Sơ đồ lý thuyết hệ thống xã hội AGIL

Sơ đồ lí thuyết AGIL: hệ thống bốn chức năng của Parsons

Hành động đúng
A

G

L

I

trưởng thành, phát triển
hành động sai
Phá sản, teo đi, hình thành bộ phận
thay thế

Sơ đồ lí thuyết AGIL: hệ thống bốn chức năng của Parsons

Theo T. Parsons, mọi xh để tồn tại phải thỏa mãn bốn yêu cầu chức năng sau đây
mà nhiều tác giả gọi nó là sơ đồ AGIL ( Macionis, 1988, Wallace, Ritzer, 1988):
1.Thích ứng:(Adaptation) : Cũng như con người, xã hội muốn tồn tại phải thích ứng
với môi trường. Ông cho rằng nhiệm vụ đầu tiên của bất cứ xã hội nào cũng là sản xuất
và phân phối nguồn lực vật chất (lương thực, chổ ở ..) cần thiết cho sự sống còn của các
thành viên. Theo Parsons, trong xã hội hiện đại (ví dụ Mỹ) chức năng này được thực
hiện bởi các định chế kinh tế. Vấn đề trung tâm của cức năng này là sản xuất, tạo ra của
cải, tiền bạc ,…
ví dụ: Một con người muốn sống tốt muốn phát triển được sự nghiệp của mình thì đòi
hỏi người đó phải biết thích ứng nhanh, kịp thời , tốt với môi trường sống của mình
(không khí,con người,âm thanh,….)có như vậy họ mới có thể học tập và phát triển được
và ngược lại nếu như không chịu thích ứng với môi trường đó,né tránh nó thì không sớm
thì muộn cũng sẽ bị “out” .Đây là một trong những yêu cầu chức năng cơ bản của

Parsons.
2. Đạt đến(theo đuổi) các mục tiêu ( Goal attainment): Xã hội chỉ có thể vận hành
khi hướng đến các mục tiêu nào đó. Sau khi đã thỏa mãn những nhu cầu vật chất những


nhu cầu cơ bản của các thành viên, nhiệm vụ tổng quát thứ 2 là phát triển và đạt được
những mục tiêu khác của xã hội. Các mục tiêu này có thể là nâng cao mức sống, điều
hòa các mối quan hệ trong xã hội và các xã hội khác. Một khi các mục tiêu khác đã được
xác định, cần phải được đánh giá và nổ lực tổ chức nhằm thực hiện chúng. Chức năng
này liên quan chủ yếu đến quyền lực.
Ví dụ:khi bạn tham gia và một tổ chức xã hội nào đó,khi bạn đã thích ứng được với môi
trường đó rồi thì nhiệm vụ của bạn sẽ là thực hiện các mục tiêu của tổ chức,hoàn thành
những công việc của mình
3. Hội nhập ( Intergration) : Là việc hội nhập các thành viên vào nhóm, vào các tổ
chức tập thể. Để thực hiện bất kỳ mục tiêu nào, một xã hội phải lập ra những dạng tổ
chức nào đó, đặc biệt xã hội hiện đại với rất nhiều người có những hoạt động chuyên
môn khác nhau, do đó các nỗ lực của các thành viên trong xã hội phải được hướng
dẫn, phải được phối hợp để hội nhập vào các tổ chức. Vấn đề trung tâm của yêu cầu
chức năng này thực hiện các chuẩn mực hoặc ảnh hưởng
ví dụ:khi một ai đó được mời vào làm trong một tổ chức có nhiều người,thì người đó
phải học hỏi,quan hệ phải tốt với các thành viên trong tổ chức,tạo ra các mối liên hệ với
các thanh viên còn lại trao đổi,hợp tác với nhau để cũng nhau phát triển,đưa tổ chức đó
đi lên.Đây cũng được xem là một yêu càu chức năng quan trọng không thể thiếu
4.Duy trì khuôn mẫu, chuẩn mực (Latent pattern maintenance): Hội nhập nỗ lực của
mọi người tùy thuộc vào việc động viên các thành viên tuân thủ theo các khuân mẫu
suy nghĩ, hành động đã được thiết lập. Nói cách khác các thành viên của một xh phải
chia sẽ và tuân thủ theo những chuẩn mực văn hóa chung. Làm như vậy sẽ đảm bảo
nhưng khuôn mẫu xh được duy trì và ít bị xáo trộn. Vấn đề trung tâm là cam kết tinh
thần thực hiện những giá trị chung. .
• ví dụ: Một thành viên được tham gia vào một tổ chức nào đó thì sau khi họ đã

thực hiện đầy đủ các bước mà môt thành viên phải thực hiện trong một tổ chức
là :thích ứng,thực hiện công việc nhiệm vụ của mình để đạt các mục tiêu,hội nhập
thì chức năng cuối cùng của họ là duy trì khuôn mẫu và chuẩn mực trong tổ chức
đó.Làm theo nhưng quy định những chuẩn mực mà tổ chức đó đặt ra,nếu làm trái
hoặc không thực hiện nó thì có nghĩa là người đó không tôn trong tổ chức đó và
không sớm thì muộn cũng sẽ bị loại trừ.
Phân tích
• Làm sao một xã hội đảm bảo rằng một trong bốn chức năng trên sẽ được đáp ứng
một cách hiệu quả? Parsons cho rằng các chế độ xã hội hiện đại có ( ít ra) năm bộ


phận cơ bản, năm tiểu hệ thống – hay năm định chế xã hội cơ bản nhằm đáp ứng
những nhiệm vụ trên. Một định chế xã hội được xem là bộ phận cấu thành chính
yếu của xã hội đáp ứng một hay nhiều nhu cầu cơ bản của xã hội. Trước hết
nhiệm vụ thích ứng được thực hiện qua sự vận hành của nền kinh tế xã hội – đây
là định chế xã hội chủ yếu liên quan đến việc có những tài nguyên cần thiết từ môi
trường vật chất và phân phối cho dân cư một cách trật tự.
Nhiệm vụ thứ hai, đạt đến những các mục tiêu được thực hiện qua những định chế chính
trị. Việc chọn lựa các mục tiêu và phương tiện để thực hiện chúng là công việc hàng đầu
của chính trị. Nhiệm vụ thứ ba, hội nhập vào xã hội được thực hiện bởi định chế luật
pháp, nó điều hòa hành vi của con người qua luật pháp, cũng như qua định chế giáo dục,
cung cấp những kiến thức văn hóa phù hợp và đào tạo các thành viên xã hội. Nhiệm vụ
thứ tư, duy trì khuôn mẫu được thực hiện bởi các định chế gia đình, giáo dục và tôn giaó
– chúng làm cho cá nhân thấm nhuần những giá trị và chuẩn mực đã được văn hóa chấp
nhận

Yêu cầu chức Tiểu hệ thống
năng của xã hội liên quan

Phương tiện traoLoại hình quá

đổi ưu tiên
trình

Thích ứng (A)

Kinh tế

Đồng tiền

Hiệu quả tối ưu

Đạt mục tiêu
(G)

Chính trị

Quyền lực

Phân biệt hóa
các vai trò

Hội nhập (I)

Luật pháp

Ảnh hưởng

Kèm theo chuẩn
mực

Duy trì khuôn
mẫu(L)

Gia đình, giáo Cam kết tinh
dục, tôn giáo, thần
văn hóa

Phổ quát hóa
các giá trị


Yêu cầu chức năng của xã hộiTiểu hệ thống liên quanPhương tiện trao đổi ưu
tiênLoại hình quá trìnhThích ứng (A)Kinh tếĐồng tiềnHiệu quả tối ưuĐạt mục tiêu
(G)Chính trịQuyền lựcPhân biệt hóa các vai tròHội nhập (I)Luật phápẢnh
hưởngKèm theo chuẩn mựcDuy trì khuôn mẫuGia đình, giáo dục, tôn giáo, văn
hóaCam kết tinh thầnPhổ quát hóa các giá trị
Thực ra tât cả các định chế xh đều đóng góp tối thiểu một điều gì đó cho việc
đáp ứng mỗi 1 nhiệm vụ trên. Tuy nhiên , quan điểm của Parsons là một trong các
định chế xh thực hiện một bộ phận ít nhiều chuyên môn trong quá trình tổng quát để
đảm bảo sự tồn tại của xh.
Bốn yêu cầu chức năng trên có những khác biệt trong từng loại hình xh: ví dụ
trong xh cổ truyền có quy mô nhỏ, đôi lúc có 1 định chế xh thực hiện nhiều chức
năng. Bốn chức năng này không chỉ thể hiện ở cấp độ vĩ mô mà còn trong cả các tiểu
hệ thống. Ví dụ ta cũng có thể phân tích bốn chức năng này trong định chế gia đình.
Việc thực hiện bốn chức năng trên tạo ra sự quân bình trong xã hội. Sự quân bình
này được thực hiện là nhờ hai cơ chế : quá trình xã hội hóa và kiểm soát xã hội.