Ngữ văn 11 :Bài thơ Từ ấy

•Tiết: 90

-Đọc hiểu

Từ ấy
- Tố Hữu-


I. Tìm hiểu chung

1/ Tác giả.
- Tên khai sinh: Nguyễn Kim Thành

- Sinh ra trong một gia đình nhà Nho nghèo, cha mẹ đều yêu văn
học dân gian

hãy
tómđiền,
tắt những
- Quê: Em
Huyện
Quảng
tỉnh Thừahiểu
Thiênbiết
Huếcủa

mình

- Tố Hữu sớm giác ngộ
1938, được kết nạp vào
vềcách

tác mạng.
giả TốNăm
Hữu?
Đảng Cộng sản.
- Tiêu biểu cho phong cách thơ trữ tình chính trị.
- Kết hợp khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn, đậm tính
dân tộc.
- Sự nghiệp thơ ca gắn với sự
nghiệp cách mạng

Tố Hữu
1920 - 2002


Từ ấy (1937-1946)

Việt Bắc (1947-1954)
Gió lộng (1955-1961)

Ta với ta (1999)

Tác phẩm chính

Ra trận (1962-1971)

Một tiêng đờm(1992)

Máu và hoa(1962-1977)

Theo sát chặng đường cách mạng Việt Nam

Huân chương Sao vàng (1994); Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và nghệ thuật (1996); Giải thưởng văn học
ASEAN (1999).


2. Tác phẩm.
- Hoàn cảnh sáng tác.

Bài thơ “Từ ấy” được sáng tác năm 1938 khi ông được
đứng vào hàng ngũ của Đảng cộng sản.
Bài thơ “Từ ấy” được khơi nguồn cảm hứng từ sự

Bài thơ nằm trong phần “Máu lửa” của tập “Từ ấy”.
kiện nào?

II. Đọc-hiểu văn bản
1. Đọc-xác định bố cục
- P1: Khổ 1 “Niềm vui sướng, say mê của nhà thơ khi bắt gặp lí tưởng của Đảng.
emlẽbài
thơ có thể chia làm mấy phần?
- P2: Khổ 2 “Nhận thức của nhàTheo
thơ về
sống.
Nộicảm
dung
của
từng
- P3: Khổ 3 “Chuyển biến sâu sắc trong tình
của
nhà

thơphần?
sau khi bắt gặp lí tưởng Cách Mạng


2. Tìm hiểu chi tiết
a. Khổ 1

“Từ ấy”(7/1938) là mốc thời gian phiếm chỉ: là thời điểm Tố Hữu được kết nạp vào Đảng cộng sản .
-> Dấu mốc có tính bước ngoặc trên đường đời, đường thơ Tố Hữu.
+ “Từ ấy” cách mạng Việt Nam có một người chiến sĩ trung kiên mang tên Nguyễn Kim Thành.
+ “Từ ấy” Thơ ca cách mạng có một nhà thơ lớn với bút danh Tố Hữu.
Theo em “Từ ấy” là từ khi nào?


- “Nắng hạ”:hình ảnh ẩn dụ chỉ ánh sáng, lí tưởng cách mạng.Đó là thứ ánh sáng rực rỡ, chói chang,
mạnh mẽ.

- “Bừng”là thứ ánh sáng phát ra đột ngột với cường độ lớn.
Nhằm nhấn mạnh niềm vui sướng trào dâng của khoảnh khắc nhà thơ đón nhận lí tưởng cộng sản.
Những từ ngữ, hình ảnh được Tố Hữu sử
dụng để diễn tả cảm xúc của nhà thơ khi bắt
gặp lí tưởng cộng sản trong câu thơ?


*Câu 2

-“Mặt trời chân lí” Chân lí của Đảng, của cách mạng, của chủ nghĩa Mác-Lê nin soi chiếu.
-“Chói”: Chiếu sáng một cách mạnh mẽ của lí tưởng .
Lí tưởng cách mạng như nguồn sáng xua tan đi mây mù bóng đêm, làm bừng sáng tâm hồn nhà thơ.

*Câu 3 + 4
-Bày tỏ niềm vui sướng vô hạn của mình trong buổi đầu đến với cách mạng bằng hình ảnh so
sánh trực tiếp
+Hồn tôi- vườn hoa lá

Tâm trạng, cảm xúc của nhà thơ khi
tiếp nhận ánh sáng chân lí của Đảng

+Đậm hương, rộn tiếng chim

như thế nào?

Hình ảnh so sánh gợi tả thế giới tràn đầy sức sống


Ý nghĩa khổ thơ?
Bằng bút pháp trữ tình lãn mạn kết hợp với so sánh ẩn dụ đoạn thơ thể hiện
tình cảm chân thành, trong trẻo và hết sức nồng nhiệt của người thanh niên được
giác ngộ lí tưởng của Đảng, tìm ra hướng đi đúng đắn cho cuộc đời mình


b. Khổ 2: Nhận thức mới về lẽ sống
-“tôi” đã được giác ngộ lí tưởng cách mạng

• + Từ buộc → ý thức tự nguyện, quyết tâm cao độ muốn vượt qua giới hạn của cái tôi cá nhân để sống
chan hòa với mọi người.

Khi được ánh sáng lí tưởng của Đảng soi rọi, nhà

thơ đã có những nhận thức mới về lẽ sống như
+ “Trang trải”Sự trải rộng tâm hồn
thế nào ?
+ “Trăm nơi” mọi người sống ở khắp nơi
+ “Hồn tôi-bao hồn khổ”sự đồng cảm sâu xa
+ “Khối đời”Sức mạnh của tập thể nhân dân đoàn kết chặt chẽ
 - Thể hiện nhận thức mới của nhà thơ về lẽ sống, về mối quan hệ giữa cá nhân nhà thơ với nhân dân, đặc
biệt là với những người lao động nghèo khổ.


*Khổ 3: sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm
-Cấu trúc “tôi đã là”sự khẳng định của tác giả về vị thế của mình trong đại gia đình nhân dân lao khổ.
-Điệp từ “là”khẳng định mối quan hệ của nhà thơ với nhân dân
-Số từ “vạn”hẳng định sự đông đảo
Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm của
- “con, em ,anh”khẳng định tình cảm
ruột
gắnnhư
bó.thế
Nhà
thơ
nhàanh
thơem
được
thểthịt
hiện
nào
ở đã
khổ
thơ

- “Kiếp phôi pha; cù bất cù bơ”tấm lòng đồng cảm,
xót? thương tới những kiếp người khổ đau, bất hạnh.


Em hãy khái quát sự chuyển biến tình cảm của tác
Lí tưởng cộng sản giúp nhà thơ có lẽ sống mới vượt qua tình cảm cá nhân ích kỉ, hẹp hòi của giai cấp tiểu
giả ở khổ thơ này?
tư sản để có được tình cảm thương yêu ruột thịt với quần chúng lao khổ.


1. Nội dung:
- Tuyên ngôn về lẽ sống của một chiến sĩ cách mạng đồng thời cũng là tuyên ngôn nghệ thuật của một nhà
thơ cách mạng: trung thành với lí tưởng cộng sản và gắn bó ruột thịt với quần chúng nhân dân lao khổ
Tổng kết:
2 Nghệ III.
thuật:
- Là bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ Tố Hữu. Sử dụng nhuần nhuyễn nghệ thuật ẩn dụ, so sánh, những hình
ảnh thơ mang tính biểu cảm cao…
? Qua những phân tích trên, Em hãy tổng kết lại một
cách khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật
của bài thơ?


•CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP
• 1.Vì sao bài thơ Từ ấy có thể xem là tuyên ngôn về lý tưởng và nghệ thuật của Tố Hữu ?
• (Bài thơ là lời tuyên bố trang trọng và chân thành về niềm vui giác ngộ lý tưởng và lẽ sống
của nhà thơ).

• 2. Những đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ ?
• (Gịong điệu cảm xúc, nhiệt tình, cách dùng hình ảnh ẩn dụ, so sánh trực tiếp, điệp từ, điệp

ngữ giàu sức gợi…)