Bài tập cá nhân kế toán tài chính (27)

Học viên:

Trịnh Thanh Hưng

Lớp:

GaMBA01.M06

Giáo viên hướng dẫn:

Ths. Phan Trung Kiên

Hà Nội, tháng 06/2009


Financial Accounting

CÂU HỎI TÌNH HUỐNG
Công ty SUDEWINDOW là doanh nghiệp sản xuất cửa nhôm kính có khả năng chống
tiếng ồn rất tốt. Công ty có nhà máy sản xuất ở Bình Dương. Phòng nghiên cứu thị trường của
công ty sau một thời gian nghiên cứu có đưa ra đề xuất với giám đốc về phương án mở rộng hoạt
động tại thị trường phía Bắc.Theo nghiên cứu của Phòng này, thị truờng phía Bắc còn có mức cầu
rất cao về sản phẩm này.
Để mở rộng hoạt động kinh doanh công ty phải huy động thêm vốn từ cổ đông. Báo cáo tài
chính của công ty cho thấy năm 2007 công ty có lãi sau thuế là 1,23 tỷ đồng. Năm 2008 công ty
đang có lỗ là 203,5 triệu đồng. Khoản lỗ này của công ty một phần rất lớn là do thị trường bất
động sản năm 2008 đóng băng dẫn đến cầu của thị trường sản phẩm của công ty giảm hẳn. Hơn
nữa, nguyên vật liệu của công ty mua vào để sản xuất tăng giá rất nhanh do Nhà nước tăng thuế
nhập khẩu đối với mặt hàng này. Ngoài ra, công ty còn có một lượng lớn hàng tồn kho do có một
lô hàng khách hàng APPA gặp khó khăn về mặt tài chính nên chưa ký hợp đồng chính thức. Công
ty APPA là khách hàng thường xuyên của công ty SUDEWINDOW. Giám đốc của APPA đã gọi

điện trực tiếp cho giám đốc của SUDEWINDOW và hứa là sẽ mua hàng của công ty ngay khi huy
động được vốn. Đơn đặt hàng ban đầu của APPA có giá trị 452 triệu đồng. Công ty còn có một
lượng lớn hàng tồn kho trị giá 276 triệu bán cho công ty Nam Phương đang bị trả lại nhưng hàng
chưa về nhập kho. Hiện nay, công ty SUDEWINDOW đang áp dụng phương pháp kế toán hàng
tồn kho theo phương pháp Nhập sau xuất trước. Ngoài ra, vào đầu năm 2009 khi công ty chuẩn bị
công bố thông tin cho cổ đông, có một vụ hỏa hoạn ở khu nhà máy ở Bình Dương.
Yêu cầu:
1. Công ty SUDEWINDOW sẽ có xu hướng khai tăng hay khai giảm lợi nhuận, tăng hay giảm
nợ phải trả. Tại sao?
2. Công ty có những xử lý cụ thể nào để có thể đạt được số liệu kế toán phù hợp với việc huy
động vốn. Với mỗi xử lý cụ thể về mặt kế toán, hãy nêu rõ những giả định cần thiết.
3. Giả thiết rằng, nhà quản lý đã yêu cầu kế toán tiến hành những xử lý kế toán theo hướng
có lợi cho doanh nghiệp. Hãy phân tích những chuẩn mực trong hạch toán có liên quan và
chỉ ra những vi phạm trong việc chuẩn bị báo cáo (nếu có)

Trịnh Thanh Hưng
Lớp GaMBA01.M06

1


Financial Accounting

BÀI LÀM
Công ty SUDEWINDOW có nhà máy sản xuất tại Bình Dương chuyên sản xuất cửa nhôm
kính có khả năng chống tiếng ồn rất tốt. Năm 2007, thị trường bất động sản phát triển rất mạnh,
các khu đô thị mới mọc lên như nấm, nhà chung cư cao cấp cũng được xây dựng rất nhiều, do đó,
sản phẩm cửa nhôm kính của Công ty cũng được cung cấp cho thị trường này rất nhiều, lợi nhuận
trong năm 2007 rất cao. Để mở rộng quy mô hoạt động sản xuất kinh doanh, Công ty đã tiến hành
nghiên cứu thị trường và đưa ra phương án mở rộng hoạt động tại thị trường phía Bắc. Theo

nghiên cứu của Công ty thì thấy rằng, thị trường khu vực này có nhu cầu rất cao về sản phẩm cửa
nhôm kính này.
Để mở rộng hoạt động kinh doanh công ty phải huy động thêm vốn từ cổ đông. Báo cáo tài
chính của công ty cho thấy năm 2007 công ty có lãi sau thuế là 1,23 tỷ đồng. Năm 2008 Công ty
gặp rất nhiều khó khăn, hiện tại Công ty ước tính lỗ trong năm 2008 khoảng 203,5 triệu đồng. Tuy
nhiên, Ban giám đốc công ty vẫn tiến hành xem xét các vấn đề để mở rộng hoạt động kinh doanh
của Công ty ra phía Bắc. Tình hình tài chính của Công ty được xem xét, phân tích cẩn thận để đưa
ra quyết định có nên huy động thêm vốn cổ đông hay không để phục vụ cho việc mở rộng sản
xuất.
Năm 2008 là một năm khủng hoảng đối với toàn bộ nền kinh tế thế giới. Việt Nam là một
trong các nước cũng bị ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng này. Thị trường bất động sản đóng băng,
các nguyên vật liệu nhập khẩu thì tăng giá rất nhanh những tháng đầu năm do nhà nước điều chỉnh
thuế nhập khẩu, lãi suất ngân hàng biến động hàng ngày và chiều hướng đi lên cao. Các yếu tố này
đã cấu thành lên một khoản lỗ không nhỏ cho Công ty trong năm 2008 là 203,5 triệu đồng.
Với nhu cầu là phải mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh ra phía Bắc, bài toán được đặt ra
cho Ban giám đốc Công ty là cần phải huy động thêm vốn. Nhưng với một Báo cáo tài chính của
năm 2008 không được sáng sủa nên Ban giám đốc cũng đang cân nhắc việc này. Liệu các cổ đông
khi nhìn thấy báo cáo này có đồng ý góp vốn vào Công ty hay không không? Và Công ty cần phải
đưa ra các phương án kinh doanh hiệu quả để thuyết phục các cổ đông, đồng thời kế toán cũng cần
xử lý một số nghiệp vụ để Báo cáo tài chính năm 2008 đẹp hơn, có tính thuyết phục cổ đông cao
hơn.
Để có được một báo cáo tài chính tốt phục vụ cho mục đích huy động vốn, làm tăng giá cổ
phiếu của công ty hoặc vay ngân hàng thì các nhà quản lý khó có lựa chọn nào khác hơn là tìm
những thủ thuật phù phép báo cáo tài chính, làm cho lợi nhuận của Công ty tăng lên và giảm các
khoản nợ phải trả. Tuy nhiên, những thủ thuật này chỉ là biện pháp đối phó nhằm tạo ra ảo tưởng
công ty đang làm ăn phát đạt. Vì thế, một khi nhà đầu tư phát hiện doanh nghiệp thiếu minh bạch

Trịnh Thanh Hưng
Lớp GaMBA01.M06

2


Financial Accounting
trong cung cấp thông tin, hậu quả sẽ khó lường. Lấy Enron làm ví dụ, chính kỳ vọng quá lớn của
thị trường đã đẩy các nhà lãnh đạo Enron tới hành vi gian lận tài chính. Sau khi bị phanh phui, giá
trị của Enron nhanh chóng bị tụt xuống dưới mức 1 tỷ USD so với giá trị thực khoản 30 tỷ và kết
cục sau cùng là phá sản. Các mà phù phép Báo cáo tài chính chủ yếu thông qua các ước tính kế
toán, các chính sách ghi nhận doanh thu và chi phí.
Phù phép báo cáo tài chính thông qua các ước tính kế toán thường sử dụng như sau: Trong
quá trình lập báo cáo tài chính, các công ty thường sử dụng rất nhiều các ước tính kế toán (Accrual
earnings management) có ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận trong kỳ của công ty. Vì không có một
tiêu chuẩn chính xác về giá trị các ước tính này, nên nó được xem là một công cụ đắc lực để phù
phép lợi nhuận. Một số thủ thuật làm tăng mức lợi nhuận thường gặp như giảm mức khấu hao,
giảm mức dự phòng, giảm giá hàng tồn kho, giảm dự phòng nơ khó đói, không ghi nhận chi phí
khi tài sản bị giảm giá xuấng dưới giá trị thuần, vốn hoá các khoản chi phí không đủ điều kiện
(như vốn hóa chêch lệch tỷ giá hối đoái,... Thủ thuật phù phép lợi nhuận dựa trên các ước tính kế
toán thực chất không làm tăng lợi nhuận mà chỉ đơn thuần chuyển lợi nhuận của kỳ sau sang kỳ
hiện tại. Hậu quả tất yếu là lợi nhuận các năm sau sẽ bị giảm. Để tiếp tục đáp ứng kỳ vọng ngày
càng cao của thị trường, báo cáo tài chính các năm tiếp theo cũng phải được phù phép. Tuy nhiên,
càng về sau, mức lợi nhuận cần phù phép càng lớn khiến cho việc sử dụng các ước tính kế toán trở
lên vô hiệu. Đến khi “giấy không thể gói được lửa”, khủng hoảng là điều khó tránh khỏi.
Như vậy, để chế biến ra một Báo cáo tài chính đẹp hơn, có tính thuyết phục cao hơn cho
các cổ đông mà vẫn hợp pháp, tuân thủ các Chuẩn mực kế toán quả là không khó, tùy thuộc vào
lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh của từng Công ty.
Trở lại tình huống của bài tập, Công ty sẽ tiến hành xử lý các nghiệp về mặt kế toán với
mục đích làm cho lợi nhuận của Công ty có xu hướng tăng lên và giảm các khoản nợ phải trả. Từ
đó sẽ làm cho Báo cáo tài chính năm 2008 của Công ty đẹp hơn, có tính thuyết phục cao hơn để
các cổ đông xem xét góp vốn cho Công ty.
Trước tiên Công ty phải rà soát lại mọi hoạt động kinh doanh trong năm 2008. Kiểm tra lại

các đơn đặt hàng của khách hàng và các nhà cung cấp đầu vào thường xuyên. Trong tình huống
trên, Công ty có một số nghiệp vụ cần xem xét để điều chỉnh để tăng lợi nhuận như sau:
Thứ nhất là: Xem xét Đơn đặt hàng của Công ty APPA có giá trị là 452 triệu đồng. Công
ty APPA là khách hàng thường xuyên của Công ty SUDEWINDOW, tuy nhiên cùng trong bối cảnh
nền kinh tế khủng hoảng nên Công ty APPA cũng gặp rất nhiều khó khăn về tài chính. Giám đốc
của APPA đã gọi điện trực tiếp cho giám đốc của SUDEWINDOW và hứa là sẽ mua hàng của
công ty ngay khi huy động được vốn. Do vậy, để tăng lợi nhuận của Công ty thông qua việc ghi
Trịnh Thanh Hưng
Lớp GaMBA01.M06

3


Financial Accounting
nhận được khoản doanh thu này trước thời điểm 31/12/2008 thì Giám đốc Công ty
SUDEWINDOW phải đến thoả thuận với Công ty APPA là sẽ bán chịu cho Công ty APPA số hàng
trên và cho Công ty APPA nợ tiền hàng sang năm 2009. Như vậy, Công ty sẽ ghi tăng được một
khoản doanh thu là 452 triệu đồng, tuy nhiên đây cũng không phải là toàn bộ lợi nhuận của Công
ty, đến đây kế toán có thể không ghi giá vốn hàng bán của khoản này hoặc ghi một phần để tăng tỷ
lệ lãi gộp của khoản này lên.
Thứ hai là: Công ty Nam Phương trả lại hàng với giá trị là 276 triệu đồng, tuy nhiên hàng
chưa về kho của Công ty. Do số hàng này chưa về tới kho nên Công ty có thể điều chỉnh lại biên
bản bàn giao hàng và phiếu xuất kho trước thời điểm khoá sổ kế toán 31/12/208 và thoả thuận với
Công ty Nam Phương là sẽ trả tiền trong năm 2009 với số tiền là 276 triệu đồng. Với nghiệp vụ
ngày thì doanh thu của Công ty không bị ghi giảm đi một khoản tương ứng dẫn tới là lợi nhuận
Công ty cũng tăng lên một phần tương ứng như trên.
Từ hai nghiệp vụ trên đã được xử lý, Công ty SUDEWINDOW đã làm tăng doanh thu bán
hàng lên 728 triệu đồng cũng góp phần vào việc tăng lợi nhuận cho năm 2008.
Thứ ba là: Do giá nguyên liệu đầu vào có xu hướng tăng cao, do vậy phương pháp kế toán
tính giá hàng xuất kho là rất quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí kinh doanh trong kỳ

qua đó ảnh hưởng gián tiếp tới lợi nhuận. Hiện tại Công ty đang áp dụng phương pháp kế toán
hàng tồn kho nhập sau xuất trước (LIFO). Phương pháp này không phù hợp với Công ty trong năm
vừa qua do giá cả mặt hàng nguyên liệu nhập vào cao ảnh hưởng đến giá vốn của hàng tồn kho
trong năm cao. Vì vậy Công ty nên điều chỉnh lại phương pháp tính hàng tồn kho theo phương
pháp nhập trước xuất trước(FIFO).Việc thay đổi lại phương pháp kế toán hàng tồn kho FIFO sẽ
giúp cho Công ty có thể tính được ngay trị giá vốn hàng xuất kho từng lần xuất hàng, do vậy đảm
bảo cung cấp số liệu kịp thời cho kế toán ghi chép các khâu tiếp theo cũng như cho quản lý. Giá
vốn của hàng tồn kho sẽ tương đối sát với giá thị trường của mặt hàng đó. Vì vậy chỉ tiêu hàng tồn
kho trên báo cáo kế toán có ý nghĩa. Tuy nhiên, phương pháp này có nhược điểm là làm cho doanh
thu hiện tại không phù hợp với những khoản chi phí hiện tại. Theo phương pháp này, doanh thu
hiện tại được tạo ra bởi giá trị sản phẩm, vật tư, hàng hoá đã có được từ cách đó rất lâu. Đồng thời
nếu số lượng chủng loại mặt hàng nhiều, phát sinh nhập xuất liên tục dẫn đến những chi phí cho
việc hạch toán cũng như khối lượng công việc sẽ tăng lên rất nhiều. Nhưng trong hoàn cảnh của
Công ty hiện nay, thì phương pháp này rất phù hợp sẽ giúp cho Công ty có giá vốn hàng bán thấp
và lợi nhuận tăng.
Thứ tư là: Sang đầu năm 2009 khi Công ty chuẩn bị công bố thông tin báo cáo tài chính
cho các cổ đông thì có một vụ hoả hoạn xảy ra tại nhà máy Bình Dương. Về mặt nguyên tắc thì vụ
hoả hoạn đã xảy ra thì Công ty vẫn phải thông báo tuy nhiên Công ty nên thông báo về thiệt hại
Trịnh Thanh Hưng
Lớp GaMBA01.M06

4


Financial Accounting
của vụ hoả hoạn ở mức thấp nhất và công bố tiền bồi thường bảo hiểm của vụ hoả hoạn. Cùng với
việc công bố thông tin trên thì Công ty cũng nên điều chỉnh lại ngày công bố báo cáo tài chính
trước ngày công bố thông tin vụ hoả hoạn. Như vậy các cổ đông sẽ nhìn thấy được tình hình tài
chính của Công ty một khả quan hơn cho năm tài chính vừa qua.
Qua một số nghiệp vụ kế toán nên điều chỉnh lại Báo cáo tài chính của Công ty năm 2008

đã phù hợp để quyết định việc huy động vốn thêm của các cổ đông. Tuy nhiên năm 2008 đã qua và
2009 đã đến với tình hình kinh tế càng khó khăn hơn thì Công ty SUDEWINDOW cần cân nhắc
kỹ lại việc mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.
Nhìn từ góc độ của người quản lý, đây cũng là các kỹ thuật để “phù phép” báo cáo tài
chính cho phù hợp với điều kiện của Công ty hiện nay. Tuy nhiên việc “vận dụng” các số liệu trên
không ảnh hưởng đến lợi ích của các cổ đông đã góp vốn nhưng nó đã vi phạm một số Chuẩn mực
kế toán trong hạch toán có liên quan, cụ thể như sau:
Thứ nhất: Khi Công ty ghi nhận khoản doanh thu 452 triệu đồng từ việc bán chịu cho
Công ty APPA. Theo IAS số18 và VAS số 14 – Doanh thu và thu nhập khác, Doanh thu được ghi
nhận trên cơ sở chắc chắn, đồng thời phải xác định được công việc đã hoàn thành tại ngày lập báo
cáo và xác định được chi phí phát sinh để hoàn thành nghiệp vụ bán hành này. Như vây, Nêu theo
IAS số18 và VAS số 14 – Doanh thu và thu nhập khác, thì Công ty chưa thể ghi nhận doanh thu
của khoản dự kiến bán hàng cho APPA. Còn trong trường hợp hai bên đã thỏa thuận được với nhau
và làm các hồ sơ chứng từ khống thì nghiệp vụ này có thể được xem như là hình thức gian lận
trong kế toán.
Thứ hai: Khi nhận được yêu cầu của Công ty Nam Phương trả lại hàng với số tiền là 276
triệu đồng, công ty chưa ghi nhận ngay vào Báo cáo tài chính như một khoản giảm trừ doanh thu
và ghi tăng giá trị hàng tồn kho việc chưa ghi nhận khoản chi phí này là vi phạm nguyên tắc kế
toán thận trọng. Cũng như ảnh hưởng tới chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 – Thu nhập khác liên
quan đến hàng bán trả lại.
Thứ ba: Công ty thay đổi chính sách kế toán đối với hàng tồn kho, chuyển từ phương pháp
hạch toán hàng tồn kho LIFO sang FIFO, Theo IAS 8 và VAS 29 – Thay đổi chính sách kế toán,
ước tính kế toán và các sai sót, thì khi Công ty thay đổi các chính sách kế toán phải thuyết minh
trong BCTC và nêu cụ thể của việc thay đổi đó ảnh hưởng như thế nào tới BCTC.

Trịnh Thanh Hưng
Lớp GaMBA01.M06

5

Financial Accounting
Thư tư: Vào đầu năm 2009, khi Công ty chuẩn bị công bố thông tin cho cổ đông, có một
vụ hỏa hoạn tại khu nhà máy ở Bình Dương. Theo IAS 10 và VAS 23 – Các sự kiện phát sinh sau
ngày kết thúc kỳ kế toán năm, thì thông tin cháy Nhà máy này phải được trình bày trên BCTC,
phải ước tính ảnh hưởng về tài chính, hoặc lý do không thể ước tính được các ảnh hưởng này, và
đây là thông tin làm cho tình hình tài chính của Công ty xấu đi.
Qua phân tích các yếu tố nêu trên, theo quan điểm của tôi tại thời điểm này Công ty không
nên mở rộng sản xuất mà phải duy trì sản xuất hiện có. Đồng thời đề xuất các phương pháp bán
hàng có hiệu quả hơn, quảng cáo, giới thiệu sản phẩm để thị truờng phía Nam vẫn có chỗ đứng cho
sản phẩm của Công ty. Cho đến khi nền kinh tế nước ta ổn định dần thì Công ty sẽ nghiên cứu,
quyết định tiếp cho việc mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.
Như vây, Báo cáo tài chính dùng để tổng hợp tình hình về tài sản, công nợ và kết quả hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ kế toán, nó cung cấp các thông tin kinh tế, tài
chính chủ yếu cho việc đánh giá tình hình và thực trạng của doanh nghiệp, là căn cứ quan trọng
giúp cho lãnh đạo doanh nghiệp kiểm tra, giám sát và điều hành hoạt động của doanh nghiệp. Kế
toán tài chính có thể áp dụng chuyên môn nghiệp vụ kế toán để xử lý và cung cấp các thông tin tài
chính đáp ứng mục tiêu có lợi nhất cho doanh nghiệp, nhưng phải tuân thủ theo các quy đinh
chung của các Chuẩn mực kế toán quốc tế cũng như các Chuẩn mực kế toán của Việt Nam. Một
doanh nghiệp muốn quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh tốt đòi hỏi phải có những người làm
công tác kế toán giỏi về chuyên môn nghiệp vụ và nắm vững các chuẩn mực kế toán, đồng thời
những người lãnh đạo doanh nghiệp cũng phải am hiểu về các quy đinh này để vận dụng một cách
linh hoạt và có hiệu quả nhất cho từng mục tiêu và cho từng thời kỳ hoạt động của doanh nghiệp.

Trịnh Thanh Hưng
Lớp GaMBA01.M06

6

Financial Accounting
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Chuẩn mực kế toán quốc tế
2.Chuẩn mực kế toán Việt Nam
3.Chế độ kế toán Việt Nam
4.Kế toán tài chính – Công cụ ra quyết định quản lý. Chương trình đào tạo Thạc sĩ Quản trị
kinh doanh quốc tế. Tài liệu lưu hành nội bộ.
5.Kinh tế quản lý. Chương trình đào tạo Thạc sĩ Quản trị kinh doanh quốc tế. Tài liệu lưu
hành nội bộ.
6.Nguyên lý kinh tế học. Chương trình đào tạo Thạc sĩ Quản trị kinh doanh quốc tế. Tài
liệu lưu hành nội bộ.

Trịnh Thanh Hưng
Lớp GaMBA01.M06

7