TIỂU LUẬN NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG tác tư TƯỞNG lý LUẬN TRONG QUÂN đội TRƯỚC yêu cầu mới là một vấn đề cấp BÁCH HIỆN NAY

Nâng cao hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận trong quân đội trước yêu
cầu mới là một vấn đề cấp bách hiện nay.
Công tác tư tưởng, lý luận trong quân đội là một bộ phận hữu cơ không thể
tách rời công tác tư tưởng lý luận của Đảng và giữ vị trí rất quan trọng đối với
toàn bộ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội. Trong những
năm qua, dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương, thường xuyên và
trực tiếp là Bộ Chính tri, Ban Bí thư, sự lãnh đạo và chỉ đạo thống nhất của
Đảng uỷ quân sự Trung ương và Bộ Quốc phòng. Công tác tư tưởng, lý luận
trong quân đội có sự chuyển biến tích cực góp phần tạo nên sự thống nhất cao
trong cán bộ chiến sỹ về đường lối chủ trương, chính sách của Đảng và nhà
nước, chủ động giải đáp được nhiều vấn đề cấp bách mà thực tiễn đòi hỏi.
Tuy nhiên, tình hình quốc tế và trong nước hiện nay đang đặt ra cho công
tác tư tưởng, lý luận của Đảng cũng như của quân đội phải vượt qua những thử
thách nghiêm trọng. Điều đó một mặt bắt nguồn từ sự sụp đổ của chủ nghĩa xã
hội ở Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu tạo cơ hội cho chủ nghĩa
đế quốc và các thế lực phản động quốc tế điên cuồng kích động nhằm phủ định
chủ nghĩa xã hội hiện thực và ý thức hệ của nó; các thế lực thù địch - đặc biệt là
các chính trị gia tư sản, cùng các phần tử cơ hội, bất mãn lợi dụng sự kiện này ra
sức tuyên truyền quan điểm chính trị tư tưởng tư sản phản động vào trong nhân
dân và quân đội ta. Mặt khác, đứng trước thực tiễn diễn biến phức tạp của tình
hình, một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân lâm vào trạng thái hoài nghi,
bi quan dao động, mất định hướng tư tưởng. Trong khi đó công tác tư tưởng lý
luận của quân đội tuy đạt được những tiến bộ nhất định về nội dung, hình thức,
phương pháp hoạt động, nhưng vẫn tồn tại không ít hạn chế, chưa thực sự ngang
tầm với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội cách mạng, chính quy,


tinh nhuệ, từng bước hiện đại Chính vì vậy, nâng cao hiệu quả công tác tư
tưởng, lý luận trong quân đội trước yêu cầu mới là một vấn đề cấp thiết hiện
nay.
I- Vai trò, chức năng và hình thức hoạt động chủ yếu của công tác tư tưởng

lý luận trong quân đội.
1- Vai trò của công tác tư tưởng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và
sự nghiệp xây dựng, chiến đấu của quân đội.
Công tác tư tưởng, lý luận của Đảng trong quân đội là một bộ phận của
công tác tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, một mặt cơ bản của công tác
đảng, công tác chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam, là công tác tác động
vào đối với con người, trực tiếp bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị, tư
tưởng, văn hoá, đạo đức cách mạng, phát triển đời sống tinh thần của lực lượng
vũ trang phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ cách mạng và quân đội. Là công tác đấu
tranh trên lĩnh vực tư tưởng văn hoá chống mọi âm mưu thủ đoạn phá hoại của
các thế lực thù địch. Công tác tư tưởng, lý luận luôn là một trong những hoạt
động có vai trò quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và
trong sự nghiệp xây dựng chiến đấu của quân đội.
Khẳng định vai trò quan trọng hàng đầu của công tác tư tưởng, lý luận là
xuất phát từ cơ sở khoa học của chủ nghĩa Mác- Lênin về mối quan hệ biện
chứng giữa tồn tại xã hội với ý thức xã hội. Trong khi khẳng định vai trò quyết
định của tồn tại xã hội, chủ nghĩa Mác - Lênin đồng thời chỉ ra và nhấn mạnh
đến vai trò to lớn của những tư tưởng tiên tiến - tức sự tác động của ý thức xã
hội đối với tồn tại xã hội, sự tác động đó thông qua vai trò của yếu tố con người.
con người đó phải có nhận thức, có hiểu biết, có năng lực tổ chức thực tiễn
...Công tác tư tưởng, lý luận phải làm cho ý thức hệ của giai cấp vô sản giữ vai
2


trò quyết định, chiếm vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần của giai cấp công
nhân, nhân dân lao động và của toàn thể dân tộc. Đó là lý luận chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưuởng Hồ Chí minh, đường lối quan điểm của Đảng. Khi ý thức hệ đã
ăn sâu bám dễ trong giai cấp và quảng đại quần chúng nhân dân lao động thì nó
sẽ tạo ra động lực to lớn của phong trào cách mạng, điều đó như Mác từng
nói:"Lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào
quần chúng". Do đó đối với Đảng cộng sản không những được vũ trang bằng lý

luận tiên phong, mà Đảng còn phải trang bị cho quần chúng lý luận tiên phong
đó, điều đó chính là vai trò của công tác tư tưởng.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
thường xuyên chăm lo đến công tác tư tưởng, những thắng lợi của cách mạng
Việt Nam hơn 70 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng đã chứng minh một cách
sinh động sự đóng góp to lớn của công tác tư tưởng.
Ngày nay, bước sang thời kỳ mới, toàn Đảng, toàn dân tiếp tục thực hiện
hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã
hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá vì mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Nhưng sự nghiệp đó lại
diễn ra trong điều kiện cuộc đấu tranh giữa ta và địch trên lĩnh vực tư tưởng hết
sức phức tạp. Do vậy công tác tư tưởng, lý luận lại càng giữ vai trò đặc biệt quan
trọng.
Trong quân đội, công tác tư tưởng, lý luận là một bộ phận hợp thành của
công tác đảng, công tác chính trị, có nhiệm vụ giáo dục quán triệt chủ nghĩa Mác
- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chủ trương chính sách của Đảng cho
cán bộ chiến sỹ; giáo dục, bồi dưỡng cho cán bộ chiến sỹ phẩm chất chính trị
đạo đức cách mạng; bảo vệ phát triển các giá trị văn hoá tinh thần ...xây dựng

3


nhân cách tốt đẹp của "Bộ đội Cụ Hồ". Đây là một trong những yếu tố quan
trọng nhất, trực tiếp quyết định đến sức mạnh chiến đấu của quân đội. Điều đó
như Lênin từng dạy:" Trong cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tuỳ thuộc
vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường". Mặt khác, ngày
nay trước sự tác động của cuộc chiến tranh vũ khí công nghệ cao; trước yêu cầu
xây dựng quân đội theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện
đại, trong đó lấy xây dựng chính trị làm cơ sở thì công tác tư tưởng lý luận trong
quân đội càng giữ vai trò quan trọng hơn bao giờ hết.

2- Chức năng của công tác tư tưởng lý luận trong quân đội.
Từ vai trò của công tác tư tưởng, lý luận nó chỉ ra chức năng của công tác
tư tưởng lý luận là: Chức năng phát triển lý luận; chức năng bồi dưỡng kiến thức
cho cán bộ đảng viên; chức năng giáo dục chính trị, tư tưởng cho quần chúng
nhân dân; chức năng chiến đấu; chức năng tổ chức. Thông qua các chức năng cơ
bản này mà thực hiện nhiệm vụ, nội dung, biện pháp tiến hành công tác tư tưởng
lý luận trong quân đội.
3- Các hình thức hoạt động chủ yếu của công tác tư tưởng lý luận trong quân
đội.
Là công tác xây dựng con người, do đó công tác tư tưởng lý luận
trong quân đội phải có nội dung toàn diện, có hình thức phong phú, sinh
động hấp dẫn, có những hình thức hoạt động phù hợp với từng đối tượng.
Song có các hình thức hoạt động chủ yếu là: huấn luyện giáo dục lý luận
chính trị; tuyên truyền cổ động; công tác văn hoá văn nghệ.v,v..
II- Thực trạng tình hình tư tưởng và công tác tư tưởng, lý luận trong quân
đội thời gian qua.

4


Tình hình tư tưởng, lý luận và công tác tư tưởng lý luận trong quân đội là một
bộ phận không thể tách rời tình hình tư tưởng và công tác tư tưởng của Đảng, do
đó trên cơ sở những đánh giá của Đảng tại Hội nghị Trung ương 5 (khoá IX),
liên hệ và quy chiếu những nội dung đó đối với quân đội có thể đánh giá và
khẳng định trên những nội dung cơ bản như sau:
Công tác tư tưởng lý luận trong quân đội những năm qua có thể khẳng
định rằng: công tác tư tưởng lý luận đã bám sát nhiệm vụ, bám sát thực tiễn bộ
đội, tập trung nâng cao nhận thức, xây dưng bản lĩnh chính trị, ý chí quyết chiến,
quyết thắng, tinh thần cảnh giác cách mạng; Bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo
đức lối sống; chăm lo đời sống văn hoá tinh thần cho bộ đội, góp phần quan

trọng xây dựng quân đội về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp,
sức mạnh chiến đấu, giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân, củng
cố ngày càng vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong quân đội, bảo đảm cho
quân đội luôn vững vàng, kiên định mục tiêu chiến đấu, là lực lượng chính trị
trung thành của Đảng và nhân dân.
Có thể khái quát thành tựu nổi bật của công tác tư tưởng, lý luận trong
quân đội những năm qua được thể hiện trên những vấn đề cơ bản sau:
Một là: công tác tư tưởng, lý luận đã quán triệt sâu sắc đường lối quan điểm của
Đảng, các nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị, của Đảng uỷ quân sự Trung
ương, chỉ thị công tác đảng, công tác chính trị của Tổng cục Chính trị vào nhiệm
vụ và các mặt hoạt động của quân đội. Công tác tư tưởng lý luận đã luôn luôn đi
đúng quan điểm của Đảng, đúng sự chỉ đạo của cấp trên, giữ vững định hướng
chính trị và nguyên tắc hoạt động.
Hai là: các hoạt động công tác tư tưởng, lý luận được triển khai toàn diện, đồng
bộ; coi trọng chỉ đạo điểm, biết tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm, khâu then
5


chốt, thời điểm quan trọng; thường xuyên hoàn thiện quy chế hoạt động. Không
ngừng đổi mới toàn diện cả nội dung, hình thức, phương pháp và tác phong công
tác, chất lượng hiệu quả ngày càng tăng lên, có ý nghĩa chính trị xã hội ngày
càng sâu sắc.
Ba là: công tác tư tưởng, lý luận đã góp phần củng cố, xây dựng tổ chức đảng,
tổ chức chỉ huy, tổ chức quần chúng ngày càng vững mạnh; phát huy dân chủ,
củng cố kỷ luật, xây dựng mối quan hệ nội bộ, quan hệ quân dân ngày càng bền
vững, góp phần giải đáp những vấn đề bức xúc nảy sinh ở cơ sở, tạo sự chuyển
biến mọi mặt của đơn vị.
Bốn là: công tác tư tưởng lý luận đã góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề lý luận
và thực tiễn về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng an ninh;
xây dựng lực lượng vũ trang về chính trị ...cung cấp nhiều luận cứ khoa học cho

việc xây dựng đường lôí quốc phòng- an ninh và xây dựng lực lượng vũ trang
trong thời kỳ mới.
Năm là: công tác tư tưởng lý luận đã chủ động kiên quyết đấu trạnh trên mặt
trận tư tưởng lý luận chống diễn biến hoà bình, bạo loạn lật đổ, âm mưu phi
chính trị hoá quân đội của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch. Tích cực
đấu tranh ngăn chặn, khắc phục những biểu hiện suy thoái về đạo đức lối sống,
tư tưởng cá nhân chủ nghĩa; trực tiếp góp phần làm trong sạch chính trị tư tưởng
nội bộ của quân đội.
Trên đây là những thành tựu của công tác tư tưởng lý luận trong quân đội
những năm qua, những thành tựu đó có thể được đánh giá như đánh giá của
Đảng tại Hội nghị Trung ương lần năm (khoá IX) là:"chất lượng hiệu quả của
công tác tư tưởng, lý luận được nâng cao một bước, các cấp uỷ đảng đã coi trọng
việc tuyên truyền giáo dục ý thức nâng cao cảnh giác cách mạng, vạch trần các
6


thủ đoạn phá hoại về tư tưởng , góp phần làm thất bại một bước chiến lược "diễn
biến hoà bình" của các thế lực". "tính tích cực năng động sáng tạo của các tầng
lớp nhân dân được phát huy ngày càng rõ trên các lĩnh vực của đời sống xã hội".
Tuy nhiên, công tác tư tưởng lý luận trong quân đội cũng còn bộc lộ những hạn
chế, khuyết điểm cần khắc phục đó là:
Một số cấp uỷ đảng còn biểu hiện chủ quan, giản đơn, chưa quan tâm
đúng mức đến công tác tư tưởng lý luận ; có lúc có nơi còn bị động trong nắm
tình hình tư tưỏng của bộ đội, không kịp thời phát hiện và xử lý những nảy sinh
về tư tưởng ngay từ đầu, để nhiều vụ việc nghiêm trọng sảy ra gây hậu quả xấu.
Tính sắc bén sáng tạo và phương thức hoạt động trên một số mặt công tác tư
tưởng lý luận chưa cao, chưa linh hoạt.
Sự phối hợp giữa công tác tư tưỏng và công tác tổ chức, cán bộ, chính
sách chưa đồng bộ, có lúc, có việc chưa chặt chẽ thiếu hiệu quả. Một bộ phận
cán bộ đảng viên trình độ lý luận, tính nhạy bén và bản lĩnh chính trị chưa tương

xứng vị trí, yêu cầu nhiệm vụ mới; trong cán bộ đảng viên , chiến sỹ còn biểu
hiện mơ hồ mất cảnh giác, cá nhân chủ nghĩa, thiếu trách nhiệm, tư tưởng trung
bình chủ nghĩa, tình hình vi phạm kỷ luật còn kéo dài, chậm được khắc phục.
Đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng lý luận trong quân đội còn nhiều
bất cập, nhiều nơi vừa thiếu , vừa yếu, lại thường xuyên biến động đã làm ảnh
hưởng không nhỏ đến hiệu quả công tác tư tưỏng lý luận trong quân đội thời
gian qua.
Từ thực tiễn công tác tư tưởng lý luận trong quân đội và những thành tựu hạn
chế của nó, có thể rút ra một số kinh nghiệm đó là:

7


Thứ nhất: công tác tư tưởng phải luôn quán triệt sâu sắc các quan điểm tư
tưởng, đường lối của Đảng và Đảng uỷ quân sự Trung ương, nắm vững nguyên
tắc xây dựng quân đội về chính trị; chỉ thị hướng dẫn công tác đảng, công tác
chính trị của cấp trên để triển khai các hoạt động sát, đúng với mục tiêu yêu cầu
và phương hướng đặt ra.Trong hoạt động phải giữ vững định hướng chính trị ,
giữ vững nguyên tắc công tác.
Thứ hai: phát huy sức mạnh của các lực lượng, các tổ chức, các mặt hoạt
động công tác tư tưởng, lý luận, trong đó phải đặc biệt chú trọng xây dựng đội
ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác tưởng lý luận cả về số lượng và chất
lượng đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ được giao. Tích cực chủ động đổi mới toàn
diện cả hình thức, biện pháp, phương thức và tác phong công tác; kịp thời sơ
tổng kết và rút kinh nghiệm, coi trọng chỉ đạo điểm và nhân điển hình.
Thứ ba: phải bám sát diễn biến thực tiễn của cuộc sống xã hội, quân đội,
nắm chắc nhiệm vụ tình hình tư tưởng của bộ đội; hướng về cơ sở, nhạy bén
phát hiện và kịp thời xử lý những nảy sinh về tư tưởng từ cơ sở, tạo sự chuyển
biến mạnh mẽ ở cơ sở, gắn giữa xây và chống, lấy xây làm chính.
Thứ tư: triển khai chỉ đạo phải toàn diện, song phải nắm chắc các mặt,

những nội dụng trọng tâm, trọng điểm, những nhiệm vụ đột xuất, những thời
điểm quan trọng để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tập trung lực lượng dứt điểm,
kịp thời đúng kế hoạch.
Đánh giá về những yếu kém bất cập trong công tác tư tưởng, lý luận trong quân
đội nó có rất nhiều nguyên nhân, nhưng tựu chung lại những nguyên nhân đó
không nằm ngoài những đánh giá của Đảng tại Hội nghị Trung ương lần thứ
năm( khoá IX), đó là:"Đảng ta chưa đặt đúng mức việc chỉ đạo đổi mới nội
dung, phương pháp công tác tư tưởng, lý luận trong giai đoạn mới. Chưa xây
8


dựng được quy chế bảo đảm dân chủ , phát huy tự do tư tưởng trong động lý
luận và công tác tư tưởng. Chậm tăng cường đổi mới công tác xây dựng đội ngũ
cán bộ làm công tác tư tưởng, lý luận. Cơ sở vật chất kỹ thuật, điều kiện làm
việc ở nhiều cơ quan đơn vị làm công tác tư tưởng lý luận còn thiếu thốn lạc
hậu".
III- Phương hướng, nhiệm vụ và những biện pháp nâng cao hiệu quả công
tác tư tưởng, lý luận trong quân đội thời kỳ mới.
Bước vào thời kỳ mới của thế kỷ XXI, đất nước ta tiếp tục đẩy mạnh công
nghiệp hoá, hiện đại hoá vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng,
dân chủ và văn minh. Sự nghiệp đó diễn ra trong bối cảnh tình hình trong nước
và thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, đan xen. Những đặc điểm và nội dung
thời đại vừa tạo ra những thuận lợi và thời cơ lớn cho nước ta trong qúa trình đổi
mới đi lên chủ nghĩa xã hội, đồng thời cũng đặt ra nhiều những thách thức mới
trong quá trình đổi mới, hội nhập, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đã và đang đặt ra nhiều những vấn đề hết sức
phức tạp trước âm mưu thủ đoạn của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản
động trong và ngoài nước; chúng đang tiến hành đẩy mạnh chiến lược "diễn biến
hoà bình" bạo loạn lật đổ đối với cách mạng nước ta một cách quyết liệt hơn.
Tình hình trên đặt ra cho công tác tư tưởng, lý luận những yêu cầu nhiệm vụ rất

nặng nề. Để tiếp tục tăng cường, củng cố trận địa tư tưởng của Đảng trong quân
đội ngày càng vững chắc, đáp ứng yêu cầu chính trị trong thời kỳ mới, đòi hỏi
công tác tư tưởng, lý luận trong quân đội cần nắm vững những vấn đề cơ bản
sau:
1- Phương hướng công tác tư tưởng, lý luận trong những năm tới là:

9


Tiếp tục quán triệt sâu sắc những nội dung cơ bản về đường lối chính trị,
đường lối cách mạng, đường lối quân sự, v.v...của Đảng trong giai đoạn cách
mạng mới được xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 9 và
các nghị quyết Trung ương (khoá IX), song trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận cần
nắm vững những nội dung về phương hướng công tác tư tưởng, lý luận được xác
định trong nghị quyết Trung ương 5 (khoá IX) trên những vấn đề cơ bản như
sau:
Kiên định mục tiêu lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội,
chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, sự lãnh đạo và các nguyên tắc
hoạt động của Đảng; quán triệt đường lối đổi mới, phát huy sức mạnh tổng hợp
của toàn Đảng, toàn dân, từ Trung ương đến cơ sở. Đổi mới mạnh mẽ nội dung
và phương pháp công tác tư tưởng; đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý
luận, góp phàn làm sáng rõ hơn nữa con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước
ta, đồng thời triển khai liên tục và sâu rộng công tác tuyên truyền giáo dục nhằm
phát huy chủ nghiã yêu nước, phẩm chất đạo đức cách mạng, năng lực sáng tạo,
ý chí tự lực tự cường đi đôi với đề cao tinh thần quốc tế chân chính; khơi dậy và
nâng cao ý chí cách mạng tiến công, tinh thần đại đoàn kết dân tộc, quyết tâm
nắm bắt thời cơ, vượt qua thách thức, cổ vũ phong trào thi đua yêu nước, động
viên khí thế và tinh thần chủ động sáng tạo trong lao động học tập và công tác,
thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước vì mục
tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.

Trên cơ sở phương hướng chung của công tác tư tưởng, lý luận được
Đảng xác định tại Hội nghị Trung ương năm (khoá IX), do tính chất, đặc điểm
nhiệm vụ và đối tượng hoạt động trong lĩnh vực quân sự, cho nên đối với quân
đội, ngoài những nội dung trên, cần phải quán triệt và thực hiện tốt những vấn
đề cơ bản sau: đó là nắm vững những quan điểm cơ bản của Đảng về nhiệm vụ
10


cách mạng, nhiệm vụ quốc phòng an ninh và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc được xác
định trong Nghị quyết đại hội IX, nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quân lần thứ
7; tiếp tục đổi mới đồng bộ, toàn diện để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác
tư tưởng theo hướng chiều sâu, sát cơ sở, sát nhiệm vụ, tạo cơ sở phát triển toàn
diện vững chắc. Mặt khác phải nâng cao nhận thức chính trị, tăng cường bản
chất giai cấp công nhân, phẩm chất đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp
luật, kỷ luật quân đội, nắm và dự báo những vấn đề thực tiễn nảy sinh để định
hướng giải quyết công tác tư tưởng kịp thời. Tăng cường đấu tranh chống lại
mọi âm mưu thủ đoạn của kẻ thù chống phá ta trên lĩnh vực tư tưởng văn hoá;
xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị tư tưởng và tổ chức đủ sức hoàn
thành mọi nhiệm vụ được Đảng, nhân dân, dân tộc giao phó trong mọi tình
huống.
2 - Nhiệm vụ của công tác tư tưởng trong quân đội thời gian tới ( theo nghị
quyết Trung ương 5- khoá IX)
- Đẩy mạnh tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận, tiếp tục làm sáng tỏ
hơn lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Phát triển khoa học xã hội và nhân văn góp phần làm sáng tỏ những luận cứ
khoa học và thực tiễn phục vụ việc hoạch định chủ trương, chính sách xây dựng
quân đội, củng cố quốc phòng an ninh, nhất là xây dựng quân đội về chính trị;
phục vụ trực tiếp việc quán triệt và thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới của
Đảng và đấu tranh có hiệu quả trên lĩnh vực lý luận - tư tưởng.
- Tập trung quán triệt quan điểm tư tưỏng nghị quyết Đại hội Đảng toàn

quốc lần thứ IX, gắn chặt với việc quán triệt và thực hiện nghiêm túc các nghị
quyết của Trung ương (khoá IX) và nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần
thứ VII, các nghị quyết của Bộ Chính trị, Đảng uỷ quân sự Trung ương ; xây

11


dựng bản lĩnh chính trị vững vàng; trung thành tuyệt đối với Đảng, với chế độ xã
hội chủ nghĩa; chuẩn bị tốt về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho bộ đội để sẵn
sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao trong bất cứ hoàn
cảnh và điều kiện nào, bảo đảm cho quân đội hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ
cả trước mắt và lâu dài.
- Các hoạt động công tác tư tưởng, lý luận cần tập trung phục vụ nhiệm vụ
huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu, nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh
chiến đấu của quân đội lên một bước cơ bản vững chắc hơn; chuẩn bị mọi mặt
về chính trị tinh thần, phẩm chất đạo đức, ý chí quyết đánh và quyết thắng, mưu
trí sáng tạo, dũng cảm ngoan cường, có niềm tin vào vũ khí trang bị kỹ thuật và
cách đánh của ta, tin tưởng vào thắng lợi trong cuộc chiến đấu của ta chống
chiến tranh vũ khí công nghệ cao của địch.
- Công tác tư tưởng lý luận phải góp phần giáo dục làm cho cán bộ chiến
sỹ trong quân đội xác định rõ kẻ thù, đối tượng tác chiến, có năng lực đấu tranh
làm thất bại chiến lược diễn biến hoà bình, bạo loạn lật đổ "phi chính trị hoá
quân đội" của các thế lực thù địch, trước hết là trên lĩnh vực chính trị tư tưởng,
lý luận. Kiên quyết đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận của Đảng trong
quân đội, đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái, phản động, đi ngược lại lợi
ích của Đảng, của dân tộc, của nhân dân. Đặc biệt xây dựng chính trị nội bộ
trong sạch vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức ; chống mọi biểu hiện
"tự diễn biến", nhất là đối với cán bộ cao cấp, cán bộ chủ trì cấp chiến dịch,
chiến lược, cán bộ ở những cơ quan trọng yếu.
- Chăm lo bồi dưỡng chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa , phẩm chất,

đạo đức, lối sống trong sạch lành mạnh cho cán bộ chiến sỹ; đề cao ý thức độc
lập tự chủ, ý chí tự lực tự cường trong xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng.

12


Kiên quyết đấu tranh chống tiêu cực lạc hậu , chống các hành vi vi phạm kỷ luật,
nhất là những vụ việc nghiêm trọng ảnh hưởng đến bản chất truyền thống "Bộ
đội Cụ Hồ". Khắc phục mọi khó khăn gian khổ cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn
quân đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh
-Trong điều kiện hiện nay khi mà kẻ thù đã và đang dùng mọi âm mưu thủ
đoạn ( kể cả vũ trang và phi vũ trang) nhằm xoá bỏ chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Đặc biệt trên mặt trận tư tưởng và văn hoá, chính trị và tư tưởng, lý luận và
chính trị, tư tưởng, lý luận,v.v... Do đó ngoài những nhiệm vụ chủ yếu trên,
trong điều kiện hiện nay nhiệm vụ của công tác tư tưởng, lý luận phải nâng cao
chất lượng và hiệu quả công tác tuyên truyền cổ động, báo chí xuất bản, phát
thanh truyền hình, văn hoá văn nghệ, thông tin đối ngoại...để báo chí, xuất bản,
phát thanh, truyền hình thật sự là tiếng nói của Đảng, nhà nước, đồng thời là
diễn đàn của cán bộ chiến sỹ, để cán bộ, chiến sỹ thông qua các phương tiện này
thực hiện quyền làm chủ của mình; Báo chí, xuất bản, phát thanh, truyền hình
phải tăng cường những nội dung có tính định hướng chính trị, khẳng định những
thành tựu của công cuộc đổi mới trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong thực
hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ; tích cực và thường xuyên hơn trong đấu
tranh, phê phán các quan điểm thù địch sai trái, nhất là trên các vấn đề "dân chủ"
và "nhân quyền" hiện nay. Các bài viết, bài nói cần tăng sức hấp dẫn, gắn chặt lý
luận với thực tiễn, tăng tính chiến đấu, góp phần xây dựng củng cố lòng tin của
cán bộ, chiến sỹ với công cuộc đổi mới. Đa dạng hoá nội dung và hình thức
thông tin, báo chí, để thông tin báo chí đáp ứng sát hơn nhu cầu thông tin đến
được với đông đảo bạn đọc trong các đơn vị quân đội. Khắc phục các hiện tượng

tiêu cực trong hoạt động báo chí, xuất bản; đồng thời phát huy vai trò và sức
mạnh của văn hoá văn nghệ trong công tác tư tưởng, trong việc xây dựng người

13


quân nhân cách mạng có đủ những đức tính đã được xác định trong Nghị quyết
Trung ương 5 khoá VIII, góp phần xây dựng một xã hội lành mạnh và văn minh.
Công tác văn hoá văn nghệ cần tiếp tục quán triệt tinh thần nghị quyết
Trung ương 5 (khoá VIII) và những quan điểm của Đại hoọi IX về xây dựng nền
văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Đẩy mạnh thực hiện cuộc
vận động xây dựng môi trường văn hoá mới ở các đơn vị cơ sở với chất lượng
và hiệu quả cao hơn, nhằm nâng cao đời sống văn hoá tinh thần của các đơn vị,
góp phần lành mạnh hoá các quan hệ xã hội. Cần nhận thức rằng, xây dựng môi
trường văn hoá mới là một cuộc vận động lớn, có vị trí quan trọng trong xây
dựng quân đội nhân dân vững mạnh là một nội dung hết sức cơ bản trong thực
hiện công tác đảng, công tác chính trị hiện nay.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ công tác tư tưởng, lý luận trong điều kiện hiện
nay, đặc biệt đối với quân đội, do chức năng nhiệm vụ và đối tượng cụ thể là
những cán bộ, chiến sỹ thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu
thắng lợi bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, cần phải nắm
vững và thực hiện tốt các biện pháp cơ bản sau:
3- Những biện pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác
tư tưởng, lý luận trong quân đội điều kiện hiện nay.
- Tăng cường sự lãnh đạo và chỉ đạo của các cấp uỷ đảng và người chỉ
huy về công tác tư tưởng văn hoá. Đây là biện pháp cơ bản đầu tiên nhằm nâng
cao hiệu quả công tác tư tưởng lý luận của Đảng, bởi vì Đảng cộng sản thông
qua công tác tư tưởng để đưa nhân tố tự giác đến quần chúng, nói cách khác
Đảng cộng sản thông qua công tác tư tưởng để phát triển hệ tư tưởng , thông
qua công tác tư tưởng để truyền bá, giác ngộ thức tỉnh họ, động viên họ thực

hiện nhiệm vụ chính trị do Đảng xác định. Do đó trong quân đội vấn đề tăng
14


cường vai trò lãnh đạo của các cấp uỷ đảng và vai trò của người chỉ huy về công
tác tư tưởng lý luận là một nguyên tắc, một yêu cầu và là một biện pháp hàng
đầu không thể thiếu được của việc nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác
tư tưởng, lý luận trong điều kiện hiện nay. Vai trò lãnh đạo và chỉ đạo của các
cấp uỷ đảng và người chỉ huy cần được cụ thể hoá thành các quy chế, quy định
và cơ chế chính sách quản lý các hoạt động liên quan tới lĩnh vực tư tưởng lý
luận; đồng thời phải xử lý kịp thời và nghiêm minh những vi phạm làm ảnh
hưởng đến hiệu quả công tác tư tưởng lý luận trong quân đội hiện nay.
-Phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi lực lượng, mọi phương tiện, mọi tổ
chức trong quân đội tham gia vào việc nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác
tư tưởng lý luận, bởi đây là một lĩnh vực hoạt động rất đa dạng phong phú và
phức tạp , đồng thời nó tác động tới tất cả các đối tượng cán bộ chiến sỹ trong
quân đội, và ở đâu có hoạt động của bộ đội thì ở đó cần phải có hoạt động của
công tác tư tưởng lý luận, chính vì vậy phải phát huy sức mạnh tổng hợp của các
lực lượng, phương tiện để tăng cường chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng
lý luận trong quân đội hiện nay.Trong cấp uỷ có người chuyên trách công tác tư
tưởng, mỗi người đảng viên có trách nhiệm tuyên truyền, giải thích đường lối
chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước; hiểu rõ tâm trạng và làm tốt công
tác giáo dục vận động quần chúng; kịp thời đập tan những luận điệu tư tưởng
phản động của kẻ địch. Nâng cao trách nhiệm tiến hành công tác tư tưởng cho
đội ngũ cán bộ chỉ huy, cán bộ chính trị, cơ quan chính trị, tổ chức đoàn thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức quần chúng trong đơn vị. Đồng thời
phát huy vai trò của các phương tiện thông tin tuyên truyền cả truyền thống và
hiện đaị vào việc nâng cao chất lượng công tác tư tưởng lý luận trong quân đội
hiện nay.

15


-Mở rộng dân chủ, phát huy tự do tư tưởng, khai thác mọi tiềm năng sáng
tạo trong nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận, nêu cao vai trò gương mẫu
của đội ngũ cán bộ đảng viên trong việc nâng cao chất lượng công tác tư tưởng
lý luận. Trong quân đội, trước hết là người chủ trì và cấp uỷ các đơn vị phải thực
hiện nói đi đôi với làm, nói và làm đúng đường lối, chính sách pháp luật nhà
nước. Mỗi cán bộ, đảng viên phải thực sự là tấm gương sáng về mọi mặt cho
quần chúng noi theo. Nêu cao tinh thần tự học tự rèn luyện trong mỗi cán bộ,
đảng viên. Nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình trong các đảng bộ; động
viên để quần chúng đóng góp ý kiến phê bình cán bộ đảng viên
- Tích cực đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ năng lực đội ngũ cán bộ
làm công tác tư tưởng lý luận . Điều này đặt ra cấp thiết bởi công tác tư tưởng lý
luận trong quân đội hiện nay phần lớn diễn ra ở hoạt động giáo dục chính trị tư
tưởng cho bộ đội. Hiệu quả công tác tư tưởng lý luận phụ thuộc phần lớn vào
trình độ đào tạo về lý luận và phương pháp của người cán bộ chính trị. Các đơn
vị cần phải thường xuyên chăm lo bồi dưỡng những phẩm chất năng lực này cho
đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị mình, cần định kỳ mở các lớp tập huấn, bồi
dưỡng kỹ năng, phương pháp và nội dung tiến hành công tác tư tưởng lý luận,
cần phải có kế hoạch bổ sung, đào tạo cho đủ số lượng cán bộ đảm bảo chất
lượng để họ có điều kiện hoàn thành nhiệm vụ được giao.
-Kiện toàn tổ chức, bộ máy, tăng cường đầu tư cho công tác tư tưởng lý
luận trong các đơn vị quân đội. Kiện toàn hệ thống tổ chức bộ máy, định rõ chức
năng, nhiệm vụ, phân công và phối hợp chặt chẽ giữa cấp trên và cấp dưới, giữa
các cơ quan chính trị, tham mưu, hậu cần, kỹ thuật, giữa nhà trường và đơn vị,
khắc phục tình trạng phân tán, trùng lắp, chồng chéo, kém hiệu quả của các cơ
quan và người làm công tác tư tưởng lý luận. Đồng thời tăng dần mức đầu tư về
cán bộ, kinh phí, tạo động lực cho công tác tư tưởng lý luận bằng các chính
16

sách đãi ngộ hợp lý, mặt khác từng bước hiện đại hoá điều kiện làm việc, trang
thiết bị hệ thống thông tin tư liệu trong và ngoài quân đội; trong và ngoài nước.
-Phải đổi mới phương pháp tác phong công tác tư tưởng tư văn hoá, phải
bám sát thực tiễn, bám sát đối tượng, phải dự báo được tình hình chính xác kịp
thời; không bị động trước những tình huống diễn biến phức tạp trong và ngoài
nước, cũng như trong phạm vi từng cơ quan đơn vị. Tổ chức tốt hệ thống nghiên
cứu dư luận xã hội, làm tốt công tác dự báo, đề xuất những giải pháp tiến hành
công tác tư tưởng lý luận có hiệu quả trong từng thời kỳ.
- Rà soát và hoàn chỉnh lại các quy chế, mẫu biểu chỉ đạo và hoạt động
công tác tư tưởng văn hoá từ Tổng cục Chính trị đến các đơn vị cơ sở trong toàn
quân, đồng thời phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng với các cơ quan chức năng trong
và ngoài quân đội cùng sự giúp đỡ của chính quyền địa phương, phát huy sức
mạnh tổng hợp của các binh chủng làm công tác tư tưởng lý luận.
Tóm lại, công tác tư tưởng lý luận trong quân đội trước tình hình mới đã và đang
đặt ra nhiều vấn đề cần phải được đổi mới và kiện toàn cả về nội dung hình thức
và phương pháp tiến hành. Song ở một góc độ tiếp cận của một người nghiên
cứu trên cơ sở quán triệt sâu sắc những nội dung cơ bản tinh thần nghị quyết Đại
hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, đặc biệt là nghị quyết Hội nghị Trung ương lần
thứ 5 (khoá IX). trên đây chỉ là những nội dung cơ bản nhất đề cập đến những
vấn đề cấp thiết hiện nay.Thực hiện tốt những nội dung có tính chất giải pháp đó
chính là đã góp phần nâng cao vai trò công tác tư tưởng lý luận trong quân đội
và thiết thực góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo Tổ quốc Việt
Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình hình mới.

17