BÀI GIẢNG BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT

BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT


SỐT XUẤT HUYẾT LÀ GÌ







Sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm
cấp tính.
Gây dịch do vi rút Dengue gây nên.
Bệnh lan truyền chủ yếu do muỗi Aedes aegypti
chiếm 95%. Và aedes albopictus chiếm 5%
Bệnh chưa có thuốc đặc trị và thuốc ngừa.
Bệnh lan truyền nhanh làm nhiều người mắc
bệnh cùng một lúc.
Thường gặp ở trẻ em dưới 15 tuổi, xãy ra
quanh năm đặc biệt vào mùa mưa (tháng 6-11)


TÁC NHÂN GÂY BỆNH






Virus Dengue truyền bệnh từ người bệnh

sang người lành qua muỗi Aedes aegypti
(muỗi vằn) đốt.
Virus có 4 típ huyết thanh, có những kháng
nguyên rất giống nhau, có thể gây phản ứng
chéo 1 phần sau khi bị nhiễm 1 trong 4 típ và
có những kháng nguyên đặc hiệu cho riêng
từng típ.
Virus có trong máu người bệnh trong thời gian
bị sốt.


Véc tơ truyền bệnh sốt xuất huyết



Ae. aegypti & Ae. albopictus
Véc tơ chủ yếu: Aedes aegypti
(94%)
Aedes albopictus

Aedes
Aedes aegypti
aegypti
Aedes aegypti


MUỖI VẰN Aedes







Aegypti

Muỗi Aedes aegypti thường sống xung quanh
nhà và trong nhà, gần con người, sinh sản trong
các lu/vại nhân tạo xung quanh nhà, và là vật chủ
trung gian truyền SXH.
Chu kì truyền bệnh SXH là người – muỗi –người.
Chỉ có muỗi cái đốt và hút máu để đẻ trứng do
vậy chỉ có muỗi cái mới truyền bệnh SXH.
Sau khi hút máu người bệnh, muỗi cái có thể
truyền bệnh ngay nếu hút máu người lành hoặc
virus nhân lên ở tuyến nước bọt của muỗi sau đó
8-10 ngày hút máu có thể truyền bệnh.


MUỖI VẰN Aedes








Aegypti

Trong thời gian ủ bệnh này, vi rút nhân lên bên

trong cơ thể muỗi và thâm nhập lên tuyến nước
bọt của muỗi.
Vi rút được truyền vào vào cơ thể người thông
qua tuyến nước bọt của muỗi trong quá trình hút
máu.
Hầu hết tuổi thọ của muỗi vằn không quá 30
ngày.
Chu kỳ phát triển từ trứng đến muỗi trưởng thành
khoảng 11-18 ngày, khi nhiệt độ 29-310 C




NGUỒN BỆNH VÀ ĐƯỜNG TRUYỀN






Người bệnh là ổ chứa virus chính.
Người bệnh nhiễm virus Dengue bị muỗi Aedes
đốt mang virus rồi truyền cho người lành.
Khi bị bệnh do một típ huyết thanh nào đó của
virus Dengue thì sẽ có miễn dịch suốt đời với típ
Dengue đó, nhưng không có miễn dịch với các típ
khác. Do đó, nhiễm virus Dengue có thể bị mắc
tới lần thứ 2 do típ huyết thanh khác gây bệnh.
Người ta ước tính cứ 1 trường hợp SXHD có sốc
vào bệnh viện thì có khoảng 200-500 người bị

nhiễm virus Dengue, đó là hiện tượng tảng băng
nổi (ice-berg epidemiology).



TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG








Thời kỳ ủ bệnh: 3-6 ngày, có thể kéo dài đến 15
ngày.
Thường xuất hiện đột ngột với sốt cao, người
mệt mỏi, nhức đầu, đau sau hốc mắt, đau cơ,
thường kèm theo đau họng, buồn nôn, nôn mửa,
đau vùng thượng vị và tiêu chảy.
Hạ sốt xuất hiện vào ngày thứ 3 đến ngày thứ 8
thường kèm biểu hiện xuất huyết (chấm xuất
huyết dưới da, nốt xuất huyết và chảy máu mũi).
Có thể tiến triển đến xuất huyết tiêu hóa và sốc.


PHÂN ĐỘ LÂM SÀNG







Độ 1: Sốt + Dây thắt (+)
Độ 2: Độ 1 + xuất huyết tự nhiên dưới da hoặc
niêm mạc.
Độ 3: Có dấu hiệu suy tuần hòan, mạch nhanh
nhỏ, hạ huyết áp, da lạnh, bứt rứt, vật vã hoặc
li bì.
Độ 4: Sốc sâu, mạch khó bắt, huyết áp=0.


PHÁT HiỆN BỆNH NHÂN







Khi phát hiện có HS tại lớp học có biểu hiện:
Sốt ( nóng).
Nhức đầu, đau họng, buồn nôn, nôn mửa…
Ban xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng,
chảy máu cam…
Báo ngay cho Trạm y tế và mang trẻ đến trạm y tế
xã, thị trấn.

PHÒNG SXH BẰNG CÁCH NÀO
Muỗi vằn đẻ trứng trong các dụng cụ chứa nước
(lu, thạp, hồ...), trứng nở thành lăng quăng, sau đó
thành nhộng rồi thành muỗi trưởng thành.
 Trứng và nhộng rất khó nhìn thấy. Do đó, diệt lăng
quăng là cáhc phòng sốt xuất huyết dễ làm và rẻ
tiền nhất.
 Lăng quăng gây bệnh SXH chỉ sống ở những nơi
nước sạch
 Muỗi vằn là thủ phạm, L quăng là nguồn gốc SXH
Không có lăng quăng, không có bệnh sốt xuất huyết




photo by J. Gathany



Phương tiện hiện đại làm lan truyền nhanh
vec tơ, mầm bệnh


Nơi sinh sản của
muỗi
Aedes aegypti

Thank
you
Xin cám ơn