THUYẾT ĐIỆN TỪ ÁNH SÁNG. THANG SÓNG ĐIỆN TỪ

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về tia Hồng
ngoại và tia Tử ngoại?
A.Tia hồng ngoại và tia tử ngoại có cùng bản chất là sóng
điện từ
B. Tia hồng ngoại có bước sóng từ 0,76 µ mđến vài mm,
tia tử ngoại có bước sóng từ 0,38 µ m đến 10 -8m .
C. Tia hồng ngoại và tia tử ngoại đều có bước sóng ngắn
hơn bước sóng của ánh sáng nhìn thấy.
D. Tia hồng ngoại và tia tử ngoại đều có tác dụng nhiệt.


Kiểm tra bài cũ
Câu 2: Trong các tính chất sau, tính chất nào
không phải của tia hồng ngoại?
A. Có tác dụng nhiệt.
B. Gây ra một số phản ứng hoá học.
C. Gây ra hiện tượng nhiễu xạ.
D. Kích thích sự phát quang một số chất.


Kiểm tra bài cũ
Câu 3: Kí hiệu: λHN ; λD ; λT ;λTN lần lượt là bước sóng
của tia hồng ngoại, ánh sáng đỏ, ánh sáng tím,
tia tử ngoại. Chọn cách sắp xếp đúng:
A. λHN < λD < λt < λTN
B. λHN > λD > λt > λTN
C. λTN < λD < λt < λHN
D. λHN > λT > λ D > λTN

Kiểm tra bài cũ
Câu 4: Chọn phát biểu đúng.
A. Nguồn phát tia hồng ngoại và tia tử ngoại là
đèn hơi thuỷ ngân
B. Nguồn phát tia hồng ngoại là đèn sợi đốt, tia tử
ngoại là đèn hơi thuỷ ngân
C. Tia hồng ngoại được ứng dụng để tìm vết nứt
trên mặt kim loại.
D. Hình ảnh “mây vệ tinh” trong dự báo thời tiết
được chụp bằng tia tử ngoại


Các bức ảnh sau đây chụp bằng phương
pháp nào ?

340

24,30

Ảnh 1

Ảnh 2


Còn
đây?


Trong y học chụp “X quang” là phương pháp

chụp ảnh bằng tia hồng ngoại?
hay tia tử ngoại?
hay ánh sáng nhìn thấy?
hay bằng một bức xạ nào khác?


BÀI 41


Nội dung bài dạy:
I. TIA X
II. THUYẾT ĐIỆN TỪ ÁNH SÁNG
III. NHÌN TỔNG QUÁT VỀ SÓNG ĐIỆN
- THANG SÓNG ĐIỆN TỪ

TỪ


I. TIA X
Phát hiện tia X.
Tia X được phát hiện tình cờ:
Năm 1895 khi Rơnghen làm thí nghiệm với tia
Ca tôt ông phát hiện ra có một loại tia không
nhìn thấy phóng ra làm đen tấm kính ảnh vẫn
được gói kín đặt trong hộp. Ông gọi nó là tia “X”


1. Cách tạo tia X. Bản chất của tia X
+ Tia X được tạo ra từ ống tia X
Có cấu tạo:

Đối Ka tôt

Ka tôt

A nôt


Đối Katôt được làm bằng kim loại có nguyên tử
lượng lớn và nhiệt độ nóng chảy cao (Platin,
Vonfram)
ĐỐI KA TÔT

KA TÔT

A NÔT

Áp suất trong ống: cỡ 10 −3mmHg; U AK ~ 104 V


Hoạt động
Chùm tia electron từ Ka tôt thu được động năng
lớn tới đập vào đối ka tôt (được làm bằng kim
loại có nguyên tử lượng lớn và nhiệt độ nóng
chảy cao), từ đó phát ra bức xạ không nhìn thấy
xuyên qua thành thuỷ tinh ra ngoài. Đó là tia X.


Mô phỏng quá trình tạo ra tia X

Ống Cu-lít-giơ(tạo tia X)

C

N

220
∼
V

B
T
F

K
F
’

A

Níc lµm
ngu«Þ

Ống Cu – lít – giơ hoạt động


Bản chất của tia X ?


Tia X đi qua điện trường

Tia X đi qua từ trường


Năm 1912, Lau-e (Max von Laue, 1879-1960, giải
tiavào
X có
chất nhiễu xạ
Nô ben nămTheo
1914)em
dựa
thíbản
nghiệm
nhưminh
thế nào?
tia X, đã chứng
nó là sóng điện từ có bước
sóng rất ngắn.
(từ 10-11m đến 10-8m)


Vậy: Tia X (tia Rơn ghen) là bức xạ điện từ có
bước sóng từ 10-8m đến 10-11m (ngắn hơn
bước sóng của tia tử ngoại)
- Tia Rơnghen cứng có bước sóng rất ngắn cỡ
10-11m
-Tia Rơn ghen mềm có bước sóng dài hơn cỡ
10-8m

2. Tính chất của tia X.
+Tia X có khả năng đâm xuyên mạnh:
- Tia X dễ dàng đi qua giấy, vải gỗ
- Tia X đi qua kim loại: xuyên qua tấm nhôm dày
vài cm, nhưng bị tấm chì dày vài mm chăn lại.
Tia X có bước sóng càng ngắn thì khả năng đâm
xuyên càng mạnh(càng “cứng”)


2. Tính chất của tia X.
+ Tia X tác dụng mạnh lên phim ảnh, làm ion
hoá không khí.
+ Tia X có tác dụng làm phát quang nhiều chất.
+ Tia X có thể gây ra hiện tượng quang điện ở
hầu hết kim loại.
+ Tia X có tác dụng sinh lí mạnh: huỷ diệt tế bào,
vi khuẩn…


3. Công dụng
+ Tia X được sử dụng nhiều nhất để chiếu điện,
chụp điện đểTheo
chẩnem
đoán
hoặc
tia bệnh
X được
ứngtìm chỗ
xương gãy, mảnh

trongcông
người…,
dụngkim
vàoloại
những
+ Tia X được dùng chữa
việc bệnh
gì? ung thư.
+ Trong công nghiệp: kiểm tra chất lượng các
vật đúc, tìm vết nứt, các bọt khí bên trong các
vật bằng kim loại
+ Để kiểm tra hành lí của hành khách đi máy
bay
+ Để nghiên cứu cấu trúc vật rắn: nghiên cứu
cấu trúc mạng tinh thể


Tia X dùng để chiếu, chụp điện