Tài liệu THCS PP giao duc KNS 5 (6 2012)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC
KỸ NĂNG SỐNG Ở CÁC TRƯỜNG PT


Những câu hỏi ?
 Làm thế nào để HS thành công học đường?
 KNS có vai trò như thế nào đối với sự thành
công học đường?
 Làm thế nào rèn luyện kỹ năng sống cho học
sinh một cách có hiệu quả ?
 ... ?


Những kết quả nghiên cứu khoa học cho thấy:
 Khoảng 15%-25% HS có khó khăn học đường, có
nguy cơ gặp thất bại học đường

 Đa số HS thất bại học đường không phải vì kém
thông minh mà do thiếu hụt các KNS

Tại sao ?????


Các yếu tố ngăn cản sự thành công?
 Thiếu niềm đam mê
 Thiếu sự tự tin
 Thiếu tính độc lập
 Thiếu sự quyết tâm, sợ mạo hiểm, không sẵn sàng
đương đầu với khó khăn

 Thiếu các chiến lược tư duy hiệu quả
 Thiếu kỹ năng giải quyết vấn đề
... ?
Các yếu tố này đều có nguyên nhân sâu xa từ sự thiếu
hụt các kỹ năng sống: đồng cảm, hợp tác nhóm, tự kiềm
chế, ứng phó giải quyết vấn đề. ...


Khái niệm KNS?
• Là khả năng thực hiện những hành vi thích ứng
tích cực, những cách hành xử hiệu quả, giúp cá
nhân hoà nhập vào môi trường xung quanh (gia
đinh, lớp học, thế giới bạn bè...), giúp cá nhân
hình thành các mối quan hệ XH, phát triển những
nét nhân cách tích cực thuận lợi cho sự thành
công học đường và thành công trong cuộc sống .


KNS là “chìa khoá” để thành công
học đường ?
1. Các KNS liên quan đến tất cả các hoạt động ở
trường học

2. Tất cả HS đều có lợi từ việc học các KNS. Có thể
học các KNS từ những người xung quanh

3. Sự tự tin hình thành từ sự chấp nhận bản thân,

người khác chấp nhận minh; bản lĩnh sáng tạo
hình thành từ chấp nhận mạo hiểm, dấn thân trải

nghiệm... Các phẩm chất này đều có liên quan đến
KNS

4. Học tập có hiệu qủa nhất khi việc học diễn ra

trong trạng thái vui vẻ, giầu tương tác và thực
hành kỹ cái gi được học


Rào
cản

Tiềm
năng của
ta
HS

7


Các KNS đặc biệt quan trọng cho sự thành
công học đường:
•
•
•
•
•
•
•
•

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Kỹ năng giao tiếp
Kỹ năng điều chỉnh nhận thức, hành vi
Kỹ năng kiểm soát/ứng phó với stress
Kỹ năng hợp tác, làm việc theo nhúm
Kỹ năng giải quyết vấn đề
Kỹ năng lắng nghe tích cực
Kỹ năng đồng cảm
Kỹ năng quyết đoán, ra quyết định
Kỹ năng thuyết phục, thương lượng
Kỹ năng thuyết trình
Kỹ năng đặt mục tiêu, lập kế hoạch thực hiện mục tiêu
Kỹ năng đặt câu hỏi?
Kỹ năng học bằng đa giác quan
Kỹ năng tư duy sáng tạo
Kỹ năng khen, chờ tích cực
Kỹ năng suy nghĩ tích cực, duy trì thái độ lạc quan
Kỹ năng thích ứng
Kỹ năng đánh giá và tự đánh giá

• …???


Mô hình dạy và học KNS
• Giai đoạn 1: Khám phá
•
•

•

•

- Tìm hiểu kinh nghiệm/hiểu biết của người học về những
việc hoặc sự kiện đã diễn ra trong cuộc sống
Giai đoạn 2: Kết nối
- Giới thiệu thông tin mới và các kỹ năng liên quan đến
thực tế cuộc sống
Giai đoạn 3: Thực hành
- gồm các hoạt động yêu cầu thực hành kỹ năng mới dưới
sự hướng dẫn (đóng vai, phân tích tình huống, nghiên cứu
trường hợp) và xử lý phân tích để giúp người học tự phản
ảnh và suy nghĩ (cách áp dụng kỹ năng mới vào các tình
huống thực tế trong cuộc sống
Giai đoạn 4: Áp dụng
- Áp dụng các kỹ năng mới học được trong lớp học và bên
ngoài phạm vi lớp học, liên kết với các tình huống thực
trong cuộc sống trong đó có sự tương tác với bạn bè, gia
đình và cộng đồng
…???

Mô hình CLB giáo dục kỹ năng sống
Các loại hình CLB này thường gồm:

• Câu lạc bộ tuổi teen;
• Câu lạc bộ học sinh thanh lịch
• Câu lạc bộ bạn gái
• Câu lạc bộ hùng biện
• …..
• Câu lạc bộ thể thao
• …?


CLB giáo dục kỹ năng sống
Mục tiêu
• Giáo dục kỹ năng sống nhằm giúp mỗi học
sinh phát triển hài hòa, toàn diện về nhân cách.
• Cung cấp cho mỗi học sinh những kiến thức
cần thiết về kỹ năng sống để các em sống sao
cho lành mạnh, hạnh phúc và có ý nghĩa.
• Giúp các em hiểu, trải nghiệm kỹ năng sống từ
các câu hỏi, các bài tập, tình huống đời thường
của chính các em


Hình thức tổ chức các hoat động CLB HS
Hình thức tổ chức linh hoạt

• Tọa đàm, hội thảo, diễn đàn, sinh hoạt chủ đề, thảo
•

•
•
•

luận nhóm… về một đề tài đã được lựa chọn.
Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về lịch sử/danh nhân
văn hóa…
Tổ chức các cuộc thi hùng biện theo chủ đề/tự
do...
Tổ chức các cuộc thi đấu thể thao (bóng đá, bóng
bàn, cầu lông…),
Tổ chức các cuộc thi nấu ăn, cắm hoa, trang
điểm…

• Tổ chức các cuộc thi thời trang/ khiêu vũ…


Mô hình CLB giáo dục kỹ năng sống
Phương pháp
•
•
•

Tạo cơ hội cho HS thể hiện
Tổ chức các hoạt động cho HS trải nghiệm
Giao nhiệm vụ theo nhóm để HS tương tác
(chọn lựa các nhiệm vụ phù hợp với nhu cầu
tâm lý lứa tuổi.

GD KNS trong chương trình
dựa vào năng lực của Anh Quốc
Hợp tác nhóm

Tư duy bình
luận/phê
phán

Tự quản

Suy nghĩ
sáng tạo

Tham gia
hiệu quả

Nêu vấn đề và
giải quyết vấn đề


5 NGUYÊN TẮC GD KNS
(Nguyên tắc 5 chữ T)
• Tương tác
• Trải nghiệm
• Tiến trình
• Thay đổi hành vi
• Thời gian


5 NGUYÊN TẮC GD KNS (tiếp)

• Tương tác: KNS không thể được hình thành qua việc

•
•
•
•

nghe giảng & tự đọc tài liệu. Cần t/c cho HS tham gia
các HĐ và tương tác với GV và với nhau trong quá trình
GD
Trải nghiệm: Người học cần được đặt vào các tình
huống để trải nghiệm & thực hành
Tiến trình: GD KNS ko thể hình thành trong “ngày một,
ngày hai” mà đòi hỏi phải có cả quá trình
Thay đổi hành vi: MĐ cao nhất của GD KNS là giúp
người học thay đổi hành vi theo hướng tích cực.
Thời gian: GD KNS cần thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc và
thực hiện càng sớm càng tốt.


Phương pháp GD KNS
Các phương pháp:
- Kể chuyện
- Thảo luận nhóm
- Đóng vai
- Xử lí tình huống
- Nghiên cứu trường hợp điển hình
- Tổ chức trò chơi
- Dự án
- ….

VD: CLB giao tip ng x tui
Ch : k nng ng x trong giao tip
teen

Tinh huống:
Bạn có một ngời bạn khác giới khá thân thiết. Một

lần bố mẹ không có nhà... bạn rủ ngời bạn đó về nhà
minh chơi. Mẹ bạn về bất chợt, tỏ ra rât khó chịu...
đã mắng bạn, rồi đuổi ngời bạn kia ra khỏi nhà và
cấm bạn không đợc chơi với ngời đó. V chuyện này
bạn bị bạn bè tẩy chay. Vậy bạn sẽ ứng xử thế nào?

ý nghĩ của bạn
.....................
.....................
.....................

Cách ứng xử của bạn
.......................
.......................
.......................


VD: CLB giao tip ng x tui
teen
Ch : k nng ng x trong quan h bn
bố ?

Tinh huống:

Ngời bạn thân của bạn bỗng nhiên lạnh
nhạt, xa lánh hoặc cắt đứt mọi quan hệ với
bạn mà không đa ra bất kỳ lý do nào. Bạn
cũng đợc biết ngời đó còn có những nhận
xét thiếu thiện cảm về bạn và thờng tìm
cách để tránh giáp mặt với bạn. Bạn sẽ ứng
xử thế nào ?
ý nghĩ của bạn
.....................
.....................
.....................

Cách ứng xử của bạn
.......................
.......................
.......................


KỸ NĂNG SUY NGHĨ
TÍCH CỰC, DUY TRÌ THÁI ĐỘ
LẠC QUAN

20


Vòng xoáy thất bại/
vòng lặp thành công
Niềm tin

Niềm tin

Niềm tin

Niềm tin


Vòng xoáy thất bại
Kết quả kém

0% khả năng
được tận dụng

Niềm tin:
“cho dù tôi cố gắng đến đâu…
thi tôi vẫn kém ?

Hành động:
Ngủ, xem phim,
chơi game…


Vòng lặp thành công
Kết quả
“Tốt”

Niềm tin:
“Tôi có thể đạt được…
điểm cao ?

99% khả năng

Hành động:
Tự giác,
nỗ lực học…

được tận dụng


Hãy bắt đầu thành công bằng việc
thay đổi niềm tin của bạn

• Niềm tin có sức mạnh phi thường
• Hãy thay thế những niềm tin sai lệch
bằng niềm tin hợp lý hữu ích hơn


Thay đổi niềm tin của bạn để khởi
đầu sự thành công
5 niềm tin của người thành công:
- Để thành công tôi nhất định phải thay đổi
- Không có thất bại, chỉ có bài học kinh nghiệm
- Nếu mọi người làm được, tôi cũng làm được
- Học chính là chơi – tìm ra niềm vui, sự đam
mê trong việc học
- Linh hoạt, năng động, chủ động làm cuộc
sống của bạn thành công hơn