Bài tập tài chính kế toán số (9)

NGUYỄN THỊ THANH BÌNH

M0511

KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

BÀI KIỂM TRA HẾT MÔN KẾ TOÁN TÀI CHÍNH
HỌC VIÊN NGUYỄN THỊ THANH BÌNH
LỚP M0511
’’Anh, chị hãy chỉ ra và giải thích những vi phạm nguyên tắc và chuẩn mực kế toán cụ thể trong mỗi
tình huống sau đây, đồng thời, đưa ra cách giải quyết, khắc phục các vi phạm đó:
I. Tình huống 1:
Nhân viên kế toán của khách sạn Liti ghi nhận doanh thu cho thuê phòng nghỉ ngay khi trên hệ thống phần
mềm quản lý cập nhật thông tin về việc đặt trước phòng của khách. Được biết, các phòng cho thuê trong
mùa hè thường được khách đặt trước khoảng 1 năm so với thời điểm khách hàng chính thức sử dụng và 1
tháng trước khi đến, khách hàng cần đặt trước 30% số tiền thuê phòng dự kiến.
Khẳng định: Nhân viên kế toán của khách sạn Liti ghi nhận doanh thu như trên là sai vì:
Theo chuẩn mực kế toán số 01” chuẩn mực chung”. Tình huống vi phạm một số nguyên tắc cơ bản
của kế toán Việt Nam đó là:
- Nguyên tắc phù hợp: Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau. Khi ghi nhận một khoản
doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng có liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó. Chi phí
tương ứng với doanh thu gồm chi phí của kỳ tạo ra doanh thu và chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phải
trả nhưng liên quan đến doanh thu của kỳ đó.
Do vậy trong tình huống 1 này thì việc Nhân viên kế toán của Khách sạn Liti ghi nhận doanh thu cho thuê
phòng nghỉ ngay khi trên hệ thống phần mềm quản lý cập nhật thông tin về việc đặt trước phòng của khách
đây đã vi nguyên tắc phù hợp vì để ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương
ứng có liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó. Trong trường hợp này là chưa xác định được chi phí liên
quan.
- Nguyên tắc thận trọng: Thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế
toán trong các điều kiện không chắc chắn. Nguyên tắc thận trọng đòi hỏi: Doanh thu và thu nhập chỉ được
ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả năng thu được lợi ích kinh tế, còn chi phí phải được ghi nhận

khi có bằng chứng về khả năng phát sinh chi phí. Như vậy trong tình huống này thì kế toán viên có thể ghi
nhận doanh thu khi khách hàng đã đặt cọc 30%. Việc này hoàn toàn phù hợp tình hình thực tế.
Đây là tình huống thuộc phạm vi chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 “ Doanh thu và thu nhập khác”
Theo tình huống này thì khách sạn Liti kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ do vậy theo như chuẩn mực số 14
thì vấn đề có liên quan đến Doanh thu cung cấp dịch vụ.
Doanh thu của giao dịch về cung cấp dịch vụ được ghi nhận khi kết quả của giao dịch đó được xác định một
cách đáng tin cậy. Trường hợp giao dịch về cung cấp dịch vụ liên quan đến nhiều kỳ thì doanh thu được ghi
nhận trong kỳ theo kết quả phần công việc đã hoàn thành vào ngày lập Bảng Cân đối kế toán của kỳ đó. Kết
quả của giao dịch cung cấp dịch vụ được xác định khi thỏa mãn tất cả bốn (4) điều kiện sau:
(a) Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn;
(b) Có khả năng thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch cung cấp dịch vụ đó;
(c) Xác định được phần công việc đã hoàn thành vào ngày lập Bảng Cân đối kế toán;
(d) Xác định được chi phí phát sinh cho giao dịch và chi phí để hoàn thành giao dịch cung cấp dịch vụ đó.
Kết luận: Việc ghi nhận doanh thu như trên của nhân viên kế toán khách sạn Liti là sai vì đã vi phạm về
nguyên tắc phù hợp và nguyên tắc thận trọng. Bên cạnh đó việc hạch toán như vậy còn vi phạm vào điều
kiện ghi nhận doanh thu. Việc hạch toán ghi nhận ngay vào doanh thu như trên ảnh hưởng đến báo cáo kết
quả sản xuất kinh doanh cụ thể là ảnh hưởng chỉ tiêu lợi nhuận. Ngoài ra còn ảnh hưởng đến việc hạch toán
chi phí. Lợi nhuận thì bằng Doanh thu trừ Chi phí, ghi sai doanh thu sẽ dẫn đến tính sai lợi nhuận. kế đến,
bởi vì chi phí sẽ được xác định phù hợp với doanh thu trong một kỳ kinh doanh, ghi sai doanh thu sẽ dẫn
đến ghi sai chi phí và tính sai lợi nhuận. Trong trường hợp nhân viên kế toán đó đã hạch toán thì cần phải có
bút toán điều chỉnh giảm doanh thu để đảm bảo các chỉ tiêu Doanh thu, Lợi nhuận và Chi phí được chính
xác trong kỳ kế toán đó.

1


NGUYỄN THỊ THANH BÌNH

M0511

KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

Biện pháp khắc phục: Trong trường hợp kế toán viên đã ghi nhận vào doanh thu trong năm đó mà thực tế
chưa đáp ứng được các điều kiện để ghi nhận là doanh thu thì Kế toán viên đó phải ghi giảm ngay doanh thu
trong năm đó.
Phương hướng giải quyết vấn đề trong thực tế nếu gặp phải tình huống trên là:
Khách có thể ước tính doanh thu cung cấp dịch vụ khi thỏa thuận được với bên đối tác giao dịch những điều
kiện sau:
(a) Trách nhiệm và quyền của mỗi bên trong việc cung cấp hoặc nhận dịch vụ thông qua Hợp đồng dịch vụ
hai bên cụ thể;
(b) Giá thanh toán;
(c) Thời hạn và phương thức thanh toán.
Để ước tính doanh thu cung cấp dịch vụ, doanh nghiệp phải có hệ thống kế hoạch tài chính và kế toán phù
hợp. Khi cần thiết, doanh nghiệp có quyền xem xét và sửa đổi cách ước tính doanh thu trong quá trình cung
cấp dịch vụ.
II. Tình huống 2:
Công ty cổ phần Holly mua sắm một số dây chuyền sản xuất có thời gian sử dụng dự kiến khoảng 10 năm.
Các dây chuyền này có hệ thống chân đế cần cố định với sàn bê tông của nhà xưởng. Sau khi lắp đặt hoàn
thành, bộ phận quản lý của công ty nhận thấy các dây chuyền này không thể bán lại được, do vậy, toàn bộ
chi phí đầu tư cho các dây chuyền được hạch toán toàn bộ vào chi phí của năm hiện hành.
Khẳng định: Công ty hạch toán toàn bộ chi phí đầu tư cho các dây chuyền vào chi phí của năm hiện hành là
sai.
Tình huống vi phạm một số nguyên tắc cơ bản của kế toán Việt Nam đó là:
Công ty cổ phần Holly không tuân thủ nguyên tắc phù hợp và nguyên tắc thận trọng của kế toán.
Cũng theo nguyên tắc phù hợp đã đề cập ở trên thì việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với
nhau. Khi ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng có liên quan đến
việc tạo ra doanh thu đó và ở tình huống này thì ta thấy việc hạch toán toàn bộ cho phí đầu tư của các dây
chuyền vào chi phí của năm hiện hành là trái với nguyên tắc phù hợp. Vì rằng các dây chuyền sản xuất có
thời gian sử dụng dự kiến khoảng 10 năm. Vậy câu hỏi đặt ra như sau: Doanh thu trong năm hiện hành
được tạo ra có tương ứng với số chi phí đầu tư cho các dây chuyền sản xuất này không?

Chuẩn mực số 01 “ Chuẩn mực chung”
Ghi nhận chi phí:
- Chi phí sản xuất kinh doanh và chi phí khác được ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
khi các khoản chi phí này làm giảm bớt lợi ích kinh tế trong tương lai có liên quan đến việc giảm bớt tài sản
hoặc tăng nợ phải trả và chi phí này phải xác định đợc một cách đáng tin cậy.
- Các chi phí được ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh phải tuân thủ nguyên tắc phù hợp
giữa doanh thu và chi phí.
Khi lợi ích kinh tế dự kiến thu được trong nhiều kỳ kế toán có liên quan đến doanh thu và thu nhập khác
được xác định một cách gián tiếp thì các chi phí liên quan được ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt động
kinh doanh trên cơ sở phân bổ theo hệ thống hoặc theo tỷ lệ.
- Một khoản chi phí được ghi nhận ngay vào Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ khi chi phí đó
không đem lại lợi ích kinh tế trong các kỳ sau.
Chuẩn mực số 03 “ Tài sản cố định hữu hình “
Tiêu chuẩn ghi nhận tài sản cố định hữu hình:Các tài sản được ghi nhận là tài sản cố định hữu hình phải thỏa
mãn đồng thời tất cả bốn (4) tiêu chuẩn ghi nhận sau:
(a) Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó;
(b) Nguyên giá tài sản phải được xác định một cách đáng tin cậy;
(c) Thời gian sử dụng ước tính trên 1 năm;
(d) Có đủ tiêu chuẩn giá trị theo quy định hiện hành.
Như vậy dây chuyền sản xuất của Công ty Holly hoàn toàn thoả mãn các điều kiện ghi nhận tài sản cố định
hữu hình.
2


NGUYỄN THỊ THANH BÌNH

M0511

KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

Công ty cổ phần Holly mua sắm một số dây chuyền sản xuất có thời gian sử dụng dự kiến khoảng 10 năm.
Như vậy công ty đã hoạch định thời gian sử dụng hữu ích dự kiến là 10 năm. Vấn đề ở đây hoàn toàn mâu
thuẫn với việc hạch toán toàn bộ Tổng chi phí đầu tư vào chi phí trong năm hiện hành. Mà đã là tài sản cố
định hữu hình và có thời gian sử dụng hữu ích thì phải tiến hành tính khấu hao cho tài sản đó tương ứng với
lợi ích mà tài sản cố định hữu hình đó mang lại trong suốt thời gian sử dụng.
TSCĐ hữu hình thường là bộ phận chủ yếu trong tổng số tài sản và đóng vai trò quan trọng trong việc thể
hiện tình hình tài chính của doanh nghiệp, vì vậy, việc xác định một tài sản có được ghi nhận là TSCĐ hữu
hình hay là một khoản chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ sẽ có ảnh hưởng đáng kể đến báo cáo kết quả
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Kết luận: Việc hạch toán như trên là sai vì đây là các dây chuyền sản xuất có thời gian sử dụng dự kiến
khoảng 10 năm. Như vậy việc hạch toán như vậy không có cơ sở vì chưa xác định được doanh thu thì làm
sao hạch toán toàn bộ chi phí đầu tư các dây chuyền vào năm hiện hành. Mà thực tế thì hệ thống dây chuyền
này mang lại lợi ích trong nhiều kỳ kế toán ( khoảng 10 năm ) như vậy một lần nữa lại khẳng định là Công
ty cổ phần Lolly đã vi phạm yếu tố cơ bản là khách quan; thận trọng và trọng yếu.
Việc hạch toán như trên ảnh hưởng đến Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Cụ thể là làm tăng
chi phí, giảm lợi nhuận và cũng ảnh hưởng đến thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp cho Nhà nước.
Biện pháp khắc phục: Lập bút toán điều chỉnh giảm chi phí của năm đó trong báo cáo sản xuất kinh doanh.
Công ty phải ghi nhận vào Chi phí trả trước sau đó phân bổ chi phí cho nhiều kỳ kế toán. Chi phí được phân
bổ tương ứng với doanh thu tạo ra trong từng kỳ.
Phương hướng giải quyết vấn đề trong thực tế nếu gặp phải tình huống trên là:
- Ghi nhận là tài sản cố định hữu hình trong kỳ hiện tại.
- Hạch toán vào chi phí trả trước: ghi nhận đây là nguồn lực đã hao phí trong kỳ hiện tại, nhưng chưa được
ghi nhận là chi phí kỳ hiện tại hoặc ghi nhận một phần chi phí nhưng phải tương ứng với doanh thu trong
năm hiện hành.
- Nên phân bổ một cách có hệ thống Tổng chi phí đầu tư của toàn bộ các dây chuyền sản xuất trong suốt thời
gian sử dụng hữu ích dự kiến là 10 năm.
III. Tình huống 3:
Công ty cổ phần Elly hoạt động trong ngành xây dựng. Để chứng minh tình hình tài chính tốt hơn nhằm tìm
kiếm lợi thế trong kinh doanh, đấu thầu, công ty có xu hướng trình bày Bảng cân đối kế toán cao hơn thực
tế, bằng cách đưa vào báo cáo này cả những tài sản cá nhân của các chủ sở hữu như sổ tiết kiệm, bất động

sản thuộc sở hữu cá nhân đang dùng để thế chấp cho các khoản vay của công ty.
Khẳng định: Công ty đưa những tài sản cá nhân thuộc sở hữu cá nhân đang dùng để thế chấp cho các khoản
vay của công ty tại Ngân hàng vào mục tài sản của bảng cân đối kế toán là sai vì Công ty cổ phần Elly
không tuân thủ nguyên tắc lập và trình bầy Báo cáo tài chính.
Vi phạm các yêu cầu cơ bản của Kế toán Việt Nam như trung thực, khách quan, đầy đủ, tin cậy, dễ
hiểu, hợp lý, có thể so sánh được .
Thứ nhất: Công ty đã vi phạm các yêu cầu đối với thông tin kế toán. Thông tin đưa vào Báo cáo không trung
thực ( Lấy tài sản thuộc sở hữu cá nhân để đưa vào làm tài sản của công ty ) Từ đó làm cho Báo cáo tài chính
của Công ty bị sai lệch về mặt thông tin cho người xem Báo cáo tài chính đó.
Thứ hai: Vi phạm vào yếu tố khách quan ( Cụ thể là các thông tin và số liệu kế toán phải được ghi chép và
báo cáo đúng với thực tế, không bị xuyên tạc, không bị bóp méo) Nhưng thực tế Công ty đã không làm như
vậy, cố ý xuyên tạc thông tin để tìm kiếm lợi thế trong kinh doanh, đấu thầu.
Thứ ba: Báo cáo không đủ độ tin cậy cho người sử dụng thông tin.
Yêu cầu kế toán quy định như trung thực, khách quan, đầy đủ, tin cậy, dễ hiểu, hợp lý, có thể so sánh được
phải được thực hiện đồng thời. Ví dụ: Yêu cầu trung thực đã bao hàm yêu cầu khách quan; yêu cầu kịp thời
nhưng phải đầy đủ, dễ hiểu và có thể so sánh được.
Vi Phạm giả định chung của kế toán: Tính độc lập của các thực thể kinh doanh. Các thực thể kinh doanh
phải độc lập với tài sản, vốn của các chủ sở hữu. Các thực thể kinh doanh phải lập báo cáo kế toán trong đó
phản ánh tình hình kinh tế của chính các thực thể đó.
Vi phạm nguyên tắc: Nguyên tắc khách quan ( Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh phải được phản ánh khách
3


NGUYỄN THỊ THANH BÌNH

M0511

KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

quan, đầy đủ, trung thực, số liệu kế toán phải có thể kiểm tra được ).

Trong tình huống này thì Công ty đã vi phạm vào chuẩn mực số 01 của Kế toán Việt Nam.
Kết luận: Việc hạch toán như trên là sai vì Thứ nhất: Vi phạm các yêu cầu cơ bản của Kế toán Việt Nam;
Thứ hai: Vi Phạm giả định chung của kế toán Việt Nam; Thứ ba: Vi phạm nguyên tắc kế toán Việt Nam.
Việc hạch toán như trên ảnh hưởng đến Bảng cân đối kế toán của Công ty như làm tăng Tổng tài sản điều đó
cũng đồng nghĩa với việc làm tăng Tổng nguồn vốn.
Biện pháp khắc phục: Vì tài sản thuộc sở hữu cá nhân nên Công ty phải xuất toán toàn bộ tài sản thuộc sở
hữu cá nhân ra khỏi bảng cân đối kế toán của Công ty. Vì tài sản này dùng để bảo đảm cho khoản vay của
Công ty tại Ngân hàng nên Công ty cần ghi nhận khoản vay đó trong phần vốn vay thuộc bên Tổng nguồn
vốn của Công ty.
Phương hướng giải quyết vấn đề trong thực tế nếu gặp phải tình huống trên là: Nếu là Công ty cổ phần
thì các cổ đông của công ty nên có cuộc họp bàn bạc để thống nhất phương án là sử dụng tài sản như sổ tiết
kiệm, bất động sản để góp vốn vào công ty thông qua biên bản góp vốn và các cổ đông trong công ty cùng
ký tên ghi nhận việc đó và sau đó sửa đổi điều lệ hoạt động ( mục vốn góp tham gia của các cổ đông ). Như
vậy là hoàn toàn hợp lý về mặt pháp lý.
IV. Tình huống 4:
Hệ thống nhà xưởng của công ty Makeno bị hư hỏng nặng do cơn lốc xoáy vào ngày 9 tháng 1 năm 2011, do
đó, công ty buộc phải ngưng hoạt động trong khoảng 10 tháng để khắc phục hậu quả. Các thông tin trên
không được công ty trình bày trong báo cáo tài chính năm 2010.
Khẳng định: Theo chuẩn mực kế toán số 23 thì việc Hệ thống nhà xưởng của công ty Makeno bị hư hỏng
nặng do cơn lốc xoáy vào ngày 9 tháng 1 năm 2011 và thông tin trên không được công ty trình bày trong báo
cáo tài chính năm 2010 là sai.
Vi phạm nguyên tắc: Nguyên tắc trọng yếu “Thông tin được coi là trọng yếu trong trường hợp nếu thiếu
thông tin hoặc thiếu chính xác của thông tin đó có thể làm sai lệch đáng kể báo cáo tài chính, làm ảnh hưởng
đến quyết định kinh tế của người sử dụng báo cáo tài chính. Tính trọng yếu phụ thuộc vào độ lớn và tính chất
của thông tin hoặc các sai sót được đánh giá trong hoàn cảnh cụ thể. Tính trọng yếu của thông tin phải được
xem xét trên cả phương diện định lượng và định tính.”
Vi phạm các yêu cầu cơ bản của kế toán đó là: Không phản ánh khách quan, đầy đủ, trung thực, kịp thời
số liệu kế toán từ đó có thể ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán.
Theo Chuẩn mực kế toán số 23 có giải thích như sau: Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán
năm là những sự kiện có ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến báo cáo tài chính đã phát sinh trong khoảng

thời gian từ sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm đến ngày phát hành báo cáo tài chính.
Có hai loại sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm:
(a) Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cần điều chỉnh: Là những sự kiện phát sinh sau
ngày kết thúc kỳ kế toán năm cung cấp bằng chứng về các sự việc đã tồn tại trong năm tài chính cần
phải điều chỉnh trước khi lập báo cáo tài chính.
(b) Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm không cần điều chỉnh: Là những sự kiện phát
sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cung cấp bằng chứng về các sự việc đã tồn tại trong năm tài chính
nhưng không phải điều chỉnh trước khi lập báo cáo tài chính.
Như vậy ta thấy tình huống 4 cần ghi nhận và xác định là rơi vào loại sự kiện (b) ở trên.
Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm không cần điều chỉnh cần phải trình bày
trên báo cáo tài chính, như:
(a) Việc hợp nhất kinh doanh theo quy định của Chuẩn mực kế toán "Hợp nhất kinh doanh" hoặc việc
thanh lý công ty con của tập đoàn;
(b) Việc công bố kế hoạch ngừng hoạt động, việc thanh lý tài sản hoặc thanh toán các khoản nợ liên quan
đến ngừng hoạt động; hoặc việc tham gia vào một hợp đồng ràng buộc để bán tài sản hoặc thanh toán
các khoản nợ;
(c) Mua sắm hoặc thanh lý tài sản có giá trị lớn;
(d) Nhà xưởng sản xuất bị phá hủy vì hỏa hoạn, bão lụt…;
(e) Thực hiện tái cơ cấu chủ yếu;
4


NGUYỄN THỊ THANH BÌNH

M0511

KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

(f) Các giao dịch chủ yếu và tiềm năng của cổ phiếu thường;
(g) Thay đổi bất thường, quan trọng về giá bán tài sản hoặc tỷ giá hối đoái….

Cách khắc phục vấn đề: Trong tình huống này thì Công ty đã không ghi nhận trong báo cáo tài chính năm
2010 sự kiện phát sinh trên do vậy Công ty cần phải ghi nhận và trình bày về sự kiện này trên cơ sở xem xét
những thông tin mới trong báo cáo tài chính năm 2010 để đảm bảo không vi phạm nguyên tắc trọng yếu và
các yếu tố khách quan, đầy đủ, trung thực, kịp thời.
Nếu
Phương hướng giải quyết vấn đề trong thực tế nếu gặp phải tình huống trên là:
Theo Điều 31- Luật kế toán. Thời hạn nộp báo cáo tài chính
“Báo cáo tài chính năm của đơn vị kế toán phải được nộp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong thời
hạn chín mươi ngày, kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm theo quy định của pháp luật; đối với báo cáo quyết
toán ngân sách thì thời hạn nộp báo cáo được thực hiện theo quy định của Chính phủ.”
Do vậy trong thời hạn là 90 ngày này thì Công ty Makeno phải trình bầy thêm thông tin trên trong Báo cáo
tài chính năm 2010. Cụ thể là phải trình bầy trong thuyết minh báo cáo tài chính năm 2010 và các sự kiện
này không làm thay đổi số liệu đã lập trong bảng Cân đối kế toán và Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh
của Công ty năm 2010.
Vì vậy doanh nghiệp phải trình bày đối với sự kiện trong thuyết minh báo cáo tài chính những nội dung sau
đây:
(a) Nội dung và số liệu của sự kiện “Hệ thống nhà xưởng của công ty Makeno bị hư hỏng nặng do cơn lốc
xoáy vào ngày 9 tháng 1 năm 2011, do đó, công ty buộc phải ngưng hoạt động trong khoảng 10 tháng để
khắc phục hậu quả”
(b) Ước tính ảnh hưởng về tài chính, hoặc lý do không thể ước tính được các ảnh hưởng này.
V. Tình huống 5:
Công ty xây dựng ACXL bàn giao công trình nhà làm việc cho chủ đầu tư là công ty ABCD trong tháng
10/2010, đến tháng 3/2011 ACXL mới nhận được khoản tiền thưởng tiến độ và chất lượng trị giá
200.000USD từ ABCD. Kế toán ghi nhận khoản tiền này vào thu nhập khác trong báo cáo năm 2011.
Khẳng định: Việc ghi nhận khoản tiền thưởng tiến độ và chất lượng trị giá 200.000USD từ ABCD vào thu
nhập khác trong Báo cáo tài chính năm 2011 là sai vì:
Theo chuẩn mực kế toán số 01” chuẩn mực chung”. Tình huống vi phạm một số nguyên tắc cơ bản
của kế toán Việt Nam đó là:
Vi phạm nguyên tắc phù hợp: Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau. Khi ghi nhận
một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng có liên quan đến việc tạo ra doanh thu

đó. Chi phí tương ứng với doanh thu gồm chi phí của kỳ tạo ra doanh thu và chi phí của các kỳ trước hoặc
chi phí phải trả nhưng liên quan đến doanh thu của kỳ đó.
Vi phạm nguyên tắc thận trọng: Kế toán phải có sự thận trọng thích đáng khi ghi nhận giá trị tài sản, quy
mô doanh thu, chi phí.
Đây là tình huống thuộc phạm vi chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 “ Doanh thu và thu nhập khác”
Tình huống này thuộc Doanh thu bán hàng. Mà Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời
thỏa mãn tất cả năm (5) điều kiện sau:
(a) Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm
hoặc hàng hóa cho người mua;
(b) Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu hàng hóa hoặc
quyền kiểm soát hàng hóa;
(c) Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn;
(d) Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng;
(e) Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
Như vậy, trong tình huống này thì thoả mãn cả năm yếu tố trên do vậy việc ghi nhận doanh thu phải là thời
điểm tháng 10 năm 2010. Việc ghi nhận khoản tiền thưởng tiến độ và chất lượng trị giá 200.000USD từ
ABCD vào thu nhập khác trong Báo cáo tài chính năm 2011 là sai vì theo Chuẩn mực kế toán số 14 thì việc
ghi nhận là khoản thu nhập khác khi nó là các khoản thu từ các hoạt động xảy ra không thường xuyên như:
5


NGUYỄN THỊ THANH BÌNH

M0511

KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

thu từ thanh lý, nhượng bán tài sản cố định, thu tiền phạt khách hàng do vi phạm hợp đồng,..., ngoài các hoạt
động tạo ra doanh thu. Thực tế đối với tình huống này thì Hợp đồng xây dựng thi công công trình Nhà làm
việc đã có điều khoản thưởng tiến độ và chất lượng trị giá 200.000USD trong Hợp đồng. Như vậy đây

không phải là khoản thu nhập bất thường mà nó được tính vào ngay doanh thu bán hàng.
Theo chuẩn mực kế toán số 15 “Hợp đồng xây dựng” có quy định.
Doanh thu của hợp đồng xây dựng bao gồm:
(a) Doanh thu ban đầu được ghi trong hợp đồng; và
(b) Các khoản tăng, giảm khi thực hiện hợp đồng, các khoản tiền thưởng và các khoản thanh toán khác nếu
các khoản này có khả năng làm thay đổi doanh thu, và có thể xác định được một cách đáng tin cậy.
Doanh thu của hợp đồng xây dựng được xác định bằng giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu
được. Việc xác định doanh thu của hợp đồng chịu tác động của nhiều yếu tố không chắc chắn vì chúng tuỳ
thuộc vào các sự kiện sẽ xảy ra trong tương lai. Nhưng trong tình huống này thì Công ty xây dựng ACXL
bàn giao công trình nhà làm việc cho chủ đầu tư là công ty ABCD vào tháng 10 năm 2010. Hoàn thành trước
tiến độ nên đã được Công ty ABCD thưởng tiến độ. Do vậy theo như chuẩn mực số 15 thì đương nhiên là
phải ghi nhận vào doanh thu bán hàng vì nó thoả mãn quy định của Chuẩn mực này. Mặt khác theo nguyên
tắc phù hợp thì việc ghi nhân doanh thu bán hàng là hoàn toàn đúng vì nó đã xác định được chi phí thực tế
của công trình đó.
Khoản tiền thưởng là các khoản phụ thêm trả cho nhà thầu nếu họ thực hiện hợp đồng đạt hay vượt
mức yêu cầu. Ví dụ, trong hợp đồng có dự kiến trả cho nhà thầu khoản tiền thưởng vì hoàn thành sớm hợp
đồng. Khoản tiền thưởng được tính vào doanh thu của hợp đồng khi:
(a) Chắc chắn đạt hoặc vượt mức một số tiêu chuẩn cụ thể đã ghi trong hợp đồng; và
(b) Khoản tiền thưởng có thể xác định được một cách đáng tin cậy.
Kết luận: Việc ghi nhận khoản tiền thưởng tiến độ và chất lượng trị giá 200.000USD từ ABCD vào thu
nhập khác trong Báo cáo tài chính năm 2011 là sai. Công ty phải ghi nhận vào tháng 10 năm năm 2010. Việc
ghi nhận doanh thu sai làm cho doanh thu năm 2010 bị giảm đi việc đó đồng nghĩa là làm cho lợi nhuận
giảm ( Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh năm 2010 không còn chính xác nữa ).
Biện pháp khắc phục: Kế toán viên đã hạch toán vào thu nhập khác năm 2011 nhưng trong trường hợp này
khoản tiền này được công ty ABCD thanh toán vào tháng 3 năm 2011 thì phải điều chỉnh và ghi nhận vào
Doanh thu bán hàng năm 2010 được vì toàn bộ Công trình này đã được bàn giao cho Chủ đầu tư và xác định
được Chi phí của Công ty năm 2010.
Giải pháp nếu gặp tình huống trên trong thực tế: Kế toán cần xác định xem đây là loại hợp đồng xây
dựng loại nào; Những thoả thuận chi tiết trong hợp đồng như tiến độ thi công, điều khoản thưởng, phạt…; để
hạch toán đúng. Đối với chuẩn mực kế toán số 15 thì khi nào ghi nhận vào doanh thu bán hàng và khi nào

ghi nhận vào thu nhập khác. Ghi nhận vào thời điểm nào thì phù hợp.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chuẩn mực kế toán Việt Nam-VAS
2. Tài liệu môn kế toán cơ sở.
3. Tài liệu môn kế toán tài chính.
4. Tham khảo trên mạng Internet.
5. Luật kế toán Việt Nam.

6