Một số giải pháp nhằm phát huy vai trò của hội đồng tự quản cho học sinh lớp 4

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài:
“Vì lợi ích 10 năm trồng cây vì lợi ích trăm năm trồng người”. Câu nói
của Bác Hồ đã thấm nhuần vào đường lối của Đảng và nhà nước ta. Vì vậy, việc
giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ trở thành những người công dân tốt, thành người
tài giỏi, có ích cho xã hội là nhiệm vụ chung của tất cả mọi người, đặc biệt là
những người làm công tác giáo dục. Ngày nay, đất nước ta đang tiến hành công
cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Giáo dục phải
thực sự trở thành quốc sách hàng đầu. Vậy để đưa nền giáo dục nước nhà phát
triển toàn diện, ngang tầm với các quốc gia khác trên toàn thế giới. Ngoài việc:
mỗi người giáo viên tiểu học phải thực hiện tốt chương trình, sách giáo khoa và
tiến hành đổi mới phương pháp dạy học. Song song với công việc đó mỗi giáo
viên tiểu học phải làm tốt công tác tổ chức lớp học. Đây là một trong những việc
làm cần thiết, nếu làm tốt công tác tổ chức lớp học thì sẽ duy trì được số lượng,
như vậy sẽ đạt được mục tiêu giáo dục phổ cập,nâng cao chất lượng dạy và học.
Bắt đầu từ năm học 2012 – 2013, Trường Tiểu học nơi tôi công tác là một
trong các trường của huyện Thọ Xuân tỉnh Thanh Hoá tham gia dạy thí điểm
chương trình trường Tiểu học mới VNEN đối với khối 2, 3. Đến năm học 2016 –
2017 là năm học thứ 5 thực hiện mô hình này. Đây là mô hình không những đổi
mới về tổ chức lớp học, về trang trí lớp mà quá trình dạy học cũng được đổi mới
từ dạy - học cả lớp sang dạy - học theo nhóm. Nhằm nâng cao chất lượng giảng
dạy, tăng cường phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Lấy học
sinh làm trung tâm trong các hoạt động dạy học giúp các em tự chiếm lĩnh kiến
thức và tạo mọi điều kiện tốt nhất để mọi học sinh được tham gia vào quá trình
học tập.
Ngoài ra mô hình trường Tiểu học kiểu mới giúp học sinh rèn phương pháp
tự học, tự giác, tự quản, tự trọng, tự tin, tự đánh giá, tự hợp tác, tự rèn luyện kỹ
năng, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm đem lại niềm vui
hứng thú học tập cho học sinh.
Tuy nhiên, mô hình trường học kiểu mới này có thành công hay không,
điều đó cũng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố mà một trong những yếu tố đó

chính là hoạt động của Hội đồng tự quản ( HĐTQ ) của lớp. HĐTQ được thành
lập vì học sinh và bởi học sinh để đảm bảo cho các em tham gia một cách dân
chủ và tích cực vào đời sống học đường, khuyến khích các em tham gia một
cách toàn diện vào các hoạt động của nhà trường và phát triển lòng khoan dung,

1


sự tôn trọng bình đẳng, tinh thần hợp tác và đoàn kết giữa học sinh với học
sinh.
HĐTQ học sinh là một biện pháp giáo dục nhằm thúc đẩy sự phát triển về
đạo đức, tình cảm và xã hội của học sinh thông qua những kinh nghiệm hoạt
động thực tế của các em trong nhà trường và mối quan hệ với những người xung
quanh.
Vậy làm thế nào để đào tạo được những em trong HĐTQ nhanh nhẹn,
mạnh dạn có thể bao quát lớp, có thể điều khiển lớp, điều khiển nhóm được tốt?
Với những khó khăn nói trên, tôi đã suy nghĩ, tìm tòi, học hỏi đồng nghiệp và
xây dựng giải pháp : “Một số biện pháp nhằm phát huy vai trò của Hội đồng
tự quản cho học sinh lớp 4”
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Nghiên cứu đề tài này, mục đích của tôi hướng tới là làm thế nào để đào
tạo được những em trong HĐTQ nhanh nhẹn, mạnh dạn có thể bao quát lớp, có
thể điều khiển lớp, điều khiển nhóm được tốt.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Nghiên cứu thực trạng và việc áp dụng biện pháp xây dựng được Hội
đồng tự quản có khả năng điều khiển nhóm, lớp hoạt động tốt cho học sinh lớp
4, trường Tiểu học Thị Trấn Lam Sơn, năm học 2016 – 2017.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp đọc sách, nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế.

- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu.
- Phương pháp vận dụng, thực hành.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận:
Mô hình trường tiểu học mới VNEN dựa trên kết quả và thành tựu đổi
mới giáo dục quốc tế. Vận dụng cách làm của giáo dục Colombia một cách sáng
tạo phù hợp với mục tiêu và đặc điểm của giáo dục Việt Nam.
Mô hình này đã được tăng cường sự hợp tác giữa giáo viên với học sinh,
giữa học sinh với học sinh. Tạo không khí học tập nhẹ nhàng, thân thiện. Học
sinh học không thụ động mà bắt buộc phải trao đổi , tìm tòi kiến thức với giáo
viên và các bạn trong lớp.
Dạy học theo chương trình VNEN đây là mô hình nhà trường tiên tiến,
hiện đại, phù hợp với mục tiêu phát triển và đặc điểm của giáo dục nước ta. Các
phòng học dạy theo mô hình VNEN được bố trí giống như phòng học bộ môn,

2


thư viện linh động với đồ dùng dạy và học sẵn có để HS tham khảo; góc đồ dùng
học tập, góc cộng đồng, góc trưng bày sản phẩm... Mô hình VNEN thực hiện đổi
mới phương pháp dạy học theo nguyên tắc lấy HS làm trung tâm, học tập mang
tính tương tác và phù hợp với từng cá nhân học sinh. Chuyển việc truyền thụ của
GV thành việc hướng dẫn HS tự học. Lớp học do HS tự quản và được tổ chức
theo các hình thức, như: Làm việc theo cặp, làm việc cá nhân và làm việc theo
nhóm, trong đó hình thức học theo nhóm là chủ yếu. Học sinh được học trong
môi trường học tập thân thiện, thoải mái, không bị gò bó, luôn được gần gũi với
bạn bè, với thầy cô, được sự giúp đỡ của bạn học trong lớp, trong nhóm và thầy
cô, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi các em. học sinh khá giỏi được phát huy,
học sinh còn hạn chế, yếu kém được học sinh của nhóm và giáo viên giúp đỡ kịp
thời ngay tại lớp. Ở đây được coi là một phương pháp dạy học. Những người

tham gia trong nhóm phải có mối quan hệ tương hỗ, giúp đỡ và phối hợp lẫn
nhau. Nói cách khác là tồn tại tương tác "mặt đối mặt" trong nhóm HS. HS trong
nhóm cùng thực hiện nhiệm vụ chung. Điều này đòi hỏi trước tiên là phải có sự
phụ thuộc tích cực giữa các thành viên trong nhóm đặc biệt là Hội đồng tự quản
học sinh có nhiệm vụ điều khiển nhóm, lớp hoạt động tích cực thì kết quả tiết
học, môn học mới đạt kết quả cao và mới phát huy được tính tích cực, chủ động
của học sinh.
Vì vậy, để mô hình này được vận dụng thành công, hiệu quả thì ngoài việc
tăng cường đầu tư cơ sử vật chất, trang thiết bị dạy học. Chúng ta cần quan tâm
nhiều đến yếu tố con người, trong đó trang bị cho giáo viên cách tổ chức day
học, cách thành lập và bồi dưỡng cho hội đồng tự quản lớp học là rất cần thiết.
2.2. Thực trạng:
- Giáo viên vừa trải nghiệm, vừa rút kinh nghiệm nên nhiều lúc còn lúng
túng khi lựa chọn và xây dựng HĐTQ của lớp được tốt.
- Học sinh hiếu động, chưa biết hợp tác trong khi học nhóm. Một số em
còn thụ động nhút nhát và ngại làm việc, làm việc chậm.
- Hội đồng tự quản học sinh điều hành chung cả lớp đôi khi còn lúng túng.
Ngay từ đầu năm học 2016 - 2017 khi vừa nhận lớp, để thành lập Hội
đồng tự quản tôi đã cho các em học sinh lớp 4E mà tôi chủ nhiệm tự ứng cử và
tự thuyết trình về khả năng của mình trước lớp.
* Kết quả thu được là:
Tổng số HS
26

Số HS có
năng khiếu
2

7.6%

Số HS mạnh dạn,
tự tin
10

38.5%

Số HS rụt rè,
nhút nhát
14

53.9%

3


- Từ thực trạng và kết quả khảo sát đã nêu ở trên tôi thiết nghĩ nếu không
có những giải pháp để khắc phục thì rất khó xây dựng được Hội đồng tự quản có
khả năng điều khiển nhóm, lớp hoạt động tốt. Tôi mạnh dạn đưa ra một số biện
pháp nhằm khắc phục những tồn tại, cụ thể như sau:
2.3.Các biện pháp thực hiện:
Biện pháp 1: Người giáo viên phải hiểu đổi mới phương pháp dạy học
theo mô hình VNEN là như thế nào?
Phương pháp dạy học theo mô hình VNEN là phương pháp dạy học lấy
học sinh làm trung tâm vừa là giá đỡ, vừa là trụ cột chi phối các hoạt động sư
phạm trong nhà trường VNEN. Tổ chức lớp học không chỉ phù hợp với phương
pháp của VNEN mà còn tạo ra môi trường sư phạm thân thiện, dân chủ, hợp tác
giữa các thành viên trong trường và với cộng đồng. Mô hình VNEN sẽ tạo điều
kiện cho giáo viên và học sinh phát huy tốt nhất các năng lực cá nhân và giá trị
đích thực của các em. Kiểu cấu trúc bài học được khuyến khích sử dụng trong
mô hình VNEN, đó là tổ chức dạy học thông qua trải nghiệm, gồm 5 bước . Để

làm tốt 5 bước này, đòi hỏi bản thân người giáo viên phải tự thiết kế, đạo diễn
các hoạt động học tập để giúp HS tự phát hiện kiến thức, phân tích kiến thức và
sử dụng kiến thức.
Chẳng hạn:
Bước 1: Tạo hứng thú cho học sinh
Muốn không khí lớp học vui tươi, kích thích sự tò mò, khơi dậy hứng thú
của học sinh về chủ đề sẽ học. Thì giáo viên phải nghiên cứu thật kỹ tài liệu để
lựa chọn hình thức sao cho phù hợp, có thể là: đặt câu hỏi, câu đố vui, kể
chuyện, một tình huống, tổ chức trò chơi hoặc sử dụng các hình thức khác...
Ví dụ :Bài 87: Diện tích hình thoi( Hướng dẫn học Toán 4 - Tập 2B –
Trang 6 ).Trước khi vào tiết học, GV tổ chức HS chơi trò chơi “ Kể tên các vật
có dạng hình thoi”. Cả lớp đi vòng quanh hát, khi nghe hiệu lệnh gọi tên bạn
nào thì bạn đó nhanh chóng kể tên một vật có dạng hình thoi…Thông qua trò
chơi, HS sẽ cảm thấy trò chơi mà mình vừa được tham gia rất gần gũi với bản
thân, không chỉ thế trò chơi còn kích thích tính tò mò, khơi dậy hứng thú trong
học tập giúp các em muốn tiếp tục được trải nghiệm kiến thức mới. Đổi mới
phương pháp dạy của giáo viên: Tuy GV không soạn bài nhưng phải nghiên cứu
thật kỹ tài liệu để đổi mới phương pháp dạy học và tại sao chúng ta lại phải
nghiên cứu kỹ tài liệu là vì:
+ Bản chất của tài liệu là một bản thiết kế “3 trong 1” dùng cho HS và
dùng cho cả GV trong trường Tiểu học thực hiện theo mô hình trường học mới
VNEN. Với HS, đây là tài liệu hướng dẫn các em tự học để đạt mục tiêu của

4


từng bài, tiến tới đạt mục tiêu của năm học. Với GV, đây là một bản thiết kế để
GV dựa vào đó biết cách tổ chức các hoạt động học tập cho HS, biết cách kiểm
tra, biết cách đánh giá kết quả học tập của học sinh, biết tự kiểm soát việc dạy
học của chính mình.

+ Giáo viên phải nghiên cứu kĩ bài để lường trước những tình huống
phát sinh nhằm giúp các em tìm tòi, khám phá bài học.
+ Thông qua tài liệu, căn cứ vào trình độ học sinh của lớp mình, căn cứ
vào điều kiện đồ dùng dạy học, lớp học và độ khó của từng yêu cầu bài tập. GV
chủ động thay thế, bổ sung hoặc điều chỉnh số lượng bài tập, thay đổi câu hỏi
sao cho ngắn gọn, đơn giản hơn. Muốn làm được điều đó, giáo viên phải nắm
được trình độ cụ thể của học sinh, hiểu được các yêu cầu, chỉ dẫn hoạt động của
tài liệu để kịp thời có những thay đổi điều chỉnh phù hợp.
Ví dụ: Bài 21A: Những công dân ưu tú (tài liệu Hướng dẫn học Tiếng
việt 4- Tập 2A- trang 37) ở HĐ1: Trò chơi Ghép thẻ Ai? Có thành tích gì?
( logo nhóm ) GV có thể thay thế hình thức khác như: chia lớp thành 2 đội chơi
trò chơi “Tiếp sức” sắp xếp các thẻ bìa thành cặp tương ứng ghép đúng tên
người với phẩm chất, thành tích hoặc tài năng của người đó. Để dạy học theo mô
hình VNEN đạt hiệu quả thì GV phải phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh cùng
tham gia vào hoạt động giáo dục của nhà trường như: trang trí lớp theo tinh thần
VNEN, trong mỗi hoạt động dạy đều có phần dành cho HS học tại cộng đồng,
đó là những hoạt động HS học hỏi ông bà, người thân trong gia đình, những
người sống cùng thôn xóm để vận dụng những kiến thức, kỹ năng đã học ở
trường vào cuộc sống của chính các em.
- GV tự học, tự bồi dưỡng, tự chủ, linh hoạt trong phương pháp dạy học.
Tích cực tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn, các hoạt động chuyên đề của
tổ của trường để học tập về đổi mới phương pháp dạy học theo tinh thần
VNEN.
- Trong sinh hoạt tổ chuyên môn kịp thời đưa ra những khó khăn, vướng
mắc như: biện pháp để học sinh học nhóm tốt, biện pháp để giúp em nhóm
trưởng có thể điều khiển tốt các hoạt động học tập của nhóm, hoặc biện pháp về
đổi mới phương pháp dạy học của một hoạt động nào đó ở một bài dạy cụ
thể…..trong tổ sẽ cùng nhau thảo luận để tìm ra cách giải quyết tốt nhất.
- Thường xuyên tự học hỏi qua sách báo, thông tin đại chúng, qua đồng
nghiệp thông qua các tiết học tốt, chuyên đề, thao giảng, tự tìm kiếm những

thông tin trên mạng nhằm nâng cao tay nghề, tìm ra phương pháp giảng dạy cho
phù hợp với đối tượng học sinh.

5


Biện pháp 2: Một số giải pháp giúp HS làm tốt vai trò của Hội đồng
tự quản của lớp.
a. Thành lập Hội đồng tự quản:
Ngay từ khi mới nhận lớp tôi đã giới thiệu ý tưởng về Hội đồng tự
quản trong học sinh phạm vi lớp học. Tôi xem đây là một biện pháp để khuyến
khích sự tham gia của học sinh và phát triển các kĩ năng tham gia cho các
em. Sau đó tôi đã giới thiệu phương pháp học tập trên tinh thần hợp tác cho học
sinh trong lớp và mong muốn dựa vào kinh nghiệm này để tiếp tục tăng cường
các kĩ năng hợp tác. Tôi đã tổ chức một cuộc họp phụ huynh học sinh để thảo
luận về những thay đổi đang diễn ra trong phạm vi nhà trường. Tôi đã mạnh dạn
thăm những phụ huynh học sinh không có khả năng tham gia cuộc họp để tất cả
các phụ huynh đều có cơ hội thảo luận về Hội đồng tự quản học sinh sẽ được
thành lập. Trong cuộc họp tôi đã giải thích cho phụ huynh biết rằng cách tốt nhất
để học sinh học về quyền và trách nhiệm của các em là tổ chức cho các em sống
một các dân chủ và chịu trách nhiệm một cách thực sự. Tôi cũng cho phụ huynh
biết là những nghiên cứu gần đây cho thấy quá trình học tập hợp tác đã tác động
tích cực đến sự phát triển về tình cảm, xã hội của học sinh cũng như thành tích
học tập của các em. Từ những việc làm trên tôi đã lấy được ý kiến tư vấn của
học sinh và giáo viên, phụ huynh học sinh.
Xây dựng kế hoạch bầu cử hội đồng tự quản.: Tôi đã tạo cơ hội cho học
sinh tham gia ý kiến về kế hoạch này, ví dụ như Chủ tịch hội đồng tự quản phải
là người có năng lực lãnh đạo, gương mẫu trong các hoạt động, phải là người
học giỏi…Chủ tịch hội đồng tự quản gồm có: 1 chủ tịch hội đồng tự quản, 2 phó
chủ tịch hội đồng tự quản( đối với lớp có sĩ số ít) hoặc có thể bầu ra 3 phó chủ

tịch hội đồng tự quản ( đối với lớp đông)
Đăng kí danh sách ứng cử, đề cử : Trong quá trình thành lập HĐTQ, giáo
viên phải tạo cho học sinh có cơ hội được tự tranh cử vào các vị trí chủ tịch và
phó chủ tịch, đây là một trong những bước phát hiện HS mạnh dạn, dám nói
trước đám đông. Sau khi việc đăng kí hoàn tất, các ứng cử viên nên trình bày các
đề xuất có liên quan đến những hoạt động mà các em có thể sẽ thực hiện khi
trúng cử. Những hứa hẹn này phải khả thi trong vòng 3 tháng thử nghiệm.
( Ví dụ như tôi tên là…., tôi xin được ứng cử làm chủ tịch hội đồng tự quản của
lớp, nếu được các bạn đồng ý tôi sẽ đưa phong trào của lớp ngày càng đi lên…)
Việc lựa chọn chủ tịch và phó chủ tịch là vô cùng quan trọng, đây chính là
những người giúp GV rất nhiều trong việc quản tất cả các hoạt động của lớp
cũng như trong tiết học. Sau đó, HĐTQ tự mời các thành viên tham gia vào các
ban do HĐTQ điều hành. Nhưng muốn làm được điều này, đầu năm học sau khi
6


nhận danh sách lớp, GV trao đổi ngay với GVCN năm ngoái để tìm hiểu kỹ tình
hình học tập của lớp mình như: số lượng học sinh giỏi, hs năng khiếu, học sinh
nhanh nhẹn, mạnh dạn, nói to…Sau khi tìm hiểu xong, GV phải đặt ra những
tiêu chí để lớp lựa chọn các bạn trong HĐTQ thật chính xác như:
- Phải nhanh nhẹn, năng nổ
- Mạnh dạn, tự tin
- Có năng khiếu
- Có năng lực học tập tốt
Học sinh và giáo viên cùng tổ chức bầu cử, Chủ tịch và hai Phó chủ tịch đã
được bầu. Ai có số phiếu cao thì người đó là Chủ tịch Hội đồng tự quản.
Sau đó giáo viên cùng với Chủ tịch Hội đồng tự quản thành lập các ban
như : ban học tập có trách nhiệm chỉ đạo học tập đầu buổi cùng hỗ trợ các bạn
lấy đồ dùng học tập ở góc học tập, trao đổi thông tin học tập giữa các nhóm.,
ban thư viện quản lý thư viện lớp học , ban sức khoẻ và vệ sinh, ban văn nghệ và

thể dục thể thao chịu trách nhiệm về văn nghệ và tổ chức các trò chơi…
b. Phân công nhiệm vụ các thành viên trong Hội đồng tự quản:
Sau khi đã thành lập được HĐTQ, tôi đã tổ chức tập huấn cho HĐTQ học
sinh về nhiệm vụ cụ thể của từng ban và cách thức làm việc.
Ví dụ : Chủ tịch HĐTQ cần phải làm những việc như: Vào đầu và cuối
mỗi tiết học hoặc khi có khách tới CTHĐTQ biết mời các bạn đứng lên chào.
Vào mỗi tiết học, CTHĐTQ bước ra khỏi chỗ ngồi đứng trước lớp mời Ban văn
nghệ lên sinh hoạt văn nghệ, sau đó mời Ban học tập lên phát tài liệu và đồ dùng
học tập. Về lại chỗ ngồi học tập.
* Ban văn nghệ : Tổ chức cho các bạn hát, múa, chơi trò chơi vào đầu tiết
học và cuối tiết học. Có thể lồng ghép chơi trò chơi để ôn lại kiến thức cũ.
Ví dụ: Bài 4 : Các chất dinh dưỡng có vai trò gì ( tài liệu Hướng dẫn học
Khoa học 4- Tập 1 – trang 18): Hoạt động 1 của Hoạt động cơ bản Ban văn
nghệ có thể tổ chức cho các bạn Hát một bài hát hoặc đọc một bài thơ nói về các
loài quả.Tôi luôn hướng dẫn và động viên các em trong ban văn nghệ vào những
lúc rãnh rỗi xuống phòng Tin học của trường để cùng nhau lên mạng tìm kiếm
những bài hát, những trò chơi tập thể như: cái trống, đếm sao, cá bơi, giành ghế
số 1, tôi là vua, tôi bảo…..vừa phù hợp với chủ điểm vừa tạo không khí vui vẻ,
vừa tạo hứng thú cho HS trước khi vào tiết học, cũng như giải tỏa sự căng thẳng
mệt mỏi của các em sau mỗi tiết học.
* Ban học tập: Có nhiệm vụ phát đồ dùng và mời các nhóm trưởng lên
nhận tài liệu và đồ dùng học tập. Kiểm tra bài cũ, bài tập ứng dụng của các bạn,
báo cáo với cô giáo vào đầu giờ. Trong tiết học ngoài nhiệm vụ học tập của
7


mình phải quan sát bao quát lớp để cuối mỗi tiết học nhận xét đánh giá tình hình
học tập của lớp.Ngoài ra, tùy từng bài mà đặc biệt là ở hoạt động làm việc cả
lớp, giáo viên có thể để ban học tập thay cô giáo kiểm tra lại kiến thức mà các
nhóm vừa thảo luận xong. Muốn làm được tốt công việc đó, cuối mỗi buổi học,

tôi thường mời ban học tập ở lại để giao nhiệm vụ trước cho các em.
Ví dụ: Bài 7 B: Thế giới ước mơ( Tài liệu Hướng dẫn học Tiếng Việt 4 Tập 1A ) HĐ1 ( làm việc cả lớp): Chơi đóng vai thể hiện lại câu chuyện Ở
vương quốc Tương Lai
- Giáo viên mời Ban học tập lên điểu khiển lớp chơi.
- Ban học tập sẽ bước lên trước lớp và tự mời các bạn lên tham gia đóng
vai Mi-tin, Tin-tin, Em bé thứ nhất, Em bé thứ hai, Em bé thứ ba, Em bé thứ tư,
Em bé thứ năm, Em bé cầm táo, Em bé cầm nho, Em bé có dưa.
- Sau đó, ban học tập tự mời các bạn dưới lớp nhận xét và bạn trong ban
học tập là người nhận xét cuối cùng. Thông thường trong mỗi tiết học, tôi luôn
tạo điều kiện cho các em trong ban học tập phát huy hết năng lực của mình bằng
cách. Tôi hướng dẫn cho các em cứ tới hoạt động đó là ban học tập sẽ lên điều
khiển lớp.
Cụ thể: Thi đọc giữa các nhóm, sửa bài tập….
*Ban lao động: Có nhiệm vụ theo dõi vệ sinh chung của cả lớp. Đầu mỗi
buổi học phải phân công vệ sinh lần lượt cho các nhóm và kiểm tra nhóm nào
chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa tốt. Cuối mỗi buổi học cũng phải kiểm tra
lại xem nhóm nào thực hiện vệ sinh chưa tốt để kịp thời nhắc nhở các bạn thực
hiện tốt.
* Ban thể dục: Có nhiệm vụ theo dõi phần tập thể dục giữa giờ và các tiết
học thể dục xem bạn nào thực hiện tốt, bạn nào thực hiện chưa tốt.
* Ban vệ sinh sức khỏe: Theo dõi về sức khỏe nếu trong lớp bạn nào có
vấn đề về sức khỏe thì đưa bạn lên phòng y tế của trường hoặc chạy đi báo với
cô y tế.
* Ban thư viện: Ra chơi cho các bạn mượn truyện đọc, thu truyện và sắp
xếp thư viện gọn gàng ngăn nắp.
* Ban đối ngoại: Có nhiệm vụ nếu lớp có khách đến thăm thì ra mời
khách vào và biết giới thiệu về trường, lớp các góc học tập, cô giáo, các bạn.
…
- Sau mỗi buổi học, HĐTQ ở lại về sau các bạn 5 phút để gặp giáo viên
báo cáo những việc đã làm được những việc chưa làm được còn gặp khó khăn

để giáo viên kịp thời tư vấn giúp đỡ và giao nhiệm vụ ngày mai cho các bạn.
c. Phát huy vai trò của một nhóm trưởng:

8


Học theo mô hình VNEN, bàn ghế sẽ được sắp xếp cho HS ngồi đối diện
nhau. HS tự thảo luận, tự tìm khúc mắc và tự đưa ra phương án giải quyết. Mỗi
nhóm có 6 học sinh, ngồi quây tròn, mỗi bạn đều được đặt câu hỏi cho các bạn
khác trả lời. Và ưu điểm của phương pháp học nhóm được phát huy rất rõ nét
trong học nhóm theo mô hình VNEN, tất cả HS trong nhóm đều được luân phiên
nhau làm nhóm trưởng, hướng dẫn các bạn trong nhóm để điều hành các hoạt
động do GV yêu cầu và không có một bất cứ học sinh nào ngoài cuộc, không
một học sinh nào ngồi chơi.Tuy nhiên để tiết học dạy theo mô hình VNEN thành
công hay không thì phụ thuộc rất nhiều vào các nhóm trưởng. Và công việc
chính của nhóm trưởng đó là: Thay giáo viên điều hành các bạn hoạt động
nhóm. Xác định được mục tiêu của hoạt động nhóm. Phân công nhiệm vụ cho
công bằng giữa các thành viên trong nhóm. Một điều quan trọng nữa đó là nhóm
trưởng phải biết tự mình làm thế nào để huy động được sự tham gia của mọi
thành viên vào giải quyết nhiệm vụ nhóm và phải tạo ra những tương tác đa
chiều giữa các thành viên trong nhóm.Hướng dẫn các bạn biết cách tìm kiếm hỗ
trợ và giải quyết được một số khó khăn gặp phải. Biết quản lí và sử dụng thời
gian hiệu quả, biết sử dụng và bảo quản tài liệu học tập. Biết tổ chức và quản lí
công việc. Biết giơ thẻ khi đã hoàn thành công việc và biết giơ thẻ cứu trợ khi
không tự giải quyết được công việc.Vậy làm thế nào để có các nhóm trưởng làm
được điều này. Qua trải nghiệm, tôi đã tự rút ra được một số biện pháp như sau:
Cách 1: Vào cuối hoặc đầu mỗi buổi học giáo viên cần mời các nhóm
trưởng ngồi lại tạo thành một nhóm và hướng dẫn các em cụ thể từng bước một.
Ví dụ: Sau khi đã ghi xong đề bài nhóm trưởng điều khiển các bạn đọc
mục tiêu. Đầu tiên cho tất cả các bạn đọc thầm mục tiêu của tiết học. Sau đó gọi

một vài bạn nhắc lại mục tiêu trước nhóm.
Cách 2: Đối với những nhóm còn yếu, nhóm trưởng làm việc còn lúng
túng. Vì vậy, người giáo viên phải là người “làm mẫu” và đóng vai trò là một
nhóm trưởng chứ không phải vai trò là một người giáo viên.
Ví dụ: Bài “ Em ôn lại những gì đã học”(tài liệu Hướng dẫn học Toán lớp
4 trang 89)
Bài tập 1: Ôn lại dấu hiệu chia hết cho 3 và cho 9.
Câu a:Yêu cầu trong tài liệu là : cá nhân tự nêu dấu hiệu chia hết cho 3 và
cho 9.
- Nhóm trưởng ( tức giáo viên làm mẫu) làm việc như sau:
+ Mời các bạn thảo luận theo nhóm 2: Bạn A với bạn B là một nhóm, bạn
C với bạn D là một nhóm….

9


+ Các nhóm hãy tự đố nhau nêu dấu hiệu chia hết cho 3 và cho 9, nghe
bạn nêu và sửa lỗi nếu có cho bạn.
+ Sau khi các nhóm làm xong, nhóm trưởng điều khiến đặt câu hỏi và đố
bạn trong nhóm trả lời, sau đó mời bạn khác nhận xét và cuối cùng đi đến ý
kiến thống nhất chung cả nhóm. Giơ thẻ hoàn thành báo để cô giáo viên kiểm
tra. Hoặc trong các bài khác ngoài nội dung câu hỏi sách giáo khoa khi đã hoàn
thành nhóm trưởng phải biết nêu thêm một số câu hỏi để kiểm tra xem các thành
viên trong nhóm có nắm được kiến thức hay không.
Cách 3: Giáo viên chọn ra một số học sinh học giỏi, nhanh nhẹn trong
học tập xếp cho các em này ngồi vào một nhóm để giáo viên huấn luyện khi học
sinh đã biết việc và biết cách điều hành nhóm rồi thì chia các bạn này đến mỗi
nhóm mỗi bạn làm nhóm trưởng các nhóm.
Cách 4: Hoặc có thể cho nhóm làm tốt làm mẫu thảo luận một hoạt động
nào đó và các nhóm còn lại chú ý để học tập theo. GV cũng không quên động

viên, tuyên dương kịp thời các nhóm làm tốt .
- Một điều nữa cần phải lưu ý đó là vị trí đứng của giáo viên khi các nhóm
thảo luận cũng hết sức quan trọng. Qua kinh nghiệm giảng dạy, tôi nhận thấy
giáo viên nên đi xung quanh bốn bức tường của lớp vì vừa có thể bao quát các
nhóm, vừa đánh giá đúng nhóm nào làm nhanh nhất, chậm nhất, nhóm nào giơ
thẻ hoàn thành lên trước hay lên sau hay nhóm nào giơ thẻ cần cứu trợ, để từ đó
giáo viên kịp thời đến kiểm tra hay giúp đỡ.
d. Xây dựng một số công cụ để thúc đẩy Hội đồng tự quản học sinh
làm việc có hiệu quả.
Để Hội đồng tự quản làm việc có hiệu quả giáo viên phải xây dựng được:
Nội quy lớp học do các em đề ra sau đó dưới sự hướng dẫn của giáo viên học
sinh tự xây dựng nội quy lớp học ( không vứt rác bừa bãi, đi học đúng giờ, hợp
tác tốt và vẽ thành những hình ảnh đẹp mắt( chiếc lá, bông hoa..), tôi đã tận
dụng những đĩa CD hỏng trang trí và cam kết thực hiện. Ngoài Nội quy lớp học
thì Hòm thư cá nhân tôi hướng dẫn học sinh dùng giấy A4 hoặc giấy bìa cứng
cắt thành phong bì ghi tên mình , tự mình sáng tạo vẽ thêm những hình ảnh mà
các em thích ngoài phong thư. Hằng ngày qua hộp thư này các em có thể gửi
thư để trao đổi và góp ý cho nhau cùng giúp đỡ nhau tiến bộ. Thêm nữa là Hòm
cam kết, Hộp thư vui, Điều em muốn nói,… Tôi đã tận dụng những hộp bánh,
hộp giấy cứng ở gia đình thải ra mang đến lớp rồi dán những hình ảnh ngộ
nghĩnh, bắt mắt. Đây là nơi chứa đựng những nội dung các em học sinh viết ra
để chia sẻ những niềm vui hay mong muốn nhận được sự giúp đỡ, hay cần sự hỗ
trợ, với những vấn đề cá nhân các em gặp phải, 10 phút đầu giờ, cuối tuần sinh
10


hoạt lớp giáo viên cùng các em ngồi lại với nhau thảo luận các vấn đề các em
gặp phải rồi tìm hướng giải quyết .Ngoài ra còn có bảng Ngày em đến lớp tôi
đã tận dụng những tờ lịch cũ, kẻ theo mẫu treo ở nơi thích hợp trong lớp học,
hướng dẫn học sinh tự điền đánh dấu ngày đi học của mình giúp các em thấy

được việc đi học là tự giác,vui vẻ thoải mái. Đi học là cần thiết, phải đi học đúng
giờ, có trách nhiệm trong học tập.
Biện pháp 3: Xây dựng tập thể lớp đoàn kết, hòa đồng trong giờ giải lao.
Như Bác Hồ đã nói: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công,
thành công, đại thành công”. Muốn xây dựng được mối đoàn kết giữa các bạn
trong lớp với nhau, thì vai trò của hội đồng tự quản cũng không kém phần quan
trọng đặc biệt là ban văn nghệ của lớp. Ban văn nghệ dưới sự hướng dẫn của
GV, vào giờ ra chơi ban văn nghệ tự tổ chức, tự khởi xướng ra các hoạt động,
các trò chơi và tôi cũng cùng tham gia chơi với học sinh. Trước khi chơi, GV
thường đưa ra những giải thưởng thú vị, giải nhất có thể là gói bánh, gói kẹo,
hộp phấn…. để kích thích tinh thần chơi của các em.
Ví dụ: Trò chơi “Kéo co” không chỉ đòi hỏi sức mạnh, sự khéo léo mà
còn đòi hỏi tinh thần đoàn kết cao. Nếu như không có sự hợp tác - đoàn kết cao
thì chắc chắn sẽ thua cuộc.Qua trò chơi, GV vừa giúp ban văn nghệ thêm mạnh
dạn, tự tin, rèn luyện thêm kỹ năng điều hành lớp vui chơi, văn nghệ, vừa giúp
các em thể hiện sự đoàn kết, hợp tác, giúp đỡ nhau để cùng nhau hoàn thành tốt
nhiệm vụ. Thông qua những giờ giải trí thú vị ấy, HS càng thân thiết, quý mến
nhau hơn và chắc chắn rằng các em sẽ sẵn sàng giúp đỡ nhau khi gặp khó khăn
trong học tập cũng như trong cuộc sống.
2.4. Hiệu quả:
Sau 5 năm thực dạy chương trình trường học mới VNEN và thực tế áp
dụng tại lớp 4E năm học 2016 – 2017 về việc phát huy vai trò của Hội đồng tự
quản cho học sinh. Tôi đã cho tất cả học sinh xung phong và lần lượt thực hiện
điều khiển một cuộc họp của lớp. Kết quả thu được rất khả quan. Cụ thể:
Tổng số HS

26

Số HS có

Số HS mạnh dạn,

Số HS rụt rè,

năng khiếu

tự tin

nhút nhát

2

7,6%

19

73,1%

5

19,3%

11


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Việc giảng dạy theo mô hình trường Tiểu học kiểu mới tuy GV mất rất
nhiều thời gian ở vài tuần đầu vì học sinh chưa quen nhưng khi đã được sự hỗ
trợ của GV, được sự tín nhiệm của các bạn trong lớp thì HĐTQ làm việc rất

tốt. Việc thành lập HĐTQ nhanh nhẹn, năng nổ là hết sức quan trọng và rất cần
thiết vì nó có thể thay GV điều hành lớp tham gia tất cả các hoạt động trong nhà
trường. Mặc khác giúp các em phát triển lòng khoan dung, sự tôn trọng, bình
đẳng, tinh thần hợp tác và đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau. Học sinh rất thích học theo
mô hình này, các em trở nên mạnh dạn, tự tin, không còn nhút nhát rụt trè như
trước nữa. Đặc biệt, HS nhút nhát giảm hẳn đó là nhờ sự hợp tác, đoàn kết, giúp
đỡ giữa học sinh với học sinh rất cao ở trong các nhóm và thể hiện rất rõ trong
từng tiết học. Như vậy xây dựng lớp học tự quản là việc làm cần thiết của bất cứ
giáo viên nào, người giáo viên cần chủ động đóng vai trò là người cố vấn, hướng
dẫn, điều khiển từ xa trợ giúp học sinh nuôi dưỡng ý thức, tạo dựng môi trường
tự quản. Bởi vì chỉ có học sinh, chính các em chứ không phải ai khác mới là
người có quyền lợi và trách nhiệm gắn bó, xây dựng, điểm tô cho lớp học - ngôi
nhà thứ hai của mình trở nên thân thiện, gần gũi và đẹp hơn trong mắt mọi người.
Qua một thời gian áp dụng phương pháp trên, bản thân tôi nhận thấy công tác tự
quản trong lớp học mang lại những lợi ích cụ thể, sát thực như sau:
- Nền nếp lớp học ngày một tốt hơn, có quy củ hơn. Học sinh tự giác trong công
tác vệ sinh trường lớp, trình bày bài trong vở.
- Kỹ năng giao tiếp của các em trôi chảy, lưu loát hơn; các em tự tin hơn trong
giao tiếp, học tập…
- Học sinh ý thức được tinh thần trách nhiệm trong các hoạt động, phong trào thi
đua của lớp; tinh thần đoàn kết, kĩ năng hợp tác và khả năng làm việc theo nhóm
hiệu quả cao hơn.
- Tiết học diễn ra nhẹ nhàng, GV làm việc ít chỉ hỗ trợ các nhóm khi cần thiết
mà thôi.
3.2. Kiến nghị:
- Mô hình VNEN để áp dụng tốt cần rất nhiều sự quan tâm, hỗ trợ của ngành
và của chính quyền địa phương tạo mọi điều kiện tối đa để chúng tôi hoàn thành
tốt công việc của mình đúng theo tinh thần VNEN.
- Cơ sở trường lớp cần đầu tư khang trang hơn để lớp học có đầy đủ hệ
thống bóng đèn, máy quạt, cửa sổ, cửa chính cung cấp đủ ánh sáng cho các em

học tập, môi trường học tập sạch sẽ, thân thiện.

12


- Bản thân giáo viên phải nhiệt tình, có tay nghề vững vàng và được tham
gia lớp tập huấn về phương pháp, nội dung dạy học theo Mô hình VNEN.
- Hội đồng khoa học các cấp cần tổ chức hội thảo về việc tổ chức tốt
HĐTQ học sinh để chúng tôi được trao đổi, học hỏi kinh nghiệm, làm tốt hơn
nữa.
- Phụ huynh cần quan tâm mua sắm đầy đủ đồ dùng học tập cho học sinh,
quan tâm giúp đỡ giáo viên trong công tác giảng dạy cũng như trang trí lớp.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà bản thân đã đúc kết được qua quá trình
giảng dạy. Dù đã rất cố gắng song vẫn còn những hạn chế mà tôi không tự nhìn
thấy được. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo và các
bạn đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn chỉnh và phong phú hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

HIỆU TRƯỞNG

Lê Thị Hưng

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Thọ Xuân, ngày 25 tháng 05 năm 2017
NGƯỜI VIẾT

Lê Thị Diễm

13


14