Dong co dien ba pha

Bµi 26.

®éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha

• Môc tiªu:

Sau khi häc bµi nµy häc sinh cã thÓ:
BiÕt ®îc kh¸i niÖm, cÊu t¹o, nguyªn
lý lµm viÖc vµ c¸ch nèi d©y ®éng
c¬ kh«ng ®ång bé ba pha


Bài 26. Động cơ không đồng bộ ba pha
I.

Khái niệm v công dụng
1. Khái niệm
2. Công dụng
II. Cấu tạo

1. Phần tĩnh (Stato)
2. Phần quay (Rô to)
III.
IV.

Nguyên lý làm việc
Cách đấu dây


I. Khái niệm và công dụng

1. Khái niệm:
ộng cơ không đồng bộ ba pha là
động cơ xoay chiều ba pha có tốc độ quay
của rô to (n) nhỏ hơn tốc độ quay của từ tr
ờng dòng điện cấp cho động cơ (n1).
2. Công dụng:
- Động cơ không đồng bộ ba pha đợc sử
dụng làm nguồn động lực cho các máy công
tác dùng trong công nghiệp, nông nghiệp và
đời sống.
- Động cơ không đồng bộ ba pha rô to
lồng sóc đợc sử dụng phổ biến vì cấu tạo
đơn giản, kích thớc gọn, dễ vận
Go tohành.
the 2nd slide


II. CÊu t¹o:

®éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha

Go to the 2nd slid


1.
Phần
(Stato):

tĩnh Gồm:

a. Mạch từ (Lõi
thép ):
1 lá
thép

lõi thép, dây quấn và vỏ

máy

Nhiều lá
thép

Lõi thép
stato

Lõi thép stato gồm nhiều lá thép KT, ghép
cách điện nhau tạo thành hình trụ rỗng, mặt
trong có các rãnh để đặt dây quấn.

Go to the 2nd sli


b.Mạch điện (Dây
quấn ):
Z

Dây quấn
stato
B
A

B

C

Z

X

Y

o

120

A

Y

X

C

Hộp đầu
dây

Dây quấn là dây điện từ, thờng là dây đồng
/nhôm có phủ sơn cách điện. Dây quấn stato gồm 3
pha dây quấn dây AX, BY, CZ đặt lệch nhau 1200
điện trong các rãnh xung quanh lõi thép. Sáu đầu dây

của ba pha dây quấn đợc đa ra ngoài hộp đu dây
Go to the 2nd sl
(trên vỏ máy).


c. Vá
m¸y:

Vá m¸y

Nh·n m¸y

N¾p
m¸y

`

N¾p
m¸y

Hép ®Çu
d©y

Bằng gang hoặc hợp kim nhôm, có tác dụng:
- Bảo vệ động cơ; Gá lắp động cơ vào bệ máy.
- Gá lắp lõi thép stato, trên 2 nắp máy có 2 ổ quay (ổ bi)
của trục động cơ.
Trên vỏ máy có hộp đầu dây,nh·n m¸y
Go to the 2nd sl

2. Phần quay (rô to): Gồm mạch từ, mạch điện và trục quay
a. Mạch từ (Lõi
thép)

Lõi thép

1 lá thép

Lõi thép rôto gồm nhiều lá thép KT, ghép
cách điện nhau tạo thành hình trụ, mặt ngoài có
các rãnh để đặt dây quấn, giữa có lỗ để lắp trục
Go to the 2nd sli
động cơ.


b. Mạch
Có hai kiểu: Rô to lồng sóc và rô to dây quấn
điện
Rô:to lồng
Thanh dẫn
sóc:

Ký hiệu động cơ rô to lồng
sóc
Vòng ngắn mạch

Rô to dây
quấn:

Bản chất vật
lý của các
thanh dẫn?
Mạch điện
của rô to
luôn
kín
mạch.
Ký hiệu động cơ rô to dây
To the 2nd sli


II. CÊu t¹o
Đéng c¬ kh«ng
®ång bé ba pha

PhÇn tÜnh (stato)

PhÇn quay (r«to)

Tại sao lõi thép stato và rô to lại không
được làm liền khối mà lại được làm từ các lá
thép KTĐ dày từ 0,35 đến 0,5 mm ghép cách
điện
nhau
thành một khối?M¹ch
M¹ch
M¹ch
M¹ch
tõ

(lâi
thÐp)

®iÖn
(d©y
quÊn)

Vá
m¸y

tõ
(lâi
thÐp)

®iÖn:

lång Sãc/
d©y quÊn

Trôc
quay

Go to the 2nd sl


CẤU TẠO ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ BA
PHA
Vỏ máy

Lõi thép stato

Nhãn máy

Hộp đầu dây
Nắp máy

Dây quấn stato

Rô to
Nắp che quạt
Vòng bi
Nắp máy
Trục
Cánh quạt gió

Go to the 2nd sli


III. Nguyên lý làm
việc

1. Nguyên lý làm
-việc:
Khi cho dòng ba pha vào ba dây quấn stato trong lòng
stato xuất

thiện
trờng quay
Đặc điểm từ trờng quay trong lòng stato:

+ Trị số không đổi;
+ Hớng quay đều trong không gian với vận tốc n1 =
60f/p(vg/phút);
ây: f l tn s ca dòng in cp cho ng c (Hz);
p l s ôi cc t.
+ Chiều
thuộc
pha của
dòng
- Từ
trờng quay
quayphụ
quét
quathứ
cáctựthanh
dẫn
củađiện.
dây quấn rô
to làm trong các thanh dẫnsđ
xuất
đ hiện
và dòng
cảm
ứng.
- Lực tơng tác in t giữa từ trờng quay và dòng cảm
ứng kéo rô
to quay
cùng
chiều
với từ trờng quay với tốc độ

n
Ti sao
nGo to the 2nd sl


2. Hệ số trượt
Khi động cơ làm việc n < n1 .
- Hệ số trượt (s): s = (n1 – n)/ n 1;
n 1 – n = n 2: Tốc độ trượt
Tốc độ quay của động cơ n = n 1(1-s) (vòng
/phút)
Khi động cơ làm việc bình thường: s = 0,02 ÷
0,06

Go to the 2nd sl


IV.CÁCH ĐẤU DÂY QUẤN STATO
Ba pha dây quấn stato là tải ba
pha
1.
Hướng dẫn cách đấu:
- Hướng dẫn cách đấu được ghi trên
nhãn của động
Ví dụ: Trên nhãn động cơ ghi ∆/Y – 220/380V
cơ:
– 10,5/6,1A
+ Khi lưới điện có điện áp dây định mức là 220V thì dây quấn

stato được đấu ∆ vµ dßng ®iÖn ®Þnh møc lµ 10,5A.
+ Khi lưới điện có điện áp dây định mức là 380V thì dây quấn
stato được đấu Y vµ dßng ®iÖn ®Þnh møc lµ 6,1A.

Go to the 2nd sl


IV.CÁCH ĐẤU DÂY QUẤN STATO
2. Thao tác
đấu

Nguồn

Nguồn

Hộp đầu dây
A

B

C

A

B

C

A

B

C

Z

X

Y

Z

X

Y

Z

X

Y

Dây quấn stato nối Y

3 thanh nối (Bằng đồng - Cu)

Dây quấn stato nối ∆

Go to the 2nd sl

ĐỔI CHIỀU QUAY ĐỘNG CƠ
Muốn đổi chiều quay động cơ chỉ việc đổi nối thứ tự 2 trong 3
pha.
Nguồn

Nguồn

A

B

C

Z

X

Y

A

Z

B

X

C

Y

to the 2nd
Động cơ quay theo chiều kim đồng hồ

Động cơ quay ngược chiều kim đồng hồ


M¤ PHáNG ĐỔI CHIỀU QUAY ĐỘNG CƠ
C

C

B
A

B
A
Trường hợp 2:
A≡ 2; B ≡ 1; C ≡
3

Trường hợp 1:
A≡ 1; B ≡ 2; C ≡
3

ĐC quay ngược
chiều
kim đồng
(2)

hồ

ĐC quay theo
chiều kim đồng
hồ

(2)

(3
)

(1)

(3
)

(1)

Go to the 2nd sli


BÀI TẬP ÁP DỤNG
Ví dụ: Trên nhãn động cơ có ghi:
Y/ ∆ - 380/220V - 5,0/8,66A.
- Hãy giải thích ký hiệu trên.
- Nếu nguồn ba pha nối Y có Up = 220V
thì dây quấn stato của động cơ được
nối theo kiểu nào? Vẽ cách đấu dây
trên hộp đầu dây.

BÀI GIẢI
Nguån nèi Y : cã Up ®m = 220(V) th× Ud ®m = 220* √3 = 380
(V)
Theo nguyªn t¾c Ud đm đc = U d đm nguồn
Th× d©y quÊn stato cña ®éng c¬ ph¶i nèi Y

Nguồn

A

B

C

Z

X

Y

Dây quấn stato nối Y


Nh·n ®éng c¬

∆/Y–220/380V-8,66/5,0A; 1435vg/ph; η%=80; Cosϕ =0,84; 50Hz.
Ở chế độ làm việc định mức, động cơ có các thông số:
- Công suất đầu trục là 2,2Kw hay 3,0Hp
- Khi Ud đm nguồn = 220V thì dây quấn stato đấu ∆ và Id đ m

động cơ = 8,66A;
- Khi Ud đm = 380V thì dây quấn stato đấu Y và Id đm động cơ =
5,0A
- Tốc độ quay của rô to (n) là 1435 vòng/phút;
- Hiệu suất : η%=80;
- Hệ số công suất: Cosϕ =0,84;
th

Go to the 14


Từ trường quay với tốc độ n1 (vg/phút) làm
trong các thanh dẫn xuất hiện dòng cảm ứng.
Lực tương tác giữa từ trường quay và dòng cảm
ứng làm xuất hiện mô men tác dụng lên rô to
làm rô to quay theo từ trường quay với tốc độ
nNếu rô to đạt tới vận tốc n1 , thì từ thông
qua thanh dẫn không biến thiên nữa nên icư = 0.
Do ®ã, lực tương tác điện từ b»ng kh«ng, khung
quay chậm lại. Nên rô to chỉ đạt tới tới vận tốc
n < nĐộng
1 .
cơ họat động theo nguyên tắc trên gọi
là động cơ không đồng bộ.
Go to the 12th


ThÝ nghiÖm m« pháng sù quay kh«ng ®ång bé
gi÷a tõ trêng quay vµ khung d©y kÝn

Tõ trêng quay ®îc
t¹o ra do nam
ch©m quay ®Òu
víi
vËn
tèc
n1
(vg/phót).
Khung d©y kÝn
quay theo chiÒu
cña tõ trêng quay
víi vËn tèc nTại sao nN

S

Go to the 2nd sl