thu thì gõ chuông,
chuông vang như sấm, chấn động trăm dặm. Trên chuông thần có đúc bài
minh bằng chữ Hán ca ngợi vẻ đẹp của Châu Thạch Lâm lúc bấy giờ và sự
phục hồi của chùa Viên Minh sau khi nhà Lê khôi phục lại đất Cao Bằng.
Hàng năm cứ đến mùng 9 tháng Giêng là nhân dân Cao Bằng đều đi trẩy hội
ở chùa này...
Du lịch
Động Ngườm Ngao
Là một động lớn nằm trong lòng một quả núi thuộc dãy núi đá vôi thuộc bản
Gun, xã Đàm Thuỷ, huyện Trùng Khánh.
Động này tạo thành do sự phong hoá lâu đời của núi đá vôi. Bước vào cửa
động ta như bước vào một thế giới kỳ ảo. Từ trên vòm đá cao rủ xuống
những dải thạch nhũ kỳ diệu đủ bảy sắc lấp lánh. Thiên nhiên đã miệt mài từ