Bài tập môn kế toán tài chính (36)

Quản trị Kế toán Tài chính
Class: Gamba01.X03

BÀI TẬP CÁ NHÂN
MÔN HỌC: KẾ TOÁN TÀI CHÍNH
Học viên: Kim Ngọc Nhân
I.

THÔNG TIN CHUNG
Công ty MAXDOOR là doanh nghiệp sản xuất cửa nhôm kính có khả năng chống tiếng
ồn rất tốt. Công ty có nhà máy sản xuất ở Bình Dương. Phòng nghiên cứu thị trường của
công ty sau một thời gian nghiên cứu có đưa ra đề xuất với giám đốc về phương án mở
rộng hoạt động tại thị trường phía Bắc. Theo nghiên cứu của phòng này, thị trường phía
Bắc còn có một mức cầu rất cao về sản phẩm này.
Để mở rộng hoạt động kinh doanh công ty phải huy động thêm vốn từ cổ đông. Báo cáo
tài chính của công ty cho thấy năm 2007 công ty có lãi sau thuế là 1,23 tỷ đồng. Năm
2008 công ty đang có lỗ là 203,5 triệu đồng. Khoản lỗ này của công ty một phần rất lớn
là do thị trường bất động sản năm 2008 đóng băng dẫn đến cầu của thị trường sản phẩm
của công ty giảm hẳn. Hơn nữa, nguyên vật liệu của công ty mua vào để sản xuất tăng
giá rất nhanh do Nhà nước tăng thuế nhập khẩu đối với mặt hàng này. Ngoài ra, công ty
còn có một lượng lớn hàng tồn kho do có một lô hàng khách hàng APPA gặp khó khăn
về tài chính nên chưa ký hợp đồng chính thức. Công ty APPA là khách hàng thường
xuyên của công ty MAXDOOR. Giám đốc công ty APPA đã gọi điện trực tiếp cho giám
đốc MAXDOOR và hứa là sẽ mua hàng của công ty ngay khi huy động được vốn. Đơn
đặt hàng ban đầu của APPA có giá trị 452 triệu đồng. Công ty còn có một lượng hàng lớn
tồn kho trị giá 276 triệu đồng bán cho công ty Nam Phương đang bị trả lại nhưng hàng
chưa về nhập kho. Hiện nay, công ty MAXDOOR đang áp dụng phương pháp kế toán
hàng tồn kho theo phương pháp Nhập sau xuất trước. Ngoài ra đầu năm 2009 khi công ty
chuẩn bị công bố thông tin cho cổ đông, có một vụ hoả hoạn ở khu nhà máy ở Bình
Dương.

II. CÁC NGHIỆP VỤ KẾ TOÁN VÀ KẾ HOẠCH KINH DOANH CỦA MAXDOOR
Đối với bất kỳ doanh nghiệp nào thì các nghiệp vụ kế toán, hạch toán đóng vai trò hết
sức quan trọng trong quá trnh kinh doanh của doanh nghiệp. Kế toán doanh nghiệp là các
công cụ thu thập, xử lý các thông tin các thông tin liên quan đến quá trinh hoạt động của
doanh nghiệp giúp cho nhà quản lý đưa ra các quyết định để vận hành công việc kinh
doanh và vạch kế hoạch cho tương lai phù hợp với chiến lược và sách lượng kinh doanh.
Kế toán còn giúp các đối tượng trong và ngoài doanh nghiệp đưa ra các quyết định hợp
lý phù hợp với mực tiêu mà họ quan tâm.
Các số liệu kinh doanh của doanh nghiệp được ghi chép, tổng hợp thành báo cáo theo hệ
thống gọi là báo cáo kế toán. Hệ thống phương pháp để ghi chép các hoạt động của
doanh nghiệp là hệ thống kế toán.
1. Xu hướng điều chỉnh số liệu tài chính
Page 1


Quản trị Kế toán Tài chính
Class: Gamba01.X03

Hãy xem xét các định hướng chiến lược của MAXDOOR, công ty theo đề xuất của
Phòng nghiên cứu thị trường, dự kiến mở rộng thị trường về phía Bắc nơi rất có tiềm
năng do có mức cầu rất cao về sản phẩm của nhôm kính. Để thực hiện được kế hoạch
này công ty cần có thêm nguồn vốn để sản xuất, nguồn vốn này công ty đang dự kiến
huy động thêm từ cổ đông. Tuy nhiên, theo báo cáo tài chính của công ty năm 2007 có
lợi nhuân sau thuế là 1,23 tỷ Đồng, nhưng năm 2008, công ty lại lỗ 203,5 triệu Đồng.
Để thực hiện thành công việc huy động vốn từ cổ đông, công ty cần phải xây dựng và
công bố một kế hoạch kinh doanh hiệu quả đối với việc mở rộng sản xuất ra phía Bắc
nhưng đang có nhu cầu vốn và đặc biệt kết quả sản xuất kinh doanh của công ty hiện
tại phải có lợi nhuận thuyết phục.Vì vậy có thể thấy công ty sẽ có xu hướng khai
giảm nợ phải trả và tăng lợi nhuận để báo cáo tài chính đủ hấp dẫn cổ đông phù hợp
cho mục đích huy động tăng vốn nêu trên.

2. Các nghiệp vụ ghi nhận kế toán theo mục đích
Việc ghi nhận doanh thu: Doanh thu của công ty có xu hướng giảm một giá trị 276
triệu Đồng do một lượng hàng tồn kho bán cho công ty Nam Phương nhưng bị trả lại
và hàng chưa về nhập lại kho củ MAXDOOR. Theo chuẩn mực kế toán về doanh thu,
giá trị hàng bán bị trả lại sẽ làm giảm trừ các khoản đã hoặc sẽ thu được tạo nên
doanh thu và giá trị hàng trả lại này phải được ghi nhận là hàng tồn kho. Nhằm mục
đích tăng doanh thu MAXDOOR có thể chậm ghi nhận khoản giá trị hàng trả lại này
sang năm 2009 để tăng doanh thu và tất nhiên làm tăng lợi nhuận tương ứng trên
báo cáo tài chính năm 2008.
MAXDOOR đang có một lượng hàng tồn kho lớn do khách hàng APPA gặp khó khăn
về tài chính nên chưa ký hợp đồng chính thức. Thông tin cho thấy, APPA là khách
hàng thường xuyên của công ty và có đơn đặt hàng có giá trị 452 triệu Đồng. Giám
đốc của APPA cũng đã gọi điện hứa với giám đốc của MAXDOOR sẽ lấy hàng ngay
khi huy động được vốn. Với mục đích ghi tăng giá trị doanh thu, trên cơ sở có thời
gian làm ăn lâu dài với APPA, giám đốc MAXDOOR hoàn toàn có thể áp dụng chế độ
bán hàng ưu đãi cho APPA bằng cách cho APPA ký hợp đồng ngay và đề nghị phát
hóa đơn ghi nợ cho APPA mà chưa quan tâm tới việc APPA có lấy hàng ngay hay
không? Như vậy MAXDOOR có thể thực hiện được 02 mục đích vừa áp dụng được
bán hàng ưu đãi với khách hàng quen thuộc là APPA và vừa ghi nhận tăng thêm một
khoản doanh thu 452 triệu Đồng, đồng thời với việc giảm giá trị hàng tồn kho tương
ứng. Phần giá trị doanh thu bán hàng cho APPA được chấp nhận theo chuẩn mực kế
toán quốc tế số 18 (IAS 18) và chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 về Doanh thu và
các thu nhập khác.
MAXDOOR còn có thể thay đổi phương pháp kế toàn hàng tồn kho từ nhập sau
xuất trước (LIFO) sang nhập trước xuất trước (FIFO) để tăng lợi nhuận. Theo
phương pháp nhập trước xuất trước (FIFO), hàng được mua hoặc sản xuất trước thì
được xuất trước như vậy thì hàng tồn kho sẽ là hàng được mua hoặc sản xuất ở cuối
kỳ. Như vậy, giá trị hàng xuất kho được tính theo giá trị của lô hàng được nhập kho ở
Page 2

Quản trị Kế toán Tài chính
Class: Gamba01.X03

thời điểm đầu kỳ hoặc gần cuối kỳ; giá trị hàng tồn kho sẽ được tính theo giá trị của lô
hàng nhập kho ở cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho.
Với phương pháp này, MAXDOOR có thể tính ngay trị giá vốn hàng xuất kho từng
lần xuất hàng, do vậy đảm bảo cung cấp số liệu kịp thời cho kế toán ghi chép các
khâu tiếp theo cũng như cho quản lý. Trị giá vốn của hàng tồn kho sẽ tương đối sát
với giá thị trường của mặt hàng đó. Vì vậy chỉ tiêu hàng tồn kho trên báo cáo kế toán
có ý nghĩa thực tế hơn. Tuy nhiên phương pháp này cũng có nhược điểm là làm cho
doanh thu hiện tại không phù hợp với những khoản chi phí hiện tại, doanh thu hiện tại
được tạo ra bởi giá trị nguyên vật liệu, vật tư, hàng hoá đã có từ trước. Đồng thời nếu
số lượng, chủng loại các mặt hàng nhiều, phát sinh nhập xuất liên tục dẫn đến những
chi phí cho việc hạch toán cũng như khối lượng công việc sẽ tăng lên rất nhiều.
MAXDOOR đang áp dụng phương pháp nhâp sau xuất trước (LIFO), hàng được mua
sau hoặc sản xuất sau thì được xuất trước và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là những
hàng được mua hoặc sản xuất trước đó. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất
kho được tính theo giá của lô hàng nhập sau hoặc gần sau cùng, giá trị của hàng tồn
kho được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ. Như vậy với
phương pháp này chi phí của lần mua gần nhất sẽ tương đối sát với trị giá vốn của
hàng thay thế. Việc thực hiện phương pháp này sẽ đảm bảo được yêu cầu của nguyên
tắc phù hợp trong kế toán tuy nhiên trị giá vốn của hàng tồn kho cuối kỳ có thế không
sát với giá thực tế của hàng thay thế.
Sử dụng các phương pháp khác nhau trong kế toán sẽ dẫn đến các kết quả khác nhau
trên các báo cáo tài chính. Phương pháp FIFO cho kết quả số liệu trong bảng cân đối
kế toán là sát nhất với giá phí hiện tại so với các phương pháp tính giá hàng tồn kho
khác vì giá của các lần mua sau cũng được phản ánh trong giá hàng tồn kho cuối kỳ
còn trị giá vốn của hàng xuất là giá cũ từ trước. Khi giá cả tăng lên phương pháp
FIFO thường dẫn đến lợi nhuận cao nhất (vì giá vốn hàng hoá là giá cũ nhập trước),

nhưng khi giá cả giảm xuống thì phương pháp FIFO cho lợi nhuận thấp nhất (vì giá
tồn kho là giá trị hàng mới nhập hoặc mới sản xuất). Phương pháp FIFO là một
phương pháp tính giá theo hướng bảng cân đối kế toán, vì nó đưa ra sự dự đoán chính
xác nhất giá trị hiện tại của hàng tồn kho trong những kỳ giá cả thay đổi. Đồng thời
với phương pháp FIFO thì khi giá tăng lên sẽ cho kết quả thuế cao hơn (vì giá vốn
thấp) nhưng khi giá cả giảm sút thì FIFO giúp cho doanh nghiệp giảm đi gánh nặng
về thuế. Song một ưu điểm lớn của FIFO là phương pháp này không phải là đối tượng
cho những quy định và những yêu cầu của các điều khoản ràng buộc thuế như phương
pháp LIFO phải gánh chịu. Với phương pháp LIFO thì số hàng tồn kho cuối kỳ gồm
giá gốc của những mặt hàng mua từ cũ. Khi giá cả tăng lên thì số liệu trên bảng cân
đối kế toán thấp hơn so với giá phí hiện tại và phương pháp này thường cho kết quả
lợi nhuận thấp nhất trong trường hợp giá cả tăng (vì giá vốn là giá nhập kho thời điểm
gần nhất) nhưng sẽ có lợi nhuận cao nhất khi giá cả giảm (vì giá vốn là thấp nhất).
Như vậy, nhằm ghi tăng lợi nhuận trên báo cáo tài chính, trong điều kiện nguyên vật
liệu đầu vào của MAXDOOR tăng rất nhanh do có sự điều chỉnh tăng thuế của nhà
Page 3


Quản trị Kế toán Tài chính
Class: Gamba01.X03

nước, MAXDOOR hoàn toàn có thể thay đổi phương pháp kế toàn hàng tồn kho từ
LIFO sang FIFO.
Vào thời điểm công bố thông tin cho cổ đông vào đầu năm 2009 có một vụ hỏa hoạn
xảy ra tại khu nhà máy ở Bình Dương. Đây là sự kiện phát sinh sau ngày khóa sổ kế
toán, theo chuẩn mực kế toán quốc tế số 10 (IAS 10) và chuẩn mực kế toán Việt Nam
số 23 (VAS 23). Nhằm mục đích đưa thông tin có lợi cho việc huy động vốn tới cổ
đông, MAXDOOR có thể chọn phương án công bố thông tin trong bản thuyết minh
báo cáo tài chính báo cáo tài chính năm 2008 theo phương án “các sự kiện phát sinh
sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm không cần điều chỉnh” như là “vụ hỏa hoạn xảy ra

ở khu vui chơi của cán bộ công nhân viên, nhưng do đã được huấn luyện về an toàn
phòng chống cháy nổ kỹ lưỡng, ban an toàn công ty và cán bộ công nhân viên đã dập
tắt kịp thời, thiệt hại không đáng kể”.
III. BÀN LUẬN VỀ CÁC NGHIỆP VỤ ĐIỀU CHỈNH SỐ LIỆU TÀI CHÍNH
Trong quá trinh hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp có thể sẽ có nhưng phương
pháp quản trị khác nhau tương ứng với các mục tiêu kinh doanh khác nhau. Đi theo đó,
có thể doanh nghiệp sẽ phải lựa chọn các cách trinh bày báo cáo tài chính của doanh
nghiệp theo các cách khác nhau nhằm phục vụ cho mục đích của doanh nghiệp.
Giống như MAXDOOR, có lẽ không ít doanh nghiệp nào đứng trước cơ hội mở rộng sản
xuất kinh doanh với mức lợi nhuận hấp dẫn, cũng sẽ lựa chọn một vài trong số các
phương án điều chỉnh “làm đẹp” báo cáo tài chính như trinh bày trong phần II ở trên.
Với các cách ghi nhận các nghiệp vụ phát sinh được nêu trong mục II 2 ở trên phần nào
có thể đáp ứng được mục tiêu chính của MAXDOOR là huy động vốn bổ sung cho việc
mở rộng sản xuất ra phía Bắc. Tuy nhiên, các ghi nhận kế toán như trên không phải là
không có vi phạm. Hãy xem xét:
Việc ghi nhận doanh thu không giảm trừ giá trị hàng bị trả lại nhằm tăng doanh thu và
lợi nhuận như trên đã vi phạm chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 (VAS 01) về cở sở dồn
tích của các nguyên tắc kế toán cở bản trong đó: “Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính của
doanh nghiệp liên quan đến tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi
phí phải được ghi sổ kế toán vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực
tế thu hoặc thực tế chi tiền hoặc tương đương tiền. Báo cáo tài chính lập trên cơ sở dồn
tích phản ảnh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại và tơng lai”.
Theo chuẩn mực này công ty sẽ phải ghi nhận giảm trừ giá trị hàng bán trả lại ngay tại
thời điểm hàng bị trả trong năm 2008.
Việc ghi nhận doanh thu bán hàng ghi nợ với giá trị 452 triệu Đồng cho APPA cũng vi
phạm chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 về nguyên tắc thận trọng trong các nguyên tắc
kế toán cơ bản: “Doanh thu và thu nhập chỉ đợc ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn
về khả năng thu đợc lợi ích kinh tế, còn chi phí phải đợc ghi nhận khi có bằng chứng về
khả năng phát sinh chi phí”. Trong khi giám đốc của APPA chỉ hứa sẽ ký hợp đồng mua
Page 4

Quản trị Kế toán Tài chính
Class: Gamba01.X03

hàng khi huy động được vốn. Tuy nhiên, khả năng huy động được vốn của APPA vẫn
còn để ngỏ.
Việc thay đổi phương pháp kế toàn hàng tồn kho cũng vi phạm chuẩn mực kế toán Việt
Nam số 01 về tính nhất quán của kế toán: “Các chính sách và phơng pháp kế toán
doanh nghiệp đã chọn phải được áp dụng thống nhất ít nhất trong một kỳ kế toán năm.
Trường hợp có thay đổi chính sách và phơng pháp kế toán đã chọn thì phải giải trình lý
do và ảnh hưởng của sự thay đổi đó trong phần thuyết minh báo cáo tài chính”. Công ty
đã thay đổi phương pháp kế toàn hàng tồn kho từ LIFO sang FIFO mà không có giải
trình trong báo cáo tài chính.
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1)
2)
3)
4)
5)

Giáo trình Kế toán tài chính, chương trình đào tạo MBA, trường đại học Griggs
Bài giảng quản trị doanh nghiệp Fulbright Economic Teaching Program
Các chuẩn mực kế toán Việt Nam
Các chuẩn mực kế toán quốc tế
www.vaa-hcmc.org.vn

Page 5