CHUYÊN ĐỀ HÌNH HỌC KHÔNG GIAN
PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH GÓC GIỮA HAI MẶT PHẲNG
1. Định nghĩa
+) Cho 2 mặt phẳng (P) và (Q) có giao tuyến ∆ có:
a ⊂ (P)
b ⊂ (Q)
và a, b ⊥ ∆
=> Góc giữa (P) và (Q) = góc giữa a và b
Các bước xác định góc
+) B1: Tìm giao tuyến
+) B2: Từ điểm còn lại (thường là điểm trên cao) hạ đường vuông góc xuống mp kia.
+) B3: Tiếp tục hạ vuông góc xuống giao tuyến
+) B4: Nối lại với đỉnh ở B2 (trên cao)
Ví dụ 1. Cho SABCD có SA vuông góc với đáy. Đáy là hình chữ nhật với AB = a, AD = a√3 .
Góc giữa SD và đáy bằng 600.
a) Tính góc (SBC) và (ABCD)
b) Tính góc (SBD) và (ABCD)
Giải
>> Truy cập trang để học Toán Lý – Hóa – Sinh – Văn – Anh - Sử - Địa
1
a) Góc (SBC) và (ABCD)
* Cách dựng:
- Giao tuyến: (SBC) ∩ (ABCD) = BC
- SA ⊥ (ABCD)
- AB ⊥ BC
=> SBA là góc cần tìm.
* Chứng minh:
𝐵𝐶 ⊥ 𝐴𝐵 (1)
Ta thấy: {
𝐵𝐶 ⊥ 𝑆𝐴
=> BC ⊥ SB (2)
=> BC ⊥ (SAB)
Từ (1), (2) => SBA là góc giữa (SBC) và đáy.
* Tính:
̂ = 450
Xét tam giác vuông SAD có 𝐷
=> ∆ SAD vuông cân
=> SA = AD = a√3
Xét tam giác vuông SBA có: tan B =
𝑆𝐴
𝐴𝐵
=
𝑎 √3
𝑎
= √3
̂ = 600
=> 𝑆𝐵𝐴
b) Góc (SBD) và (ABCD)
* Cách dựng:
- Giao tuyến: (SBD) ∩ (ABCD) = BD
- SA ⊥ (ABCD)
- AH ⊥ BD
>> Truy cập trang để học Toán Lý – Hóa – Sinh – Văn – Anh - Sử - Địa
2
̂ là góc cần tìm.
=> 𝑆𝐻𝐴
* Chứng minh:
𝐵𝐷 ⊥ AH (1)
Ta có: {
𝐵𝐷 ⊥ SA
=> BD ⊥ SH (2)
=> BD ⊥ (SAH)
̂ là góc giữa (SBD) và (ABCD)
=> 𝑆𝐻𝐴
* Tính
Xét tam giác vuông SBD có:
=> AH2 =
3𝑎2
4
=> AH =
1
𝐴𝐻 2
=
1
𝐴𝐵2
+
1
=
𝐴𝐷2
3
3𝑎2
+
1
3𝑎2
=
4
3𝑎2
𝑎 √3
2
Xét tam giác vuông SAH: tan H =
𝑆𝐴
𝐴𝐻
= 𝑎 √3 ∶
𝑎√3
2
=2
̂ = arctan 2
=> 𝑆𝐻𝐴
Ví dụ 2. Cho lăng trụ ABCA’B’C’ có AA’ ⊥ (ABC). Đáy là tam giác vuông cân tại A với cạnh
BC = a√2 . Cho BB’ =
𝑎 √2
2
. Tính góc giữa mp(A’BC) và mp(ABC).
Giải
Góc giữa (A’BC) và (ABC)
* Dựng:
- (A’BC) ∩ (ABC) = BC
- A’A ⊥ BC
- AH ⊥ BC
̂ là góc cần tìm.
=> 𝐴′𝐻𝐴
>> Truy cập trang để học Toán Lý – Hóa – Sinh – Văn – Anh - Sử - Địa
3
* Chứng minh:
𝐵𝐶 ⊥ 𝐴𝐻 (1)
Ta có: {
𝐵𝐶 ⊥ 𝐴′𝐴
=> BC ⊥ A’H
(2)
=> BC ⊥ (A’HA)
̂ là góc giữa (A’BC) và (ABC)
=> 𝐴′𝐻𝐴
̂
* Tính 𝐴′𝐻𝐴
- Xét tam giác vuông ABC có: {
1
𝑎 √2
2
2
=> AH = BC =
- AA’ = BB’ =
𝐴𝐻 ⊥ BC
=> AH là trung tuyến
∆ 𝐴𝐵𝐶 𝑐â𝑛 𝑡ạ𝑖 𝐴
𝑎 √2
2
Xét tam giác vuông A’HA: tan H =
𝐴𝐴′
𝐴𝐻
=1
̂ = 450
=> 𝐴′𝐻𝐴
Ví dụ 3. Cho chóp đều SABCD có cạnh đáy bằng a. Góc giữa mặt bên và đáy là 450. Tính góc
giữa (SCD) và (SAD).
Giải
̂ = 450
Góc giữa (SAB) và (ABCD) là 𝑆𝐻𝑂
Góc giữa (SCD) và (SAD)
* Dựng
- Giao tuyến : (SCD) ∩ (SAD) = SD
Từ O dựng OI ⊥ SD
̂ là góc cần tìm.
=> 𝐴𝐼𝐶
>> Truy cập trang để học Toán Lý – Hóa – Sinh – Văn – Anh - Sử - Địa
4
* Chứng minh:
𝐴𝐶 ⊥ 𝑂𝐷
Ta có: {
𝐴𝐶 ⊥ 𝑆𝑂
=> AC ⊥ SD
=> AC ⊥ (SOD)
Mà SD ⊥ OI (theo cách dựng)
=> SD ⊥ (AIC)
=> {
𝑆𝐷 ⊥ 𝐴𝐼
𝑆𝐷 ⊥ 𝐶𝐼
̂ là góc giữa (SCD) và (SAD)
=> 𝐴𝐼𝐶
̂
* Tính 𝐴𝐼𝐶
- Xét tam giác vuông SOD có:
=> OI =
1
𝑂𝐼 2
=
1
𝑆𝑂2
+
1
𝑂𝐷2
=
4
𝑎2
+
2
𝑎2
=
6
𝑎2
𝑎
√6
- Xét tam giác vuông AOI (vuông tại O) có:
tan I =
𝑂𝐴
𝑂𝐼
=
𝑎 √2
2
∶
𝑎
√6
= √3
̂ = 600
=> 𝐴𝐼𝑂
̂ = 1200
=> 𝐴𝐼𝐶
Vì góc giữa 2 mặt phẳng phải là góc nhọn
=> Góc giữa (SCD) và (SAD) là 600
>> Truy cập trang để học Toán Lý – Hóa – Sinh – Văn – Anh - Sử - Địa
5