van 6 tiet 7980 quan sat tuong tuong so sanh va nhan xts

Ngày soạn : 6/01/2017

Ngày dạy : ..../01/2017 - Dạy lớp 6A
..../01/2017 - Dạy lớp 6B
..../01/2017 - Dạy lớp 6C

Tiết 79, 80 - Tập làm văn
QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT
TRONG VĂN MIÊU TẢ
( Dạy học chủ đề )
I. Mục tiêu
1. Kiến thức:
- Mối quan hệ trực tiếp của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận
xét trong văn miêu tả.
- Vai trò, tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét
trong văn miêu tả.
2. Kỹ năng :
- Quan sát tưởng tượng, so sánh và nhận xét khi miêu tả
- Nhận diện và vận dụng được những thao tác cơ bản : quan sát,
tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
3. Thái độ:
- Có ý thức học tập nghiêm túc, yêu mến bộ môn.
4. Năng lực cần đạt:
- Năng lực chung: Sử dụng ngôn ngữ giải quyết vấn đề sáng tạo , tự
học tư duy
- Năng lực chuyên biệt: cảm thụ và quan sát , so sánh trong văn miêu
tả
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
- Đọc, nghiên cứu tài liệu, SGK, SGV, soạn bài.
2. Học sinh:

- Học bài cũ, đọc và chuẩn bị bài mới.
III. QUÁ TRÌNH HOẠT ĐỘNG HỌC CHO HỌC SINH
1. Các hoạt động đầu giờ
a. Kiểm tra bài cũ: (4phút)
* Câu hỏi : Em hiểu thế nào là văn miêu tả ?
* Đáp án: - Văn miêu tả là loại văn giúp người đọc, người nghe
hình dung được những đặc điểm nổi bật của sự việc, sự vật, con người,
phong cảnh…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc,
người nghe.
b. Đặt vấn đề vào mới:
Các em đã hiểu thế nào là văn miêu tả. Song để tả cho hay, chô tốt
cần phải có những kĩ năng, thao tác cơ bản. Vậy đó là những kĩ năng,
thao tác nào ? Tiết học hôm nay chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu


2. Dạy nội dung bài mới:
I. Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả
- Mục tiêu: Đưa ra 3 ví dụ cho học sinh quan sát, tưởng tượng, so
sánh và nhận xét
- Nhiệm vụ: Nắm được thao tác cơ bản cho việc viết văn miêu tả quan
sát, tưởng tưởng, so sánh nhận xét trong văn miêu tả
- Phương thức thực hiện: Hoạt động nhóm, phát vấn
1. Hãy đọc các đoạn văn
- Chiếu siline đoạn văn 1 lên học sinh quan sát
Học sinh đọc đoạn văn
Đoạn 1:
Cái chàng Dế Choắt, ngựời gầy gò và dài lêu nghêu nhý một gã
nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa
lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè,
nặng nề, trông đến xấu. Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc

nào cũng ngẩn ngẩn ngõ ngõ. (Tô Hoài)

? Mỗi đoạn văn trên giúp em hình dung được những đặc điểm nổi bật
gì của sự vật và phong cảnh được miêu tả ?
- Đoạn 1: Tái hiện lại hình ảnh ốm yếu đáng thương, tội nghiệp của
chú Dế Choắt nhằm đối lập với hình ảnh khoẻ khoắn, mạnh mẽ của Dế
Mèn.
- Chiếu siline đoạn văn 2 lên học sinh quan sát


Đoạn 2
Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa
giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, chung quanh mình cũng
chỉ toàn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng
xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan
ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối […]. Dòng sông Năm
Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước
bõi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bõi ếch giữa những
đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước,
trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành
vô tận.
ầm đổ ra biển; cá nước bõi hàng đàn; rừng đước dựng lên cao ngất
- Đặc tả cảnh sông nước Cà Mau

? Đối tượng được miêu tả trong đoạn văn là gì?
=> Cảnh sông nước Cà Mau
? Đoạn văn giúp em hình dung đặc điểm nổi bật gì của cảnh?
=> Cảnh đẹp thõ mộng, mênh mông, hùng vĩ của sông nước Cà
Mau.
- Đặc tả cảnh sông nước Cà Mau

? Câu văn nào thể hiện sự quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét.
Cho biết vai trò của các yếu tố đó trong miêu tả.


=>Quan sát: sông ngòi, kênh rạch chi chít, trời xanh, sắc xanh
cây lá; Tiếng rì rào của những khu rừng xanh; sóng rì rào ; Dòng sông
Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ; cá nýớc bõi hàng đàn;
rừng đước dựng lên cao ngất
=>Tưởng tượng, so sánh: sông ngòi, kênh rạch bủa giăng; cá
nước bơi như người bõi ếch; rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy
trường thành; Tiếng rì rào …không ngớt vọng về trong hõi gió muối
- Giúp người đọc hình dung rõ nét sự mênh mông, hùng vĩ của
cảnh
- Nhận xét: chung quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá
- Thể hiện sự gắn bó và tự hào của người viết đối với cảnh
- Chiếu siline đoạn văn 3 lên học sinh quan sát
Đoạn 3:
Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn lại,
cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bông hoa là
hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến
trong xanh, tất cả đều lóng lánh, lung linh trong nắng. Chào mào, sáo sậu,
sáo đen,… đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống. Chúng nó
gọi nhau, trò chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau, ồn mà vui không thể
tưởng được. Ngày hội mùa xuân đấy!(Vũ Tú Nam)
- Chiếu siline hình ảnh lên học sinh quan sát

? Đối tượng được miêu tả trong đoạn văn là gì?


=> Hình ảnh cây gạo

? Đoạn văn giúp em hình dung đặc điểm nổi bật gì của cảnh?
=> Vẻ đẹp rực rỡ, đầy sức sống của cây hoa gạo vào mùa xuân
? Các câu văn nào thể hiện sự quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận
xét. Cho biết vai trò của các yếu tố đó trong miêu tả.
=>Quan sát: cây gạo sừng sững: hàng ngàn bông hoa, hàng ngàn búp
nõn, tất cả đều lóng lánh, lung linh trong nắng; Chào mào, sáo sậu, sáo
đen,… đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống
- Miêu tả nổi bật của hình ảnh cây hoa gạo vào mùa xuân
- Tưởng tượng, so sánh: cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim; cây
gạo như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn
lửa hồng tươi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh,
Chào mào, sáo sậu, sáo đen gọi nhau, trò chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi
nhau . ->Giúp người đọc hình dung rõ nét vẻ đẹp rực rỡ và tràn đầy sức
sóng của cây gạo vào mùa xuânNhận xét: vui không thể tưởng được.
Ngày hội mùa xuân đấy chung quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh
cây lá
-> Thể hiện tình yêu đối với thiên nhiên, với mùa xuân.
? So sánh đoạn văn bị lược và đoạn nguyên văn
Đoạn 1: Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước (…)đổ ra biển
ngày đêm (…), cá nước bõi hàng đàn đen trũi (…) giữa những đầu
sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước,
trông hai bên bờ,rừng đước dựng lên cao ngất (…)
Đoạn 2: Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra
biển ngày đêm như thác, cá nước bõi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp
xuống nhý người bõi ếch giữa những đầu sóng trắng.Thuyền xuôi
giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ,rừng đước
dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận
? Những chi tiết bị lược bỏ ảnh hưởng như thế nào đến đoạn văn?
=>Các từ, ngữ bị lược bỏ đều là những hình ảnh so sánh liên tưởng
thú vị. Không có những hình ảnh ấy, đoạn văn trở nên chung chung, khô

khan, mất đi sự sinh động, không gợi được trí tưởng tượng cho người
đọc.
2. Bài học
? Vậy theo em để viết được bài văn miêu tả hay cần phải có những
thao tác cơ bản nào ?
- Muốn miêu tả đựơc, trước hết người ta phải biết quan sát, rồi từ
đó nhận xét, liên tưởng, tưởng tượng ví von so sánh ... để làm nổi bật
lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật.
GV: Nhận xét
- Quan sát giúp chọn được những chi tiết nổi bật của đối tượng được
miêu tả


- Tưởng tưởng: so sánh, giúp người đọc hình dung được đối tượng
miêu tả một cách cụ thể, sinh động, hấp dẫn
- Nhận xét: giúp người đọc hiểu được tình cảm của người viết
Hoạt động 2 II. Luyện tập ( tiết 2)
- Mục tiêu: - Biết cách vận dụng những thao tác trên khi viết bài văn
miêu tả
- Tìm và lựa chọn những chi tiết tiêu biểu vào trong đoạn văn
- Nhiệm vụ: Học sinh phải lựa chọn những đạc điểm tiêu biêu , chép lại
- Liên tưởng, so sánh, các hình ảnh, sự vật cho thích họp
- Viết được đoạn văn miêu tả
- Phương thức thực hiện: Thảo luận, phát vấn , giải quyết vấn đề
1. Bài tập 1 (T28) (6 phút)
- Chiếu siline Bài tập 1 lên học sinh quan sát
? Đoạn văn miêu tả cảnh Hồ Gươm, tác giả đã quan sát và lựa chọn
những hình ảnh đặc sắc và tiêu biểu nào ?
- Miêu tả cảnh Hồ Gươm, tác giả đã quan sát và lựa chọn những hình
ảnh rất tiêu biểu và đặc sắc. Những hình ảnh đó là :

+ Mặt Hồ ... sáng long lanh.
+ Cầu Thê Húc màu son ...
+ Đền Ngọc Sơn.
+ Gốc đa già lá xum xuê.
+ Tháp rùa xây trên gò đất giữa hồ.
-> Đó là những đặc điểm nổi bật mà những hồ khác không có.
? Hãy lựa chọn 5 từ ngữ thích hợp để điền vào chỗ trống từ 1-5 trong
ngoặc?
- Những từ ngữ trong ngoặc đều là những từ ngữ chỉ tính chất và đặc
điểm của Hồ Gươm đó là :
(1) : gương bầu dục.
(2) : cong cong.
(3) lấp ló.
(4) cổ kính.
( 5) xanh um.
-> Những từ ngữ khác thay vào đều không thích hơp.
2. Bài tập 2 (T29) (6phút)
- Chiếu siline Bài tập 2 lên học sinh quan sát
? Bài tập 2 yêu cầu chúng ta điều gì ?
- Yêu cầu : Tìm những hình ảnh tiêu biểu đặc sắc đã làm nổi bật vẻ
đẹp cường tráng những rất ương bướng, kiêu căng của Dế Mèn.
? Muốn giải quyết được yêu cầu đó chúng ta phải lưu ý điểm nào?
- Đọc kĩ đoạn văn, tìm những từ ngữ miêu tả Dế Mèn.
? Từ gợi ý em hay làm bài tập 2 ?
- Cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được.


- Đầu to,nổi từng tảng rất bướng.
- Hai răng đen nhánh ... nhai ngoàm ngoạp
- Râu dài ... uốn cong ... hùng dũng ... đưa hai chân lên vuốt râu.

3. Bài tập 3 (T29) (5phút)
- Chiếu siline Bài tập 3 lên học sinh quan sát
? Bài tập 3 có mấy yêu cầu, đó là những yêu cầu nào ?
- Hai yêu cầu :
+ Ghi chép đặc điểm của ngôi nhà hoặc căn phòng em ở.
+ Trong những đặc điểm đó, đặc điểm nào nổi bật nhất.
? Muốn giải quyết được yêu cầu thứ nhất chung ta cần lưu ý điểm nào ?
- Quan sát thật kĩ, tỉ mỉ đặc điểm của ngôi nhà hoặc căn phòng em ở.
Cho học sinh thảo luận theo nhóm 5 phút.
? Em hãy ghi lại những đặc điểm nổi bật của ngôi nhà (căn phòng) em ở
?
* Đặc điểm :
+ Ngôi nhà 2 tầng sơn màu vàng rất đẹp và lộng lẫy (ngôi nhà sàn nhỏ
xinh xinh nằm cạnh đường cái).
+ Ngôi nhà giản dị nhưng rất ấm cúng.
+ Trước cửa có vườn hoa nhỏ 4 màu với đủ các sắc màu.
4. Bài tập 4 (T29) (4phút)
- Chiếu siline Bài tập 4 lên học sinh quan sát
Gọi học sinh đọc bài tập 4.
? Nếu tả lại quang cảnh một buổi sáng trên quê hương em thì em sẽ liên
tưởng , so sánh những hình ảnh và sự vật sau với những gì ?
- Mặt trời : Như một chiếc mâm lửa.
- Bầu trời : Sáng trong và mát mẻ như khuân mặt của bé sau một giấc
ngủ ngon.
- Những hàng cây : như những bức trường thành cao vút.
- Núi đồi : như được thoa một lớp phấn mịn màng.
- Những ngôi nhà : được trang trí lộng lẫy.
5. Bài tập 5 (T29) (5phút)
Đọc yêu cầu bài tập ?
? Từ bài “Sông nước Cà Mau” của Đoàn Giỏi, hãy viết một đoạn văn

tả lại quang cảnh một dòng sông hay khu rừng mà em có dịp quan sát ?
- Đoạn văn : Buổi sáng đất rừng thật là yên tĩnh. Trời không gió những
không khí vẫn mát lạnh. Cái lành lạnh của hơi nước, sông ngòi, kênh
rạch, của đất ẩm và dưỡng khí thảo mộc thở ra từ bình minh. Tất cả như
ngập tràn nhựa sống.
- Sản phẩm
Cho học sinh làm bài tập nâng cao
? Bài tập tích hợp: Tả lại quang cảnh buổi sang trên quê hương em
(tình yêu quê hương)
Giới thiệu về một con sông ở quê em:


Trên đường ra Bắc vào Nam, đến Phú Yên, du khách sẽ ngỡ ngàng
với vẻ đẹp vừa cổ kính vừa bình yên của dòng sông Ba và núi Nhạnnhững hình ảnh thân thương đã trở thành biểu tượng của thành phố bên
bờ biển xanh. Sông Ba bắt nguồn từ dãy Trường Sơn hùng vĩ, chảy theo
hướng tây bắc- đông nam và đổ ra biển Đông qua cửa sông Đà Diễn. Trải
qua hành trình hơn 370km, sông Ba bồi đắp phù sa cho đồng bằng Tuy
Hòa. Ngồi trên thuyền xuôi dòng sông Ba, du khách sẽ cảm nhận được sự
trù phú của những vùng quê Phú Yên. Sông chảy qua những rẫy mía
nương ngô của các dân tộc ít người ở miền núi Sơn Hòa. Sông êm ả trôi
qua những cánh đồng lúa xanh tươi, bát ngát của huyện Phú Hòa. Và
sông rì rào tưới mát cho làng hoa Bình Ngọc của thành phố Tuy Hòa
Dù đi đâu, về đâu, người dân Phú Yên luôn tự hào về sông Ba, núi Nhạn,
biểu tượng của quê hương
- Qua tiết luyện tập đã giúp các em thấy được yếu tố quan trọng của
quan sát , tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. Đồng thời
qua đây cũng giúp chúng ta có kĩ năng viết một bài văn miêu tả hay và
hấp dẫn.
3. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1phút)
- Học thuộc lòng mục ghi nhớ trong sách giáo khoa . Hoàn thiện các

bài tập vào vở bài tập.
- Tập viết các đoạn văn miêu tả (Vận dụng kĩ năng quan sát, tưởng
tượng, so sánh và nhận xét khi viết bài). Tìm các đoạn văn miêu tả ở các
văn bản đã học và chỉ ra những đặc điểm tiêu biểu can những sự vật được
miêu tả.
- Chuẩn bị : Tiết sau luyện nói trước lớp.
* Những kinh nghiệm rút ra sau giờ dạy :
Thời
gian
:
…………………………………………………………………………
Nội
dung
:
…………………………………………………………………………
Phương
pháp
:
……………………………………………………………………..
Ngày 7 tháng 01 năm 2017
Kí duyệt của tổ chuyên môn
Lê Thị Bình