ĐẠI CƯƠNG VI SINH vật học

ĐẠI CƯƠNG VI SINH VẬT HỌC


Lớp Dược CQ-Tháng 3/2017


Vi sinh vật nằm ở đâu trong sinh giới?

Collins Dictionary of Biology, 3rd ed. © W. G. Hale, V. A. Saunders, J. P. Margham 2005


Vi sinh vật nhỏ bé
như thế nào?


Lược sử của sự phát triển nghành vi sinh vật học

Alejandra Escobar-Zepeda et al. (2015)


Đối tượng nghiên cứu của vi sinh vật học
•
•
•
•

Vi khuẩn
Virus
Prion
Rickettsia, Chlamydia, Mycoplasma

Đặc điểm của vi sinh vật
•
•
•
•
•
•

Kích thước nhỏ bé
Chuyển hóa nhanh và hấp thu nhiều
Sinh trưởng nhanh và phát triển mạnh
Thích ứng nhanh
Dễ dàng phát sinh đột biến
Nhiều chủng loại và phân bố rộng


Ảnh hưởng của vi sinh vật đến đời sống con người
• Lợi ích của vi sinh vật
–
–
–
–
–
–

Chu trình cacbon và nito → thối rửa
Cố định đạm
Cộng sinh trên da và niêm mạc
Nguyên liệu để sản xuất vaccine

Lên men
Nô hình nghiên cứu về di truyền phân tử, hóa sinh học, …

• Ảnh hưởng có hại
– Bệnh nhiễm trùng
– Ô nhiễm môi trường
– Hủy hoại thức ăn và các sản phẩm sinh học


Những vấn đề hiện nay của vi sinh vật y học
•
•
•
•

Gây các bệnh nhiễm trùng và gây dịch
Vi khuẩn kháng kháng sinh
Virus gây khối u và gây ung thư
Sự ô nhiễm môi trường


Đơn vị phân loại (bacterial taxonoly)
và danh pháp (bacterial nomenclature)


Đơn vị phân loại trên loài
• Giới (Kingdom): giới động vật, giới thực vật
• Ngành (division, phylum)
• Dưới ngành (subdivision)

• Lớp (class)
• Dưới lớp (subclass)

• Bộ (order): -ales (Pseudomonadales)
• Bộ phụ (suborder): -ineae (Rhobacterineae)

• Họ (family): -aceae (Enterobacteriaceae)
• Dưới họ (subfamily): -oideae

• Tộc (tribe): -eae (Escherichieae)
• Dưới tộc (subtribe): -inae

• Giống hoặc chi (genus hoặc genera): Staphylococcus
• Loài (species) là đơn vị phân loại cơ bản nhất là một tên kép
(binomial) gồm tên giống (chi) + tên loài (Staphylococcus aureus)


Đơn vị phân loại dưới loài
• Thứ (variety): Mycobacterium tuberculosis var. hominis
• Dạng (type hoặc forma): Streptococcus pneunoniae type 14
• Chủng (strain): Staphylococcus aureus ATCC 1259


Sự phân loại vi khuẩn (bacterial classification)


Phân loại dựa vào hình thái
•
•
•

•

Đặc điểm nơi phân lập
Đặc điểm hình thái
Đặc điểm nuôi cấy
Đặc điểm sinh lý


Phân loại dựa vào phương pháp phân tử
•
•
•
•

Tỷ lệ các base của DNA
Lai DNA
Lai sinh học
Cấu trúc protein


TẾ BÀO VI KHUẨN


Lớp Dược CQ-Tháng 3/2017


Hình dạng và cách sắp xếp tế bào vi khuẩn
(Bacterial cell shapes and arrangements)

Cấu trúc tế bào vi khuẩn
(Bacterial cell structure)


Nhắc lại về tế bào
Prokaryote và Eukaryote


Cấu trúc tế bào vi khuẩn
Bộ phận bắt buộc

Bộ phận không bắt buộc

•
•
•
•

•
•
•
•
•
•

Thành tế bào (cell wall)
Màng tế bào chất (cell membrane)
Ribosome
Thể nhân

Nang và glycocalix
Tiêm mao (flagella)
Pili
Plasmid
Cấu trúc hạt
Bào tử (spore)


Thành tế bào
• Nhiệm vụ: bảo vệ và giữ vững hình dạng tế bào vi khuẩn
Vi khuẩn Gram dương


Thành tế bào
• Nhiệm vụ: bảo vệ và giữ vững hình dạng tế bào vi khuẩn
Vi khuẩn Gram âm


PP Nhuộm Gram
Hans Christian Joachim Gram (1884)


Cấu trúc khác nhau của thành tế bào ở các vi khuẩn


Cấu trúc protein màng ngoài vi khuẩn Gram âm