Thong tieu y2 hệ BS 2016 2017

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
Khoa Điều dưỡng-Hộ sinh

THÔNG TIỂU
ThS.Nguyễn Thị Thu Hương


Mục tiêu học tập
1.

Trình bày trường hợp áp dụng và không áp dụng thông tiểu

2.

Trình bày tai biến của thông tiểu

3.

Trình bày được các điểm cần chú ý khi đặt thông tiểu

4.

Liệt kê được các bước tiến hành khi đặt thông tiểu


Định nghĩa

Thông tiểu là một thủ thuật đặt một ống thông (bằng cao su nhựa , kim loại ) đưa qua niệu đạo
vào bàng quang để dẫn lưu nước tiểu ra ngoài

Mục đích
1.

Tháo nước tiểu trước khi phẫu thuật ổ bụng, hậu môn trực tràng và trước khi tiến hành một
số thủ thuật can thiệp.

2.

Xác định lượng nước tiểu tồn dư

3.

Tiến hành rửa bàng quang

4.

Tiến hành dẫn lưu nước tiểu

5.

Đưa một số loại thuốc vào bàng quang để điều trị bệnh lý tại bàng quang

6.

Đo lượng nước tiểu một cách chính xác

4


Giải phẫu đường niệu đạo

 Niệu đạo nữ ngắn hơn nam dài trung bình 3-4 cm, thẳng, không có khúc gập góc vì vậy
thường không khó khăn trong lúc đặt ống thông.

 Niệu đạo nam dài hơn nữ, trung bình 16-18 cm, do cấu trúc giải phẫu và liên quan đến cơ
quan kế cận nên nó đươc chia làm nhiều đoạn có nhiều chỗ gấp khúc nên đặt ống thông
khó khăn hơn về mặt kỹ thuật.


Giải phẫu đường niệu đạo nam
 Bắt đầu từ cổ bàng quang đi xuống rồi cong ra trước ôm lấy bờ dưới xương mu, rồi lại cong
xuống dưới để chạy vào vật xốp dương vật đến lỗ niệu đạo ngoài ( lỗ đái ) ở đỉnh qui đầu.

 Về phương diện giải phẫu được chia làm ba đoạn: đoạn tiền liệt, đoạn màng, đoạn xốp.


Đoạn tiền liệt: 2,5 - 3cm



Đoạn màng: 1,2cm di động hay bị rập khi ngã ngồi, ngã ngựa.



Đoạn xốp: 12cm ít di động nên ít bị đứt dập.


Vị trí giải phẫu học của niệu đạo nam


Giải phẫu đường niệu đạo nữ

 Đi từ cổ bàng quang theo hướng chếch xuống dưới đi ra trước song song với âm đạo tận
cùng là lỗ niệu đạo ngoài nằm ở âm hộ

 Niệu đạo thẳng không có gấp khúc  vì vậy ít gặp khó khăn trong lúc đặt ống thông.


Vị trí giải phẫu học của niệu đạo nữ


Trường hợp áp dụng






Bí tiểu
Thông tiểu trước khi mổ, trước khi đẻ
Bệnh nhân hôn mê
Lấy nước tiểu làm xét nghiệm giúp chẩn đoán và điều trị bệnh.


Trường hợp không áp dụng

 Viêm cấp ở niệu đạo.
 Hẹp niệu đạo
 Chấn thương niệu đạo: giập, nát, đứt…
 Tổn thương tiền liệt tuyến, tinh hoàn.

Tình huống

Ông Nguyễn Văn A, 65 tuổi đến phòng cấp cứu vài phút trước đây trong tình trạng không
đi tiểu được. Ông ấy rất lo lắng và khó chịu vì lần đi tiểu cuối cùng của ông ấy cách đây
14 giờ.
Bạn hãy phân tích và trong trường hợp này bạn cần làm gì ???


Đánh giá
1.

Kiểm tra chỉ định của đặt ống thông tiểu và hình thức đặt thông tiểu  Đảm bảo quy trình đúng
khi đặt thông tiểu

2.

Xác định sự cần thiết của vệ sinh vùng hậu môn sinh dục trước khi tiến hành đặt ống thông
tiểu  giảm nhiễm vi khuẩn/ KST

3.

Kiểm tra bộ phận sinh dục  phát hiện biểu hiện của viêm – phù nề.

4.

Đánh giá mức độ hỗ trợ của người bệnh trong quá trình tiến hành đặt ống thông tiểu


Đánh giá
5.

Kiểm tra về ánh sáng cung cấp trong quá trình đặt ống thông tiểu  Mục đích là xác định
xem có cần thiết cung cấp thêm đèn hoặc ánh sáng tập trung cho quá trình đặt ống thông tiểu.

6.

Kiểm tra về tiền sử dị ứng với iod của người bệnh Ngăn ngừa phản ứng dị ứng.

7.

Phát hiện các biểu hiện lo lắng hoặc ngượng ngùng của người trường hợp điều dưỡng là
người khác giới  mục đích cung cấp sự tư vấn và giáo dục sức khỏe cần thiết.


Kết quả mong đợi
 Đặt ống thông tiểu không có tổn thương, gây đau đớn cho người bệnh.
 Điều dưỡng đảm bảo sự vô khuẩn trong suốt quá trình đặt ống thông tiểu.


Dụng cụ đặt thông tiểu
Dụng cụ vô khuẩn
- Khay chữ nhật vô khuẩn : 01
- Ống thông có kích cỡ phù hợp
- Găng tay : 01
- Gạc miếng, gạc củ ấu.
- Toan trải: một bộ
- Khay quả đậu : 01
- Bát kền : 02
- Dầu bôi trơn
- Kìm kocher : 02 chiếc

- Ống đựng nước tiểu làm xét nghiệm (nếu cần )
16


Dụng cụ đặt thông tiểu
Dụng cụ sạch.
- Cồn 70 độ.
- Dung dịch sát khuẩn: Betadine, Povidone Iodine…
- Khay quả đậu : 01
- Tấm nilon : 01
- Bốc đựng nước rửa bộ phận sinh dục : 01
- Bô dẹt : 01
- Xà phòng, nước sạch.

17


Giới thiệu các loại ống thông


Ống thông mềm: Ống thông được chế tạo bằng nhựa, có độ mềm lý tưởng, dưới nhiệt độ
thường không quá mềm đủ để thắng các trở lực tại cơ vòng ngoài, nhưng dưới nhiệt độ cơ
thể chất liệu trở nên mềm hơn. Các ống thường dùng: Nelaton, Foley, Malecot ….

 Ống thông cứng : Ống thông được chế tạo bằng bạc đồng thau mạ kền hoặc thép không rỉ.
Ống thông Guyon, Philips.

18

19


20


21


22


Hình 2. Ống thông



Hình 3. Ống thông Foley

23


Thời gian thực hiện thủ thuật
 Thời gian tiến hành thủ thuật đặt ống thông tiểu khoảng 20 phút
 Tư thế người bệnh trong đặt ống thông tiểu


Đối với người bệnh là nữ: Đặt BN tư thế nằm ngửa, hai chân dạng, chống – tương
tự tư thế sản khoa



Đối với người bệnh là nam: đặt BN nằm ngửa, hai chân duỗi thẳng và hơi dạng.

24


Các nội dung cần thông báo – giáo dục NB
 Giải thích quy trình tiến hành thủ thuật đặt ống thông tiểu cho người bệnh
 Giải thích sự cần thiết của đặt ống thông tiểu
 Giải thích sự cần thiết của vấn đề vệ sinh – vô khuẩn, không được chạm hoặc
động vào khu vực vô khuẩn.

25