Thông tin bất cân xứng trong hoạt động tín dụng của chi nhánh ngân hàng đầu tư và phát triển thành phố đà nẵng

BO GIAO DUC VA DAO TAO
TRUoNG D~I HQC KINH TE TP.HCM
-----oOo-----

TRANHAIVAN

T'H6,NG TJN BAT CAN XiJNG TRONG
HOAT DONG TIN DUNG CUA CHI NHANH
NGAN HANG nAu vA PHAT TRIEN
THANH PHO DA NANG
MOT
SO GOI
YCHINH sAcH
•
•

·Tu

"'
'
CHUYEN
NGANH

MASO

KINH TE PHAT TRIEN
60.31.05

LUAN
VAN THAC
Si KINH TE

•
•

NguOi hu&ng din khoa hQc : TS. NGUYEN HOANG BAO

TP. HO CHi MINH- NAM 2007
BQ GIAO Dl)C VA El~O Tft,.O
TRUONG OH KINH TE TP .HCM

THUVI~N


MUCLUC
•
•
Trang
Trang phl}. bia

. .

~ucluc

1

Danh

illl}.C

cac chii' vi~t t~t

Danh

illl}.C

cac bang bi~u

Danh

illl}.C

cac SO' dB

ChtrO'ng I. CO' sir ly thuy~t va phtrO'ng phap nghien
1.1. Ca

IV

v
Vl

6

CtfU

sa Iy thuySt

6

1.1.1. Cac khai ni~m vS thong tin bit can xt'mg, Iva ch9n bit Iqi

6

va tam Iy y I~i
1.1.2. M()t

s6 giai phap giam thiSu tinh tr~ng Lva ch9n bit Iqi

9

va Tam Iy y I~i
1.2. Phuang phap nghien c(ru

13

1.2.1. Khung phan tich cua Iu~n van

13

1.2.2. Phuang phap nghien c(ru

13

ChtrO'ng II. Thong tin b~t din xifng trong ho~t dqng tin dl}.ng cita

14

Chi nhanh Ngan hang DAu trr va Phat tri~n Thanh phB Da Ning
2.1. Thong tin bit can xt'mg, Iva ch9n bit Iqi va tam Iy

y I~i

14

trong ho~t d()ng tin dvng cua cac NHTM aVi~t Nam
2.1.1. Thong tin bit can xt'mg trong ho~t d()ng tin dl)ng cua cac
NHTM a Vi~t Nam

14


11

2.1.2. Lva ch<;>n b~t Iqi trong ho~t d()ng tin d\}ng cua cac

15

NHTM aVi~t Nam
2.1.3. Tam Iy

y I~i trong ho~t d()ng tin d\}ng cua cac NHTM a

16

Vi~tNam.

2.1.4. Giam thiSu Iva ch<;>n b~t Iqi va tam Iy

y I~i trong

ho~t

17

y I~i do v~ d~ thong tin b~t

21

d()ng tin d\lng cua cac NHTM a Vi~t Nam
2.2. Lva ch<;>n b~t Iqi va tam Iy
can x(rng trong

ho~t

d()ng tin d\lng cua Chi nhanh ngan

hang DT & PT TP. Da N~ng
2.2.1. Giai thi~u v~ h~ thBng Ngan hang DT & PT Vi~t Nam va

21

Chi nhanh ngan hang DT va PT TP. Da N~ng
2.2.2. Tom t~t qui trinh tin dvng ap d\lng t~i Chi nhanh ngan

25

hang DT & PT TP. Da N~ng
2.2.3. Cac Iva ch<;>n b~t Iqi do thong tin b~t can x(rng

26

2.2.4. Tam Iy y I~i do thong tin b~t can x(rng

40

2.3. M9t s6 nh~n xet rut ra

43

ChtrO"ng III. M(}t sB gQi y chinh sach d~ kh~c phl}c tinh tr~ng ll}'a

45

ChQn bAt lgi va dim ly y l~i do thong tin bAt din xrrng
3 .1. v~ phia Nha nuac

45

3 .1.1. Xay dvng va phat triSn cac thS chS dS rang bu()c ho~t
d()ng cua cac doanh

nghi~p

theo m9t quy

d~o

45

phap Iy

hfru hi~u
3 .1.2. Xay dvng h~ thBng cung c~p thong tin dBng b9 va dfty du
v~ cac doanh nghi~p

48


111

3 .1.3. ThiSt l~p m1;1ng lu6i cung cftp thong tin thi truemg

49

3 .1.4. Cac thS chS lien quan dSn ho1;1t d()ng ngan h~mg

50

3.2. VSphiah~th6ngBIDV
3.2.1. Dfii v6i Ngan hang DT & PT Vi~t Nam (H()i

51

sa chinh)

3.2.2. Dfii v6i Chi nhanh ngan hang DT & PT TP. Da N~ng

51
57

K~t lu~n

61

Tai li~u tham khao

66

Phl] ll}c: Phan lo1;1i nh6m nq theo QuySt dinh 493/2005/QD-NHNN

69

cua Thfing d6c Ngan hang nha nu6c Vi~t Nam


IV

DANH MUC
.

cAc CHUVIET TAT

Doanh nghi~p nha nu6c

:DNNN

Ngan hang nha nu6c Vi~t Nam

:NHNN

Ngan hang thuong mc;ti

:NHTM

Ngan hang B~u tu va Phat tri6n Vi~t Nam

: BIDV

'

?

-

Chi nhanh Ngan hang Bau tu va Phat trien TP. Ba Nang: BIDVBN
r6 chuc tin dvng

:TCTD

T6 chuc Thuong mc;ti th6 gi6i

:WTO


v

DANH MUC
•

cAc BANG BIEU
Trang

Bang 2.1:

Bang chi tieu du nq cua Ngan hang D~u tu va Phat triSn

23

Vi~tNam

Bang 2.2:

Du nq n<]i bang va ngo~i bang Chi nhanh Ngan hang D~u

24

tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng thai diSm 31/12/2006
va 30/06/2007
Bang 2.3:

Tinh hinh du nq n<]i bang Chi nhanh Ngan hang D~u tu va
Phat triSn thanh ph6 Da N~ng thai diSm 31/12/2006 va
30/06/2007

24


Vl

DANH MUC
cAc SO DO

•

Trang
Sa d6 2.1: Mo hlnh t6 chuc Chi nhanh Ngan hang Dfiu tu va Phat triSn

25

thanh phfi Da Nfulg
Sa d6 2.2:

Quy trlnh thu t\}C tin d\lng duqc ap d\}ng

Sa d6 2.3: Nguy CO' rui ro mftt v6n cua cac ngan hang thuang m~i

26
39


1

PHANMODAU

.

.

1. Str cAn thi~t cua luan van.
Trong h~ thfmg tai chinh qu&c gia, ngan hang thuang mC;ti gifr m<)t vai
tro r~t quan trQng v6i ba chile nang ca ban: huy d<)ng v&n, tin dt;mg va thanh
toan. Tuy nhien, tC;ti Vi~t Nam do h~ th&ng ngan hang m6i chuySn d6i tu m<)t

c~p sang hai c~p, nen hoC;tt d<)ng ngan hang con r~t sa khai, chu ySu 1a c~p tin

d\}ng, COn cac loC;ti hinh dich V\1 khac nhu nghi~p V\1 ngan hang ban le hftu nhu
chua phat triSn.
Hi~n nay, thu tu tin d\lng 1a ngu6n thu chinh v6i ty 1~ han hai phftn ba

thu nh~p cua ngan hang, nhung ho(;lt d<)ng tin d\}ng cua h~ th&ng cac t6 chuc
tin d\lflg Vi~t Nam duemg nhu co tf\}c tr~c duqc thS hi~n qua ty 1~ nq x~u
tuang d6i cao, nh~t 1a

a cac ngan hang thuang mC;ti Nha nu6c.

Theo kinh

nghi~m CUa cac qu&c gia Va qua cac nghien Clru, trU nhfrng CU s&c b~t nga nhu

khung hming kinh tS, thien tai, nguyen nhan gay ra tinh trC;tng nq x~u chu ySu
la do tinh trC;tng thong tin b~t can xtrng- thS hi~n qua vi~c ngan hang khong co
dfty du thong tin tu phia khach hang m~c du da co nhisu n6 h,rc trong cong tac
thAm dinh, sang lQc va giam sat vi~c su d\lflg v6n vay.
Nhfrng n<)i dung lien quan dSn thong tin b~t can Xlrng va xu 1y v~n dS
thong tin b~t can xtrng trong hoC;tt d<)ng tin d\}ng da duqc h~ th&ng cac ngan
hang va cac t6 chuc tin d\}ng

a Vi~t Nam nh~n thuc va th~y duqc Sl,f cftn thiSt

phai d~c bi~t quan tam nh&m gop phftn lanh mC;tnh hoa thi truemg tai chinh, tC;to
diSu ki~n thu~n 1qi cho qua trinh phat triSn kinh tS d~t nu6c. Tuy nhien, tu
tru6c dSn nay hftu nhu chua co m<)t nghien Clru nao duqc xay dl,fllg m9t each
co h~ th&ng dS dua ra cac giai phap va kiSn nghi cho v~n ds nay.

V 6i mong mu&n gop phftn tim kiSm giai phap va kiSn nghi nh&m khic
ph\lc v~n dS thong tin b~t din xtrng trong hoC;tt d<)ng tin d\lng cua h~ thfmg tai


2

chinh Vi~t Narn n6i chung, cua Chi nhanh ngan hang Dfiu tu va Phat triSn
thanh phb Da N~ng n6i rieng, hQc vien chQn d~ tai "Thong tin b~t can x(rng
trong ho~t d9ng tin d1,mg cua Chi nhanh ngan hang Dfiu tu va Phat triSn thanh
phf> Da N~ng - M9t sf> gqi y chinh sach".
2. Ml}C tieu va nhi~m Vl} cua vi~c nghien CtfU d~ tai.
2.1. Ml.Jc tieu.

- (rng dvng cac Iy thuySt v~ thong tin b~t can x(rng dfin dSn cac Iva

chQn b~t Iqi va tarn Iy

y I~i dS giup cac nha qufm Iy phan tich trong linh vvc

tin dvng.
- Nghien c(ru thvc tiSn ho~t d9ng tin dvng t~i Chi nhanh ngan hang Dfiu
tu va Phat triSn thanh phb Da N~ng dS dua ra rn9t sf> nh~n xet v~ nhfrng Iva
chQn b~t Iqi va tarn Iy y I~i do v~n d~ b~t can x(rng thong tin gay ra, tir d6 dua
ra cac gqi y chinh sach nh&m kh~c phvc va h~n chs.

.

.

2.2. Nhiem vu.

DS thvc hi~n rnvc tieu nghien Clru tren, n9i dung cua Iu~n van t~p trung
vao vi~c tra Iai cac cau hoi sau :
- Thong tin b~t can xtmg dfin dSn nhfrng Iva chQn b~t Iqi va tarn Iy y I~i
trong cac giai

do~n

nao cua qui trinh

ho~t

d9ng tin dvng

t~i

Chi nhanh ngan

hang Dfiu tu va Phat triSn thanh phb Da N~ng?
- Giai phap chu ySu nao cfin thiSt dS kh~c phvc va h~n chS tinh tr~ng
tren?
3. I>Bi trrqng va ph~m vi nghien CtfU.
Xu~t phat tir rnvc tieu va nhi~rn V\} nhu da trinh bay tren, Iu~n van nay

xac dinh ffi\}C tieu Va df>i tuqng nghien Clru nhu sau :
3.1. I>Bi trrqng nghien crru.


3

D6i tUQ11g nghien CUu la nhiing h;ra chQn bftt lqi va tam ly

y l~i trong

CaC giai do~n CO" ban CUa qui trinh tin dvng nhu : giai do~n th~m dinh tin
dvng, giai do~n giai ngan va giai do~n giam sat Slr dvng vf>n tin dvng ...
3.2. Gi6i

h~n ph~m

vi nghien cti'u.

- Lu~n van t~p trung vao vi~c phan tich, danh gia m<)t s6 y@u t6 C(J ban
t~o ra tinh tr~ng bftt can xilng vS thong tin, tu d6 dua dSn nhiing h;ra chQn bftt

lgi cho phia ngan hang va tam ly -y l~i vs phia khach hang trong ho~t d9ng tin
dvng t~i Chi nhanh ngan hang Dfiu tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng.
- Nghien cl:ru, khao sat vi~c th~m dinh, giai quySt m<)t s6 khoan vay
tieu biSu d6i vai m9t s6 khach hang dS mo ta thvc tr~ng cac "trvc tr~c" do vfin
dS bftt can xilng thong tin gay ra trong ho~t d<)ng tin dvng t~i Chi nhanh ngan
hang Dfiu tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng.
- Tren ca sa d6 dua ra m<)t s6 gqi y chinh sach nh~m kh~c phvc nhiing
"khuySt t~t" tren nh~m nang cao chftt luQ11g ho~t d<)ng tin dvng t~i Chi nhanh
ngan hang Dfiu tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng n6i rieng, h~ th6ng cac t6
chuc tin dvng Vi~t Nam n6i chung.
3.3. f>ja ban nghien cti'u.

- Dia ban nghien Clru la cac phong tin dvng cua Chi nhanh ngan hang
Dfiu tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng cling v6i nhiing khach hang hi~n
dang c6 quan h~ tin dvng t~i day.

- Do gi6i h~n vS thai gian va ngufm lvc, dS tai chi gi6i h~n cJ muc diSu
tra, khao sat cac S\f V\1 diSn hinh cua m<)t s6 khach hang tieu biSu t~i cac
phong tin dvng cua Chi nhanh ngan hang Dfiu tu va Phat triSn thanh ph6 Da
N~ng.

4. Dong gop cua

lu~n

van.


4

4.1. v~ mi_it ly lu~n.

- V~n dvng Iy thuySt hi~n d:~ti v@ v~n d@ thong tin b~t din x(rng d~n dSn
Iva chQn b~t lqi va tam Iy y I~i vao linh vvc ho~t d()ng tin dvng

a Vi~t Nam,

giai thich thvc tr~ng cac "khuyst t~t" do v~n d@ nay gay ra.
- Dua ra cac phuong hu6ng v@ m~t ly thuySt dS cai t~o mo hinh ho~t
d()ng d()ng tin dvng hi~n hCiu cua h~ th6ng t6 chuc tin dvng Vi~t Nam noi
chung, Chi nhanh ngan hang D~u tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng noi
rieng.
4.2. V~ mi_it tbl}'C ti~n.

-Pharr tich va ch(rng minh duqc nhfing Iva chQn b~t lqi va tam ly y l~i
do v~n d@ thong tin b~t can x(rng dang hi~n hfru trong ho~t d()ng tin dvng t~i

Chi nhanh ngan hang D~u tu va Phat tri@n thanh ph6 Da N~ng.
- Vi~c Iva chQn pharr tich cac sv V\1 n6i b~t va cac khach hang tieu bi@u
gop ph~n pharr anh dung hon thvc tr~ng ch~t luqng tin dvng cua Chi nhanh
ngan hang D~u tu va Phat triSn thanh ph6 Da N~ng, tir do nha quan ly co
them ca

sa dua ra chinh sach cai t6 bQ may t6 chuc, nhan SV, di@u chinh sua

d6i chinh sach khach hang ...
-Gop ph~n lanh m~nh hoa h~ th6ng tai chinh Vi~t Nam noi chung, Chi
nhanh Ngan hang D~u tu va Phat triSn Vi~t Nam noi rieng, gop ph~n sang lQc
lo~i trir nhfrng khach hang x~u, nhfing dv an x~u va thu hut tai trq cho nhfing

khach hang t6t, nhfing dV an hi~U qua, gop ph~n VaO cong CUQC d6i m6i, tang
truang kinh tS d~t nu6c.
A
.,
Iu~n
" van.
~
cua
5. K eAt cau

v 6i mvc tieu, nhi~m V\1, d6i tuqng va ph~m vi nghien Clru nhu tren, kSt
c~u cua lu~n van duqc chia lam 3 chuong :


5

sa ly thuy@t va phuang phap nghien Clru.

Chuang I

Ca

Chuang II

Thong tin bfit can xtrng trong ho~t d()ng tin dvng cua Chi

nhanh ngan hang DAu tu va Phat triSn thanh phB f)a N~ng.
Chuang III : M9t s6 gqi y chinh sach dS. kh~c phvc tinh tr~ng Iva
chQn bfit lqi va tam ly y l~i do thong tin bfit can xtrng.


6

CHUONGI
CO SO LY THUYET VA PHUONG PHAP NGHIEN ciru
1.1. CO' s{t Iy thuy~t
1.1.1. Cac khai ni~m v~ thong tin bfit din xrrng, ll}'a chQn bfit IQ'i va

tam

Iy y I~i.
1.1.1.1. Thong tin bfit can xrrng (Asymetry Information).

Thong tin btlt can xicng la tinh tr~ng rna m()t ben n~m giu thong tin
nhi@u hon ffiQt ben khac trong thj tru(mg Va SV XU~t hi~n trong cac lo~i thj
truemg da lam cho nhfrng ly thuySt truy@n th6ng v@ kinh tS hQc tan c6 diSn da
th~t b~i trong vi~c giai thich thS gi6i ben ngoai. Nhfrng gia djnh v@ thi truemg

c~nh tranh hoan hao, thong tin hoan hao ... chi la ly tuemg r~t kh6 xay ra trong

thvc tS. Sv tfm t~i cua thong tin bftt can xirng se tftt ySu lam tang chi phi giao
djch va lam tang rui ro cho t~t ca cac lo~i thj truemg, d~c bi~t la thj truemg tai
chinh- tin d\lng. V~n d@ l~i tra nen ph6 biSn hon va tr~m trQng hon trong cac
n@n kinh ts chuySn d6i va dang phat triSn, nai rna tinh minh b~ch, kha nang
tiSp c~n, va ca sa h~ t~ng thong tin con ysu kern.
Thong tin b~t can xirng se lam thay d6i hanh vi gifra cac ben tham gia
giao djch, dfin dSn che d~y thong tin tru6c khi xay ra giao djch va t~o ra Iva
chQn b~t lqi trong thi truemg. Hon thS, thong tin b~t can xirng cling se dfin dSn
vi~c che d~y hanh vi sau khi da cam kSt giao djch va t~o ra tam ly

y l~i. Sang

lQc va phat tin hi~u la hai hinh thuc can thi~p dS giai quySt v~n d@ Iva chQn
bftt lqi. Dung ngu6n lvc giam sat trvc tiSp va giam sat gian tiSp tu ca chS
- khuySn khich thj truemg la hai gqi y dS giai quySt v~n d@ tam ly

y l~i.

Vi~c

can thi~p bfulg cac bi~n phap nhu v~y se giam thiSu nhfrng tf\lc tr~c tu thong
tin bftt can xirng trong cac lo~i thi truemg va giam rui ro va tu d6 c6 ca

sa


7

giam chi phi giao dich, t~o di@u ki~n cho cac thi truemg tbn t~i b@n vfrng.
1.1.1.2. L\fa chQn b~t lQi (Adverse Seclection).
Llfa chrn hilt 1¢ la tf\lc tr~c cua ySu t6 ca h9i chu nghia tru6c hQ'P

dflng, nay sinh Vi thong tin rieng rna nguai th\IC hi~n "giao dich" CO truac khi
h9 ky hQ'P dflng. L\fa ch9n bftt lgi khong phai la m9t quySt dinh ng~u nhien
rna quyst dinh nay xuftt phat tu vi~c che d~y thong tin cua m9t ben trong thi
truemg gay bftt lgi cho m9t ben khac tru6c khi xay ra giao dich (hQ'P dflng), S\f
l\fa ch9n nay co ths lam m9t phan khuc thi truang tra nen rui ro va th~m chi
di dSn S\lP dfl hoan toan.
Thi truemg bao hiSm la m9t vi d\1 minh h9a t6t nhftt cho nhfrng n9i
dung lien quan dSn thong tin bftt can xling. S\I l\fa ch9n nguai mua bao hiSm
khong phai la m9t m~u ng~u nhien cua t6ng ths dan s6, rna la m9t nhom
nguai v6i thong tin rieng v@ tinh hu6ng ca nhan cua minh. Di@u nay lam cho
nhfrng nguai mua bao hiSm c6 xu huang thu lgi tu hQ'P dflng bao hi~m cao
han muc binh quan. Ch~ng h~n m9t cong ty bao hiSm phat hanh m9t hQ'P
dflng bao hiSm rui ro mftt xe may. KSt qua c6 nhi@u kha nang xay ra la da s6
nhfrng nguai thuang phai d@ xe

a nhung nai khong an toan se mua bao hiSm.

Thong tin v@ nai rna nguai su dvng xe hay gui xe la thong tin chi rieng nguai
mua bao hiSm biSt. N6i m9t each khac, d6 la thong tin rna nguai ngoai khong
thS quan sat dugc. Do v~y, cong ty bao hiSm khong thS phan bi~t va tinh muc
phi bao hiSm khac nhau v6i d9 rui ro khac nhau. Ai cling n6i la minh luon gui
xe

a nhfrng nai an toan dS hy vQng dugc huang phi bao hiSm thftp. V6i m()t

muc phi binh quan, thi nhfrng nguai th\fc S\f luon gui xe nai an toan se thfty
... khong dang d@ mua bao hiSm, con nhfrng nguai co rui ro mftt cao se s~n sang
mua. Vi~c cung cftp bao hiSm mftt xe m9t each toan di~n cho tilng ca nhan
nhu ths nay chiu anh huang nghiem tr9ng bai vftn d@ l\fa ch9n bftt lgi.


8

1.1.1.3. Tam ly y l~i (Moral Hazard).
Tfim ly y lfli la hinh thuc ca h()i chu nghia sau hQ'P dBng, phat sinh do

cac hanh d()ng co tac d9ng dSn hi~u qua nhung l~i khong ds dang quan sat
duqc va vi ths nhfrng nguai thvc hi~n cac hanh d9ng nay co ths chQn theo
du6i nhfrng lqi ich ca nh§n CUa minh tren CO' SO gay t6n h~i cho nguai khac.
Truang hQ'P nay xay ra khi rna m()t ben c6 hanh d()ng che d~y va ben khac cua
thi truang kh6 long kiSm soat, ho~c mu6n kiSm soat thi cling phai t6n kern chi
phi.
Quay tr& l~i vi dv vS thi tmang bao hiSm, tru6c khi

kY hQ'P

dBng bao

hism rui ro mat xe may, cong ty bao hiSm khong bist duqc d~c dism cua cac
khach hang (thong tin bi che d~y dfin t6i Iva chQn bat lqi). RBi sau khi ky hQ'P
d6ng, cong ty bao hiSm cling khong quan sat duqc hanh vi cua khach hang
(hanh d()ng bi che d~y dfin t6i tam ly
hiSm tr& nen bat cAn han.

y l~i). Nhfrng nguai sau khi da mua bao

HQ khong con gifr xe cAn th~ nhu tm6c nfra vi "y

l~i" r~ng nSu mat thi cling duqc cong ty bao hiSm dSn bu. KSt qua la xac suat

mat xe cua nhfrng nguai mua bao hism tang len dang kS, tu do keo theo chi
phi dsn bu cua cong ty bao hism.
NSu quan sat duqc hanh vi cua khach hang, cong ty bao hiSm se dua
vao trong h9'P dbng cac disu khoan ds xac dinh ro danh mvc hanh vi (bat cAn)
nao dfin tai mat xe thi se khong duqc b6i thuang va se thvc thi cac disu khoan
d6. Nhfrng quan sat hanh vi la tfm kern, nSu khong mu6n n6i la khong kha thi.
Do v~y' khi m()t khach hang dSn doi dSn bu thi cong ty bao hiSm thuang
khong co each nao ds xac dinh duqc la khach do co thvc hi~n dung vai cac
diSu khoan hQ'P dBng hay khong.
Cac hinh thuc tam ly

y l~i

lien quan dSn bao hiSm thuang nay sinh

trong CUQC s6ng hang ngay. Ch~ng h~n, chung ta thuang c~n th~n han rat


9

nhiSu khi lai m9t chi@c xe rna minh phai chju trach nhi~m tai chinh d6i v6i
mQi sv hong h6c so v6i truemg hQ'P mua bao hiSm dS khong phai chiu tnich
nhi~m trang trai chi phi n@u gay tai n~n. Tuong tv, n@u m9t ngueri mua bao

hiSm y t@ dS khong phai chju hfi.u nhu b~t cu chi phi nao khi di kham b~nh thi
ngueri se c6 xu huang su dvng cac djch V\1 y t@ cac lo~i v6i tfi.n su~t nhiSu

han. Trong m6i truemg hQ'P, vi~c mua bao hiSm lam thay d6i hanh vi, tir d6
lam trmg chi phi cho ben cung c~p bao hiSm.
1.1.2. M{>t

sB

ghii phap ghim thi~u tinh tr~ng L\fa chQn bfit IQ'i va

Tam Iy -y I~i.
1.1.2.1. Ghim thi~u ll}'a chQn bfit IQ'i.
L{Ca ch(Jn bflt l{Ji c6 thS dugc giam thiSu b~ng hai chi@n luge khac nhau
nhung c6 quan h~ m~t thi@t, v6i ten gQi la Phtit tin hi~u (Signaling) va Sang
lpc (Screening). Sv khac nhau gifra hai chi@n luge phvc thu9c vao ben c6

thong tin hay ben khong c6 thong tin dong vai tro chu d9ng. Trong phat tin
hi~u,

ben c6 thong tin rieng gifr vai tro chu d9ng trong

vi~c

thvc

hi~n

hanh vi

thong qua do se b9c 19 thong tin cua minh n@u hanh d9ng dugc diSn giai
dung. Sang lQc la cac ho~t d9ng do ben khong c6 thong tin thvc hi~n dS tach
bi~t cac lo~i d6i tac c6 thong tin rieng khac nhau theo m9t khia c~nh nao d6.

1.1.2.1.1. Phat tin

hi~u

(Signaling).

Ben n~m gifr thong tin rieng bi~t chu d9ng thvc hi~n nhfrng ho~t d9ng
lam cho d6i tac trong giao djch bi@t dugc thong tin vS minh. Tren thj truemg,
nhfrng nguai ban san phfim ch~t lugng t6t se co d9ng ca khuy@n khich dS phat
ra tin hi~u, v6i mvc dich lam cho ngueri mua bi@t dugc minh ban san phfim
- ch~t lugng t6t va b~ng long tra gia cao cho lo~i san phfim ch~t lugng t6t nay.
Ben c~nh d6, gia djnh r~ng n@u ngueri ban mu6n thvc hi~n m9t hanh vi
nao do dS phat tin hi~u thi se phai t6n chi phi, va nguai mua co thS th~y dugc


10

nguai ban thvc hi~n h~mh vi nay. DiSm then ch6t la chi phi phat tin hi~u cua
nguai ban s~m ph~m chAt luQTig xfm luon cao hon chi phi phat tin hi~u cua
nguai ban san phftm chAt luQTig t6t. Va do v~y, nguai ban san phftm chAt
luQTig xAu khong c6 d{)ng

CO'

tim each phat tin hi~u va n6i dBi. Chfulg h~n,

vi~c cung cAp chS d9 bao hanh dBi v6i nguai ban san phftm chAt luQTig xAu

doi hoi nhiSu chi phi hon nguai ban san phftm chAt luQTig t6t. Khi do, bao

hanh san phftm c6 th@ c6 tac d{)ng nhu m9t tin hi~u.
Cac ca nhan tham gia thi truang co thS thanh cong trong vi~c kh~c phvc
duqc nhfrng kh6 khan do vAn dS khong ch~c ch~n vS chAt luQTig gay ra nSu
nhfrng nguai ban lam an lau dai va coi tn;mg uy tin cua hQ vS

sv trung thvc.

Khi d6, tuyen b6 cua hQ vS chAt luQTig cua m{)t lo~i hang la c6 coi la m9t hanh
vi phat tin hi~u.
1.1.2.1.2. Sang IQc (Screening).

Ben khong c6 thong tin rieng

bi~t

chu d{)ng thvc

hi~n

nhfrng

ho~t

d{)ng

nhim gian tiSp phan nhom ct6i tac ct@ tu do ap dvng cac chinh sach khac nhau
cho tirng nh6m dBi tac. Ch~ng h~n nhu d@ giam thiSu Iva chQn bAt lqi trong
hqp ct6ng bao hiSm rui ro mAt xe may, cong ty bao hi@m thiSt

ks hqp ct6ng

bao hiSm sao cho c6 th@ tach bi~t hai lo~i khach hang: nh6m rui ro mAt xe cao
va nh6m rui ro mAt xe thAp.
Hqp d6ng bao hi@m se g6m hai Iva chQn, bftt cu khach hang mlo cling
c6 th@ chQn m{)t trong hai. Lva chQn thu nhAt : bao hi@m to~m b9 gia tri cua
chiSc xe v6i m9t muc phi bao hi@m. Lva chQn thu hai : bao hi@m m9t ph&n
gia tri cua chiSc xe v6i m9t muc phi bao hi@m thftp hon muc phi trong Iva
-chQn thu nhAt.
vAn dS

a day la xac dinh muc phi bao hi@m va ty 1~ gia tri xe duqc bao

hi@m sao cho nh6m rui ro cao luon thAy c6 lqi nhftt khi chQn hqp d6ng thu


11

nhfit, con nh6m rui ro thfip chi ch9n hqp d6ng thu hai. Tru6c h@t, phi bao
hi&m trong hqp d6ng thu nhfit dugc dinh
chi phi

kY

a muc qmh tranh sao cho du bu d~p

VQng phai b6i thuang dBi v6i nh6m rui ro cao c()ng v6i chi phi

quan ly. DBi v6i hqp d6ng thu hai, ta ch9n m9t muc phi thfip hon phu hqp v6i
muc rui ro thfip hon (vi d\1 b~ng m9t nua muc phi bao hi&m trong hqp d6ng
thu nhfit), nhung khach hang trong hqp d6ng nay chi dugc bao hi&m m9t ph~n

gia tri tai san (vi d\1 dugc bao hi&m 40% gia tri). Nhfrng nguai co rui ro mfit
xe thfip thfiy r~ng ching t9i gi chQn hqp d6ng thu nhfit vi muc phi qua cao,
cho du c6 dugc bao hiSm toan b9 gia tri xe. Con nhfrng nguai c6 rui ro cao l~i
thfiy r~ng chQn hqp d6ng thu nhfit la t6t hon ca. DBi v6i hQ, dung la c6 thS
dugc Igi tu muc phi thfip trong hqp d6ng thu hai, nhung vi chi dugc bao hi&m
m()t ph~n trong khi rui ro mfit xe l~i cao nen vi~c mua hqp d6ng thu hai khong
con hfip d&n. M~c du tach bi~t dugc hai lo~i khach hang, nhung nh6m nguai
c6 rui ro mfit xe thfip khong dugc huang bao hiSm toan b9 gia tri. D6 chinh la
chi phi cua thong tin bfit din xtrng.

1.1.2.2. Ki~m smit dim ly y l~i.
v@ ca ban, c6 hai ca ch@ kiSm soat tam ly y l~i:

- Cu chi lrlJ'c tiip - m9t ben dBi tac phai bo ra ngu6n lgc dS d~t dugc
vi~c kiSm soat thong tin

- Cu chi gian tiip : giam sat qua cac ngu6n thong tin c~nh tranh v6i
nhau, sg giam sat cua thi truang, giam sat gian ti@p thong qua nhfrng d()ng ca
khuy@n khich ...

1.1.2.2.1. CO' ch~ trvc ti~p.
Gia tang ngu6n lgc danh cho vi~c kiSm soat va kiSm chtrng. Vi d\1 nhu
lu~t phap quy dinh cac cong ty My khong dugc phep cong bB cac bao cao tai

chinh cho d@n khi dugc cac cong ty ki&m toan d9c I~p ki&m chtrng, nhfrng ban


12

thong bao mo ta cac dv an d~u tu dang c~n ngubn tai trq cua cong chung c~n

phai duqc sv dBng y cua Uy ban Chling khoan va cac cong ty bao hiSm y tS
c6 thS yeu c~u cac b~nh nhan xin y kiSn cua m{)t bac si thu hai vS phuang
phap chua tri t6n kern da duqc m{)t bac si tru6c d6 dS xuftt ...
1.1.2.2.2. CO' ch~ gian ti~p.

+ Giam sat qua cac nguBn thong tin c~nh tranh v6i nhau.
Phuang each giam dva vao sv c~nh tranh gifra cac ben c6 xung d{)t vS
lqi ich dS phat triSn nhfrng thong tin c~n thiSt. Nhfrng nha san xuftt thuang rftt
vui mirng khi so sanh cac uu dism cua cac san ph&m cua h9 v&i nhling khiSm
khuySt trong san ph&m cua d6i thu c~nh tranh, nhfrng khiSm khuySt rna d6i
thu c~nh tranh khong c6 y dinh dS c?p dSn. Nhu v?y se kh~c phvc duqc tam
1-y

-y

I~i cho r~ng khach hang se khong nh?n biSt duqc khuySt t?t cua nhfrng

san ph&m do minh san xuftt ra.

+ S\f giam sat cua thi tnrO'ng.
Vftn dS tam ly y l~i trong quan ly thuang c6 thS duqc giam nhy nha vao
sv giam sat khong t6n chi phi cua cac thi truang. Cac nha quan ly cong ty
trong cac thi truang san ph&m hay thi truang nh?p luqng tuang d6i c~ tranh
c6 kha nang thftt b~i cao han nSu kha nang t~o ra lqi nhu?n cua h9 kern. N6i

sq thftt nghi~p hay sq mang tiSng dua m{)t cong ty dSn ch6 pha san c6 thS du
Ia m{)t d{)ng ca khuySn khich quan ly.

+ Giam sat gian ti~p thong qua nhfrng d{»ng CO' khuy~n khich.
Trong nhiSu truang hqp, nguai ta sir dvng ca chS giam sat ghin tiSp

- thong qua nhfrng d{)ng

CO'

khuySn khich. ChAng h~n, cac cong ty bao hiSm c6

thS t~o ra m{)t khuySn khich dS thay dl>i d{)ng ca cua nhfrng nguai da mua bao
hiSm. Cong ty g~n muc phi bao hiSm v6i s6 l~n mftt xe cua khach hang. Tuc
la sau m6i l~n mftt xe, nSu mu6n tiSp tvc bao hiSm thi khach hang se phai


13

dong phi bao hiSm cao hon. Hon th@ nfra, dS tninh tinh tr~ng khach hang bo
sang cong ty bao hiSm khac, cac cong ty bao hiSm chia se cac CO' sa dfr li~u dS
bi@t ch~c r~ng khach hang d@n

kY hgp

d6ng bao hiSm da danh melt xe bao

nhieu IAn. Khi d6, nguai mua bao hiSm tv thcly r~ng khong nen

y l~i va belt

cftn vi n@u melt xe du c6 dugc d~n bu thi sau d6 cling se phai n{)p phi cao hon.
M<)t bi~n phap nfra la cong ty bao hiSm gi6i h~n chi bao hiSm m{)t phAn gia tri

cua chi@c xe dS dam bao r~g nguai lai xe cling chiu thi~t h~i n@u danh mftt.
1.2. PhrrO'ng phap nghien clfu.

1.2.1. Khung phan tich ciia

lu~n

van.

Nghien diu cac y@u t6 anh huang d@n chclt lugng cua cac giai do~n CO'
ban cua qui trinh ho~t d{)ng tin dl,mg t~i Chi nhanh ngan hang DAu tu va Phat
triSn thanh phd Da N~ng.
1.2.2. PhrrO'ng phap nghien clfu.

Do vi~c khai thac cac sa li~u dS minh chl:rng cho

S\f

belt can XUng v~

thong tin t~i cac t6 chuc tin d1;1ng & Vi~t Nam, d~c bi~t la cac NHTM Nha
nu6c rftt kh6 khan. Bai ly do qui dinh bao m~t v~ thong tin lftn ly do cac t6
chuc tin d1;lng tu cftp lanh d~o d@n cac can b9 tac nghi~p luon c6 xu huang va
th~m chi c6 tu tuang che dftu khuy@t t~t cua minh, nen vi~c su d1;lng cac cong

C\1 di~u tra khao sat vcln d~ nay la bftt kha thi, sd li~u n@u CO ch~c ch~n se
khong dam bao d9 tin c~y cAn thi@t. Vi v~y phuong phap nghien cw cua lu~n
van chi h~n ch@

aVi~c di~u tra, khao sat m{)t sd h6 SO', m{)t sd S\f V\1 thgc t@ da

xay ra ds neu len vfin d~ va tim huang giai quy@t.

14

CHUONGII
THONG TIN BAT CAN XiJNG TRONG BOAT
DONG
•
•
TiN DUNG
CUA CHI NHANH NGAN HANG DAU TU VA
•
PHAT TRIEN THANH PHO DA NANG
2.1. Thong tin bAt din xung, ll}'a chqn bAt lgi
ho~t

va dim ly y l~i trong

d{>ng tin dl}ng cua cac NHTM it Vi~t Nam.
2.1.1. Thong tin bAt din xung trong ho~t d{)ng tin dl}ng cua cac

NHTM it Vi~t Nam.

d

Vi~t Nam hi~n nay, ho~t d(>ng tin d\}ng v~n dang gifr vai tro la

nghi~p V\1

kinh doanh chinh cua cac ngan hang ben

c~nh

cac

ho~t

d(>ng nhu

huy d(>ng v6n, dich V\1 thanh to an, ngan quy... . NHTM cAp tin d\lng cho t6
chuc, ca nhan duai cac hinh thuc cho vay, chiSt khAu thuong phiSu va giAy ter
c6 gia khac, bao lanh, cho thue tai chinh va cac hinh thuc khac theo quy dinh
cua Ngan hang Nha nu6c 1•
Tin d\}ng la m(>t nghi~p V\1 chua d\ffig nhiSu rui ro, d~c bi~t khi phan
tich cac phuong an vay v6n hay cac dg an d§.u tu khong chinh xac. Thong tin
Ia d&u vao vo cung quan tn;mg cho qua trinh phan tich, danh gia d@ di dSn cac
quySt dinh cAp tin d\}ng cling nhu cac quySt dinh xu ly tin d\}ng sau giai ngan.
NSu ngu6n dfr li~u d&u vao nay kern chAt lm;mg thi kSt qua tin d\}ng d&u ra se
kern chinh xac va chua d\ffig rui ro cao cho du c6 su d\}ng phuong ti~n, cong
C\1 phan tich th&m dinh hi~u qua dSn muc nao chang nfra.

Vi~c cAp tin d\}ng duqc l~p thanh hqp d6ng tin d\}ng gifra ngan h~mg va

khach hang. Cling gi6ng nhu cac hqp d6ng tai chinh khac, hqp d6ng tin d\lng
la m(>t d~ng hqp d6ng khong hoan chinh (Incomplete contract). D@ m(>t hqp
1

-E>i~u 49 Lu~t cac t6 chuc tin d1,mg s6 07/1997/QHX va duqc sua d6i b6 sung nam 2004


15

dbng duqc thvc hi~n d~y du thi cac ben lien quan trong hqp dbng phai thvc
hi~n

dung ngh!a V\1 cua minh.
Tuy nhien, khong giBng nhu cac hqp dbng ho~m chinh (Complete

contract), vi~c thvc hi~n cac hqp dbng khong hoan chinh g~p nhi@u kh6 khan
han vi co

dt nhi@u tinh hu6ng co ths xay ra trong qua trinh thvc thi hqp dbng

rna cac ben khong luemg tru&c duqc. Cling do chinh v~n d@ nay rna trong qua
trinh thvc hi~n hqp dbng tin dvng, phia khach hang - ben n~m gifr thong tin c6
thS c6 nhfrng hanh vi gay t6n h~i cho ngan hang - ben c6 nhu c~u thu th~p
thong tin. Day chinh la v~n d@ b~t can xt'mg v@ thong tin trong ho~t d()ng tin
dvng cua cac NHTM.
2.1.2. L\fa chQn bAt IQ'i trong ho~t d<)ng tin d1}.ng ciia cac NHTM it
Vi~t

Nam.
Trong nhfrng nam g~n day, cong tac huy d()ng v6n cua NHTM ngay

cang kh6 khan, Hii su~t huy d()ng ngay cang cao, ngubn v6n huy d()ng ngay
cang khan hiSm. H~ qua la Hii su~t cho vay cling ngay cang dang cao, ngubn
v6n tin dvng ngay cang thu hyp. Theo nguyen t~c "rui ro cao - lqi nhu~n cao",
nhfrng khoan vay c6 su~t sinh lqi th~p - rui ro th~p se khong chiu dvng n6i ap
lvc Hii vay l~n luqt bi lo~i khoi cu()c chai, chi con l~i nhfrng khoan vay c6
su~t sinh lqi cao di kern v&i rui ro cao. Nhu v~y, sv gia tang H1i su~t d~n t&i sv

gia tang cac khoan vay rui ro va ti@m An nguy

CO'

gia tang nq x~u cho cac

ngan hang. V &i tinh tr~ng b~t can xt'mg v@ thong tin, cling v&i S\f che d~y
thong tin cua khach hang, cac NHTM thuemg rai vao cac cac l\fa ch<;>n b~t lqi.
Du&i day la cac l\fa ch<;>n b~t lqi ph6 biSn cua cac NHTM cling nhu cac t6
- chuc tin dvng khac

aVi~t Nam :

- B~t lqi trong l\fa ch<;>n khach hang.
- B~t lqi trong l\fa ch<;>n khoan vay.


16

- B~t lgi trong vi~c dinh gia tai san dam bao ng vay.
- B~t lgi trong vi~c giam sat vi~c su dvng v6n vay va tai san dam bao ng
vay.
2.1.3. Tam

ly y l~i trong ho~t d{>ng tin dl}ng cua cac NHTM it Vi~t

Nam.

Tiim ly y lt.zi trong linh v~c tai chinh xtiy ra sau khi cap tin dpng,
nhfrng nguai dugc c~p tin dvng luon c6 xu hu6ng mu6n thgc hi~n cac d~u tu

rui ro hon nhfrng nguai cho vay mong dgi, vi chu d~u tu se c6 dugc nhfrng
khoan Igi nhu?n r~t I&n nsu dv an thanh cong, trong khi nhfrng nguai c~p tin
dvng chi nh?n dugc m()t khoan lgi ich c6 dinh. Ngugc l~i, nSu dg an th~t b~i
thi ben cho vay se bi m~t m()t ph~n ho~c toan b() v6n do khong dugc hoan tra
d~y du.

Hi~n nay, ph~n 16n cac doanh nghi~p

a Vi~t Nam dSu ho~t d()ng nha

vao ngu6n v6n tin dvng, nhung trong truang hgp pha san thi chi c6 trach
nhi~m

hfru

h~n.

Vi v?y, cac doanh

nghi~p, d~c bi~t

la cac doanh

nghi~p

dang

tren ba VlJ'C pha san r~t dS c6 d()ng CO' tham gia vao nhfrng dg an rui ro hon
muc mong mu6n cua cac ngan hang. Do c6 xung d()t vS quySn lgi giua doanh
nghi~p

v6i ngan hang chu ng, va ngan hang khong quan sat dugc hanh d()ng

CUa doanh

nghi~p,

nhfrng doanh

xu hu6ng thgc hi~n cac dg

nghi~p

dtrng tren ba VlJ'C pha san thuang CO

an c6 rui ro r~t 16n nhung c6 lgi nhu?n cao trong

truang hgp thanh cong. Ly do la nSu dg an thanh cong (cho du v6i CO' h()i r~t
th~p) thi doanh nghi~p se thoat khoi tinh ths kho khan, con nsu khong thanh

cong thi cling khong sao vi d~ng nao cling pha san.

0 Vi~t Nam, Lu?t pha san da dugc ban hanh nam 1994 va sua d6i nam
2004 thi chi c6 2 doanh nghi~p pha san theo Lu?t m6i2 . Qua DiSu nay lam
2

Tfut £>U:c: Lu~t PM san ... pha sfm- Thai bao Kinh t€ Sai gon s6 26/2006


17

cho Lu?t pha s~m co le la lu?t it duqc thvc thi nhfit

a Vi~t Nam, cac doanh

nghi~p dling tren ba V\fC pha s~m rfit kho khan trong th\fc hi~n theo lu?t. Ben

c:;tnh do, cac doanh nghi~p co xu hu6ng tim each che dfiu thong tin ho~c th?m
chi tlilo ra cac "thong tin nguqc" dS vay v6n d~u tu vao cac d\f an m:;to hiSm
v6i hy VQng thoat khoi tinh tr:;tng pha san. Day la m()t nguyen nhan "dong
gop" dang kS vao ti trQng nq xfiu t:;ti cac NHTM.

2.1.4. Ghim thi~u h.ra ChQn b§t lgi

va dim ly y l~i trong ho~t d()ng

tin dl}ng ciia cac NHTM iJ Vi~t Nam.

y@ CO' ban, dS giam thiSu th\{c tr:;tng l\fa chQn bfit lqi va tam ly

y l:;ti do

vfin d@ thong tin bfit can xling gay ra, cac NHTM cling su dvng cac CO' chS
sang lQc, phat tin hi~u, giam sat tr\fc tiSp va gian tiSp ...

2.1.4.1. Sang IQc.

0 t~m quan ly nha nu6c chuyen nganh, Ngan hang Nha nu6c Vi~t Nam
da ban hanh h~ th6ng van ban huang d~n tin dvng dS tu do cac t6 chuc tin
dvng co din cu dS xay d\fllg cac chuang trinh sang l9c khach hang:

- QuySt dinh s6 1627/2001/QD-NHNN ngay 31/12/2001 cua Th6ng
d6c Ngan hang Nha nu6c v@ vi~c ban hanh "Qui chS cho vay cua t6 chuc tin
dvng" va cac quyst dinh v@ vi~c sua d6i, b6 sung (quyst dinh s6
127/2005/NHNN ngay 03/02/2005, quySt dinh s6 783/2005/NHNN ngay
31/05/2005);
- QuySt dinh s6 57/2002/QD-NHNN ngay 24/01/2002 cua Th6ng d6c
Ngan hang Nha nu6c v@ vi~c triSn khai thi diSm d@ an phan tich, xSp lo:;ti tin
dvng doanh nghi~p;
- QuySt dinh s6 493/2005/QD-NHNN ngay 22/04/2005 cua Th6ng d6c
Ngan hang Nha nu6c v@ vi~c ban hanh "Qui dinh v@ phan lo:;ti nq, trich l?p d\f
phong rU.

0 .

~8~A..~ n hang cua cac t6 chuc tin dvng" ...

TRLJbNG DH KINH TE TP.HCM

THUVI~N


18

. Can cu cac qui djnh, hu6ng d~n cua Ngan hang Nha nu6c, cac NHTM
va cac t6 chuc tin d\}ng da d~u tu rat nhiSu ngu6n l\fC dS nghien Clru, thiSt kS
va dua vao ap d\}ng nhiSu cong C\1 dS sang lQC, phan lo~i khach hang, thAm
djnh khoan vay ... Nhung th\fc tS cho dSn thai diSm hi~n nay, do ca chS minh
b~ch thong tin cua nSn kinh tS Vi~t Nam con qua ySu kern cling vai nang l\fc
h~n chS cua d~i da s6 cac can b{) tin d\}ng rna cac cong C\1 sang lQC nay h~u

nhu chua phat huy tac d\}ng.

2.1.4.2. Phat tin

hi~u.

M{)t khach hang tru6c d6 da t6n nhiSu cong sue dS thiSt l~p thanh tich
tin d\}ng t6t, cam kSt khoan tra nq g6c va lai vay cua khach hang do se dang
tin

c~y

han. Thanh tich tin dpng cua khach hang dong vai tro nhu mpt tin

hi?u. Phat tin hi~u trong thi truang tin d\lng can cu vao cac bao cao kha nang
tra duqc khoan nq vay trong qua khu

ho~c

uy tin cua khach hang trong thi

truang. Tuy nhien nSu chi danh gia quan h~ tin d\}ng trong qua khu giua
khach hang v6i ngan hang trong diSu ki~n hi~n nay thi cling c6 nhiSu diSu
chua 6n.

van ds a ch6 cac bao cao thanh tich tin d\}ng cua cac khach hang co

dung th\fC chat hay khong? NSu khach hang biSt "phu phep" thi thi truang tin
d\}ng se cang rui ro han va van ds thong tin bat can xt'rng l~i cang tr~m trQng.
Ben c~nh d6, d9 tin c~y cua h~ thBng s6 sach kS toan cua cac doanh

nghi~p Vi~t Nam la khong cao, rat nhiSu truang hqp t~i doanh nghi~p t6n t~i

ba h~ thBng s6 sach kS toan : m{)t dBi ph6 v6i ca quan thuS, m{)t dBi ph6 v6i
cac ngan hang Va h~ thfJng sfl sach th~t S\f chi do ban than doanh nghi~p do
,

nam giu.
CufJi cung, thi truang cht'rng khoan Vi~t Nam dang ho~t d{)ng rat phoi
thai, chua ths danh gia chinh xac hi~u qua ho~t d9ng cua cac doanh nghi~p
tham gia Va cho du CO danh gia dung th\fC chat cac doanh nghi~p dang tham