Lý thuyết hệ thống

Lý thuyết hệ thống
1. Tóm tắt trường hợp
Anh K từng nghiện ma túy,nhưng anh đã cai nghiện thành công.
Anh lập gia đình và có con hơn ba tuổi. Vì anh nghiện ma túy nên con anh bị
thiểu năng trí tuệ. Mặc cảm về điều đó anh luôn chán nản và ân hận và có
nhiều biểu hiên tiêu cực. Nhân viên công tác xã hội đã sử dụng lý thuyết hệ
thống để xác định vấn đề anh gặp phải và huy động sự giúp đỡ nhiều hơn từ
phía gia đình, giúp anh K thoát khỏi tình trạng của mình.
2. Trường hợp

Anh K sinh năm 1983 trong một gia đình giàu có. Năm 18 tuổi anh
bị nghiện do cú sốc anh trai anh chết vì tai nạn. Nhiều lần cai nghiên anh đã
thoát nghiện. Anh lập gia đình và có con trai 3 tuổi. Nhưng 3 tuổi mà con
anh vẫn chưa đi được, chưa nói được. Anh rất buồn và cảm thấy có lỗi. Anh
luôn cho rằng nguyên nhân là do anh. Cảm giác rằn vặt làm anh tự ti, không
khí gia đình căng thẳng và đời sống tình cảm của anh gặp nhiều khó khăn.
Nhân viên công tác xã hội sử dụng lý thuyết hệ thống trong trường
hợp này để xem xét nguyên nhân của anh K từ nhiều nguồn, nhiều người
xung quanh có liên quan đến việc anh K tự ti và cảm giác tội lỗi với vợ con
và gia đình.
3. Tóm tắt lý thuyết
Hệ thống có thể được quan niệm từ góc độ cấu trúc, góc độ quá
trình, góc độ trạng thái, góc độ chuyển dịch hay góc độ bản chất.
Từ góc độ cấu trúc: hệ thống được quan niệm là có một ranh giới
trong đó các năng lượng vật lý hay tâm thần có thể trao đổi, có hệ thống
đóng và mở.
Từ góc độ quá trình, hệ thống có: đầu vào là năng lượng được đưa vào
hệ thống qua ranh giới của nó, chuyển vận là năng lượng được chuyển vận
để sử dụng bên trong hệ thống, đầu ra là hiệu quả với môi trường sau khi
năng lượng được chuyển vận qua hệ thống, phản hồi, nội vận.
Từ góc độ trạng thái, hệ thống có: trạng thái ổn định (steady state) là

trạng thái hệ thống nhận đầu vào tiêu thụ nó; trạng thái cân bằng là trạng thái
mà hệ thống có thể giữ được bản thân nó.
Từ góc độ chuyển dịch có hai hướng: là “cùng đích” từ nhiều cách
khác nhau có thể đi tới cùng đích và “đa đích” từ các điều kiện hoàn cảnh
như nhau có thể đi tới các đích khác nhau.
Từ góc độ bản chất: hệ thống không chính thức hay hệ thống tự nhiên
thí dụ gia đình hay bạn bè, hệ thống chính thức thí dụ như cộng đồng, nhóm,
công đoàn, hệ thống xã hội thí dụ bệnh viện, trường học.
4. Áp dụng lý thuyết hệ thống để giải quyết trường hợp
- Xem xét tình hình của anh K thông qua gia đình, vợ và bố mẹ
anh. Đây là những đối tượng có thể cung cấp thông tin về anh K.
- Sao đó nhân viên công tác xã hội tiếp cận anh K, tạo mối quan
hệ thân tình, tìm hiểu về vấn đề của anh để anh có điều kiện để sẻ chia tâm
sự của anh. Từ đó xác định vấn đề mà anh đang gặp phải.
- Xác định những vấn đề, những mâu thuẫn chính trong gia
đình của anh. Tìm cách giúp anh thao gỡ dần những khó khăn, mặc cảm làm
cho không khí gia đình anh trở nên căng thẳng. Vấn đề này không phải là
vấn đề đơn giản. Xác định vấn đề chính là do anh, anh mặc cảm nên chủ
động xa lánh mọi người nên tự tạo khoảng cách và mâu thuẫn với gia đình .
Tư đó hỗ trợ quá trình giảm căng thẳng tâm lý cho anh K để anh có thể thay
đổi suy nghĩ .
Quan trọng không kém là quá trình hỗ trợ từ gia đình anh K.
Gia đình là yếu tố quan trọng có tác động vô cùng mạnh mẽ tới anh K. Gia
đình cần là chỗ dựa tinh thần lớ nhất cho anh K. Trong điều kiện hiện tại,
với gia đình thì mối quan hệ không đảm bảo được điều đó. Bởi vậy tình
trạng của anh K chưa giải quyết được, quan hệ với mọi người trong gia đình
chưa cải thiện được. Cần cung cấp cho gia đình anh biết tầm quan trọng của
gia đình trong việc giup anh thoát khỏi mặc cảm.
Vợ anh là người trực tiếp có trách nhiệm nặng nề là người giúp anh
thoát khỏi mặc cảm. Vợ anh cần phải khuyên giải anh về tình hình của con

anh. Đó là việc ngoài ý muốn. Quan trọng là anh đã cai nghiện và quay về
với cuộc sống hiện tại. Mọi người không hề trách anh, người ta chỉ "đánh kẻ
chạy đi chứ không ai đánh kẻ chạy lại".
Tiếp đó làm giảm căng thẳng tâm lý bên trong của anh K và quan hệ
của anh với mọi người.
Xem xét phương án sử dụng và tìm thời điểm chấm dứt trợ giúp khi
anh có những biểu hiện tiến bộ và có dấu hiệu lạc quan, hòa nhập với mọi
người và gia đình. Cùng vợ nuôi dưỡng con cái thật tốt.