giáo án ngữ văn 9 tổng hợp 2

Giáo án Ngữ Văn 9
Chơng trình địa phơng phần văn.
Văn bản :

Thăm lúa
Trần Hữu
Thung
A. Mục tiêu cần đạt :
Giúp Học sinh :
- Bổ sung vào vốn hiểu biết về văn học địa phơng bằng
việc nắm đợc một số tác giả và tác phẩm tiêu biểu của văn học
địa phơng Nghệ An .
- Bớc đầu biết cách su tầm, tìm hiểu về tác giả, tác phẩm
văn học ở địa phơng.
- Cảm nhận đợc vẻ đẹp của bài thơ Thăm lúa.
- Hình thành sự quan tâm và yêu mến đối với văn học địa
phơng.
- Biết trân trọng những giá trị văn hoá của địa phơng Nghệ
An, bồi đắp thêm tình yêu quê hơng đất nớc.
B. Chuẩn bị :
- Học sinh su tầm, tìm hiểu các tác giả, tác phẩm tiêu biểu
của điạ phơng.
- Đọc kỹ tài liệu Ngữ văn Nghệ An. Soạn bài Thăm lúa. Tìm
hiểu thêm về tác giả Trần Hữu Thung và bài thơ Thăm lúa.
C. Tổ chức các hoạt động dạy - học
1. ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học
sinh.
3. Bài mới : Cho HS nghe nhạc Về quê mình Diễn Châu
hoặc Tiếng hò trên đất Nghệ An.
? Nghe giai điệu bài hát cho biết chúng ta đang đến với vùng

quê nào ?
Giới thiệu bài : Nghệ An, mảnh đất có thiên nhiên hữu tình
cùng các làn điệu dân ca, câu hò ví dặm làm say lòng ngời.
Điều đó đã tạo nên một cốt cách rất riêng cho con ngời xứ Nghệ.
Hình ảnh con ngời xứ Nghệ đi vào trong thơ ca nh một mạch rất
tự nhiên có sức neo đậu lớn, đặc biệt trong bài thơ Thăm lúa
của Trần Hữu Thung.

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

1


Giáo án Ngữ Văn 9
Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu tác I. Vài nét về tác giả, tác phẩm :
giả, tác phẩm .
1. Tác giả :
- Giới thiệu chân dung Trần Hữu Thung. - Trần Hữu Thung ( 1925 - 1999)
- Thơ ông mang đậm hồn quê xứ
? Dựa vào phần chú thích ở sách Ngữ Nghệ.
văn Nghệ An và những hiểu biết của
mình, em hãy giới thiệu về tác giả Trần
Hữu Thung và bài thơ Thăm lúa ?
GV bổ sung :
1. Tác giả :
- Trần Hữu Thung ( 1925 - 1999)
- Sinh ra và lớn lên trong một gia đình
nông dân xã Diễn Minh, huyện Diễn
Châu, Nghệ An.

- Là nhà thơ trởng thành trong kháng
chiến chống Pháp.
- Sở trờng : thơ và ký.
- Sống gắn bó với ngời nông dân , với
quê hơng Nghệ An nên :
+ Thơ ông chân chất, mộc mạc, đằm
thắm, ân tình. => mang đậm hồn
quê xứ Nghệ Nhà thơ chân quê xứ
Nghệ
- Có nhiều tác phẩm có giá trị. Dặn
con (1955), Ngày thu ấy (1957), Gió
nam (1962), Đờng tháng tám (1965), Anh
vẫn hành quân (1983), Ký ức đồng
chiêm (1988).
- Tên tuổi của ông gắn với những bài
thơ nổi tiếng Anh vẫn hành quân
đặc biệt là bài Thăm lúa.
2. Tác phẩm :
- Bài Thăm lúa - 1950.
2. Tác phẩm :
? Bài thơ đợc viết trong hoàn cảnh
nào ?
-> Bài thơ đợc viết năm 1950 khi cuộc

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

2

Giáo án Ngữ Văn 9
kháng chiến chống thực dân Pháp
đang diễn ra ác liệt. Trên chiến trờng
quân ta đã có những bớc phát triển, ở
hậu phơng lo tăng gia sản xuất thi đua
với tiền phơng... Ra đời trong hoàn
cảnh ấy bài thơ mang dấu ấn, không
khí của những năm cả nớc kháng chiến
- cuộc kháng chiến toàn dân, toàn
diện.
- Vì thế ngay từ khi mới ra đời bài thơ
đã đợc quần chúng cả nớc đón nhận và
đi vào đời sống kháng chiến với một
sức sống lâu bền .
- Đây là bài thơ tiêu biểu cho phong
cách nghệ thuật Trần Hữu Thung.
II. Đọc - hiểu văn bản :
- Bài thơ thăm lúa đã đợc tặng thởng 1. Đọc :
tại Liên hoan Thanh niên thế giới tại
Buycaret 1953.
- Gần gũi, quen thuộc.
Hoạt động 2 : Hớng dẫn đọc - tìm
hiểu chung.
- GV hớng dẫn đọc : giọng vừa giản dị 2. Thể loại : Trữ tình, thể thơ
tự nhiên, vừa thủ thỉ, tâm tình.
năm chữ.
? Đọc bài thơ em có cảm nhận ban đầu
nh thế nào ?
? Xác định thể loại ? Thể thơ ấy có
đặc điểm gì ?

- Phơng thức biểu đạt : Trữ tình có kết
hợp với các yếu tố tự sự, miêu tả và biểu
cảm.
- Thể loại trc tình , thể thơ 5 chữ. Thể
thơ này thờng có kết hợp tự sự, gần với
hát dặm Nghệ Tĩnh.

-> ngời phụ nữ có chồng đi kháng
chiến - tác giả nhập vai.

- Tình yêu đối với quê hơng, con
ngời xứ Nghệ.
- Mạch cảm xúc của bài thơ : Từ
? Nhân vật trữ tình trong bài thơ là hiện tại hồi tởng kỷ niệm quá khứ
ai ?
rồi trở về hiện tại.

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

3


Giáo án Ngữ Văn 9
3. Ngôn từ :
? Cảm hứng chính của bài thơ là gì ? - tỏ, ni, răng, ri.
Mạch cảm xúc trong bài đợc triển khai
nh thế nào ?
- sáng, này, sao, này.

? Bài thơ dùng rất nhiều từ địa phơng
miền trung xứ Nghệ . Hãy chỉ ra một số
từ ?
? Tìm từ ngữ toàn dân tơng ứng với III. Phân tích :
các từ trên ?
Hình ảnh ngời phụ nữ có
chồng đi kháng chiến :
GV: Việc dùng một hệ thống từ ngữ địa * Khung cảnh buổi thăm
phơng xứ Nghệ nhiều nh vậy tạo nên vẻ đồng :
đẹp gì chúng ta sẽ tìm hiểu sau.
Hoạt động 3 : Hớng dẫn phân tích .

? Chúng ta đã biết bài thơ là tâm tình
của ngời vợ có chồng đi kháng chiến.
Vậy tâm tình ấy đợc bộc lộ trong hoàn
cảnh nào ?
- Mặt trời càng lên tỏ,
-> buổi sáng thăm đồng.
Bông lúa chín thêm vàng
Sơng long lanh
GV : Thăm đồng hay thăm lúa là một Chiền chiện bay vút, hót thánh
hoạt động quen thuộc của ngời nông thót, văng vẳng, ...
dân. Họ thờng ra đồng ruộng để kiểm Đứng chống quốc em trông
tra mùa màng hoa màu, xem thuỷ lợi, Em thấy lòng khấp khởi.
sâu bệnh nh thế nào để chăm sóc kịp
thời.
-> Cảnh bình dị, trong trẻo ,
ấm áp; không gian gợi nhớ, gợi
HS đọc đoạn đầu ( Từ đầu đến lòng thơng...
khấp khởi )

? Khung cảnh đó hiện lên qua những - ( Khung cảnh của một cảnh đồng

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

4


Giáo án Ngữ Văn 9
hình ảnh tiêu biểu nào ?

quê sắp vào mùa trong một buổi
sáng đẹp trời, với một không gian
thoáng đãng, trong trẻo , đầy sức
sống -> không gian ruộng đồng
rất thân thuộc với mỗi con ngời
? Em có cảm nhận gì về khung cảnh Việt Nam nói chung và con ngời xứ
và tâm trạng của nhân vật trữ tình ở Nghệ nói riêng.
đây ?
- Cô thôn nữ : lòng khấp khởi.
- Vừa có sự vui mừng, phấn chấn,
? Khung cảnh nh thế nào ?
vừa có cái gì đó nh xốn xang, xao
xuyến. Có lẽ đó là niềm vui khi cô
ngắm nhìn thành quả lao động
của mình sau bao ngày vất vả, rồi
lòng chợt bâng khuâng xao xuyến
khi nhớ đến hình ảnh ngời chồng
ở phơng xa và bao kỷ niệm trong
buổi tiễn đa chồng lên đờng đã

ùa về trong kí ức.
? Những từ ngữ nào diễn tả tâm -> Tâm trạng vui vẻ, phấn khởi,
trạng ? Từ ngữ đó gợi đợc điều gì ?
tin tởng.
-> Đứng chống quốc em trông
Em thấy lòng khấp khởi
- khấp khởi : mừng vui, náo nức, tin tởng, hi vọng.
( Khung cảnh ấy gợi nhớ, gợi thơng,
đánh thức kỉ niệm ).
GV : Không gian buổi thăm đồng hiện
lên trong sự bừng tỉnh và lay động của
cảnh vật, có sự kết hợp hài hoà giữa
âm thanh và màu sắc của đồng quê
sắp vào mùa, Đó là âm thanh vang
vọng của chim chiền chiện gợi nỗi nhớ * Hồi ức buổi chia tay :
thơng, đánh thức kỉ niệm.Đó là khung
cảnh đẹp, thoáng đãng, gần gũi , quen - Âm hởng dồn dập, náo nức, giọng
thuộc với mỗi con ngời xứ Nghệ. Trong điệu tha thiết, hình ảnh mộc

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

5


Giáo án Ngữ Văn 9
không gian ấy, ngời vợ thấy lòng mình mạc...
ngập tràn niềm vui, hi vọng, tin tởng và
bao nhiêu kỷ niệm buổi chia tay đã ùa - tiếng chim chiền chiện, cánh
về.

đồng lúa chín vàng, khung cảnh
buổi sớm mai,...
Chuyển : Vậy ngời vợ nhớ về những kỉ
niệm gì , chúng ta theo dõi tiếp bài - Anh tình nguyện ra đi...em nách
thơ.
mo cơm nếp ; lúa níu anh trật
- HS đọc Một buổi sáng mai ri...anh dép...vội vàng ; xa xa...sắp đến
bảo em ngoái lại .
chỗ ngời đông , anh bảo em ngoái
? Đoạn thơ diễn tả điều gì ?
lại.
-> hình ảnh quen thuộc, gần
? Em có nhận xét gì về giọng điệu, gũi, diễn tả tình cảm tinh tế.
âm hởng, hình ảnh của đoạn thơ ?
=> Chia tay lu luyến nhng
không bi luỵ.
? Theo em, hình ảnh nào có sức gợi
mạnh mẽ nhất để đánh thức kỷ niệm ở
ngời vợ ?
? Trong hồi ức của ngời vợ về buổi chia
tay, cô ấy nhớ đến những hình ảnh
nào ?
? Trong các hình ảnh ấy em ấn tợng với
hình ảnh nào nhất ? Vì sao ? ( Tinh
thần của ngời ra đi ? Nỗi lòng của ngời
ở lại ? )
? Từ đó em hình dung nh thế nào về
cảnh chia tay ở đây ? Có gì khác so với
cảnh chia tay trong đoạn trích Sau
phút chia li (Trích Chinh phụ ngâm) ?

? Qua đoạn hồi ức đó, em thấy tâm
trạng của ngời vợ nh thế nào ?
=> Chị nhớ một cách tỉ mỉ đến từng

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

6


Giáo án Ngữ Văn 9
màu sắc, âm thanh.
Đoạn thơ diễn tả một cách tinh tế và
cũng rất cảm động cảnh chia tay của
đôi vợ chồng trẻ. Ngời ra đi lu luyến nhng cũng rất dứt khoát , mạnh mẽ. Trong
lời trao gửi của anh thể hiện sự quan
tâm lo lắng, sẻ chia. Ngời ở lại thì vời
vợi nỗi nhớ thơng nhng cũng không phải
vì thế mà làm nặng lòng ngời ra trận .
Cảnh chia tay có cái bịn rịn nhớ thơng,
quấn quýt của đôi uyên ơng trẻ tuổi, * Tâm trạng của ngời vợ :
nhng cũng có cái không khí rộn rã, náo
nức và đầy niềm tin của cả một thời
đại. Không gian buổi ngời lính lên đờng sao mà ấm áp thân thơng nh
chính những hình ảnh ta vẫn bắt gặp
hàng ngày. Đặc biệt là cách biểu hiện
tình cảm rất tinh tế ta nh vẫn thấy ở
những ngời con gái xứ Nghệ nh mẹ, nh
chị ta mà ta gặp đây đó giữa đời thờng. Hình nh buổi chia tay ấy luôn
hiện về trong ký ức và trong nỗi nhớ thơng của chị. Tình cảm thì mặn nồng

tha thiết nhng cách bộc lộ kín đáo, e
ấp ấy là đặc trng của những ngời phụ
nữ xứ Nghệ. Điều đáng quý là cảnh
chia tay ấy có lu luyến nhng không
buồn thảm nh trong đoạn trích Sau
phút chia li của Đặng Trần Côn.
Chuyển : Trở lại với tâm trạng của ngời
vợ trẻ . Trong hồi ức về buổi chia tay của
chị , ta đã cảm nhận đợc nỗi nhớ chị
dành cho chồng . Và nỗi nhớ ấy còn đợc
thể hiện rõ ở đoạn thơ tiếp theo .
Theo dõi đoạn thơ từ ...Cam ba lần...
đến hết.
? Hãy phát hiện và phân tích những
nét đặc sắc trong cách diễn tả nỗi nhớ

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

7


Giáo án Ngữ Văn 9
của ngời vợ ?
* Thảo luận : 4 nhóm.
GV đa ra các đoạn thơ, mỗi nhóm
tìm ở một đoạn.
+ Đoạn 1 : Cam ba lần có trái... chuối - Nhiều sự vật xuất hiện, gắn với
đầu ngõ đã vàng . ( Gắn với cảnh vật mọi suy nghĩ, công việc.
thiên nhiên, các vụ mùa ... )

+ Đoạn 2 : Anh bớc chân ra đi ... phấp
phới (gắn các giai đoạn chiến đấu của
chồng trên chiến trờng).
+ Đoạn 3 : Anh đang mùa thắng lợi ...
em giật (thi đua với chồng).
+ Đoạn 4 : Xoè bàn tay... bốn năm ròng
(cách tính dân dã, mộc mạc).
- Xuất hiện hình ảnh ngời chồng.
- Nỗi nhớ chồng gắn liền với cảnh vật
thiên nhiên : bởi, cam , chuối,lúa, ruộng,
vờn; ngời vợ đếm thời gian xa cách
bằng những vụ mùa.
- Bằng cách bấm đốt ngón tay rất dân
dã
- Nỗi nhớ gắn với các giai đoạn chiến
đấu trên chiến trờng.
- Nhớ thơng chồng ngời vợ càng hăng say
lao động, giành thắng lợi trên mặt trận
sản xuất.
- Niềm tin chờ đợi ngày chiến thắng.
? Trong cách tính thời gian đó, các sự
vật đợc xuất hiện nh thế nào ?
? Cách lặp lại các sự vật ấy diễn tả đợc
điều gì ?
( Các sự vật nh : bởi , cam, chuối, lúa
ruộng , vờn ... mỗi lần nhắc lại đều
gắn với nỗi nhớ chồng ).
? Mỗi lần những hình ảnh đó xuất

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS

Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

8


Giáo án Ngữ Văn 9
hiện thì đồng thời xuất hiện hình
ảnh của ai ?
? Đọc các câu thơ :
- Ngời ta bảo không trông
- Ai cũng nhủ đừng mong
- Riêng em thì em nhớ
Chất
Nghệ:
- Em nhớ ruộng nhớ vờn
thẳng
thắn,
- Không nhớ anh răng đợc.
cứng cỏi.
Em có cảm xúc nh thế nào ?
=> Biểu cảm trực tiếp , khẳng định
nỗi nhớ rất mãnh liệt, không điều gì có
thể làm nguôi ngoai, cũng rất chân
chất, mộc mạc, rất thuỷ chung , son sắt
và nồng nàn.
? Cách thể hiện ấy bộc lộ nỗi nhớ thơng
của ngời vợ nh thế nào ? -> nhớ cụ thể,
tỉ mỉ.
? Có ý kiến cho rằng : bài thơ là lời bộc
bạch nỗi nhớ chồng của ngời vợ trẻ, song

cũng có ý kiến nói rằng : tình cảm của
ngời phụ nữ trong bài thơ không dừng
lại ở tình cảm vợ chồng mà mở rộng ra
là tình yêu quê hơng đất nớc.
ý kiến của em thế nào ?
? Em có cảm nhận gì về hình ảnh ngời phụ nữ trong bài thơ ?
-> Cam ba lần có trái - bởi ba lần ra
hoa...., Bởi, cam , chuối, lúa, ruộng vờn
ở đây có vẻ nh cũng nhuốm màu nhớ
thơng của ngời vợ trẻ xa chồng. Dờng
nh trong mọi suy nghĩ, mọi hành động,
mọi việc làm của chị anh đều có mặt.

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

9


Giáo án Ngữ Văn 9
Thời chiến tranh, biết bao ngời phụ nữ
trẻ phải chịu thiệt thòi nh thế ? Thế nhng càng nhớ chồng chị càng hăng say
lao động, đó thực sự là một nỗi nhớ thơng rất khoẻ khắn và mạnh mẽ. Phải
chăng đó cũng là một phần của con ngời nơi đây : sự mạnh mẽ vợt lên tất cả,
cho dù cuộc sống đầy gian nan, thử
thách nhng con ngời Nghệ vẫn vợt lên,
sống kiên cờng, dũng cảm trong mọi
hoàn cảnh mà ngời vợ ở đây là một
biểu hiện. Đó thực sự là một bản lĩnh
vững vàng, cứng cỏi của con ngời xứ

Nghệ. ở chị hiện lên cái vẻ đẹp mộc
mạc, giản dị, chân chất, khoẻ khoắn
mà vẫn toát lên vẻ đẹp e ấp, dịu dàng
đằm thắm của cô gái xứ Nghệ. Điều
mới mẻ, đáng quý của ngời vợ trẻ ấy là đã
đặt tình cảm lứa đôi song song cùng
tình yêu quê hơng đất nớc, tinh thần
hăng say lao động cống hiến cho tổ
quốc đang trong hoàn cảnh chiến
tranh. Đó quả thực là một hậu phơng
vững chắc để những ngời lính yên
tâm đánh giặc, giành thắng lợi nơi
tiền tuyến.
Tâm trạng, nỗi lòng của chị rất giống
với ngời vợ trong bài thơ Đợi anh về
của Lêmôxốp : Em ơi đợi anh về.... Đợi
anh anh lại về .

* Chất Nghệ :
- Thể thơ năm chữ gần với hát
dặm Nghệ Tĩnh.
- Dùng từ ngữ địa phơng Nghệ
Tĩnh.
- Cảnh vật, tâm hồn con ngời
mang đặc trng xứ Nghệ.
=> Diễn tả cảnh sắc quê hơng ,
con ngời xứ Nghệ ; Tình yêu , sự
gắn bó với quê hơng đất nớc
- Phơng ngữ Nghệ tĩnh : ri (này),
sậm hột (hạt đã chắc), ni (này),

nhà (vợ), giừ ( bây giờ), lổ (trổ),
nhủ (bảo), răng(thế nào), ...
IV. Tổng kết :
* Ghi nhớ ( SGK)

V. Luyện tập :
- Mợn hoàn cảnh , không gian thăm
lúa để gợi tâm trạng, nỗi nhớ.
- Phản ánh cuộc sống lao động của
ngời dân trên mặt trận sản xuất
trong thời kỳ kháng chiến chống
Pháp.
- Tình cảm gia đình gắn với
tình cảm quê hơng đất nớc .

* Thảo luận nhóm ( mỗi nhóm một ý )
? Chỉ ra những dấu hiệu chứng tỏ
Thăm lúa thấm đẫm chất Nghệ ?
( ngôn ngữ ? thể thơ ? giọng điệu ? vẻ
đẹp của hình tợng ? không gian ? cảnh
vật ? )

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

10


Giáo án Ngữ Văn 9
? Tác dụng của các yếu tố Nghệ đó là

gì ?

? Chỉ ra các phơng ngữ Nghệ Tĩnh
trong bài, tìm từ toàn dân tơng ứng ?
Đây cũng là nét đặc sắc nghệ
thuật của bài thơ.
? Từ bài thơ trên, em hiểu gì về tâm
hồn, tình cảm của nhà thơ Trần Hữu
Thung ? ( gắn bó máu thịt, trân trọng,
tự hào về quê hơng).
? Theo em, vì sao tác giả đặt tên bài
thơ là Thăm lúa ?

? Bài thơ phảng phất làn điệu hát
dặm. Em có thể hát một vài khổ thơ
theo điệu ví dặm ?
HS hát từ : Xoè bàn tay bấm đốt ...
Không nhớ anh răng đợc.
Hoạt động 4: Hớng dẫn học ở nhà.
- Học thuộc lòng bài thơ, nắm vững nội dung phân tích.
- Tìm hiểu thêm về bài thơ , tập biểu diễn bài thơ theo
điệu ví dặm.

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

11


Giáo án Ngữ Văn 9

- Su tầm một số tác phẩm văn học địa phơng.
Luyn tp nh:
bi Em hóy phõn tớch v p ca ngi ph n trong bi thm lỳa ca Trn Hu Thung.
Bi th Thm lỳa ca Trn Hu Thung l mt bi th tiờu biu vit v cuc sng lao ng y
bỡnh d nhng toỏt lờn v p hu tỡnh. Xuyờn sut bi th l hỡnh nh ca ngi ph n Vit Nam
trong nhp iu ca cụng vic bỡnh d, cựng vi nhng tõm s y chõn thnh, da dit i vi anhngi thng cng l ngi chin s Cỏch mng.
M u bi th Thm lỳa, nh th Trn Hu Thung ó v ra mt khung cnh cỏnh ng bỏt ngỏt,
rn rng õm thanh v sc mu. ú l s kt hp mu sc ca thiờn nhiờn t tri v nhng v p
bỡnh d, dõn gió ni cỏnh ng quờ:
Mt tri cng lờn t
Bụng lỳa chớn thờm vng
Sng treo u ngn giú
Sng li cng long lanh
Bay vỳt tn tri xanh
Chin chin cao cựng hút
Ting chim nghe thỏnh thút
Vng vng khp cỏnh ng
Trong khụng gian cao v rng ca bu tri, mt tri ó lờn cao m khoỏc lờn mỡnh vn vt nhng tia
nng vng m ỏp, di mt t, nhng bụng lỳa cng ó chớn vng, nhng git sng ng trờn k
lỏ cng tr lờn long lanh, rc r hn. Khụng ch rc sỏng bi v p ca khung cnh, mu sc ti
mi, tinh khụi ca ỏnh nng, ca nhng bụng lỳa vng, m bc tranh th cũn c nh th gi ra
y õm thanh vui nhn. ú chớnh l õm thanh ca nhng chỳ chim chin chin, ting hút trong tro,
thỏnh thút lm nhn lờn c khụng gian ca cỏnh ng Vng vng khp cỏnh ng. Khụng gian
lng quờ nh rn ró hn bi nhng ting chim ca, khung cnh th mng cựng õm thanh tuyt diu
ca t nhiờn tht khin ngi ta mun thng ngon, nhỡn ngm v cm nhn mt cỏch trn vn
nht
ng chng cuc em trụng
Em thy lũng khp khi
Bi vỡ em nh li
Mt bui sm mai ri

Anh tỡnh nguyn ra i
Chin chin cao cựng hút
Lỳa cng va sm ht
Em tin anh lờn ng
Chic xc mõy anh mang

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

12


Giáo án Ngữ Văn 9
Trong khụng gian rng ln, trong cnh sc hu tỡnh ca cỏnh ng, trong khụng gian nhn ting
chim ca. Hỡnh nh ca ngi ph n xut hin vi dũng hi c hng v nhõn vt anh. Ngy hụm
ú cng vo mt bui sm mai nh hụm nay, ú l ngy em tin anh lờn lờn ng thc hin nhim
v, trỏch nhim vi T quc. Hnh ng tỡnh nguyn ra i ca anh dng nh cng c thiờn
nhiờn t tri c v, ng viờn, chin chin hút vang nh khỳc nhc a tin bc chõn anh lờn
ng, lỳa cng ó chớn nng ht, vo mựa thu hoch. Trong khụng gian y, em ó ngm ngựi tin
bc chõn anh lờn ng. Nhng bc chõn lng l nhng y cao p, anh ra i l thc hin lớ
tng ln, thc hin phn trỏch nhim cn phi cú ca mi ngi dõn Vit Nam thi kỡ u tranh,
ú chớnh l cm sỳng u tranh bo v nn hũa bỡnh, ỏnh ui quõn ngoi xõm, gi gỡn trn vn
khung cnh ti p, th mng nhng vn rt gin d, chõn quờ ca cỏnh ng lỳa chớn vng.
Em nỏch mo cm np
Lỳa nớu anh trt dộp
Anh cỳi sa vi vng
Vt cỏnh ng tt ngang
n b ni anh bo
Rung mỡnh quờn cy xỏo
Nờn lỳa chớn khụng u

Nh ly mựa sau
Nh c lm cho tt
lm qu hu phng cho anh mang ra tin tuyn, ngi ph n ó mang theo mo cm np.
Hỡnh nh mo cm np rt cú ý ngha bi nú l mún qu ca quờ nh, l mún n thõn thuc, mang
hng v ca ng quờ. Tin bc chõn anh i lớnh, lỳa dng nh cng lu luyn m nớu ly
chõn anh. Anh cỳi xung vi vng va l hnh ng sa li hnh trang tip tc lờn ng, va
l hnh ng t bit ca anh vi nhng ht lỳa thõn quen
Khi nhng bc chõn nhanh nhn Vt cỏnh ng tt ngang, anh cú quay li dn dũ t m. Rng
do khụng cy xi cn thn nờn rung lỳa tuy chớn nhng khụng u mu, ch chớn ch cha, cựng
vi ú l li dn dũ v lao ng sn xut sau khi anh i. Mun lỳa chớn, ht u mu thỡ cn lm mi
khõu t m, cn mn ngay t u.
Xa xa nghe ting hỏt
Anh thy rn trong lũng
Sp n ch ngi ụng
Anh bo em ngoỏi li
Sp n ni tp trung quõn, ting hỏt xa vng vng li gn, lm lũng anh nhn nhp. S rn ró trong
lũng ca nhõn vt anh cng lm lờn hỡnh nh tht p v ngi chin s Cỏch mng, bi vi anh thỡ
c lm nhim v bo v t nc khụng phi l trỏch nhim m cũn l nim hnh phỳc, nim
hõn hoan vụ b bn. Cuc sng xa anh, ngi ph n tớnh ngy, tớnh ờm trụng ngúng tin tc ca
anh. Tuy nhiờn, cỏch tớnh thi gian ca ngi ph n cng tht c ỏo, khỏc l.
Cam ba ln ra trỏi
Bi ba ln ra hoa
Anh bc chõn i ra

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

13

Giáo án Ngữ Văn 9
T ngy u phũng ng
Ngi ph n y khụng tớnh theo ngy, thỏng thụng thng m tớnh thi gian anh i theo mựa v
cõy ra trỏi, m hoa Cam ba ln ra trỏi/ Bi ba ln ra hoa. Cỏch tớnh thi gian ca ngi ph n
cng gn lin vi cuc sng lao ng ni thụn quờ. Ch ta tớnh thi gian theo tng mựa cam ra hoa,
mựa bi kt qu. S t m trong cỏch tớnh thi gian cng th hin c ni nh da dit ca ch ta
hng v ngi chng ca mỡnh. S ch i, ngúng trụng y ca ngi ph n cui cựng cng v
ũa hnh phỳc vỡ nhn c lỏ th ngi chng gi v t ni chin trn:
Bc qua kỡ cm c
Anh cú gi li v
Cm th anh mõn mờ
Bng em gi php phi
Cm th anh trong tay m lũng em php phi ni hõn hoan, vui mng. Trong thi kỡ chin tranh,
trong khụng khớ ma bom bóo n ni chin trng m núi, mt bc th khụng ch tha lũng nh
mong ca ngi hu phng vi ngi tin tuyn, m nú cũn l mt tin bỏo sng, bi cuc
sng ni chin trng, mng sng ca con ngi nh ngn cõn treo si túc, cú th ra i bt c
lỳc no. Hiu nh vy, ta cú th phn no hiu c nim hõn hoan, hnh phỳc ca ngi ph n
ny.
Anh ang mựa thng li
Lỳa em cng chin ri
Lỳa tt lm anh i
Gii thi ua em git
Khụng ch anh gi tin chin thng v v trong hot ng sn xut, em cng t c thnh tớch
vang di khi lỳa tt lm anh i v trong hot ng thi ua sn xut thỡ gii thi ua em git. Ngi
ph n ó k nhng cõu chuyn sn xut y hỏo hc, vui ti nh th mun chia s vi ngi
thng ca mỡnh nim hõn hoan y.
Xũe bn tay bm t
Tớnh cng bn nm rũng
Ai cng bo ng mong
Riờng em thỡ vn nh

Thi gian thm thot trụi, mi ú m anh ó i lớnh c bn nm rũng. Thi gian bn nm l
mt khong thi gian khụng di, nhng i vi nhng ngi lớnh ngy ờm i mt vi him nguy,
cht chúc li khụng cú tin tc t tin tuyn, mi ngi ai cng núi ng mong, ng hi vng
nhng tm lũng ca ngi ph n y u cui vn thy chung khụng i Riờng thỡ em vn nh.
Vn nh khụng ch l tỡnh thng m cũn l nim tin, nim hi vng mónh lit v ngi chng ca
mỡnh.
Chui u vn ó l
Cam u ngừ ó vng
Em nh rung nh vn
Khụng nh anh rng c

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

14


Giáo án Ngữ Văn 9
Nu lỳc ngi chng i thỡ cõy trỏi mi ra hoa, bõy gi ó vo mựa thu hoch Chui u vn ó
l/ Cam u ngừ ó vng. Tỡnh cm ngi ph n dnh cho rung vn nhiu nh vy thỡ l no
li khụng nh v anh. Cõu hi tu t ó khng nh c tỡnh thng ca em i vi anh. Ni
nh y tuy khụng b l ra bờn ngoi nhng li luụn chỏy bng ni trỏi tim, ni nh thm kớn y
nhng li da dit, mnh m khin cho ngi c cm nhn c s chõn thnh ni ngi ph n
y. Kh th cng khc ha c tm lũng ca ngi ph n dnh cho ngi chng ca mỡnh, thy
chung, son sc.
Mựa sau k mựa trc
Em vỏc cuc thm ng
Lỳa sõy ht nng bụng
Thy vui v trong lũng
Em mong ngy chin thng

Thi gian vn trụi, tin tc v anh vn bt vụ õm tớn, cuc sng lao ng ca em vn u u tip
din, nng sut mựa v vn thnh cụng nh th, nim vui nhen nhúm trong lũng em v em khỏt
khao n ngy chin thng, ngy anh cú th tr v. Hi vng y luụn chỏy bng trong tõm trớ, ngy
chin thng, dõn tc Vit Nam c gii phúng, ngi chng s tr v mang theo nim hõn hoan,
vui sng n tt cựng. Qua õy ta cng thy c sc sng mnh m ni ngi ph n y.
Nh vy, bi th Thm lỳa ca nh th Trn Hu Thung ó khc ha c hỡnh nh tht p ca
ngi ph n Vit Nam, vi y v p v phm cht: cn cự, chu thng chu khú, yờu cuc
sng lao ng bỡnh d, vi ngi chng ca mỡnh thỡ ngi ph n y thy chung son sc, mt lũng
yờu thng, mong ngúng chng tr v v nim tin bt dit vo ngy chin thng ca dõn tc.

Trơng Thị Tiểu Phong - Trờng THCS
Nghĩa Trung - Nghĩa Đàn - Nghệ An.

15