Giáo án vật lý 12 tiết 49 50 51 t25,26

µ Giáo án Vật lí 12 cơ bản µ Biên soạn : Nguyễn Văn Khai - Trường THPT Cầu Quan µ Trang 1

Ngày 30/9/09
Tiết 49-50
Tuần 25-26

Bài 29. THỰC HÀNH
ĐO BƯỚC SÓNG ÁNH SÁNG BẰNG
PHƯƠNG PHÁP GIAO THOA
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: Thông qua thực hành nhận thức rõ bản chất sóng của ánh sáng, biết ứng dụng hiện tượng giao thoa để đo
bước sóng ánh sáng.
2. Kĩ năng:
- Biết sử dụng các dụng cụ thí nghiệm tạo ra hệ vân giao thoa trên màn ảnh, bằng cách dùng nguồn laze chiếu vuông
góc với màn chắn có khe Y-âng. Quan sát hệ vân, phân biệt được các vân sáng, vân tối, vân sáng giữa của hệ vân.
- Biết cách dùng thước kẹp đo khoảng vân. Xác định được tương đối chính xác bước sóng của chùm tia laze.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
-Làm thí nghiệm và lấy kết quả trước khi đến lớp.
-Chia 6 nhóm làm thực hành, mỗi nhóm được cung cấp các dụng cụ như sau:
+ Nguồn phát laze bán dẫn hoặc laze He-Ne.
+ Một tấm màn chắn có khe Y-âng.
+Giá thí nghiệm trên đó có các rãnh trượt để có thể dịch chuyển thay đổi vị trí khe.
+ Thước kẹp có phạm vị đo 0-150mm, độ chia nhỏ nhất 0,02-0,1mm.
+Thước cuộn 3000 mm, độ chia nhỏ nhất 1mm.
+ Màn ảnh làm bằng tấm nhựa phẳng trong suốt có chân đế, có thể đặt trên mặt bàn và 1 tờ giấy trắng gắn trên 1 tấm
nhựa.
+ Kẻ sẵn bảng ghi số liệu (SGK)
2. Học sinh: Xem nội dung thực hành trước ở nhà.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Hoạt động 1: Ổn định lớp

Hoạt động 2 Kiểm tra bài cũ.
-Tia X là gì ?
-Trình bày cấu tạo và hoạt động của ống Cu-lit-giơ ?
-Nêu các tính chất và tác dụng của tia X ?
-Nêu tên các sóng hoặc tia trong thang sóng điện từ theo thứ tự từ bước sóng ngắn đến bước sóng dài ?
Hoạt động 3: Tìm hiểu cơ sở lí thuyết.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
I. Cơ sở lí thuyết.
-Hs nghe gv thông báo cơ sở
Tia laze là 1 chùm sáng song song. Khi chiếu chùm tia laze vuông góc với màn chắn P có lí thuyết
2 khe hẹp song song F1 ,F2 => F1 ,F2 trở thành 2 nguồn kết hợp phát sóng ánh sáng về phía
trước. Cách P một khoảng D, ta đặt màn quan sát E song song với P( Như hình vẽ )
M

d1

X

d2

a

O

P

D

Q

Các sóng ánh sáng từ F1 ,F2 gặp nhau sẽ giao thoa với nhau, trên màn E xuất hiện hệ vân
màu gồm những dải sáng tối xen kẽ. Khoảng vân i ( khoảng cách giữa 2 vân sáng, hoặc 2
vân tối liên tiếp) liên hệ với a, D và bước sóng λ theo công thức:

i=λ

D
a

Nếu khoảng cách a giữa 2 khe cho biết trước ( hoặc đo bằng kính hiển vi ), đo khoảng
cách D và khoảng vân i , ta tính được λ của tia laze.
Hoạt động 2 : Tiến hành thí nghiệm.
Hoạt động của GV
-GV phát cho các nhóm bộ dụng cụ khảo sát giao thoa qua khe Y-âng dùng tia laze và giới

Hoạt động của HS
-Các nhóm hs nhận bộ dụng


µ Giáo án Vật lí 12 cơ bản µ Biên soạn : Nguyễn Văn Khai - Trường THPT Cầu Quan µ Trang 2

thiệu dụng cụ: Chọn 1 trong 3 khoảng cách a = 0,2 hoặc 0,3 hoặc 0,4 mm. Màn quan sát
E là tờ giấy trắng dán trên tường hoặc trên bảng có chân đế, đặt E // P và cách P một
khoảng D = 1,5 - 2m.Dùng thước cặp đo i, còn D đo bằng thước milimét.
-Yêu cầu hs làm theo các bước sau:
1- Tìm vân giao thoa i:
+ Cắm phích của bộ nguồn phát laze vào nguồn điện 220V. Bật công tắt, laze phát ra
màu đỏ. Điều chỉnh màn chắn P(hình 29.2) sao cho tia laze thẳng góc với màn chắn P
+ Màn quan sát E cách P từ 1,2 – 2 m, điều chỉnh sao cho vân giao thoa xuất hiện trên

màn.
+Quan sát và nhận xét :
Vân nào là vân sáng chính giữa ?
Các vân giao thoa phân bố đều nhau hay không ? Ảnh hưởng của màn E(E đặt gần hoặc
xa P) đến hệ vân giao thoa như thế nào ?---> Giải thích ?
2.Xác định bước sóng của chùm tia laze.
+Dùng thước 3000mm đo 5 lần khoảng cách D từ P đến E ------>Kết quả ghi vào bảng
1.
+ Đánh dấu vị trí các vân sáng trên tờ giấy(màn E) phân bố 6 khoảng vân. Dùng thước
đo 5 lần khoảng cách L giữa 2 vân sáng ở ngoài cùng ----> Ghi vào bảng 1.
+ Khoảng vân i được tính: i =

cụ thí nghiệm và ổn định vị
trí ngồi cho từng tổ và lắng
nghe gv giới thiệu dụng cụ
thí nghiệm.

- Hs làm thí nghiệm theo các
bước dưới sự hướng dẫn của
gv và ghi kết thí nghiệm vào
bảng 1 trang 150 sgk

L
n

+ Bước sóng của chùm laze đước tính: λ =

ai aL
=
D Dn

3. Kết thúc thí nghiệm : Tắt công tắt, rút phích cắm điện của nguồn laze ra khỏi ổ cắm.
Hoạt động 4: Giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
-Về nhà hoàn thành mẫu báo cáo thực hành, nộp lại ở -Nhận nhiệm vụ về nhà thực hiện : Báo cáo thực hành
tiết sau.
-Về nhà xem bài mới.
-Về nhà xem bài mới trước khi đến lớp.
Ngày 30/9/09
Tiết 51-Tuần 26

KIỂM TRA 1 TIẾT
I. Mục tiêu : - Kiểm tra việc nắm kiến thức của hs
- Rút kính nghiệm để dạy phần tiếp theo.
II. Chuẩn bị:
-GV : Chuẩn bị đề và đáp án (trong sổ chấm trả bài )
-HS: Chuẩn bị bài cũ tốt cho kiểm tra.