Đề cương môn luật so sánh 3TC

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
VIỆN LUẬT SO SÁNH

ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC

LUẬT HỌC SO SÁNH

HÀ NỘI - 2017


BẢNG TỪ VIẾT TẮT

2

BT

Bài tập

CAND

Công an nhân dân

GV

Giảng viên

GVC

Giảng viên chính

KTĐG

Kiểm tra đánh giá

LVN

Làm việc nhóm

NC

Nghiên cứu

TC

Tín chỉ

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
VIỆN LUẬT SO SÁNH

Hệ đào tạo:
Tên môn học:
Số tín chỉ:
Loại môn học:

1
2

3
4
5
6

8.

Chính quy - Cử nhân luật
Luật học So sánh
03
Tự chọn

1. THÔNG TIN VỀ GIẢNG VIÊN
PGS. TS. Nguyễn Thị Ánh Vân - GVC, Viện trưởng Viện luật so sánh
E-mail:
TS. Nguyễn Toàn Thắng - GV, Phó Viện trưởng Viện Luật so sánh
Email:
TS. Đào Lệ Thu - GV, Giám đốc Trung tâm So sánh Luật công
E-mail:
ThS. Phạm Quý Đạt - GV
E-mail:
ThS. Đỗ Thị Ánh Hồng - GV
E-mail:
ThS. Đặng Thị Hồng Tuyến - GV
E-mail:
7. Bùi Thị Minh Trang - GV
E-mail:
ThS. Phạm Minh Trang - GV
E-mail:
9. ThS. Hà Thị Út - GV

E-mail:
Văn phòng Viện Luật So sánh
Phòng 301 và 302, nhà K4, Trường Đại học Luật Hà Nội
Số 87, đường Nguyễn Chí Thanh, quận Đống Đa, Hà Nội
Điện thoại: 04. 37736090
Giờ làm việc: 7h30 - 17h00 hàng ngày (trừ thứ Bảy, Chủ nhật và ngày
nghỉ lễ)
3


2. MÔN HỌC TIÊN QUYẾT
- Lí luận nhà nước và pháp luật;
- Luật hiến pháp.
3. TÓM TẮT NỘI DUNG MÔN HỌC
Luật học so sánh là môn học cung cấp cho người học những kiến
thức cơ bản về các dòng họ pháp luật chủ đạo trên thế giới thông
qua phương pháp tiếp cận so sánh luật.

-

Môn học gồm hai nhóm vấn đề chính: (1) Lí luận chung về luật học
so sánh; (2) Các dòng họ pháp luật chủ đạo trên thế giới và một số
chế định pháp luật đặc thù của những hệ thống pháp luật điển hình.
Cụ thể:
Khái niệm, sự hình thành và phát triển của luật học so sánh;
Phương pháp nghiên cứu của luật học so sánh;
Kĩ năng sử dụng phương pháp nghiên cứu so sánh;
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luật học so sánh;
Phân nhóm các hệ thống pháp luật;
Sự hình thành và phát triển của dòng họ Civil Law;

Cấu trúc và nguồn luật của các hệ thống pháp luật thuộc dòng họ
civil law;
Một số hệ thống pháp luật thuộc dòng họ Civil Law;
Những vấn đề cơ bản về dòng họ pháp luật XHCN;
Sự hình thành và phát triển của dòng họ Common Law;
Một số hệ thống pháp luật điển hình của dòng họ Common Law;
Pháp luật ở các quốc gia chịu ảnh hưởng của đạo Hồi;
Đào tạo luật và nghề luật ở các nước trên thế giới.

4. NỘI DUNG CHI TIẾT CỦA MÔN HỌC
1.
2.
3.
4.

Vấn đề 1. Nhập môn luật học so sánh
Khái niệm luật học so sánh
Sự hình thành và phát triển của luật học so sánh
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luật học so sánh
Phân nhóm các hệ thống pháp luật trên thế giới
4


5.

Môn học luật học so sánh
1.
2.
3.
4.

1.
2.

Vấn đề 2. Dòng họ Civil Law
Sự hình thành và phát triển của dòng họ Civil Law
Cấu trúc của các hệ thống pháp luật thuộc dòng họ Civil Law
Nguồn của các hệ thống pháp luật thuộc dòng họ Civil Law
Pháp luật một số nước thuộc dòng họ Civil Law

Vấn đề 3. Dòng họ Common Law
Sự hình thành và phát triển của dòng họ Common Law
Một số hệ thống pháp luật thuộc dòng họ Common Law
Vấn đề 4. Dòng họ pháp luật xã hội chủ nghĩa
1. Quá trình hình thành và phát triển của dòng họ pháp luật XHCN
2. Hệ thống pháp luật Liên Xô - Hệ thống pháp luật chủ đạo trong
dòng họ pháp luật XHCN
Vấn đề 5. Dòng họ pháp luật Hồi giáo
1. Luật Hồi giáo
2. Pháp luật các quốc gia Hồi giáo
Vấn đề 6. Hệ thống pháp luật của một số quốc gia ở Đông Á
1. Hệ thống pháp luật Nhật Bản
2. Hệ thống pháp luật Trung Quốc
5. MỤC TIÊU CHUNG CỦA MÔN HỌC
5.1. Về kiến thức
- Hiểu được khái niệm, đặc điểm, đối tượng và phương pháp nghiên
cứu của luật học so sánh;
- Hiểu được sự hình thành và phát triển của các dòng họ pháp luật
trên thế giới;
- Hiểu được nội dung các loại nguồn luật, cách thức áp dụng các

loại nguồn luật trong hệ thống pháp luật ở các nước trên thế giới;
- Hiểu được hệ thống toà án và thẩm quyền giải quyết các vụ việc
của toà án ở một số nước trên thế giới;
- Hiểu được việc đào tạo luật và nghề luật ở một số nước trên thế giới.
5


5.2. Về kĩ năng
- Hình thành và phát triển năng lực thu thập thông tin về pháp luật
của các nước trên thế giới; kĩ năng tổng hợp, hệ thống hoá thông
tin pháp luật nước ngoài;
- Phân tích, bình luận, đánh giá các hệ thống pháp luật;
- Hình thành và phát triển kĩ năng so sánh pháp luật để ứng dụng
vào thực tiễn.
5.3. Về thái độ
- Tích cực nâng cao trình độ nhận thức về hệ thống pháp luật của
các nước trên thế giới;
- Khách quan hơn trong đánh giá hệ thống pháp luật Việt Nam.
5.4. Các mục tiêu khác
- Góp phần phát triển kĩ năng cộng tác, LVN;
- Góp phần phát triển kĩ năng tư duy sáng tạo, khám phá tìm tòi;
- Góp phần trau dồi, phát triển năng lực đánh giá;
- Góp phần rèn kĩ năng lập kế hoạch, tổ chức, quản lí, theo dõi
kiểm tra việc thực hiện chương trình học tập.
6. MỤC TIÊU NHẬN THỨC CHI TIẾT
Mục
tiêu
Vấn
đề
1.

Nhập
môn
luật
học
so
sánh

6

Bậc 1

Bậc 2

Bậc 3

1A1. Nêu được định 1B1. Phân
tích 1C1. Lí giải được
nghĩa luật học so sánh. được định nghĩa việc sử dụng tên gọi
1A2. Nêu được đối luật học so sánh. "luật học so sánh".
tượng của luật học so 1B2. Phân
biệt 1C2. Bình luận
sánh, hai cấp độ so được so sánh vi và đánh giá được
sánh pháp luật.
mô và so sánh vĩ về thực trạng và
1A3. Nêu được phương mô.
triển vọng phát
pháp của luật học so 1B3. Phân
biệt triển của luật học

sánh.
được luật học so so sánh ở Việt
1A4. Nêu được 4 vấn sánh và phương Nam.
đề cần lưu ý khi nghiên pháp so sánh luật. 1C3. Đánh
giá
cứu pháp luật nước 1B4. Phân
tích được 2 cách phân
ngoài.
được nội dung của nhóm các hệ
1A5. Nêu được 5 yếu 4 vấn đề cần lưu ý thống pháp luật ở
tố quyết định sự tương khi nghiên cứu các nước trên thế
đồng và khác biệt giữa luật học so sánh. giới.
các hệ thống pháp luật. 1B5. Phân
tích
1A6. Nêu được sự hình được 5 yếu tố
thành và phát triển của quyết định sự
luật học so sánh trên tương đồng và
thế giới và ở Việt Nam: khác biệt giữa các
Các tổ chức nghiên cứu, hệ thống pháp
các nhà nghiên cứu và luật.
các công trình nghiên 1B6. Phân
tích
cứu tiêu biểu.
được ý nghĩa của
1A7. Nêu được 4 ý luật học so sánh.
nghĩa khoa học và thực
tiễn của luật học so sánh.
1A8. Nêu được tiêu
chí của 2 cách phân
nhóm các hệ thống

pháp luật trên thế giới.
2.
Dòng
họ
Civil
Law

7

2A1. Nêu được các tên 2B1. Phân
tích 2C1. Đánh
giá
gọi khác của dòng họ được lí do áp dụng được vị trí của
Civil Law.
luật thống nhất ở Corpus
Juris
2A2. Nêu được khái các nước châu Âu Civilis trong luật
quát quá trình phát lục địa.
La Mã.
triển của luật La Mã. 2B2. Phân
tích 2C2. Bình luận
2A3. Nêu được 4 bộ được lí do thành được ảnh hưởng
phận và nội dung cơ công và thất bại của của dòng họ Civil


bản của từng bộ phận công cuộc pháp Law đến hệ thống
trong Corpus Juris điển hoá ở các pháp luật của các
Civilis.
nước châu Âu lục nước trên thế giới.
2A4. Nêu được sự địa.

2C3. Bình luận
hình thành và phát 2B3. Phân
tích được về nguyên
triển của dòng họ Civil được nguyên nhân nhân ảnh hưởng
Law.
mở rộng của dòng của Civil Law tới
2A5. Cách thức tiếp họ Civil Law.
Việt Nam.
nhận luật La Mã ở các 2B4. Giải
thích 2C4. Bình luận
nước châu Âu lục địa. được lí do của sự được về những nét
2A6. Nêu được sự mở phân chia luật đặc trưng của hệ
rộng của dòng họ Civil công và luật tư.
thống pháp luật
Law.
2B5. Phân
tích Pháp và hệ thống
2A7. Nêu được sự được ảnh hưởng pháp luật Đức.
phân chia luật công và của luật La Mã tới 2C5. Bình luận
luật tư: Định nghĩa, luật công và luật được về Bộ luật
đặc điểm của luật công tư.
dân sự Pháp và Bộ
và luật tư.
2B6. Giải
thích luật dân sự Đức và
2A8. Nêu được sự được lí do của sự ảnh hưởng của
tương đồng và khác tương đồng và khác chúng tới bộ luật
biệt cơ bản của luật biệt của luật công dân sự của các
công giữa các hệ thống và luật tư giữa các nước trên thế giới.
pháp luật thuộc dòng nước Civil Law.

2C6. Bình luận
họ Civil Law.
2B7. Phân
tích được về việc đào
2A9. Nêu được sự được vị trí, tầm tạo luật ở Pháp và
tương đồng và khác quan trọng của từng Đức, những kinh
biệt cơ bản của luật tư nguồn luật của hệ nghiệm có thể tiếp
giữa các hệ thống pháp thống pháp luật thu và ứng dụng
luật thuộc dòng họ thuộc dòng họ Civil vào Việt Nam.
Civil Law.
Law.
2C7. Bình luận
2A10. Nêu được bốn 2B8. So sánh, phân được về nghề luật
nguồn cơ bản của các tích được những ở Pháp và ở Đức,
8


hệ thống pháp luật điểm tương đồng những
kinh
thuộc dòng họ Civil và khác biệt giữa nghiệm có thể tiếp
Law.
hệ thống pháp luật thu và ứng dụng
2A11. Nêu được nội Pháp và hệ thống tại Việt Nam.
dung cơ bản của hệ pháp luật Đức.
thống pháp luật Pháp 2B9. So
sánh,
và hệ thống pháp luật phân tích được
Đức (nguồn luật, hệ những điểm tương
thống toà án, đào tạo đồng và khác biệt
luật và nghề luật).

giữa Bộ luật dân
sự Pháp và Bộ luật
dân sự Đức.
2B10. So
sánh
được việc đào tạo
luật và nghề luật ở
Pháp và Đức.
3. 3A1. Nêu được ba tên 3B1. Phân
biệt 3C1. Phân
biệt
Dòng gọi khác nhau của dòng được bốn nghĩa được sự khác nhau
họ họ “Common Law”.
của thuật ngữ giữa
Common
Common 3A2. Nêu được tầm “Common Law”. Law và equity
Law quan trọng của pháp luật 3B2. Trình
bày law.
Anh đối với sự hình được sự hình 3C2. Bình luận
thành và phát triển của thành và phát triển được về việc đào
dòng họ “Common của hệ thống pháp tạo luật ở Anh,
Law”.
luật Anh.
những
kinh
3A3. Nêu được bốn 3B3. Phân
tích nghiệm có thể tiếp
giai đoạn hình thành và được nguyên tắc thu và ứng dụng
phát triển của hệ thống áp dụng án lệ vào Việt Nam.
pháp luật Anh.

trong hệ thống 3C3. Bình luận
3A4. Trình bày được pháp luật Anh.
được về nghề luật
khái quát nguyên nhân 3B4. Xác
định ở Anh, những kinh
9


mở rộng của dòng họ được mối quan hệ nghiệm có thể tiếp
Common Law.
giữa luật thành thu và ứng dụng
3A5. Nêu được ba văn và án lệ trong tại Việt Nam.
nguồn luật cơ bản trong hệ thống pháp luật 3C4. So
sánh
hệ thống pháp luật Anh. Anh.
được vị trí và vai
3A6. Mô tả khái quát 3B5. So
sánh trò của luật thành
được về hệ thống toà được việc đào tạo văn và án lệ trong
án Anh, thẩm quyền luật ở Anh với hệ thống pháp luật
của từng toà án.
việc đào tạo luật ở Anh và hệ thống
3A7. Trình bày khái Pháp và Đức.
pháp luật Mỹ.
quát được về đào tạo 3B6. Xác
định 3C5. Bình luận
luật ở Anh về hình thức được những điểm được về vai trò
đào tạo, phương pháp giống và khác cơ của hiến pháp
đào tạo...
bản giữa nghề luật trong hệ thống

3A8. Nắm được sự ở Anh với nghề luật nguồn luật của Mỹ
phân chia trong nghề ở Pháp và Đức.
và so sánh với vai
luật ở Anh. Điều kiện 3B7. Phân
biệt trò của hiến pháp
để trở thành thẩm được nguyên tắc áp trong hệ thống
phán, luật sư; thẩm dụng án lệ trong hệ nguồn luật của các
quyền bổ nhiệm, công thống pháp luật nước thuộc dòng
nhận; việc hành nghề Anh và hệ thống họ Civil Law.
của thẩm phán, luật sư pháp luật Mỹ.
3C6. Bình luận
và công chứng viên.
3B8. Giải
thích được về việc đào
3A9. Nêu được các được tầm quan tạo luật ở Mỹ,
nguồn luật trong hệ trọng của Hiến những
kinh
thống pháp luật Mỹ, pháp Mỹ trong hệ nghiệm có thể tiếp
nguyên tắc áp dụng án thống nguồn luật thu và ứng dụng
lệ trong hệ thống pháp Mỹ.
vào Việt Nam.
luật Mỹ.
3B9. Xác
định 3C7. Bình luận
3A10. Mô tả khái quát được điểm giống được về nghề luật
10


được về hệ thống toà và khác nhau về tổ ở một số nước
án Mỹ, mối quan hệ chức giữa hệ thống trên thế giới.

giữa toà án bang và toà án Mỹ và hệ Những
kinh
Toà án liên bang, thẩm thống toà án Đức. nghiệm có thể tiếp
quyền của từng toà án. 3B10. Giải thích thu và ứng dụng
3A11. Trình bày được được lí do dẫn đến tại Việt Nam.
sự tương đồng và khác sự tương đồng và
biệt cơ bản giữa hệ khác biệt cơ bản
thống pháp luật Anh và giữa hệ thống pháp
hệ thống pháp luật Mỹ. luật Anh và hệ
3A12. Trình bày được thống pháp luật Mỹ.
khái quát về đào tạo 3B11. So
sánh
luật ở Mỹ về hình thức được việc đào tạo
đào tạo, phương pháp luật ở Mỹ và ở
đào tạo...
Anh.
3A13. Trình bày được 3B12. Xác định
điều kiện để trở thành được những điểm
thẩm phán, luật sư; thẩm giống và khác
quyền bổ nhiệm, công nhau cơ bản trong
nhận; việc hành nghề nghề luật ở Anh,
của thẩm phán, luật sư Mỹ, Đức, Pháp và
và công chứng viên.
ở Việt Nam.
4. 4A1. Trình bày được 4B1. Giải
thích
Dòng một cách khái quát về được lí do dẫn đến
họ sự hình thành và phát nhu cầu cải tổ
pháp triển của dòng họ pháp pháp luật ở các
luật luật XHCN.

nước XHCN.
XHCN 4A2. Trình bày được
khái quát về hệ thống
pháp luật Liên Xô.
11

4C1.
Bì
nh
luận
được
sự
khủng
hoảng của
dòng
họ
pháp luật
XHCN.


4C2.
Bì
nh
luận
được quan
điểm
cho
rằng dòng
họ
pháp

luật XHCN
chỉ là phân
nhánh của
dòng
họ
Civil Law.
5.
Dòng
họ
pháp
luật
Hồi
giáo

12

5A1.Trình 5B1. So
sánh
bày
được được luật Hồi giáo
khái niệm, và Luật giáo hội.
đặc điểm, sự 5B2. Phân
tích
hình thành được nội dung, ý
và phát triển nghĩa của bốn
của luật Hồi nguồn của luật
giáo.
Hồi giáo.
5A2.Nêu
5B3. Phân tích và

được
bốn cho được ví dụ về
nguồn
của các tình huống sử
luật Hồi giáo. dụng các cách
5A3.Nêu
thức làm cho luật
được những Hồi giáo thích
cách thức để nghi với xã hội
luật Hồi giáo hiện đại.
thích
nghi
với xã hội
hiện đại.
5A4.Nêu

5C1. Đánh
giá
được ảnh hưởng
của luật Hồi giáo
đối với các nước
trên thế giới.
5C2. Nêu được
quan điểm cá
nhân về khả năng
áp dụng một số
chế định của luật
Hồi giáo trong xã
hội hiện đại.

được
khái
quát về luật
áp dụng ở
các nước Hồi
giáo,
phân
nhóm
các
nước
theo
mức độ ảnh
hưởng của
luật Hồi giáo.

6.
Hệ
thống
pháp
luật
của
một số
quốc
gia ở
Đông
Á

13

6A1.Trình
bày
được
khái quát về
hệ
thống
pháp
luật
Nhật Bản.
6A2.Mô tả
khái
quát
được về hệ
thống toà án
Nhật
Bản,
thẩm quyền
của từng toà
án.
6A3.Nêu

6B1.Ch
ỉ
ra
được
những
đặc
trưng
trong
lịch sử

hình
thành và
phát
triển hệ
thống
pháp
luật

6C1.Bì
nh luận
được
những
ảnh
hưởng
của văn
hoá đối
với hệ
thống
pháp
luật của
Nhật
Bản.
6C2.Bì


được
các
nguồn luật
cơ bản trong
hệ

thống
pháp
luật
Nhật Bản.
6A4.Trình
bày
khái
quát được về
đào tạo luật
ở Nhật Bản
về hình thức
đào
tạo,
phương pháp
đào tạo...
6A5.Trình
bày
được
điều
kiện
hành nghề,
việc
hành
nghề thẩm
phán,
luật
sư, công tố
viên ở Nhật
Bản.
6A6.Nêu

được
các
giai
đoạn
hình thành
và phát triển
14

Nhật
Bản.
6B2.Xá
c định
được
điểm
giống
và khác
nhau về
tổ chức
giữa hệ
thống
toà án
Nhật
Bản và
hệ
thống
toà án
Anh.
6B3.Xá
c định
được

thứ bậc
các loại
nguồn
luật
trong hệ
thống
pháp
luật

nh luận
được về
đào tạo
luật ở
Nhật
Bản
hiện nay
và
những
kinh
nghiệm
có thể
tiếp thu
cho Việt
Nam.
6C3.Ph
ân tích
được
đào tạo
luật và
nghề

luật ở
Trung
Quốc và
Việt
Nam
dưới
góc độ
so sánh
và rút ra


của hệ thống
pháp
luật
Trung Quốc.
6A7.Mô tả
được
khái
quát về hệ
thống toà án
Trung Quốc,
thẩm quyền
của từng toà
án.
6A8.Nêu
được
các
loại nguồn
luật trong hệ
thống pháp

luật Trung
Quốc.
6A9.Trình
bày
được
khái quát về
đào tạo luật
và nghề luật
ở
Trung
Quốc.

15

Nhật
Bản.
6B4.So
sánh
được
việc đào
tạo luật
ở Nhật
Bản với
đào tạo
luật của
Pháp,
Đức,
Anh,
Mỹ.
6B5.So

sánh
được hệ
thống
toà án
của
Trung
Quốc và
hệ
thống
toà án
của
Nhật
Bản.
6B6.Ph

được
bài học
kinh
nghiệm
cho Việt
Nam.
6C4.Bì
nh luận
được
những
đặc
điểm
của
dòng họ
pháp

luật
XHCN
được
thể hiện
trong hệ
thống
pháp
luật
Trung
Quốc.


ân tích
được
vai trò
của luật
thành
văn
trong hệ
thống
nguồn
luật của
Trung
Quốc.
6B7.So
sánh
được
đào tạo
luật và
nghề

luật ở
Trung
Quốc và
ở một
số nước
khác
trên thế
giới.
7. TỔNG HỢP MỤC TIÊU NHẬN THỨC
Mục tiêu
Vấn đề
16

Bậc 1

Bậc 2

Bậc 3

Tổng


Vấn đề 1

8

6

3

17

Vấn đề 2

11

10

7

28

Vấn đề 3

13

12

7

32

Vấn đề 4

2

1

2

5

Vấn đề 5

4

3

2

9

Vấn đề 6

9

7

4

20

Tổng

47

39

25

111

8. HỌC LIỆU
A. GIÁO TRÌNH
1. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình luật so sánh, Nxb.
CAND, Hà Nội, 2008.
2. Michael Bogdan, Luật so sánh (bản tiếng Việt), Nxb. Kluwer,
Norstedts Juridik, Tano, 2002.
3. Rene David, Những hệ thống pháp luật chính trong thế giới
đương đại, Nxb. Thành phố Hồ Chí Minh, 2003.
B. TÀI LIỆU THAM KHẢO BẮT BUỘC
*

Sách

1. Michel Fromont, Những hệ thống pháp luật cơ bản trên thế giới,
Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2006.
2. Võ Khánh Vinh, Giáo trình luật học so sánh, Nxb. CAND, Hà
Nội, 2002.
*

Bài tạp chí

1. Viện khoa học pháp lí Bộ tư pháp, Chuyên đề luật so sánh, số
7/1998.
2. Trường Đại học Luật Hà Nội, Tạp chí luật học (Chuyên đề: Sử
17


dụng luật so sánh trong hoạt động lập pháp), số 4/2007.

3. Nguyễn Văn Nam, “Luật La Mã trong sự hình thành và phát triển
của hệ thống pháp luật châu Âu lục địa”, Tạp chí nhà nước và
pháp luật, số 3/2006.
4. Nguyễn Văn Nam, “Tìm hiểu về đào tạo luật và nghề luật ở
CHLB Đức”, Tạp chí Nghiên cứu châu Âu, số 5/2005.
5. Lê Thu Hà, “Chế độ đào tạo luật gia tại Hoa Kì”, Tạp chí nghiên
cứu lập pháp, số 2/2005.
6. Nông Quốc Bình, “Tìm hiểu về common law”, Tạp chí luật học,
số 4/1998.
7. Đào Thị Hằng, “Đào tạo một số chức danh tư pháp ở Cộng hoà
Liên bang Đức”, Tạp chí luật học, số 2/1998.
8. Nguyễn Thị Ánh Vân, “Hiểu thế nào về sử dụng luật so sánh
trong nghiên cứu và giảng dạy luật”, Tạp chí luật học, số 10/2006.
9. Nguyễn Thị Ánh Vân, “Cải cách tư pháp ở Anh và những ý kiến
về cải cách tư pháp ở Việt Nam trong thời gian tới”, Tạp chí luật
học, số 8/2007.
10. Nguyễn Thị Ánh Vân, “Xu hướng mới trong đào tạo luật ở Nhật
Bản và vài gợi mở cho đào tạo luật ở Việt Nam”, Tạp chí nhà
nước và pháp luật, số 7(225)/2009.
11. Nguyễn Thị Ánh Vân, “Bàn về học thuyết tam quyền phân lập và
kiềm chế đối trọng trong Hiến pháp Hoa Kỳ”, Tạp chí luật học, số
12/2010.
12. Nguyễn Văn Cường, Nguyễn Ngọc Ánh, “Án lệ Nhật Bản và một
số vấn đề đặt ra khi đưa án lệ vào công tác xét xử tại toà án Việt
Nam”, Tạp chí toà án nhân dân, số 19 (10/2009).
13. Nguyễn Huy Tiến, “Viện kiểm sát và kiểm sát viên Nhật Bản”,
Tạp chí kiểm sát, số 9(5/2010).
14. Hoàng Thế Liên, “Về tổ chức và thẩm quyền của toà án Nhật
18

Bản”, Tạp chí dân chủ và pháp luật, số 10/1999.
15. Lệ Thuỷ, “Một số nội dung cải cách tư pháp ở Trung Quốc”, Tạp
chí kiểm sát, số 15/2005.
16. GS.TS. Roland Fritz, M.A., “Hệ thống tài phán hành chính Cộng
hoà liên bang Đức”, Tạp chí Luật học, số 9/2011.
17. TS. Phạm Hồng Quang, “Nguồn luật và một số kinh nghiệm giải
thích pháp luật ở Nhật Bản”, Tạp chí luật học, số 8/2011.
C. TÀI LIỆU THAM KHẢO TỰ CHỌN
* Sách
1. Trường Đại học Luật Hà Nội, Tập bài giảng luật so sánh, 2003.
2. Hoàng Xuân Liêm, “Pháp luật so sánh với vấn đề đổi mới pháp
luật nước ta hiện nay” (trong sách: Đại hội VIII Đảng cộng sản
Việt Nam và những vấn đề cấp bách của khoa học về nhà nước và
pháp luật, Nxb. KHXH, 1997).
3. Đào Trí Úc, “Tiếp cận một số hướng nghiên cứu mới trong khoa
học pháp lí ở nước ta hiện nay” (trong sách: Nhà nước và pháp
luật của chúng ta trong sự nghiệp đổi mới), Nxb. KHXH 1997.
4. Dominique Sourdel, Hồi giáo, Nxb. Thế giới, 2003.
5. M.A. Glendon, M.W. Gordon, P.G. Carozza, Comparative Legal
Traditions In a Nutshell, Second Edition, West Group, 1999.
6. Zweigert and Kotz, An Introduction to Compartive Law, Oxford 1997.
7. D. René, J. Brierley, Major Legal Systems in the World Today, 3rd
ed. London 1985.
8. H. P. Glenn, Legal Traditions of The World, Oxford University
Press, 2000.
9. H.C. Gutterridge, Comparative Law: An Introduction to the
Comparative Method of Legal Study & Research, Cambridge
19

University Press, Reprinted 1971.
10. P. de Cruz, Comparative Law in a changing world, Cavendish
Publishing Limited, 1999.
11. A. Harding & E. Orucu (Editors), Comparative Law in the 21st
Century, Kluwer academic Publishers, 2002.
12. Bộ luật dân sự Pháp, Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2005.
* Bài tạp chí
1. Thái Vĩnh Thắng, “Tìm hiểu hệ thống pháp luật Hồi giáo”, Tạp
chí luật học, số 1/2006.
2. Thái Vĩnh Thắng, “Tìm hiểu hệ thống pháp luật châu Âu lục địa”,
Tạp chí luật học, số 2/2004.
3. Thái Vĩnh Thắng, “Tìm hiểu hệ thống pháp luật Anglo-Saxon
(common law)”, Tạp chí luật học, số 6/2003.
4. Phan Hữu Thư, “Tổ chức tư pháp của Pháp”, Tạp chí luật học, số
4 và 6/1996.
5. Trần Văn Nam, “Cơ quan công tố Nhật Bản và những kinh
nghiệm trong việc xây dựng mô hình viện công tố ở nước ta hiện
nay”, Tạp chí nhà nước và pháp luật, số 3/ 2009.
6. Nguyễn Ngọc Khánh, “Vị trí, vai trò của Viện công tố Hoa Kỳ,
Viện công tố Nhật Bản, Viện công tố Cộng hoà Indonesia trong tố
tụng dân sự”, Tạp chí kiểm sát, số 3/2008.
7. Nguyễn Đăng Dung, Bùi Xuân Đức, “Luật hiến pháp của các
nước tư bản. Phần phụ lục, Hiến pháp Mỹ, Pháp, Nhật, Cộng hoà
Liên bang Đức, Anh”, Trường đại học tổng hợp Hà Nội, Khoa
luật, 1994.
8. Nguyễn Huy Quý, “Về việc Trung Quốc sửa đổi Hiến pháp”, Tạp
chí nhà nước và pháp luật, số 5/2004.
20

9. HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY - HỌC
9.1. Lịch trình chung
Hình thức tổ chức dạy-học
Tuần

VĐ

1

1+
2

4

2

6

2

2

2+
3

4

2

6

2

3

3+
5

4

2

6

2

4

5+
6

2

4

6

4

5

4+
6

2

4

6

4

Lí
thuyết

LVN Semina Tự NC
r

16 tiết 14 tiết 30 tiết 14 tiết
Tổng cộng

= 16 giờ
TC

9.2. Lịch trình chi tiết
Tuần 1: Vấn đề 1 + 2
21

=7

giờ
TC

= 15
giờ
TC

=7
giờ
TC

KTĐG
Nhận BT
Mức độ tham gia
trong giờ seminar
Nộp và thuyết
trình BT nhóm
Mức độ tham gia
trong giờ seminar
Nộp và thuyết
trình BT nhóm
Mức độ tham gia
trong giờ seminar
Nộp và thuyết
trình BT nhóm
Nộp BT lớn


Hình thức Số
tổ chức giờ

dạy-học TC

Nội dung chính

Lí
thuyết

2 - Giới thiệu
giờ chung về luật
TC học so sánh: tên
gọi, học liệu, hệ
thống khái niệm,
thuật ngữ...
- Giới thiệu về
môn học luật học
so sánh: mục tiêu
khái quát, thành
tựu và triển vọng...
- Hướng dẫn các
phương pháp thu
thập, xử lí thông tin
luật học so sánh.
- Khái niệm, đặc
điểm luật học so
sánh.
- Đối
tượng
nghiên cứu của
luật học so sánh:
Phạm vi, cấp độ

so sánh.
- Phương pháp
của luật học so
sánh.

Tự NC

1
giờ

22

Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
* Đọc:
- Giáo trình luật so sánh, Trường
Đại học Luật Hà Nội, Nxb.
CAND, Hà Nội, 2008, tr. 7 - 44.
- Luật so sánh (tiếng Việt),
Michael
Bogdan,
Kluwer,
Norstedts Juridik, Tano, 2002, tr.
11 – 19, tr.30 - 63.
- Những hệ thống pháp luật
chính trong thế giới đương đại,
Rene David, Nxb. Thành phố Hồ
Chí Minh, 2001, tr. 7 - 19.
- Các hệ thống pháp luật cơ bản
trên thế giới, Michel Fromont,
Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2006, tr.

10 - 12.

- Sự hình thành * Đọc:
và phát triển của - Giáo trình luật so sánh, Trường


luật so sánh.
- Ý nghĩa khoa
học và thực tiễn
của luật học so
sánh.
- Cách phân
nhóm các hệ
thống pháp luật
trên thế giới.

Đại học Luật Hà Nội, Nxb.
CAND, Hà Nội, 2008, tr. 46 - 68.
- Những hệ thống pháp luật
chính trong thế giới đương đại,
Rene David, Nxb. Thành phố Hồ
Chí Minh, 2001, tr. 7 - 30.
- Luật so sánh (tiếng Việt), Michael
Bogdan, Kluwer, Norstedts Juridik,
Tano, 2002, tr. 63 - 70.
- Các hệ thống pháp luật cơ bản
trên thế giới, Michel Fromont,
Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2006, tr.
12 - 18.

2 Sự hình thành và
giờ phát triển của
TC dòng họ Civil
Law.

* Đọc:
- Giáo trình luật so sánh, Trường
Đại học Luật Hà Nội, Nxb. CAND,
Hà Nội, 2008, tr. 103 - 117.
- Những hệ thống pháp luật chính
trong thế giới đương đại, Rene
David, Nxb. Thành phố Hồ Chí
Minh, 2001, tr. 7 - 19; tr. 33 - 67.

TC

Lí
thuyết

LVN

1 giờ
TC

Semina 3 giờ
r
TC

Tư vấn

23

Thảo luận vấn đề theo nhóm
Thảo luận các nội dung thuộc vấn đề 1 + 2

- Nội dung: Giải đáp, tư vấn về nội dung và phương
pháp học tập; chỉ dẫn khai thác các nguồn tài liệu...
- Thời gian: Từ 08h00’ đến 11h00’ thứ Tư nếu học buổi chiều
Từ 14h00’ đến 17h00’ thứ Tư nếu học buổi sáng
- Địa điểm: Văn phòng Viện luật so sánh


KTĐG

Buổi học thứ nhất của tuần 1: Nhận BT lớn, BT nhóm.
Mức độ tham gia trong giờ seminar.

Tuần 2: Vấn đề 2 + 3
Hình thức Số
tổ chức giờ
dạy-học TC
Lí
thuyết

Nội dung chính

Yêu cầu sinh viên chuẩn bị

2 - Cấu trúc của
giờ các hệ thống

TC pháp luật thuộc
dòng họ Civil
Law.
- Nguồn của các
hệ thống pháp
luật thuộc dòng
họ Civil Law.

* Đọc:
- Giáo trình luật so sánh, Trường
Đại học Luật Hà Nội, Nxb. CAND,
Hà Nội, 2008, tr. 118 - 143.
- Những hệ thống pháp luật chính
trong thế giới đương đại, Rene
David, Nxb. Thành phố Hồ Chí
Minh, 2001, tr. 7 - 19; tr. 68 - 128.

Tự NC 1 giờ Hệ thống pháp
TC luật Pháp và hệ
thống pháp luật
Đức.

* Đọc:
- Giáo trình luật so sánh, Trường
Đại học Luật Hà Nội, Nxb.
CAND, Hà Nội, 2008, tr. 143 192.
- Luật so sánh (tiếng Việt),
Michael
Bogdan,
Kluwer,

Norstedts Juridik, Tano, 2002, tr.
131 - 155.
- Các hệ thống pháp luật cơ bản
trên thế giới, Michel Fromont, Nxb.
Tư pháp, Hà Nội, 2006, tr. 31 - 59.

LVN
Lí
24

1 giờ
TC

Thảo luận vấn đề theo nhóm.

2 giờ - Khái quát về * Đọc:


thuyết

TC dòng
họ
common law.
- Hệ thống pháp
luật Anh: Sự
hình thành và
phát triển.

- Giáo trình luật so sánh, Trường
Đại học Luật Hà Nội, Nxb.

CAND, Hà Nội, 2008, tr. 193 232.
- Những hệ thống pháp luật
chính trong thế giới đương đại,
Rene David, Nxb. Thành phố Hồ
Chí Minh, 2001, tr. 7 - 19; tr.
222 - 241.
- Các hệ thống pháp luật cơ bản
trên thế giới, Michel Fromont,
Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2006, tr.
130 - 136.

Semina 1 giờ
r
TC

Thảo luận các nội dung thuộc vấn đề 2 + 3

Semina 2 giờ
r
TC

Thuyết trình BT nhóm

- Nội dung: Giải đáp, tư vấn về nội dung và phương
pháp học tập; chỉ dẫn khai thác các nguồn tài liệu...
Tư vấn

- Thời gian: Từ 08h00’ đến 11h00’ thứ Tư nếu học buổi chiều
Từ 14h00’ đến 17h00’ thứ Tư nếu học buổi sáng
- Địa điểm: Văn phòng Viện luật so sánh

KTĐG

- Mức độ tham gia trong giờ seminar
- Thuyết trình BT nhóm

Tuần 3: Vấn đề 3 + 5
Hình thức Số
tổ chức giờ
dạy-học TC
25

Nội dung
chính

Yêu cầu sinh viên chuẩn bị