Bài tập tài chính kế toán số (15)

KẾ TOÁN TÀI CHÍNH
BÀI TẬP CÁ NHÂN
HỌ VÀ TÊN: PHẠM THẾ HÙNG
LỚP: M0511
ĐỀ BÀI: Anh, chị hãy chỉ ra và giải thích những vi phạm nguyên tắc và
chuẩn mực kế toán cụ thể trong mỗi tình huống sau đây, đồng thời, đưa ra
cách giải quyết, khắc phục các vi phạm đó.
BÀI LÀM
1. Tình huống 1
Nhân viên kế toán của khách sạn Liti ghi nhận doanh thu cho thuê phòng
nghỉ ngay khi trên hệ thống phần mềm quản lý cập nhật thông tin về việc
đặt trước phòng của khách. Được biết, các phòng cho thuê trong mùa hè
thường được khách đặt trước khoảng 1 năm so với thời điểm khách hàng
chính thức sử dụng và 1 tháng trước khi đến, khách hàng cần đặt trước
30% số tiền thuê phòng dự kiến.
Nhân viên kế toán của khách sạn Liti đã ghi sai doanh thu và thời điểm ghi
nhận doanh thu.
Về việc ghi sai doanh thu: cơ sở để xác định doanh thu của khách sạn Liti là
chưa chắc chắn. Bởi việc khách hàng đặt trước phòng 1 năm so với thời điểm
chính thức sử dụng chưa có cơ sở chắc chắn tạo ra doanh thu như: hóa đơn,
phiếu thu đặt phòng hay việc chuyển khoản…Do vậy theo Mục 10, Chuẩn
mực kế toán số 14 – Doanh thu và thu nhập khác thì bút toán ghi nhận doanh
thu của nhân viên kế toán trên là sai.
Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời thỏa mãn tất cả năm (5)
điều kiện sau:


(a) Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với
quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua;
(b) Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở
hữu hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa;

(c) Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn;
(d) Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch
bán hàng;
(e) Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
Sai vì:
Khách sạn Liti vẫn nắm giữ lợi ích của căn phòng khách hàng đặt trước 1
năm, khách sạn Liti hoàn toàn có thể cho người khác thuê.
Khách sạn Liti vẫn còn quyền nắm giữ căn phòng, họ muốn cho ai thuê hoặc
sử dụng vào mục đích bất kỳ tùy thích.
Doanh thu chưa được xác định chắc chắn, sau 1 năm khách hàng có thể không
đến để lấy phòng mà đã đặt trước.
Về thời điểm ghi nhận doanh thu sai: kế toán của khách sạn Liti đã ghi doanh
thu sai thời điểm. Ghi đúng phải là thời điểm khách hàng đặt cọc tiền thuê
phòng bởi vì theo Thông tư 130/2008/BTC về việc Hướng dẫn thi hành Luật
thuế thu nhập doanh nghiệp, phần C, mục III, khoản 2.2 đề cập đến việc xác
định thời điểm ghi nhận doanh thu:
Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế được xác định như
sau:
Đối với cung ứng dịch vụ là thời điểm hoàn thành việc cung ứng dịch vụ cho
người mua hoặc thời điểm lập hoá đơn cung ứng dịch vụ.


Trường hợp thời điểm lập hoá đơn xảy ra trước thời điểm dịch vụ hoàn thành
thì thời điểm xác định doanh thu được tính theo thời điểm lập hoá đơn.
Kế toán ghi sai thời điểm ghi nhận doanh thu bởi khi khách hàng đặt phòng
trước 1 năm kế toán không xuất hóa đơn chứng tỏ có giao dịch thành công.
Khi khách hàng đặt cọc tiền phòng 30% thì mới có cơ sở chắc chắn đây là 1
khoản doanh thu nên đây chính là thời điểm ghi nhận doanh thu.
2. Tình huống 2:
Công ty cổ phần Holly mua sắm một số dây chuyền sản xuất có thời gian

sử dụng dự kiến khoảng 10 năm. Các dây chuyền này có hệ thống chân
đế cần cố định với sàn bê tông của nhà xưởng. Sau khi lắp đặt hoàn
thành, bộ phận quản lý của công ty nhận thấy các dây chuyền này không
thể bán lại được, do vậy, toàn bộ chi phí đầu tư cho các dây chuyền được
hạch toán toàn bộ vào chi phí của năm hiện hành.
Khi đưa TSCĐ nào vào sử dụng thì phải khấu hao tài sản đó. Về phương pháp
tính khấu hao thì tùy theo tình hình doanh nghiệp hoặc loại hình kinh doanh
của doanh nghiệp. Có 3 phương pháp tính khấu hao mà doanh nghiệp có thể
áp dụng.
−

Phương pháp khấu hao theo đường thẳng: số khấu hao hàng năm

−

không thay đổi trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản.
Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần: số khấu hao giảm dần

−

hàng tháng theo suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản.
Phương pháp khấu hao theo số lượng sản phẩm: dựa trên số đơn vị sản
phẩm ước tính tài sản có thể tạo ra.

Kế toán của công ty Holly hạch toán toàn bộ chi phí mua sắm, lắp đặt dây
chuyền sản xuất vào chi phí của năm hiện hành là sai.
Bởi vì tại Điều 9 Khoản C “quy định về trích khấu hao TSCĐ” trong Thông
tư 203/200-BTC nêu rằng tài sản cố định thì phải trích khấu hao. Mà theo

định nghĩa thì khấu hao TSCĐ là sự phân bổ dần giá trị của TSCĐ. Nhưng kế
toán công ty Holly đã hạch toán toàn bộ chi phí khấu hao vào năm hiện hành
như vậy việc làm này là sai. Công ty Holly làm như vậy có thể vì hai mục
đích:
- Công ty Holly muốn thu hồi nhanh số vốn bỏ ra mua sắm và lắp đặt
dây chuyền sản xuất.
- Công ty Holly muốn hoãn số thuế phải nộp trong năm đầu bởi vì khấu
hao là một loại chi phí được khấu trừ trước khi tính thuế thu nhập
doanh nghiệp. Công ty Holly có thể dùng cách này để tạm thời tăng
nguồn vốn kinh doanh để quay vòng sản xuất.
Sửa bút toán này, công ty nên làm như sau. Khấu hao TSCĐ là dây chuyền
sản xuất trong 10 năm, là thời gian sử dụng hữu ích của tài sản mà công ty đã
ước tính. Con số 10 năm đó phù hợp với Khung thời gian sử dụng tài sản cố
định quy định Phụ lục I - Quyết định 206/2003-BTC.
3. Tình huống 3:
Công ty CP Elly hoạt động trong ngành xây dựng. Để chứng minh tình
hình tài chính tốt hơn nhằm tìm kiếm lợi thế trong kinh doanh, đấu thầu,
công ty có xu hướng trình bày Bảng cân đối kế toán cao hơn thực tế,
bằng cách đưa vào báo cáo này cả những tài sản cá nhân của các chủ sở
hữu như sổ tiết kiệm, bất động sản thuộc sở hữu cá nhân đang dùng để
thế chấp cho các khoản vay của công ty.
Công ty Elly đưa vào Bảng cân đối kế toán những tài sản cá nhân của các chủ
sở hữu như sổ tiết kiệm, bất động sản thuộc sở hữu các nhân là việc làm sai.
Có hai tình huống xảy ra với trạng thái này.
− Nếu những tài sản cá nhân đó của chủ sở hữu được dùng để ghi vào
vốn điều lệ công ty thì việc công ty Elly dùng nó để thế chấp cho các
khoản vay của công ty là hợp lệ và hợp pháp.


− Còn nếu những tài sản cá nhân của chủ sở hữu không được họ dùng để

góp vốn vào công ty thì công ty không thể dùng những tài sản đó để thế
chấp cho các khoản vay của công ty được. Cơ sở cho phân tích này quy
định tại khoản 1 phần c, điều 77, chương IV, Luật doanh nghiệp 2005:
“Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản
khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh
nghiệp”.
Những tài sản của cá nhân chủ sở hữu thì quyền kiểm soát và định đoạt thuộc
về cá nhân. Công ty không thể kiểm soát hoặc sử dụng những tài sản đó được.
Trong tình huống này nếu công ty muốn tăng tài sản thì có thể kêu gọi các chủ
sở hữu mua thêm cổ phần của công ty bằng các tài sản mà họ có, lúc đó công
ty Elly mới được quyền sử dụng những tài sản này.
Mục đích của việc đưa những tài sản cá nhân chủ sở hữu vào Bảng cân đối kế
toán của công ty Elly nhằm tăng giá trị tài sản của công ty. Các chỉ số tài
chính như: khả năng thanh toán, khả năng trả nợ ngắn hạn tăng theo bởi công
thức tính các chỉ số đó có liên quan đến tài sản. Các chỉ số tài chính đẹp hơn
là điều mà công ty nào cũng mong muốn để mời gọi đối tác hoặc thu hút
khách hàng.
4. Tình huống 4:
Hệ thống nhà xưởng của công ty Makeno bị hư hỏng nặng do cơn lốc
xoáy vào ngày 9 tháng 1 năm 2011, do đó, công ty buộc phải ngưng hoạt
động trong khoảng 10 tháng để khắc phục hậu quả. Các thông tin trên
không được công ty trình bày trong báo cáo tài chính năm 2010.
Công ty Makeno không ghi thông tin hệ thống nhà xưởng bị hư hỏng do lốc
xoáy trong báo cáo tài chính năm 2010 là vi phạm nguyên tắc thận trọng.
Nguyên tắc thận trọng nói rằng phải có những phương án dự phòng những
khả năng xấu có thể xảy ra trong tương lai, phải lập các khoản dự phòng khi


các khoản đầu tư, hàng tồn kho bị giảm giá. Ở trong tình huống này, khi hệ
thống nhà xưởng của công ty Makeno bị hư hỏng thì hàng hóa cũng có nhiều

khả năng hư hỏng theo, dẫn đến việc hàng tồn kho bị giảm giá, như vậy là đủ
cơ sở để lập một khoản dự phòng.
Hơn nữa theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 23 - “Các sự kiện phát sinh
sau kỳ kế toán năm” có đề cập đến việc phải ghi bổ sung vào BCTC những sự
kiện phát sinh sau kỳ kế toán năm, trong đó có việc “nhà xưởng sản xuất bị
phá hủy vì hỏa hoạn, bão lụt”.
Như vậy công ty Makeno phải trình bày bổ sung sự kiện phát sinh trên vào
BCTC của năm 2010, mặc dù sự kiện đó xảy ra sau kỳ kế toán năm. Thời
điểm xảy ra lốc xoáy công ty vẫn chưa phải nộp BCTC cho cơ quan nhà nước
vì theo quy định là ngày nộp là 31 tháng 3, do vậy công ty vẫn còn thời gian
điều chỉnh BCTC.
Lý do công ty Makeno không ghi sự kiện trên vào BCTC năm 2010 có thể là
vì không muốn tình hình đình trệ hoạt động sản xuất của mình bị phổ biến ra
đại chúng. Thông tin đó hoàn toàn gây bất lợi cho công ty trong việc tìm kiếm
bạn hàng hay nhà đầu tư.
5. Tình huống 5:
Công ty xây dựng ACXL bàn giao công trình nhà làm việc cho chủ đầu tư
là công ty ABCD trong tháng 10/2010, đến tháng 3/2011 ACXL mới nhận
được khoản tiền thưởng tiến độ và chất lượng trị giá 200.000USD từ
ABCD. Kế toán ghi nhận khoản tiền này vào thu nhập khác trong báo
cáo năm 2011.
Công ty ACXL nhận được khoản tiền thưởng tiến độ và chất lượng từ công ty
ABCD tuy muộn so với thời gian bàn giao công trình nhưng khoản thu nhập
này không phải bất thường. Nếu là khoản thu nhập bất thường thì công ty


ACXL có thể ghi vào thu nhập khác. ACXL bàn giao công trình cho ABCD
trong tháng 10 năm 2010 thì bên ABCD sẽ phải mất một khoản thời gian
nghiệm thu công trình, do vậy việc thưởng khoản tiền 200.000 USD vào
tháng 3 năm 2011 là hợp lý.

200.000 USD là một khoản tiền lớn nên chắc chắn việc thưởng tiến độ này
phải có trong hợp đồng xây dựng mà 2 công ty ký kết với nhau trước đó. Và
như vậy khoản tiền thưởng này là doanh thu của công ty ACXL vì theo chuẩn
mực kế toán Việt Nam số 15 về “hợp đồng xây dựng”:
Khoản tiền thưởng là các khoản phụ thêm trả cho nhà thầu nếu họ thực hiện
hợp đồng đạt hay vượt mức yêu cầu. Ví dụ, trong hợp đồng có dự kiến trả cho
nhà thầu khoản tiền thưởng vì hoàn thành sớm hợp đồng. Khoản tiền thưởng
được tính vào doanh thu của hợp đồng khi:
(a) Chắc chắn đạt hoặc vượt mức một số tiêu chuẩn cụ thể đã ghi trong hợp
đồng; và
(b) Khoản tiền thưởng có thể xác định được một cách đáng tin cậy.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Các trang web:
www.saga.vn ; www.danketoan.com ; www.webketoan.vn
•
-

Văn bản:
VAS 02, 12, 15, 21, 23
Luật doanh nghiệp 2005
Giáo trình Kế toán tài chính Chương trình thạc sỹ quản trị kinh doanh

quốc tế - Đại học Griggs Hoa Kỳ.
- Slide bài giảng môn Kế toán tài chính - TS Phạm Thành Long.