giáo án ngữ văn 8 bài 22

Ngữ văn 8
Năm học 2015-2016

BÀI 18

NỘI DUNG
1.Văn bản : Chiếu dời đơ
2. Tiếng Việt : Câu trần thuật , câu phủ định
3. Chương trình địa phương: Khách thương hồ

MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT

-Nắm vững đặc điểm hình thức và chức năng câu trần
thuật. Biết sử dụng câu trần
thuật phu hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
- Hiểu biết bước đầu về thể chiếu. Thấy được khát vọng
xây dựng quốc gia cường
thònh, phát triển của Lí Công Uẩn cũng như của dân tộc ta
ở một thời kì lòch sử.
-Nắm vững đặc điểm hình thức và chức năng câu phủ
đònh. Biết sử dụng câu phủ
đònh phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
-Biết thêm một tác phẩm văn học (Tuyện ngắn) có giá trò
của đòa phương.

Tuần
Tuần 25
25
Tiết
97
Tiết 97

NS:
NS:
ND:
ND:
Lớp:8
Lớp:81,2,11
1,2,11

Tiếng Việt

CÂU TRẦN THUẬT
I Mục tiêu cần đạt :Giúp HS
-Kiến thức: Đặc điểm hình thức và chức năng của câu trần
thuật.
- Kó năng: Nhận biết và sử dụng câu trần thuật phù hợp với
tình huống giao tiếp .
II Chuẩn bò của GV-HS:
- GV :Bài soạn. SGK.Bảng phụ ghi ngữ liệu .
- HS:Ôân lại lí thuyết câu trần thuật học ở Tiểu học. Soạn bài
theo hướng dẫn. SGK
III Tổ chức hoạt động dạy - học :
1 Ổn đònh lớp :
2 Kiểm tra bài cũ :
-Phân biệt câu nghi vấn với câu cầu khiến và câu cảm
thán, cho ví dụ ?
3 Bài mới :
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung

HĐ1 HD HS tìm hiểu
I Đặc điểm hình thức và
đặc điểm hình thức
chức năng của câu trần
và chức năng của
-Đọc ngữû
thuật
câu trần thuật :
liệu.
1/ Ví dụ (SGK)
- HD HS tìm hiểu ngữ
- Thảo luận
liệu
nhóm


Ngữ văn 8
Năm học 2015-2016

+ YC đọc ví dụ và câu hỏi .
+Tổ chức HS thảo luận
+Tổ chức HS trình bày
-HD HS HDHS nhận xét rút ra
kết luận.
+ Chức năng chính ?
+ Hình thức : Khi viết ?
+ Sử dụng
 chốt nội dung bài học
- Yêu cầu HS cho ví dụ
-Lưu ý HS: phân biệt câu trần

thuật có sử dụng từ nghi vấn từ
cầu khiến , dấu chấm than với câu
nghi vấn , cầu khiến , cảm thán
+Nêu 1 số ví dụ để HS nhận xét
- Một người như thế ấy! …Một
người đã khóc vì trót lừa một con
chó !
- Bây giờ thì tơi hiểu tại sao lão
khơng muốn bán con chó vàng
của lão.
- Tơi còn khơng muốn đi đừng
nói chi là bạn ấy .
HĐ2 HD HS luyện tập
BT 1:Hoạt động cá
nhân
Gợi ý HS lên bảng
làm.
Củng cố lại từng câu
BT 2: Đứng tại chỗ
trình bày lời giải
Gợi ý cách làm  dựa
trên cơ sở đã tìm hiểu
ở bài học.
BT3,4: Hoạt động cá
nhân
BT 5 :Mỗi nhóm 1 kiểu
BT 6:Làm ở nhà

-Trình bày (mỗi
nhóm 1 câu)

- Trình bày

- Viết bảng

-HS trao đổi
-Trình bày

2/ Ghi nhớ :
- Chức năng chính của câu trần thuật
dùng để kể, thơng báo, nhận định, miêu
tả…Ngồi ra câu trần thuật còn có thể
được sử dụng để nhận xét, giới thiệu,
hứa hẹn, …
- Hình thức:
+ Khi viết câu trần thuật thường kết thúc
bằng dấu chấm.
+ Đơi khi câu trần thuật kết thúc bằng
dấu chấm than, dấu chấm lửng.
- Câu trần thuật được dùng phổ biến
nhất trong giao tiếp và tạo lập văn bản.
*VD:+ Dế Choắt ra cửa, hé
mắt nhìn chò Cốc.
(Tô
Hoài)
+Tơi còn khơng muốn đi đừng nói
chi là bạn ấy
- Lưu ý:phân biệt một số câu trần thuật
có sử dụng từ nghi vấn từ cầu khiến ,
dấu chấm than với câu nghi vấn , cầu
khiến , cảm thán.

-HS lần lướt
II Luyện tập
thực hiện các
1 /Xđ kiểu câu và chức
bước sau cho
năng
từng bài tập :
2/ đọc hai câu thơ và
+Đọc –xđ yêu
nhận xét kiểu câu ,ý
cầu
nghóa
+Làm bài –trình -Trước cảnh đẹp đêm
bày –nhận xét nay biết làm thế nào ?
-BT1 Ba HS lên
-Cảnh đẹp đêm nay
bảng (a,b,c) khó hửng hờ.
nhận xét.
3/Xác đònh kiểu câu
-BT2:Trình bày
và chức năng
miệng
4/Xđ kiểu câu và chức
-BT3,4:2 HS lên
năng
bảng
5/đặt câu trần thuật
-HS làm nhanh
6/ Viết đoạn văn …

lên bảng trình
bày
IV. Củng cố –HD học ờ nhà :
1. Củng cố : Nêu đặc điểm hình thức và chức năng câu trần
thuật ?
2. Hướng dẫn học bài : - Học thuộc ghi nhớ – Làm bài tập 6
-Tiết 98 Chiếu dời đô (Soạn theo hướng dẫn )
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------NS:
Tuần
Tuần 25
25
Tiết
Tiết 98
98

NS:
ND:
ND:
Lớp:8
Lớp:81,2,11
1,2,11


Ngữ văn 8
Năm học 2015-2016

Văn bản

CHIẾU DỜI ĐÔ

(Thiên đô chiếu )

Lí Công Uẩn
I Mục tiêu cần đạt :Giúp HS
-Kiến thức: Thể văn chính luận trung đại , có chức năng ban bố
mệnh lệnh của nhà vua. Sự phát triển của quốc gia Đại Việt đang
trên đà lớn mạnh. Ýù nghóa trọng đại của sự kiện dời đô và sức
thuyết phục của lời tuyên bố dời đô.
-Kó năng: Đọc- hiểu một văn bản viết theo thể chiếu. Nhận ra
thấy được đặc điểm của kiểu nghò luận trung đại ở một văn bản
cụ thể.
- Thái độ : Tự hào về lòch sử đất nước ; Giá trò của kinh thành
cổ –Thăng Long và vò thế Hà Nội ngày nay.
II Chuẩn bò của GV-HS:
- GV :Bài Soạn. Tư liệu về triều Lí , về thành Thăng Long ,về Hà
Nội (Bản đồ giới thiệu vò trí đòa lí Hoa Lư- Đại La ; ảnh phóng to
(Nếu có )
-HS: Xem lại sự kiện lòch sử về cải cách dưới triều Lí Công Uẩn.
Soạn bài theo hướng dẫn.
III Tổ chức hoạt động dạy - học:
1 Ổn đònh lớp :
2 Kiểm tra bài cũ : nêu nội dung và ý nghóa triết lí bài thơ Đi
đường.
3 Bài mới :
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung
HĐ1: HDHS tìm hiểu
I. Tìm hiểu chung
chung

-Đọc ct* ,
1/ Tác giả :
-Nêu hiểu biết của em trả lời câu
Lí Công Uẩn( 974- 1028)
về Tác giả (Nhấn
hỏi
tức Lí Thái Tổ, vò vua khai
mạnh Lí Công Uẩn
sáng triều Lí, là vò vua anh
làngười thông minh,
minh, có chí lớn và lập
nhân ái có chí lớn,
nhiều chiến công.
sáng lập ra vương triều - HS đọc theo
nhà Lí )
gợi ý của
HĐ2:HDHS đọc văn bản gv
và tìm hiểu chung
“Chiếu dời đô”
- Cách đọc : trang trọng ,
2/ Thể chiếu :
cuối đoạn cần nhấn
- Quan sát
Thể văn nghò luận trung
mạnh sắc thái t/c tha
ct*, phát
đại, do vua viết dùng ban
thiết, hoặc chân
biểu .
bố mệnh lệnh.

thành.
- GT đặc điểm thể
-Lắng nghe
chiếu
3/ Chiếu dời đô:
(Yêu cầu hs đọc đoạn 2 -HS dựa vào Được viết bằng chữ Hán,
ct* và phát biểu về
đoạn 2 ct*
ra đời gắn liền với sự kiện
thể chiếu )
trả lời câu lòch sử trọng đại: thành Đại


Ngữ văn 8
Năm học 2015-2016

* Giải thích câu văn
biền ngẫu
( những
cặp câu đoạn cân
xứng nhau)
- Bài chiếu ra đời trong
hoàn cảnh nào?
* Tích hợp Sử: gợi nhắc
tên các kinh đô Việt,
các tên nước )
HĐ2: HDHS đọc hiểu
văn bản:
- HDHS tìm hiểu nội
dung bài chiếu:

+ Bài chiếu ban bố
mệnh lệnh gì?
+ Trong bài chiếu nhà
vua đưa ra những lí lẽ
nào ? vai trò các lí lẽ
đó ? (Tổ chức HS thảo
luận)
+ HDHS trình bày.
*Bình: Thực ra thế và
lực lúc bấy giờ chưa
phù hợp cho việc dời
đô,… đến thời lí đất
nước trên đà phát
triển Hoa Lư không còn
phù hợp…
- Có thể nói chiếu
dời đô ra đời phản
ánh ý chí độc lập, tự
cường và sự phát
triển lớn mạnh của
dân tộc Đại Việt.
*Liên hệ sự kiện
Thăng Long 1000 năm
vò thế HN ngày nay.
-HDHS nhận xét hình
thức bài chiếu ( về
cấu trúc, giọng văn,
ngôn ngữ)

- Yêu cầu HS nêu ý

nghóa văn bản,

hỏi.
-Liên hệ
kiến thức
lòch sử.

La( Hà Nội ngày nay) trở
thành kinh đô của nước
Đại Việt dưới triều Lí và
nhiều triều đại PKVN

II.Đọc –hiểu văn bản:
A. Nội dung:
1.Quyết đònh dời đô từ
- Suy nghó
Hoa Lư ra thành Đại La được
phát biểu . trình bày với các lí lẽ
- Thảo luận thuyết phục :
nhóm
- Việc đònh đô có liên hệ
đặc biệt với sự hưng thònh
- Các nhóm của đất nước (Nêu dẫn
trình bày
chứng và dùng lí lẽ phân
-Lắng nghe
tích, bình luận )
- Phân tích ưu thế của
thành Đại La: đòa lí, phong
thủy, chính trò, môi trường

( căn cứ vào tình hình thực
tế) “Kinh đô bậc nhất
- Trao đổi,
của đế vương muôn đời”.
trình bày
- Ban bố việc dời đô từ
Hoa Lư ra thành Đại La - một
sự kiện lòch sử trong đại
-HS phát
của nước ta.
biểu
2. Chiếu dời đô thể hiện
tầm nhìn về sự phát triển
-nhận xét,
của quốc gia Đại Việt, khát
trình bày
vọng độc lập, thống nhất
của một dân tộc có ý
thức , có truyền thống tự
cường.
Phát biểu

B. Hình thức:
Cấu trúc 3 phần chặt chẽ.
Giọng văn trang trọng, thể
hiện suy nghó tình cảm sâu
sắc của tác giả trước
một vấn đề hết sức quan
trọng của đất nước. Lựa
chọn ngôn ngữ có tính

chất tâm tình, đối thoại.
C. Ý nghóa văn bản:
Ý nghóa lò sử của sự kiện


Ngữ văn 8
Năm học 2015-2016

dời đô từ Hoa Lư ra Thăng
Long và nhận thức về vò
thế, sự phát triển đât
nước của Lí Công Uẩn.
(Ghi nhớ : sgk)
IV. Củng cố –HDHS học ở nhà.
1/ Củng cố:-Bài Chiếu thể hiện khát vọng gì …?Bài Chiếu có sức
thuyết phục ở chỗ nào ?
2/ Hướng dẫn học bài :
-Học thuộc ghi nhớ –Làm bài tập luyện tập Sgk -Chuẩn bò tiết 99
Câu phủ đònh
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------NS:
NS:
ND:
ND:
Lớp:8
Lớp:811

Tuần
Tuần 25
25
Tiết

Tiết 99
99

Tiếng Việt

CÂU PHỦ ĐỊNH
I Mục tiêu cần đạt :
-Kiến thức: Hiểu rõ đặc điểm hình thức và nắm vững chức
năng của câu phủ đònh.
-Kó năng: Nhận biết và sử dụng câu phủ đònh phù hợp với tình
huống giao tiếp.
II. Chuẩn bò của GV-HS:
-GV :Bài soạn. Bảng phụ ghi ngữ liệu . SGK.
-HS: Soạn bài theo hướng dẫn. SGK
III.Tổ chức hoạt động dạy - học :
1 Ổn đònh lớp :
2 Kiểm tra bài cũ :
Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu trần thuật .Ví dụ
?
3 Bài mới :
HĐ của GV
HĐ của HSø
Nội dung
HĐ1 HD HS tìm hiểu đặc
I. Đặc điểm hình thức
điểm hình thức và
và chức năng của
chức năng của câu
câu phủ đònh:
phủ đònh .

- Quan sát ngữ 1/Ví dụ SGK
- HDHS tìm hiểu ngữ
liệu – Trao đổi – -Câu 1.+ Câu b,c,d có
liệu. (yêu cầu HS quan
Thảo luận trả
từ ngữ phủ đònh
sát,ø nhận xét hình
lời câu hỏi.
(không ,chưa, chẳng )
thức các câu b,c,d có
+ b,c,d phủ đònh việc
gì khác so với câu a?
- Nhận xét,
Nam đi Huế .a Khẳng
Về chức năng các câu trình bày
đònh Nam đi Huế
b,c,d có gì khác so vói
câu a?)
-Câu 2.+ Không phải
-HD HS tìm hiểu mục I 2
nó chần chẫn như cái
+Trong đoạn trích trên
đòn càn.


Ngữ văn 8
Năm học 2015-2016

những câu nào có từ
ngữ phủ đònh ?

+Cho biết mục đích sử
dụng các từ ngữ phủ
đònh của mấy ông
thầy bói ?

-Đọc to ghi nhớ

-HS nêu ví dụ
 chốt kiến thức
-HD HS rút ra kiến thức
+Câu phủ đònh có
đặc điểm hình thức và
chức năng gì?
+Yêu cầu HS đọc to ghi
nhớ
-Yêu cầu HS cho ví dụ
HĐ2 HD HS luyện tập
BT
1:Hoạt động cá -BT1.
nhân
+Đọc –xác đònh
Trả lời tại chỗ
yêu cầu bài
tập
+ 2 HS làm bài
HS khác nhận
BT 2: 3 hs lên bảng
xét.
-BT2:+Đọc –xác
đònh yêu cầu

bài tập
BT3:Quan sát bảng phụ + 2 HS
Trình
dứng tại chỗ trả lời .
bày bảng
-BT3:+Đọc –xác
BT4 chấm tập
đònh yêu cầu
BT5, 6:Làm ở nhà
bài tập
+ 2 HS
Trình
bày niệng
-BT4:Đọc
–xác
đònh yêu cầu
bài tập
+ 2 HS :nộp 5
tập

Đâu có !
+ C1 :bát bỏ nhận
đònh của ông thầy
bói sờ vòi
C2 :Trực tiếp bác bỏ
nhận đònh của ông
sờ ngà và gián tiếp
bác bỏ nhận đònh
của ông sờ vòi .
2/Ghi nhớ / 53 sgk

3/ Ví dụ:
Nam không làm bài
tập ở nhà.
II Luyện tập
1 /Xác đònh câu phủ
đònh bác bỏ-giải thích
.

2/ Quan sát đoạn trích
và xác đònh những
câu có ý nghóa phủ
đònh
3/Xác đònh khả năng
thay không bằng chưa
trong câu văn của Tô
Hoài.
4/Tương tự bt 2
5 ,6/ về nhà …

IV. Củng cố –HDHS học ở nhà
1.Củng cố :
Nêu đặc điểm hình thức và chức năng câu phủ đònh ?
2. Hướng dẫn học bài :
- Học thuộc ghi nhớ –Làm bài tập 5,6
-Tiết 100 Chương trình đòa phương phần Văn (Soạn theo hướng dẫn )
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------


Ngữ văn 8
Năm học 2015-2016

Tuần
Tuần 25
25
Tiết
Tiết 100
100

NS:
NS:
ND:
ND:
Lớp:8
Lớp:82,1,11
2,1,11

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA
PHƯƠNG
Văn bản

KHÁCH THƯƠNG

HỒ
I Mục tiêu cần đạt :
Hào
Vũ
-Kiến thức: Đặc điểm truyện ngắn theo xu thế đổi mới. Nhận
thức được gái trò nhân bản của con người việt Nam, những con
người bình dò trong cuộc sống nhưng giàu sự cảm thông.Nghệ
thuật kể chuyện với ngơi kể biến hóa.
-Kó năng: Đọc-hiểu một văn bản truyện ngắn theo xu thế mới .

Nhận ra sự đa dạng của truyện ngắn hậu hiện đại
- Thái độ:Sưu tầm tìm hiểu những tác phẩm tiêu biểu của tỉnh
nhà, tìm hiểu trân trọng tình cảm con người, biết coi trong nhân
bản.
II Chuẩn bò của GV-HS:
- GV : Bài soạn, tìm hiểu về thêm về Hào Vũ
-HS: Đọc truyện ,tìm hiểu về tác giả .
III Tổ chức hoạt động dạy – học :
1 Ổn đònh lớp :
2 Kiểm tra bài cũ : Nhắc lại 1 văn bản đòa phương đã học. Em hiểu
biết gì về tác giả
3 Bài mới
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung
HĐI: Giới thiệu
I.Tìm hiểu chung:
chung
1/ Tác giả:Hào Vũ
- GT về tác giả -Đọc –phát
-Tên thật Vũ Văn Hào( 1950),
+YCHS đọc ct*
biểu
quê Hải Phòng
phát biểu đôi
-Tốt nghiệp trường viết văn
nét về tác giả -Lắng nghe
Nguyễn Du, nhà văn khá nổi
+Giới thiệu
tiếng với nhiều giải thưởng Văn

thêm về thành
học nghệ thuật
tựu sáng tác
- Hội viên Hội nhà văn VN. Hiện
của tác giả
đang công tác tại Sơ Văn hóa
Thể thao Du lòch Long An
- Sáng tác tiêu biểu:Truyện dài,
tiểu thuyết:Nữ sinh biệt động,
Đất không giấu mặt, Ly dò, Mưa
- Đọc VB
lạnh;Truyện ngắn: Sau ngày
chiến thắng, hai mẹ con thím tư,
- Đọc tìm hiểu
- Phát biểu
Dứt khoát, Màu xanh Vàm Cỏ
chung VB(HD đọc - Suy nghó
Tây, Điều ấy đã xảy ra, Khách
– đọc VBthương hồ.


Ngữ văn 8
Năm học 2015-2016

GT từ thương
hồ )
- Nhận xét cốt
truyện , cách
kể
HĐ 2: HDHS đọc –

hiểu văn bản:
-Tìm hiểu ý
nghóa tình huống
gặp gỡ hai
nhân vật (gợi
ý , dẫn dắt HS
phát biểu).

2/ Tác phẩm “Khách thương hồ”
:Truyện ngắn được giải thưởng
cuộc thi của tạp chí Thế giới mới
( 1994).

-Lắng nghe,
suy nghó ,
phát biểu
( chú ý
cảnh ngộ
và bối cảnh
đát nước)

- Yếu tố không
hỏi có vai trò gì -Suy nghó,
?
phát biểu
- Liên hệ bản
chất nhân nghóa
của người Việt
Nam
- Ý nghóa đoạn

kết
Nêu câu hỏi 3
 Tổ chức HS
thảo luận .

- Quan sát,
suy nghó,
phát biểu

- HDHS tìm hiểu
câu hỏi 2 cách
sử dụng ngôn
ngữ đối .

- Nhận xét ,
trình bày .

-HDHS khái quát
nghệ thuật tiêu
biểu
 đặc điểm
truyện ngắn
hậu hiện đại

-HDHS rút ra ý
nghóa văn bản

- Thảo luận
nhóm.

Suy nghó, trình
bày

- Trao đổi

II. Đọc – hiểu văn bản:
A. Nội dung:
1/ Tình huống gặp gỡ:
- Hai con người, hai cảnh ngộ tình
cờ gặp nhau khi đất nước thoát
khỏi họa xâm lược - Họ đã đồng
cảm trước sự mất mát bằng
trái tim, cố gắng đè nén tiếng
nói của lí trí.
 Tình huống tâm lí.
+ Nhân vật (chò- hắn): bình
thường, có chung cảnh ngộ
những mất mát riêng tư
+Tư tưởng( đònh hỏi nhưng không
hỏi): Lí trí nhường bước cho trái
tim , cảm thông nhau về sự mất
mát (chất nhân bản)
 Con người Việt nam là giàu sự
cảm thông (nhân nghóa dung
hòa)
 Nét đẹp của người Việt Nam.
2/ Ý nghóa đoạn kết:
- Hình ảnh “chân giả” lặp lại
nhiều lần.
- Câu hỏi không hỏi “Tại sao anh

bò mất giò?” : con người thoát
khỏi sự che đậy giả dối là đến
với sự cảm thông
Vai trò củalí trí đã nhường chỗ
cho tấm lòng.
3/ Ngơn ngữ đối thoại :
Ngôn ngữ đối thoại nửa trực
tiếp : vừa hướng về người đối
thoại vừa tự độc thoại.
B. Nghệ thuật:
-Xây dựng tình huống ; không cốt
truyện
-Ngôn ngữ biến hóa lời nhân
vật và lời kể lồng vào nhau,
xử dụng từ nhân xưng vừa cụ
thể vừa khái quát .
 Nghệ thuật viết truyện ngắn
theo xu thế đổi mới


Ngữ văn 8
Năm học 2015-2016

C. Ý nghóa văn bản:
Truyện tôn vinh giá trò nhân
bản của con người Việt Nam,
những con người bình dò trong
cuộc sống nhưng giàu sự cảm
thông.
IV. Củng cố – HD học ở nhà:

1. Củng cố :
Nội dung truyện ngắn có ý nghóa gì ? Em hiểu gì về truyện ngắn
viết theo xu thế đổi mới.
2. Hướng dẫn học bài :
- Sưu tầm tìm đọc một số tác phẩm đòa phương sau 1975
- Soạn bài tiết 101-102 Hòch tướng só