Đề thi học sinh giỏi tỉnh môn ngữ văn 9 tỉnh long an năm học 2011 2012 (có đáp án)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 CẤP TỈNH
LONG AN
MÔN THI: NGỮ VĂN
NGÀY THI: 11/4/2012
THỜI GIAN: 150 PHÚT (Không kể thời gian phát đề)
ĐỀ THI CHÍNH THỨC

Câu 1: (4 điểm) Cho đoạn văn sau:
Mưa mùa xuân xôn xao, phơi phới. Những hạt mưa bé nhỏ, mềm mại, rơi mà
như nhảy nhót. Hạt nọ tiếp hạt kia đan xuống mặt đất (...). Mặt đất đã kiệt sức bỗng
thức dậy, âu yếm đón lấy những hạt mưa ấm áp, trong lành. Đất trời lại dịu mềm, lại
cần mẫn tiếp nhựa cho cây cỏ. Mưa mùa xuân đã mang lại cho chúng cái sức sống ứ
đầy, tràn lên các nhánh lá mầm non. Và cây trả nghĩa cho mưa bằng cả mùa hoa
thơm trái ngọt.
(Tiếng mưa - Nguyễn Thị Thu Trang)
a) Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ từ vựng chính được dùng trong
đoạn văn trên.
b) Chỉ rõ tính liên kết của đoạn văn.
Câu 2: (4 điểm)
Viết một văn bản ngắn phân tích ý nghĩa của câu sau:
Khi tâm hồn ta đã rèn luyện thành một sợi dây đàn sẵn sàng rung động trước
mọi vẻ đẹp của vũ trụ, trước mọi cái cao quí của cuộc đời, chúng ta là người một
cách hoàn hảo hơn.
(Theo dòng -Thạch Lam)
Câu 3: (12 điểm)
Hãy phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận để làm rõ ý kiến:“Đoàn
thuyền đánh cá là bài thơ đầy ánh sáng.”
--- Hết---


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 CẤP TỈNH

LONG AN
MÔN THI: NGỮ VĂN
NGÀY THI: 11/4/2012
THỜI GIAN: 150 PHÚT (Không kể thời gian phát đề)
ĐỀ THI CHÍNH THỨC

HƯỚNG DẪN CHẤM
I.YÊU CẦU CHUNG:
1. Có năng lực cảm thụ văn học, kỹ năng làm bài tốt.
2. Hướng dẫn chấm chỉ nêu một số nội dung cơ bản mang tính định hướng,
định tính chứ không định lượng. Giám khảo cần hết sức linh hoạt khi vận dụng
hướng dẫn chấm; tránh đếm ý cho điểm một cách máy móc; cẩn trọng và tinh tế đánh
giá bài làm của học sinh trong tính chỉnh thể; phát hiện, trân trọng những bài có ý kiến
và giọng điệu riêng, có khả năng tư duy sáng tạo, độc lập. Chấp nhận các cách trình
bày khác nhau, kể cả không có trong hướng dẫn chấm, miễn là hợp lý, có sức thuyết
phục.
II. YÊU CẦU CỤ THỂ:
Câu 1: (4 điểm)
a) Phép tu từ chủ yếu trong đoạn văn là phép nhân hoá (mưa, mặt đất, cây) đã làm
cho cảnh vật được miêu tả trở nên sinh động, có hồn, gần gũi với con người. Nhờ vậy
đoạn văn đã gợi lên được một triết lí sống “Uống nước nhớ nguồn.”. (Và cây trả nghĩa
cho mưa bằng cả một mùa hoa thơm trái ngọt) (2 điểm)
b)Tính liên kết của đoạn văn:
*Liên kết về nội dung: (1 điểm)
-Các câu trong đoạn văn cùng phục vụ chủ đề đoạn văn là: Mưa mùa xuân
và sự hồi sinh của đất trời. (liên kết chủ đề)
-Các câu trong đoạn văn được sắp xếp theo một trình tự hợp lí. (liên kết
lôgíc)
*Liên kết hình thức: (1 điểm)
-Phép lặp: Mưa mùa xuân, mưa, mặt đất

-Phép đồng nghĩa, liên tưởng:
+Mưa, hạt mưa, giọt mưa
+Mặt đất, đất trời
+Cây cỏ, cây nhánh lá, mầm non, hoa thơm, trái ngọt
-Phép thế: cây cỏ - chúng
-Phép nối: Và
Câu 2: (4 điểm)
Hình thức: Học sinh viết bài văn ngắn với lập luận chặt chẽ, bố cục mạch lạc,
lời văn trong sáng.
Nội dung: Bài văn ngắn cần thể hiện được các ý sau:
-Vẻ đẹp tiềm ẩn ở mọi nơi, mọi trái tim.
-Tâm hồn ta nhạy cảm như một sợi dây đàn ngân rung trước những vẻ đẹp
của tạo hoá, vũ trụ.


-Sống là một con người thực sự khi ta biết chắt chiu những cái đẹp, cái cao
quí của cuộc đời.
BIỂU ĐIỂM:
-Điểm 3- 4: Đáp ứng đúng, đủ yêu cầu về hình thức, nội dung.
-Điểm 2: Ý còn sơ lược; lập luận tương đối rõ; còn sai sót về dùng từ, diễn đạt.
-Điểm 1: Kiến thức còn sơ sài, lan man.
Câu 3: (12 điểm)
3.1) Kĩ năng:
-Biết cách làm bài nghị luận về một vấn đề của tác phẩm văn học – một bài
thơ.
-Sử dụng tốt các thao tác nghị luận; phép lập luận; hành văn, diễn đạt trong
sáng, có cảm xúc.
3.2) Kiến thức: Học sinh có thể có những cách trình bày riêng song phải hướng
vào ý “đầy ánh sáng”. Những ý chính cần đạt:
a) Màn đêm buông xuống với hình ảnh “mặt trời xuống biển”:

“Mặt trời xuống biển như hòn lửa”
Cái khối sáng đỏ rực, khổng lồ tưởng chừng bị mất đi trong bóng đêm và biển
cả nhưng lại có một thứ ánh sáng mới đã lóe lên – niềm hy vọng, phấn khởi về chuyến
ra khơi :
“Đoàn thuyền đánh lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”
b) Cảnh đánh cá “đầy ánh sáng” trong đêm: Tiếng hát, không khí lao động, …
chính là nguồn sáng mang đến cho đêm lao động vẻ đẹp nên thơ, tráng lệ.
-Cảnh đêm trên biển phát sáng trong niềm hân hoan lao động:
“Hát rằng: cá bạc biển Đông lặn
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.”
(Phân tích các hình ảnh thơ: cá bạc, muôn luồng sáng)
-Không khí khẩn trương, sôi nổi là nguồn sáng chan hòa mặt biển. “Mây
cao”, “biển bằng” bàng bạc ánh trăng. Tay lái con thuyền gắn với gió, cánh buồm
thành “buồm trăng”. Con người lao động như tỏa sáng trong tư thế làm chủ thiên
nhiên, biển cả:
“Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.”
-Khung cảnh thiên nhiên tràn đầy ánh sáng: ánh sáng của trăng, của sao… tạo
nên vẻ đẹp lung linh sắc màu của các loài cá:
“Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe.
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.”
c) Cảnh đêm chấm dứt và ánh sáng mặt trời lúc bình minh hiện lên cùng với
ánh sáng thắng lợi từ thành quả lao động của đoàn thuyền đánh cá sau chuyến ra khơi:

“Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.”
(Phân tích hình ảnh thơ: mặt trời, mắt cá huy hoàng)
d) Khẳng định: Niềm vui lao động xây dựng cuộc sống mới với ý thức làm chủ
- làm chủ thiên nhiên, làm chủ cuộc sống - chính là ánh sáng rực rỡ nhất của một bài
thơ “đầy ánh sáng” - “Đoàn thuyền đánh cá”.
BIỂU ĐIỂM:
Điểm 10-12: Bài làm đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu trên, có suy nghĩ, cảm
nhận sâu sắc, sáng tạo, có cảm xúc chân thành. Có nhiều phát hiện về điểm “đầy ánh
sáng”. Lời văn sáng sủa, sinh động, không mắc các lỗi diễn đạt thông thường.
Điểm 7- 9: Bài làm cơ bản đạt các yêu cầu trên, nhất là yêu cầu về nội dung. Có
thể có một vài sai sót nhỏ nhưng ảnh hưởng không đáng kể. Diễn đạt lưu loát, có thể
mắc 3 lỗi diễn đạt nhưng không làm sai ý.
Điểm 4- 6: Bài làm đạt khoảng ½ yêu cầu trên.Về nội dung có thể hơi sơ lược
nhưng phải có đủ các ý chính, có chú ý phân tích, bình luận nhưng mới được nửa số ý.
Diễn đạt chưa tốt nhưng không mắc quá 6 lỗi thông thường. Cũng cho 4 -6 điểm khi
nội dung đạt mức khá nhưng diễn đạt nhiều sai sót dẫn đến không rõ ý.
Điểm 1- 3: Nội dung quá sơ sài, diễn đạt quá kém dẫn đến không thể hiện được
nội dung.
Điểm 00: Bài làm lạc đề.