giáo án ngữ văn 8 bài 12

Ngữ văn 8
học 2013-2014

Năm

BÀI 12
NỘI DUNG:
1. Văn bản: Ôn ḍch thuốc lá
2. TV: Câu ghép (tt)
3. TLV: Phương pháp thuyết minh.
MÚC ĐỘ CẦN ĐẠT
-Biết cách đọc – hiểu, nắm bắt các vấn đề xaơ hội
trong một văn bản nhật dụng. Có thái độ quyết
tâm phòng chống thuốc lá. Thấy được sự thuyết
phục bởi sự kết hợp các phương pháp lập luận và
thuyết minh trong văn bản.
-Nắm chắc quan hệ ý nghóa giươa các vế câu của
câu ghép.
-Nâng cao hiểu biết và vận dụng các phương pháp
thuyết minh trong việc tạo lập văn bản.

Tuần
Tuần 12
12
Tiết
Tiết 45
45

Văn bản

ND:

ND:
Lớp:8
Lớp:81,2,10,11
1,2,10,11

ÔN DỊCH THUỐC LÁ
( Văn bản nhật dụng)

Theo Nguyễn Khắc Viện
I Mục tiêu cần đạt:Gíup HS :
- Kiến thức:Mối nguy hại ghê gớm toàn diện của tệ nghiện
thuốc lá đối với sức khỏe con người và đạo đức xã hội. Tác
dụng của việc kết hợp các phương thức biểu đạt lập luận và
thuyết minh trong văn bản.
- Kó năng :+Đọc- hiểu một văn bản nhật dụng đề cập đến
một vấn đề xã hội bức thiết.
+ GDMT-KNS: Biết phân biệt tốt - xấu, biết cách từ
chối lời mời, bảo vệ môi trường sống.
+Tích hợp TLV: tập viết bài văn thuyết minh một vấn
đề của đời sống xã hội.
- Thái độ : Ý thức cộng đồng, ý thức tuyên truyền không
hút thuốc lá.
II. Chuẩn bò của GV - HS :
GV :+ Bài soạn. Hình ảnh minh họa. KTDH: Trình bày , hoạt
động nhóm
HS: + Đọc,soạn bài. Sưu tầm tư liệu về tệ hút thuốc lá
ở đòa phương.
1

Ngữ văn 8
học 2013-2014

Năm

III. Tổ chức hoạt động dạy - học :
1 Ổn đònh lớp :
2 Kiểm tra bài cũ :
- Ngày Trái Đất khởi xướng nhằm mục đích gì? Vì sao càng
ngày càng có nhiều nước tham gia?
- Việc dùng bao bì ni lông ở Việt Nam có điều gì đáng chú
ý? Liên hệ với tình hình dùng bao bì ni lông ở đòa phương em.
- Nêu tác hại của bao bì ni lông khi nó không được thu gom
hoặc tiêu hủy không đúng quy trình khoa học.
3 Bài mới:
HĐ1 :Chúng ta đã biết thế giới chọn ngày 22/4 hàng năm là
Ngày Trái Đất để nhắc nhở ý thức bảo vệ môi trường của
tất cả mọi người. Và thế giới cũng có một ngày trong năm
là Ngày Quốc tế chống hút thuốc lá ( ngày 31/5 hằng năm).
Vì sao hút thuốc lá trở thành đối tượng cả thế giới phải
chống lại như vậy? Học bài Ôn dòch, thuốc lá chúng ta sẽ rõ.
Hoạt đông của thầy
HĐ2 :HD HS đọc văn
bản và tìm hiểu chú
thích:
-Giới thiệu vài nét
về tác giả.
-Hd cách đọc àhs đọc
-Nêu xuất xứ
-Kiểm tra việc đọc

chú thích (lưu ý chú
thích 1,9)
HĐ3: HD đọc hiểu
văn bản :
- HDHS tìm hiểu tên
gọi văn bản?
-HD HS phân tích :
- Để nói về tính
chất nguy hiểm của
thuốc lá, tác giả
có vào đề ngay
không?
2

Hoạt động
của trò

Nội dung

I Đọc – tìm hiểu chung
1/ Tác giả:
Nguyễn Khắc Viện:
(1913-1997), bác só,
nhà khoa học nổi
- Đọc văn bản tiếng .
(2HS)
2/ Tác phẩm:
-Phát biểu.
-Xuất xứ: Trích “Từ
thuốc lá đến ma túy –

-Giải thích
Bệnh nghiện” .
chú thích
- Ôn dòch : sgk

-QS nhan đề
văn bản -Suy
nghó, phát
biểu.
- HS quan sát
văn bản :
- Đọc đoạn 1 –
Trả lời
-Suy nghó , trình
bày 1 phút

II Đọc –hiểu văn bản
A. Nội dung
1. Ý nghóa tên gọi
văn bản :
Tiếng chửi rủa, căm
tức, ghê tởm: Thuốc
lá! Mày là đồ ôn
dòch.
2/ Tính chất nguy hiểm
của thuốc lá:
- Thuốc lá đang đe doạ
sức khoẻ và tính
mạng loài người còn

Ngữ văn 8
học 2013-2014

-Vì sao tác giả dẫn
lời Trần Hưng Đạo
bàn về việc đánh
giặc trước khi phân
tích tác hại của
thuốc lá ? Điều đó
có tác dụng gì trong
lập luận ?
+Thuốc lá đem lại
những nguy hiểm gì
cho người hút? Nhận
xét về cách trình
bày của tác giả về
vấn đề này .
+Vì sao tác giả đặt
giả đònh “Có người
bảo :Tôi hút, tôi
bệnh, mặc
tôi !”trước khi nêu
lên những tác hại
về phương diện xã
hôi của thuốc lá ?
+Vì sao tác giả đưa ra
những số liệu để so
sánh tình hình hút
thuốc lá ở nước ta

với các nước Âu –
Mó trước khi đưa ra
kiến nghò:Đã …ôn
dòch này?
-Nhận xét cách trình
bày?
-Thông tin thời sự:
Việt Nam cấm hút
thuốc lá nơi công
cộng 1/11/ 2010 àGD:
Tránh xa các tệ
nạn :thuốc lá,
nghiện game.
HĐ4 :HD HS nhận xét
hình thức trình bày
- Nhận xét hình thức
trình bày văn bản ?

3

Năm

-HS quan sát
đoạn 2
- Phát hiện,
trình bày
- Đọc đoạn 3 –
phân tích, liên
hệ thực tế
trong gia đình,

đòa phương
mình .
-Quan sát
đoạn cuối –so
sánh –suy
luận –phát
biểu :

- HS trao đổi à
trình bày .

-Khái quát
nghệ thuật .

nặng hơn cả AIDS ( so
sánh, )à nhấn mạnh
hiểm họa to lớn.
- Tác hại của thuốc
lá:
+ Hại cho sức khỏe:
người hút và người bò
hút
+ Hại cho lối sống đạo
đức cộng đồng.
-- > chứng cứ khoa học
và thực tiển
== > Thuốc lá là kẻ
thù ngọt ngào và
nham hiểm.
3/ Kiến nghò chống

thuốc lá
-Chiến dòch chống
thuốc lá rộng khắp
toàn cầu.
-Quyết tâm phòng
chống thuốc lá
-- > Thuyết minh bằng
ví dụ, so sánh, số
liệu .
== > Quyết tâm cùng
ngăn ngừa, chống lại
Ôn dòch này.

B. Hình thức :
Lập luận chặt chẽ,
dẫn chứng sinh động,
so sánh hợp lí, thuyết
minh cụ thể, thuyết
phục; phân tích trên cơ


Ngữ văn 8
học 2013-2014

Năm

- Nêu ý nghóa văn
bản?

- Phát biểu.

sở khoa học àtính
thuyết phục cao
C. Ý nghóa :
Tác giả chỉ ra tác
hại của thuốc lá đối
với đời sống con
người , từ đó phê
phán và kêu gọi mọi
người ngăn ngừa tệ
nạn hút thuốc lá.
à Ghi nhớ :sgk

IV. Củng cố -– HD học
1. Củng cố
+Văn bản trình bày vấn đề gì ? Nêu nhận xét về cách trình
bày của tác giả.
+ Em có suy nghó và hành động như thế nào đối với thuốc lá
?
2Hướng dẫn học bài :
-Tiếp tục sưu tầm, tư liệu , hình ành về tác hại của thuốc lá .
-Học bài .Làm bài tập.
- Soạn bài Bài toán dân số .
-Tiết 46 chuẩn bò Câu ghép (t t )
Tuần
Tuần
12
12
Tiết
Tiết46

46

Tiếng Việt

CÂU GHÉP

ND
ND
Lớp
Lớp881,2,10,11
1,2,10,11

( tiếp theo)
I Mục tiêu cần đạt :giúp HS :
-Kiến Thức:HS nắm được mối quan hệ về ý nghóa giữa các
vế trong câu ghép. Cách thể hiện quan hệ ý nghóa giữa các
vế câu ghép.
-Kó năng: Xác đònh quan hệ ý nghóa giữa các vế của câu
ghép dựa vào văn cảnh hoặc hoàn cảnh giao tiếp. Tạo lập
tương đối thành thạo câu ghép phù hợp với yêu cầu giao
tiếp.
- Thái độ: Viết câu đúng cấu trúc ngữ pháp.
II Chuẩn bò của GV-HS :
- GV :+ Bài soạn. Bảng phụ (ghi ngữ liệu )
- HS : + Đọc bài
+Soạn bài theo các các câu hỏi gợi ý SGK.
III Tổ chức hoạt động dạy và học :
1 Ổn đònh lớp.
2 Kiểm tra bài cũ :
-Nêu đặc điểm của câu ghép ?

-Viết câu ghép nói về việc giữ gìn vệ sinh ở trường em. Cho
biết cách nối các vế trong câu ghép đó.
4


Ngữ văn 8
học 2013-2014

3 Bài mới :
Hoạt động của
thầy
HĐ1 :HD HS tìm
hiểu về quan hệ
ý nghóa giữa các
vế trong câu
ghép :
- Y/C HS xác đònh
các vế và nêu
quan hệ ý nghóa
giữa các vế .

-HDHS giải quyết
câu 2:
+T/C hoạt động
nhóm .
-Cho HS rút ra
nhận xét về
quan hệ ý nghóa
giữa các vế à
ghi nhớ .

- Cho ví dụ

HĐ2 :HD HS luyện
tập -BT1 :hoạt
động cá nhân.

- BT2 ;hoạt động
nhóm

5

Năm

Hoạt động của
trò

-Đọc nội dung
ghi trên bảng
phụ àtrả lời .

-Thảo luận
nhóm .
-Trình bày.
- Phát biểu.
-Suy nghó

-Đọc và xác
đònh yêu cầu
- lên bảng 5 hs
ànhận xét

kết quả
- mỗi nhóm 1
đoạn

Nội dung
I Quan hệ ý nghóa giữa
các vế câu :
1.Ví dụ:SGK
+Vế A:Có lẽ tiếng Việt
của chúng ta / đẹp .
+Vế B( bởi vì ) tâm hồn
của người Việt Nam ta /
rất đẹp…
+Vế A :Kết quả ,vế
B:Nguyên nhân àqh ý
nghóa :nguyên nhân –
kết quả .

2. Ghi nhớ : SGK
Ví dụ:
- Nếu ai buồn phiền cau
có thì gương cũng buồn
phiền cau có theo …àq.
hệ điều kiện kết quả
- Các em phải cố gắng
học để thầy mẹ được
vui lòng và để thầy
dạy các em được sung
sướng. àquan hệ mục
đích

II Luyện tập :
1.a/vế 1,2 qh
nguyên nhân –kết
quả ;vế 2,3 qh giải thích
.b/qh điều kiện –kết
quả.c/qh tăng tiến . d/
qh tương phản . e/C1 rồi
-.qh thời gian nối
tiếp;C2qh nguyên nhânkết quả
2.+qh nguyên nhân –kết
quả
+Không .ví chúng có
quan hệ ý nghóa chặt
chẽ ,tinh tế .


Ngữ văn 8
học 2013-2014

Năm

-BT 3 :hoạt đông 5
cá nhân
-BT4 :HS làm ở
nhà

- Phát biểu tại
chỗ :

+mội câu trình bày 1

việ c mà Lão Hạc nhờ
ông giáo
+Thể hiện sự giảng
giải của LH
+Ý nghóa chỉ mối quan
hệ giữa tâm
trạng,hoàn cảnh…với
việc lão có nguyện
vọng .
3.+Nếu tách thành câu
đơn àqh bò phá vỡ

IV. Củng cố – HD học bài
1. Củng cố :
- Nêu quan hệ ý nghóa giữa các vế của câu ghép ?
2. Hướng dẫn học bài:
-Hệ thốâng lại kiền thức về câu ghép .
-Học thuộc ghi nhớ .Hoàn chỉnh bài tập 4
- Soạn bài :Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm .
_Tiết 47-48 Phương pháp thuyết minh

Tuần
Tuần
12
12
Tiết
Tiết47
47

Tập làm văn

ND:
ND:
Lớp
Lớp881,2,10,11
1,2,10,11

PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH

I Mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức:Kiến thức về văn bản thuyết minh. Đặc điểm,
tác dụng của phương pháp thuyết minh.
- Kó năng: Nhận biết, vận dụng các phương pháp thuyết minh
thông dụng . Rèn luyện kó năng quan sát để nhận biết bản
chất của sự vật. Tích lũy nâng cao tri thức đời sống. Phối hợp
sử dụng các phương pháp thuyết minh để tạo lập văn bản
thuyết minh theo yêu cầu. Lựa chọn phương pháp phù hợp
II Chuẩn bò: :
-GV : +Đọc kó những điều cần lưu ý .
+Chuẩn bò bài tập bổ trợ “Tuyên chiến với khói thuốc
lá”.
-HS : + Đọc kó bài ,suy nghó trả lời các câu hỏi .
+Nắm vững đặc điểm của văn bản thuyết minh .
6


Ngữ văn 8
học 2013-2014

Năm

III Tổ chức hoạt động dạy - học :
1. Ổn đònh lớp :
2. Kiểm tra bài cũ :
- Nêu vai trò và đặc điểm của văn bản thuyết minh ?
3. Bài mới :
HĐ1 :Giới thiệu bài mới :phương pháp thuyết minh là vấn đề
then chốt của văn bản thuyết minh .Vậy thuyết minh thường
sử dụng những phương pháp nào …
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
HĐ2 :HD HS
tìm hiểu
I Tìm hiểu
các
phương
pháp
các phương
thuyết minh :
-Quan sát mục 1 – Trả pháp
-Nêu yêu cầu mục 1 lời câu hỏi :
thuyết minh
sgk (Các loại tri thức +Các tri thức về sự 1/ Quan sát,
được sử dụng trong một vật ,khoa học ,văn học
tập,
số văn bản thuyết hoá …
tích luỹ tri
minh ở sgk ?Công việc +Chuẩn bò :quan sát thức
để

chuẩn bò để viết một để tìm hiểu đối tượng làm
bài
bài văn thuyết minh ?
về màu sác ,hình văn thuyết
ðChốt
:công
việc dáng ,kích thước đặc minh
chuẩn bò gồm :quan điểm tính chất …:học
sát đối tượng về hình tập tìm hiểu đối tượng
dáng, kích thước, đặc trên sách báo ,tài
điểm; tìm hiểu quan hệ liệu từ điển tham quan
của đối tượng với các tìm hiểu đối tương trực *Y1.Ghi nhớ
đối tượng xung quanh … tiếp qua giác quan ấn :sgk/ 128
tìm hiểu quá trình phát tượng
sinh, phát triển, tồn
tại, mất đi ghi chép số
liệu…
-Cách tích luỹ tri thức +Tri thức phải đầy
để để viết văn bản đủ ,chính xác và có
độ tin cậy cao ;học
thuyết minh ?
tập nghiên cứu ,quan
sát phân tích ,chọn lọc
,phân loại …
==>Muốn
làm
bài ==>Rút ra ý 1 của ghi
thuyết minh phải có tri nhớ
thức .-->ý 1 ghi nhớ
HĐ3:HD HS tìm

2 Phương pháp thuyết
hiểu một phương
minh :
pháp
thuyết
minh
-Đọc mục a/2 –Trả
-B1:phương pháp lời câu hỏi .
-Phương pháp nêu đònh
nêu đònh nghóa,
nghóa:chỉ ra bản chất
7


Ngữ văn 8
học 2013-2014

Năm

giải thích (cho hs
của đối tượngthuyết
đọc ngữ liệu
minh bằng lời văn
nêu câu hỏi
ngắn gọn, rõ ràng,
3sgk )
chính xác.
+Các câu này
thường có vò tri
như thế nào

trong bài thuyết -Đọc mục b –Trả
minh ?
lời câu hỏi
+Phương pháp
+Tác dụng làm
nêu đònh nghóa
cho vấn đề trù
- Phương pháp liệt kê:
có yêu cầu gì ? tượng trở nên cụ lần lượt chỉ ra các đặc
và diễn đạt như thể ..
điểm, tính chất của
thế nào
+Ví dụ ,số liệu
đối tượng thuyết minh,
B2 :Phương pháp
phải có cơ sở
theo một trình tự nhất
liệt kê, nêu ví
thực tế ,đáng tin đònh giúp người đọc
dụ và số liệu,
hình dung ra đối tượng
đề thuyết minh
thuyết minh.
(Nêu vấn đề ở
mục b –lấy thêm
ví dụ ở bài
Thông tin về …)
IV. Củng cố . HD Học bài
1. Củng cố :
- Đăïc điểm tác dụng của phương pháp nêu đònh nghóa và

phương pháp liệt kê?
2 HD học bài :
-Chuẩn bò đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết
minh .
-Tiết 48 chuẩn bò phương pháp thuyết minh (Nghiên cứu các
phương pháp nêu số liệu, so sánh, phân tích, phân loại) .

Tuần
Tuần
12
12
Tiết
Tiết 48
48

Tập làm văn

ND:
ND:
Lớp
Lớp 881,2,10,11
1,2,10,11

PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
( tiếp theo)

I Mục tiêu cần đạt :
- Kiến thức:Kiến thức về văn bản thuyết minh. Đặc điểm,
tác dụng của phương pháp thuyết minh.
8

Ngữ văn 8
học 2013-2014

Năm

- Kó năng: Nhận biết, vận dụng các phương pháp thuyết minh
thông dụng . Rèn luyện kó năng quan sát để nhận biết bản
chất của sự vật. Tích lũy nâng cao tri thức đời sống. Phối hợp
sử dụng các phương pháp thuyết minh để tạo lập văn bản
thuyết minh theo yêu cầu. Lựa chọn phương pháp phù hợp
II Chuẩn bò: :
-GV : +Đọc kó những điều cần lưu ý .
+Chuẩn bò bài tập bổ trợ “Tuyên chiến với khói thuốc
lá”.
-HS : + Đọc kó bài ,suy nghó trả lời các câu hỏi .
+Nắm vững đặc điểm của văn bản thuyết minh .
III Tổ chức hoạt động dạy - học :
1. Ổn đònh lớp :
2. Kiểm tra bài cũ :
Nêu ø đặc điểm và tác dụng của phương pháp nêu đònh
nghóa và phương pháp liêt kê trong văn bản thuyết minh ?
3. Bài mới :
HĐ1 :Giới thiệu bài mới :
Hoạt động của
Hoạt động của trò
thầy
HĐ3:HD HS tìm hiểu
một phương pháp

thuyết minh
-Y/C đọc ngữ liệu à -Đọc ngữ liệu à
nhận xét đặc
nhận xét trình bày
điểm trình bày và .
tác dụng .

=>hướng dẫn HS
==>Rút ra bài học
rút ra nội dung bài
học
HĐ 4 hướng dẫn
9

Nội dung
2 Phương pháp
thuyết minh :
Phương
pháp
dùng số liệu: dẫn
ra các con số cụ
thể
để
thuyết
minh làm cho văn
bản thêm tin cậy.
- Phương pháp so
sánh: đối chiếu
các sự vật để
làm nổi bật đối

tượng thuyết minh.
-Phương pháp phân
loại, phân tích: chia
đối tượng ra từng
loại, từng mặt để
thuyết minh làm
cho đối tượng trở
nên cụ thể, rõ
ràng hơn.
II Luyện tập


Ngữ văn 8
học 2013-2014

luyện tập
-BT1 :

Năm

-Đọc bt 1 –HS thảo BT SGK /128,129
luận .
Viết bài thuyết
minh về vấn đề
vấn đề nào thì huy
động tối đa vốn
- BT2
hiểu biết về vấn
- HS quan sát- trình
đề đó .

- BT3 :
bày.
-So
sánh
đối
chiếu, phân tích
từng tác hại, nêu
-Trao đổi cùng bàn . số liệu
-Kiến thức phải cụ
thể ;phương pháp
dùng số liệu ,sự
kiện cụ thể .
IV. Củng cố –HD học bài:
1. Củng cố
-Nêu các phương pháp thuyết minh ?
2. Hướng dẫn học bài: :
-Học thuộc ghi nhớ .Tìm ví dụ minh họa cho các phương pháp
-Chuẩn bò đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết
minh .
-Tiết 49 chuẩn bò trả bài TLV số 2.

10