BAI 30 VE SINH TIEU HOA (1)

NĂM HỌC 2015 - 2016

SINH HOÏC 8


KIỂM TRA BÀI CŨ
Những đặc điểm cấu tạo nào của ruột non giúp nó đảm
nhiệm tốt vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng?. Gan giữ
những vai trò gì trong quá trình tiêu hóa ở ở cơ thể người?.

•Cấu tạo ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ:
+ Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp
+ Có nhiều lông ruột cực nhỏ.
+ Mạng lưới mao mạch máu dày đặc ( kể cả ở lông ruột)
+ Ruột dài: tổng diện tích bề mặt hấp thụ đạt đến 500m 2
•* Gan: Tham gia điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu
được ổn định, đồng thời khử độc cho cơ thể.


BÀI 30

VỆ SINH TIÊU HÓA


NỘI
NỘIDUNG:
DUNG:
I. Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa
II. Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi tác
nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hóa có hiệu
quả

I / CÁC TÁC NHÂN CÓ HẠI CHO HỆ TIÊU HÓA
Có rất nhiều tác nhân có thể gây hại cho hệ tiêu hóa ở
những mức độ khác nhau:
- Răng có thể bị hư hại khi trong thức ăn đồ uống hay kem
đánh răng thiếu chất Canxi và Fluor, hoặc do vi khuẩn lên
men nơi vết thức ăn còn dính lại tạo môi trường axít làm
hỏng lớp men răng và ngà răng.


-Dạ dày và tá tràng có thể bị viêm loét bởi hoạt động của
vi khuẩn Helicobacter pylori kí sinh ở dưới lớp niêm mạc
của những cơ quan này.
- Các đoạn ruột khác nhau cũng có thể bị viêm do nhiễm
độc dẫn đến rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy. Các chất độc
có thể do thức ăn ôi thiu, do vi khuẩn tả, thương hàn …
hay kí sinh trùng amíp tiết ra.

LOÉT DẠ DÀY

HELICOBACTER - PYLORI


- Các tuyến tiêu hóa có thể bị viêm do các loại vi khuẩn,
virút kí sinh gây ra. Gan có thể bị xơ ( tế bào gan bị thoái
hóa và thay vào đó là mô xơ phát triển) do viêm gan tiến
triển, hay do tế bào gan không được cung cấp đủ chất
dinh dưỡng, hoặc do tế bào gan bị đầu độc và hủy hoại
bởi rượu, các chất độc khác.

XƠ GAN DO RƯỢU

UNG THƯ GAN


- Hoạt động tiêu hóa còn có thể bị ngăn trở và giảm hiệu
quả do giun sán sống kí sinh trong ruột( chúng có thể
gây tắc ống mật, tắc ruột và cướp mất một phần chất dinh
dưỡng của cơ thể). Các trứng giun sán thường dính trên
bề mặt rau, củ không được rửa sạch và có thể sẽ lọt vào
ruột khi ta ăn uống.

GIUN ĐŨA

GIUN KIM

GIUN MÓC


- Hoạt động tiêu hóa và hấp thụ có thể kém hiệu quả do ăn uống
không đúng cách như:
+ Ăn vội vàng không nhai kĩ; ăn không đúng giờ, đúng bữa; ăn thức
ăn không hợp khẩu vị hay khẩu phần ăn không hợp lí.
+ Tinh thần lúc ăn không được vui vẻ, thoải mái, thậm chí căng
thẳng.
+ Sau khi ăn không được nghỉ ngơi mà phải làm việc ngay.


-Hoạt động thải phân cũng có thể gặp khó khăn ( chứng

táo bón) do một số nguyên nhân chủ yều sau:
+ Ăn khẩu phần ăn không hợp lí: quá nhiều tinh bột và
Prôtêin nhưng lại quá ít chất xơ ( có nhiều trong rau
xanh).
+ Ăn uống quá nhiều chất chát ( có trong ổi xanh, hồng
xanh, nước trà..)


Các
Sinh
Vật

Tác
nhân

Cơ quan hoặc hoạt động Mức độ ảnh hưởng
bị ảnh hưởng

Vi
khuẩn

Răng

Hư răng,sâu răng

Dạ dày

Bị viêm , loét

Giun,

sán

Ruột

Rối loạn tiêu hóa,
tiêu chảy

Các tuyến tiêu hóa ( gan)

Bị viêm, bị xơ

Ruột

Bị tắc

Các tuyến tiêu hóa ( mật) Bị tắc
Chế
Không
Độ ăn đúng
uống cách

Cơ quan tiêu hóa
Hoạt động tiêu hóa, hấp
thụ

Dạ dày và ruột bị mệt
mỏi
Bị rối loạn hoặc kém
hiệu quả.

I / CÁC TÁC NHÂN CÓ HẠI CHO HỆ TIÊU HÓA

- Vi khuẩn: gây hại cho răng, dạ dày, ruột
và các tuyến tiêu hóa tạo môi trường
axít làm hỏng men răng, viêm loét dạ
dày…
- Giun sán : Gây tắc ruột và ống dẫn mật
- Ăn uống không đúng cách và khẩu phần
ăn không hợp lý: Cơ quan tiêu hóa bị
viêm, bị mệt mỏi; hoạt động tiêu hóa và
hấp thụ kém hoặc bị rối loạn


Thực phẩm còn sống và tái có nguy cơ chứa nhiều nang sán

Sán xơ mít và đầu sán

SÁN LÁ GAN


DỪA VÀ RAU SAM TRỊ GIUN SÁN RẤT TỐT

LÁ MƠ LÔNG
TRỊ KIẾT LỊ


HẠT DƯA, HẠT BÍ ĐỎ RANG; LỰU VÀ QUẢ CAU TRỊ GIUN SÁN RẤT TỐT

II / CÁC BIỆN PHÁP BẢO VỆ HỆ TIÊU HÓA KHỎI
CÁC TÁC NHÂN CÓ HẠI VÀ ĐẢM BẢO SỰ TIÊU
HÓA CÓ HiỆU QUẢ:

THẢO LUẬN
1/ Thế nào là vệ sinh răng miệng đúng
cách?
2/ Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh?.
3/ Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp cho
sự tiêu hóa đạt hiệu quả cao?.


- Vệ sinh răng miệng đúng cách sau khi ăn để
bảo vệ răng và các cơ quan khác trong khoang
miệng.

CHẢI RĂNG ĐÚNG CÁCH VỚI BÀN CHẢI VÀ KEM ĐÁNH RĂNG


- Ăn uống hợp vệ sinh để tránh các tác nhân gây hại
cho các cơ quan tiêu hóa

Rau củ phải rửa thật kỹ trước khi chế biến

RỬA TAY THẬT SẠCH


TRẢ LỜI

1/ Thế nào là vệ sinh răng miệng đúng cách?

Đánh răng sau khi ăn và trước khi đi ngủ bằng
bàn chải mềm và kem đánh răng có chứa Ca và F.
Chải răng đúng cách như đã học ở Tiểu học
2/ Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh?.
- Ăn chín, uống sôi, không ăn thức ăn bị ôi thiu.
- Không để ruồi nhặng đậu vào thức ăn.
- Rau sống, trái cây tươi phải rửa kỹ trước khi ăn


TRẢ LỜI

3/ Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp cho
sự tiêu hóa đạt hiệu quả cao?.
- Ăn chậm, nhai kỹ giúp thức ăn được
nghiền nhỏ, thấm đều dịch tiêu hóa.
- Ăn đúng giờ, đúng bữa, thức ăn hợp khẩu
vị, bầu không khí vui vẻ : sự tiết dịch tiêu
hóa tốt hơn và quá trình tiêu hoá đạt hiệu
quả.
- Nghỉ ngơi sau khi ăn để tạo điều kiện cho
hệ tiêu hóa tập trung làm việc; sự tiêu hóa
hiệu quả hơn


II / CÁC BIỆN PHÁP BẢO VỆ HỆ TIÊU HÓA
KHỎI CÁC TÁC NHÂN CÓ HẠI VÀ ĐẢM BẢO
SỰ TIÊU HÓA CÓ HIỆU QUẢ:

- Vệ sinh răng miệng sau khi ăn.
-Ăn uống hợp vệ sinh.

-Thiết lập khẩu phần ăn hợp lý.
-Ăn uống đúng cách; ăn chậm, nhai kỹ,
ăn đúng giờ đúng bữa, tạo bầu không
khí vui vẻ; Nghỉ ngơi thoải mái sau bữa
ăn.


TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI SAU
1/ Vì sao những tài xế lái xe đường dài hay bị
đau dạ dày?.
2/ Vì sao không ăn bữa tối quá no, không ăn
kẹo trước khi đi ngủ?.
3/ Trong thói quen ăn uống, em có những thói
quen nào chưa tốt?


•
•
•
•

Học bài, trả lời các câu hỏi SGK – trang 44
Đọc mục em có biết
Đọc trước bài mới
Tìm hiểu về tiêm phòng dịch bệnh ở trẻ em và
một số bệnh khác.