BÀI GIẢNG SUY TUYẾN GIÁP

SUY TUYẾN GIÁP


Giảng viên: Ts. Ngô Văn Truyền



Mục tiêu học tập:


Liệt kê được các nguyên nhân gây suy tuyến giáp



Trình bày được những biểu hiện lâm sàng của suy tuyến giáp



Chẩn đoán được suy tuyến giáp



Điều trị được các thể suy tuyến giáp


GIẢI PHẨU TUYẾN GIÁP



Trục hạ đồi – tuyến yêntuyến giáp

THYROTROPIN
RELEASINGHORMONE ( TRH )


Kích thích tế bào thùy trước tuyến yên tổng hợp và phóng thích
TSH



Kích thích thùy trước tuyến yên tiết Prolactin



Nồng độ hormon tuyến giáp điều hòa tiết TRH


TSH trong TRH test


TRH test
 Lấy máu lúc bệnh nhân nằm
 Không cần chuẩn bị đặc biệt
 Xét nghiệm TSH
 Tiêm TM 200µg TRH ở người trưởng thành
 Lấy máu xét nghiệm TSH sau 30 phút
 Kết quả: TSH>25mUI/l +
 fT4

bt → Suy giáp dưới lâm sàng

 fT4 thấp → Suy giáp


Structure of thyroid hormone


THYROID STIMULATING
HORMONE (TSH)
 Tăng số lượng và kích thước tế bào nang giáp
 Tăng phát triển mao mạch của tuyến giáp
 Tăng bắt iod của tế bào tuyến giáp
 Tăng gắn iod vào tyrosin → tạo hormon
 Tăng ly giải thyroglobulin → giải phóng hormon
 Giá trị bình thường: 0.5-4 mU/l(test siêu nhạy)


TỔNG HỢP HORMON TUYẾN
GIÁP



Tổng hợp hormon tuyến giáp gồm 4 giai đoạn
1. Bắt Iod





2. Oxy hóa ion iodur




- Ion iodur → oxy hóa nguyên tử iod

3. Tạo hormon dưới dạng gắn với thyroglobulin





- Iod thức ăn → máu → tế bào tuyến giáp nhờ bơm iod, Iodur tại
tuyến giáp cao gấp trăm lần mô ngoài tuyến giáp
- Perclorat và thiocyanat cản trở bắt iod vì ức chế cạnh tranh bơm
iod

- Iod dạng oxy hóa gắn tyrosin → MIT và DIT
- MIT, DIT sẽ trùng hợp nhau tạo T3, T4 và gắn với thyroglobulin

4. Giải phóng hormon tuyến giáp vào máu


- T3, T4 khuếch tán qua màng tế bào nang giáp và vào mao mạch
quanh nang giáp


Pathways of thyroid hormone
activation and inactivation

TÁC DỤNG CỦA HORMON GIÁP
LÊN SỰ PHÁT TRIỂN CƠ THỂ


Làm tăng tốc độ phát triển cơ thể



Thúc đẩy sự phát triển và trưởng thành của não


TÁC DỤNG LÊN CHUYỂN HÓA
TẾ BÀO


Tăng chuyển hóa các mô trong cơ thể



Tăng tốc độ phản ứng, tăng tiêu thụ và thoái hóa thức ăn



Tăng tổng hợp ATP để cung cấp năng lượng cho hoạt động cơ thể


TÁC DỤNG LÊN CHUYỂN HÓA
LIPID & PROTEIN


Tăng thoái hóa lipid ở mô → tăng acid béo tự do trong máu



Tăng oxy hóa acid béo tự do ở mô



Giảm cholesterol, triglycerit, phospholipid trong máu



Tăng tổng hợp protein → tăng phát triển, khi tăng tiết hormon →
tăng thoái biến


TÁC DỤNG LÊN CHUYỂN HÓA
CARBOHYDRAT


Tăng nhanh thoái hóa glucose ở tế bào



Tăng phân giải glycogen



Tăng tân sinh dường



Tăng hấp thu đường ở đường tiêu hóa



Tăng tiết insulin



Có thể → tăng đường máu


TÁC DỤNG LÊN CƠ QUAN


Tim mạch





Hệ thần kinh, cơ





Giãn mạch ở mô
Tăng nhịp tim & sức co cơ tim do

Kích thích sự phát triển về kích thước và chức năng não
Cơ: tăng tiết → run cơ, giảm tiết → hoạt động cơ chậm chạp

Cơ quan sinh dục



Giảm hormon → mất dục tính ở nam, nhiều kinh ở nử
Tăng hormon → bất lực ở nam, giảm kinh, giảm dục tính ở
nử


HORMON TUYẾN GIÁP






Hormon tuyến giáp lưu hành dưới dạng kết hợp với protein và
dạng tự do
Hormon tự do tham gia hoạt động chuyển hóa
Hormon tự do có tỷ lệ thấp:
 FT4 ~ 0.03% tổng T4 lưu hành
 FT3 ~ 0.3% tổng T3 lưu hành
Phần lớn hormon tuyến giáp gắn với Thyroxine-binding globulin
(TBG)


GIÁ TRỊ BÌNH THƯỜNG HORMON

GIÁP


fT3: 2.0 – 4.2ng/l



fT4: 0.8 – 1.7ng/dl



T3: 0.78 – 1.82µg/l (1.2–2.8nmol/l)



T4: 56 - 123µg/l (72–158nmol/l)



TBG: 13 – 30mg/l ( 220–510nmol/l)



mg/l x 17= nmol/l


SUY GIÁP


Do thiếu hụt hormon tuyến giáp



Bệnh thường gặp, ở nử giới khoảng 2% so với 0.1% ở nam giới



Suy giáp bẩm sinh gặp khoảng 1 trường hợp/5000 ca sinh



Suy giáp dưới lâm sàng gặp khoảng 7.5% ở nử và 3% ở nam giới, tỷ
lệ này tăng theo tuổi


NGUYÊN NHÂN SUY GIÁP


Suy giáp tiên phát chiếm >95% các trường hợp
 Viêm tuyến giáp Hashimoto là nguyên nhân thường gặp
nhất
 Do điều trị:
 Sau phẩu thuật tuyến giáp
 Dùng thuốc kháng giáp
 Dùng iod phóng xạ.
 Thiếu hoặc thừa iod
 Do thiếu men tổng hợp hormon
 Viêm tuyến giáp bán cấp
 Do các chất kháng giáp trong thức ăn

NGUYÊN NHÂN SUY GIÁP (TT)






Suy giáp thứ phát hiếm gặp và thường kèm các biểu hiện khác
của bệnh tuyến yên
 Do tổn thương tuyến yên như:
 U tuyến yên
 Phẩu thuất tuyến yên
 Tổn thương tuyến yên như h/c Sheehan
Suy giáp đệ tam cấp
 Rối loạn chức năng hạ đồi
Suy giáp nguyên nhân đặc biệt
 Rối loạn chức năng hạ đồi
 Bất thường T4 receptor


LÂM SÀNG


Thường ở nử giới



Tuổi thường > 50



Triệu chứng xuất hiện từ từ



Dễ bỏ sót hoặc chẩn đoán nhầm trong giai đoạn sớm



TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG




Triệu chứng chuyển hóa
 Mệt mỏi
 Sợ lạnh
 Tăng cân
Triệu chứng da niêm
 Da khô, giảm tiết mồ hôi
 Lưởi lớn và dầy
 Rụng lông
 Xanh tái
 Rụng tóc
 Phù ngoại vi
 Khàn giọng
 Điếc

LÂM SÀNG ( TT )
 Tim mạch

↓cung lượng tim khi nghỉ do ↓ stroke volume và ↓
tần số tim
 Kéo dài thời gian vòng tuần hoàn (tuần hoàn chậm)
 Giảm tưới máu cho mô
 Giảm tưới máu cho da → da lạnh, tái, nhạy cảm
với lạnh
 Nhịp tim chậm
 Hồi hộp
 Tiếng tim mờ
 Tim to



TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG (tt)


Triệu chứng tim mạch
 Đau vùng trước tim
 Tràn dịch màng tim thường không gây chèn ép tim
 Mặc dù có giảm cung lượng tim nhưng suy tim sung
huyết và phù phổi ít xuất hiện
 Bệnh mạch vành thường xuất hiện trên bệnh nhân
suy giáp, hiện vẩn còn tranh luận về suy giáp gây
bệnh mạch vành. Tăng cholesterol toàn phần, tăng
LDL.c, lipoproteine A, homocysteine có thể tăng
nguy cơ xơ vửa mạch vành trên bệnh nhân suy
giáp